تاریخ انتشار : ۱۶ آبان ۱۳۹۱ - ۱۲:۰۹  ، 
کد خبر : ۲۴۸۶۱۶

دیپلماسی وحدت اسلامی


صالح اسکندری
حکم دبیرکلی مجمع تقریب مذاهب اسلامی که رهبر معظم انقلاب برای حجت‌الاسلام والمسلمین محسن اراکی صادر فرمودند ماموریت های مهمی را برای مجمع تقریب مذاهب اسلامی تعیین کرده است. معظم له در این حکم مهم از مجمع تقریب مذاهب اسلامی در این برهه خطیر و حساس که بیداری اسلامی و تحولات خیره کننده پس از آن، جهان اسلام را در یکی از حساس ترین مقاطع تاریخ قرار داده خواسته اند با بهره گیری از تجربیات ارزشمند گذشته و نیز خلاقیت و ابتکارات مورد نیاز شرایط کنونی،‌با همکاری و همدلی نخبگان جهان اسلام بویژه اندیشمندان حوزه و دانشگاه «دیپلماسی وحدت اسلامی» را راهبرد خود قرار داده و پایه گذاری تشکیل امت واحد اسلامی را در مقابل اردوگاه استکبار به عنوان چشم انداز آینده ترسیم نماید.
از زمان بزرگانی نظیر سیدجمال‌الدین اسدآبادی (رضوان‌الله تعالی علیه)، شیخ محمد عبده و از علمای بزرگ شیعه نظیر مرحوم شرف‌الدین عاملی تلاشهای بسیاری برای وحدت شیعه و سنی صورت گرفته است. در این مسیر ابتکار عمل آیت الله بروجردی(رحمه الله علیه) و شیخ محمود شلتوت(رضوان‌الله تعالی علیه) دو شخصیت بلند آوازه دنیای اسلام حدود نیم قرن پیش در برگزاری همایش تقریب مذاهب در کشور مصر و فتوای تاریخی که شیخ شلتوت، بنیان گذار دانشگاه الازهر صادر نمود یک حرکت آرمان گرایانه و در عین حال واقع بینانه تلقی می شود.
شیخ شلتوت در همایش تقریب مذاهب مصر فتوا داد که عمل کردن به فقه جعفری مجزی است و آیت الله بروجردی پس از صدور این فتوا فرمودند: "آرزوی ائمه اطهار پس از صد‌ها سال محقق شد و من در قیامت این کار خود را به مادرم حضرت زهرا (سلام الله علیها) عرضه خواهم کرد." حرکت این دو مرد بزرگ یکی از مهمترین ابتکار عمل ها در مسیر «دیپلماسی وحدت اسلامی» به منظور تشکیل امت واحد اسلامی در 50 سال گذشته تلقی می شود.
امروز در شرایطی که امواج بیداری اسلامی از سواحل مدیترانه تا کشورهای حاشیه خلیج فارس را در نوردیده است ضرورت به دست گرفتن ابتکار عمل در مسیر «دیپلماسی وحدت اسلامی» بیش از گذشته احساس می شود. به خصوص که دشمنان جهان اسلام می خواهند با تفرقه افکنی بین مسلمانان معادله "جهاد و مقاومت" را تبدیل به طرح "تکفیر و ترور فرزندان اسلام" نمایند.
مصادیق تفرقه افکنی دشمنان جهان اسلام به منظور مقابله با جریان بیداری اسلامی یکی پس از دیگری پدیدار می شوند و غفلت مسلمانان در کشورهای مختلف فرصت جولان را برای روبهان استکبار باز گذاشته است. امروز امپراتوران کفر و نفاق در حال پیشبرد این سناریو خطرناک در کشور سوریه هستند. امروز افراطیون سلفی همگام با تک تیراندازان آمریکایی شرکت "بلاک واتر" در سوریه دست به جنایات فجیعی می زنند و درصددند چهره دولت سوریه را نزد مردم مشوه جلوه دهند.
تکفیر و ترور مسلمانان به بهانه اختلافات مذهبی صورت می گیرد این در حالی است که بسیاری از افرادی که به ضرب گلوله سلفی ها کشته می شوند نه شیعه هستند و نه علوی. پرسش اینجاست که این سلفی ها که عمدتا بقایای القاعده و دست ساز آمریکا هستند مدتی در افغانستان و لختی در عراق و سپس لیبی و مصر و امروز در سوریه بیتوته کرده اند چرا مسائل جهان اسلام را به منافع آمریکا و غرب گره زده اند.
غرب در برابر امواج بیداری اسلامی ناچار به دامن زدن تفرقه بین مذاهب و فرق اسلامی است. راه حل امپراتوران کفر ونفاق برای این معادله، با توسل به تجربه جنگهای سی ساله اروپا دامن زدن به اختلافات مذهبی وجنگهای فرقه ای است . جنگهای یکصدساله مذهبی اروپا که سی سال آخر آن بسیار خونین بود باکشمکش کا تولیکها وپروتستا نها دربوهم چکسلواکی درسال 1618م شروع شدو درسال 1648م با عهدنامه صلح وستفالی به پایان رسید. صلح وستفالی علاوه برتنظیم مرزهای اروپا موجب شد هر یک از ایالات آلمانی امپرا توری مقدس روم مستقل شوند .
سوئد قسمتهایی از سواحل شمالی آلمان را تصرف کند، هلند وسوئیس مستقل شوند،فرانسه مناطق وسیع وثروتمند آلزاس ولرن راتصرف نماید، کالوینیسم به رسمیت شناخته شود و... اما درخور توجه تر از همه چیز توافق عمومی بر سر به حاشیه راندن مذهب از مناسبات اجتماعی و بین الدولی اروپا بود .
سکولاریسم برای اولین بار در معاهده وستفالی به مفهوم خروج برخی سرزمین ها از تملک کلیسا به کار رفت. پس از آن به مرور، معانی دیگری همچون ترخیص کشیشان، تفکیک دین از سیاست، تفوق دولت بر کلیسا و در نهایت طرد دین از ساحت حیات اجتماعی انسان را به خود گرفت . در واقع بین سکولاریسم وتشدید منازعات فرقه ای و مذهبی رابطه ای مستقیم برقرار است . جامعه با مشاهده درگیری های بی منطق و طولانی بین مذهبی نسبت به اصل مذهب وحدود وثغور دخالت دین در اجتماع تردید می کند وبا وا نهادن تمایلات جمعی به دینی فردی می گراید .
از این رو غرب به سردمداری آمریکا با مد نظر قرار دادن این تجربه راه حل مقابله با بیداری اسلامی را در میان مسلمانان دامن زدن به اختلافات فرقه ای و پروژه "تکفیر و ترور فرزندان اسلام" می بیند و در این راستا در سوریه، لیبی، بحرین، لبنان، یمن وحتی ایران به شکلی محدودتر شروع به فعالیت کرده است . این اقدامات در کوتاه مدت موجب صرف هزینه های جانی ومادی برای مسلمانان وانحراف دید آنها از خطر دشمن اصلی ودر بلند مدت باعث لطمه خوردن روح اصیل اسلام ویا همان اسلام ناب محمدی (ص) می گردد .
این در حالی است که به یمن بیداری اسلامی افق پیش روی امت اسلامی از همیشه روشن تر است و امید برای رسیدن به هدفهایی که اسلام برای فرد و جامعه مسلمان ترسیم کرده از همیشه بیشتر است.
امت اسلامی و ظرفیتهای عظیم درونی آن، در اواخر قرن بیستم با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران قابلیت گفتمان سازی یافت و به درون شریانهای حیاتی جهان اسلام تزریق شد. انقلاب اسلامی هر چند در خطوط مرزی ایران اتفاق افتاد اما تار و پود و بافت روحانی آن بر مفهوم امت اسلامی استوار بود.امام خمینی (ره) رهبرکبیر انقلاب اسلامی نیز اگرچه بر صیانت از ملت و نه ملی گرایی تاکید می فرمودند اما اصالت را به مفهوم امت اسلامی می دادند. بر پایه همین چارچوب تحلیلی رهبران انقلاب ایران، ولی امر مسلمین جهان هستند.
اندیشه امام خمینی(ره) بر مبنای وحدت امت اسلامی فراتر از دایره دولت-ملت ها نضج یافته بود و در همین راستا سیاستهای جمهوری اسلامی در هر دوره ای طوری تنظیم می شود که فراسوی الگوی دولت- ملت حرکت کند و بادرهم شکستن عوامل تفرقه ، مقدمات وحدت مسلمانان جهان و توسعه مفهومی امت اسلامی را فراهم سازد.
با پیروزی انقلاب اسلامی و تشدید و تشجیع روحیه همگرایی بین ملتهای مسلمان جهان که نتیجه فاصله گرفتن از رویکردهای ناسیونالیستی و بلوغ سیاسی جوامع مسلمان ، افزایش ارتباطات بین فرهنگی در عصر ارتباطات و دیالوگ غرض ورزانه غرب در تخاطب مستقیم با جهان اسلام بود مفهوم امت اسلامی بارور شد که اولین ثمرات آن در مقاومت فلسطین، پیروزی حزب الله لبنان بر صهیونیسم، استکبار ستیزی در عراق و افغانستان، فراگیر شدن موج بیداری اسلامی در کشورهای منطقه و بویژه در میان جوانان و روشنفکران، پیشرفت های علمی و فناوری در ایران اسلامی و سایر کشورهای مسلمان،احساس هویت و تشخص در اقلیتهای مسلمان در بیشتر کشورهای غربی و... می توان مشاهد کرد.
در آغاز هزاره سوم که استعمار فرانو دوران هزیمت خود را در عرصه های سیاسی و اقتصادی سپری می کند برخلاف دوره استعمارکلاسیک، دولت-ملت ها را دشمن اصلی خود نمی پندارد، آنچه امروز برای امپراتوران کفر چالش‌زا است مفهوم امت- دولت و یا همان «وحدت امت اسلامی» است. امروز به واسطه گسل‌های تمدنی به وجود آمده، کلیت غرب خود را در مقابل کلیت اسلام می‌بیند لذا در استعمار فرانو حاکمیت ملی کشورها از اهمیت درخور توجهی برخوردار نیست و مهم مفهوم امت اسلامی است که بارور شدن آن نوید دهنده دور تازه‌ای از شکوفایی و عزت برای مسلمین و در خطر افتادن منافع استعماری غرب است.
از همین رو در سالهای گذشته رئیس جمهور پیشین آمریکا از امت اسلامی تحت عنوان عنوان خطر امپراتوری اسلامی از اندونزی تا دروازه‌های اسپانیا یاد می‌کرد. وحدت مسلمین جهان، دوری از تفرقه، و تاکید بر مشترکات امت اسلامی رمز آینده ای روشن و مقتدر برای جهان اسلام است که خاطره شیرین قرنهای دوم تا دهم هجری یعنی عصر طلایی مسلمین را زنده می کند.

نظرات بینندگان
آخرین مطلب
ارسال خبرنامه
برای عضویت در خبرنامه سایت ایمیل خود را وارد نمایید.
نشریات