ویدیوی سربریدن بیرحمانه جیمز فولی، خبرنگار آمریکایی که اخیراً توسط داعش منتشر شد، نشاندهنده برجستهترین اقدام این گروه تروریستی در مبارزه خود علیه غرب در شبکههای اجتماعی است.
به گزارش پایگاه هافینگتون پست، گروه داعش نشان داده که یک راهبرد پیچیده در شبکههای اجتماعی در پیش گرفته است که در این راستا از ویدئوهای با کیفیت و کمپینهای هشتگی در توییتر بهره میبرد.
این اقدامات داعش در تضاد با ویدئوهای بیکیفیت اسامه بن لادن، رهبر کشته شده القاعده هستند که در سالهای زندگی پنهانی وی به طور دورهای در شبکههای تلویزیونی منتشر میشدند.
«پی.جی.کرولی» که در دوره اول ریاست جمهوری باراک اوباما معاون وزیر امور خارجه آمریکا بود، گفت: این اقدامات یک بازی قدیمی است که اکنون به شکلی جدید بازی میشود.وی عنوان میکند که شیوههای داعش در عین پیچیدگی ممکن است به سبب بیرحمی نهفته در آنها نتیجه عکس بدهند.
ویدئوی سربریدن خبرنگار آمریکایی که داعش اخیراً منتشر کرد میتواند نشان دهد که این گروه نسبت به باجخواهیهایش جدی بوده و میتواند همزمان با نبردهایش به منظور تشکیل خلافت در خاورمیانه، ترس و وحشت بیشتری بیافریند.
همچنین این ویدئو موجب تلاش فراوان پایگاههای اجتماعی از جمله یوتیوب و توییتر به منظور حذف تصاویر و ویدئوی این قتل و جلوگیری از گسترش آن شد.
فیلیپ اسمیت، یک پژوهشگر گروههای افراطگرا در دانشگاه مریلند گفت که وی شاهد افزایش فعالیت داعش و حامیان آن در ماه ژوئن در شبکههای اجتماعی بوده است.
راهبرد رسانهای داعش نشاندهنده سمت و سوهای گوناگون این شبهنظامیان است.
گروه الحیات به عنوان شاخه رسانهای داعش در ماه ژوئیه در رسانههای اجتماعی، ویدئویی با زیرنویس انگلیسی منتشر کرد که چند کودک را نشان میدهد که در کنار شبهنظامیان در حال افطار هستند. همچنین الحیات یک هفته بعد همزمان با عید فطر ویدئویی منتشر کرد که نشاندهنده یک اعدام دستهجمعی بود.
الحیات همچنین یک روزنامه اینترنتی که به زبان انگلیسی ترجمه شده را منتشر میکند. جی.ام. برگر، سردبیر پایگاه IntelWire.comکه سالها تلاشهای افراطگران در شبکههای اجتماعی را تعقیب کرده، اظهار میدارد که در شبکه توییتر هزاران حساب کاربری مرتبط با گروه داعش وجود دارد.
برخی از کاربران این شبکه مدعی هستند که جزو شبهنظامیان هستند و برخی دیگر نیز خود را حامی این گروه میدانند. همچنین برخی دیگر نیز میگویند که ارتباطی با این گروه ندارند و این به آنها کمک میکند تا از شبکههای اجتماعی حذف نشوند.
این حسابهای کاربری پیامهای توییتری یکدیگر را مجدداً منتشر میکنند و پیامهایی را برای چندین حساب کاربری دولتی و همچنین حسابهای کاربری مربوط به رسانهها و حتی افراد مشهور که حاوی تصاویر سربریدن و تهدید علیه آمریکا است، میفرستند.
حامیان داعش همچنین گاهی اوقات رویکردی عامهپسندتر دارند. هنگامی که رابین ویلیامز، بازیگر مشهور هالیوود فوت کرد، یک حساب کاربری مربوط به داعش در توییتر به نام @Mujahid4lifeبا انتشار پیامی گفت که هنگامی که بچه بوده عاشق فیلم «جومانجی» بوده است. این فرد همچنین درباره علاقهاش به فیلمهای دیگر نظیر کارتون شیرشاه صحبت کرد. حساب کاربری وی اکنون حذف شده است.
چندی پیش شماری از حامیان داعش به زعم خود یک کمپین اینترنتی راه انداخته و با شیشههای شکلات «نوتلا» در مناطقی در سوریه و عراق که تحت اشغال داعش است، عکس انداختهاند.
اسمیت عنوان کرد: این الگوهای رفتاری در تالارهای اینترنتی سازماندهی و برنامهریزی شده و سپس به عنوان یک راهبرد در شبکههای اجتماعی استفاده میشود تا داعش را با غربیها دوست و آشنا نشان دهد. این رویکرد دوگانه تناقضهایی شگفتآور دارد.
تقریباً همان هنگامی که حسابهای کاربری مرتبط با داعش تصاویر مربوط به شکلات نوتلا را منتشر میکردند تصویر مربوط به یک کودک استرالیایی که سر بریده در دست گرفته، توسط حامیان داعش در توییتر منتشر شد.
جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا سریعاً این تصویر را محکوم کرد و آن را بسیار شرمآور دانست و گفت:این تصویر نشان میدهد که داعش تا چه حد از هرگونه استانداردی که میتوان با آن حتی گروههای تروریستی را مورد قضاوت قرار داد به دور است.
وزارت امور خارجه آمریکا از طریق واحدی موسوم به «مرکز ارتباطات راهبردی مبارزه با تروریسم» به طور روزانه با تروریستها و به اصطلاح نیروهای جدید آنها تعامل دارد. این مرکز در سال 2011 با یک فرمان اجرایی تشکیل شد.
آمریکا در ابتدا از تالارهای اینترنتی استفاده میکرد تا با تبلیغات داعش مقابله کند اما داعش اواخر سال گذشته میلادی تبلیغات خود را به توییتر منتقل کرد و در دسامبر 2013 نخستین پیام توییتری خود را فرستاد.
در ماه ژوئیه وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد که پیامهایش را که داعش را هدف قرار میدهند افزایش داده است همچنین مرکز ارتباطات راهبردی مبارزه با تروریسم چند روز پیش صفحهای در فیسبوک ایجاد کرد.
به گفته «ویل مککانتس»، یک مقام سابق وزارت امور خارجه آمریکا که به ایجاد این مرکز کمک کرده است این تلاشها بیش از آنکه شبهنظامیان متعهد را هدف قرار دهد کسانی که بیطرف هستند را هدف قرار داده و به دنبال آن هستند تا جلوی جذب آنها توسط داعش و دیگر گروههای تروریستی را بگیرند.
مککانتس خاطرنشان ساخت: یکی از چالشهایی که وزارت امور خارجه آمریکا پیش رو دارد این است که چطور ما بتوانیم به حد کافی نسبت به آنچه که میگوییم جلب توجه و در عین حال از جلب توجه کسانی که نباید متوجه شوند اجتناب کنیم.
وی افزود: شما نمیخواهید با هر افراطگری تعامل داشته باشید زیرا نمیخواهید توجه آنها را به خود جلب کنید.
وزارت امور خارجه آمریکا در یک حساب کاربری در توییتر به نام «دوباره فکر کرده و منصرف شوید» به طور متناوب از هشتگهایی که داعش به منظور جلب نیروهای بیشتر استفاده میکند، علیه آنها بهره میبرد.
هنگامی که کاربران توییتر پیام دادند که اعضای اقلیت ایزدیهای عراق تسلیم داعش شدهاند حساب کاربری «دوباره فکر کرده و منصرف شوید» پیام داد: هر چیزی که با آن از سر بریدن اجتناب شود ارزش دارد.
از سوی دیگر کاربران آمریکایی عادی در شبکههای اجتماعی با داعش مقابله میکنند. هنگامی که حامیان داعش در توییتر تصویر یک پرچم داعش در یک تلفن همراه در مقابل کاخ سفید را منتشر کردند بسیاری از آمریکاییها در واکنش به آنها متقابلاً دست به تهدید زدند و قدرت نظامی آمریکا را به رخ کشیدند.
هنگامی که تصاویر وحشیانه سر بریدن فولی در اینترنت منتشر شد، گروهی از کاربران آمریکایی به مردم گفتند که جلب توجه به داعش را متوقف کرده و به جای آن تصاویر مربوط به فولی را هنگامی که زنده بود منتشر کنند.
یکی از بزرگترین چالشهای گروههایی مثل داعش حفظ محتوای خود بر روی اینترنت است. پایگاههایی نظیر فیسبوک در شرایط عضویت خود به طور مشخص فعالیت تروریستی را ممنوع و همراه با توییتر و یوتیوب تلاش میکنند تا محتوای تصویری مربوطه را حذف کنند.
اخیراً ماری هارف، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد این وزارتخانه ویدئوی سربریدن فولی را در شبکههای اجتماعی با استناد به محتوای تصویری آن و نه ارتباط آن با داعش به عنوان یک محتوای ممنوعه گزارش کرده است.
شبهنظامیان به شدت تلاش دارند از حذف محتوای خودشان جلوتر باشند و این محتوا را در سطحی گسترده توزیع کنند. به مجرد اینکه یکی از حسابهای کاربری آنها حذف شود، ویدئو و تصاویر مربوط به آن از قبل مجدد منتشر شده اند. شبهنظامیان همچنین پایگاههایشان را تغییر میدهند.
برگر خاطرنشان کرد: حسابهای کاربری رسمی داعش از توییتر حذف شدهاند و وی شاهد بوده که 90 حساب کاربری مربوط به داعش ناپدید شدهاند. با این حال وی اکنون میگوید که داعش به سراغ شبکه اجتماعی منبع بازی مانند فرندیکا و همچنین شبکه مبتنی بر نرمافزار دیاسپورا رفته است.
تلاش برای تجزیه خاورمیانه
مدتی است از همپیمانی بینالمللی و منطقهای علیه تروریسم و به شکل خاص علیه داعش و جبهه النصره سخن گفته میشود. در همین راستا قطعنامه 1270 شورای امنیت علیه داعش و جبهه النصره به عنوان دو سازمان و گروه تروریستی صادر شد. مقامات انگلیسی، فرانسوی و آمریکایی بیش از دیگران در این باره سخن میگویند با این تفاوت که آمریکاییها هنوز به این باور نرسیدهاند که چشم در چشم با داعش روبرو شوند زیرا از نگاه واشنگتن، داعش هنوز خطری مستقیم علیه آمریکا نیست.
رئیس جمهور فرانسه معتقد است باید برای مقابله با داعش اتحادیهای بینالمللی ایجاد شود اما در این میان ادعا میکند که رئیس جمهوری سوریه همپیمان تروریسم است و جایی در مبارزه علیه آن ندارد.
رئیس جمهور آمریکا نیز معقتد است که داعش یک سرطان است که ریشه کنی آن کار سادهای نیست و نیازمند وقت کافی است. معنای حرف وی این است که حالا حالاها باید با داعش در خاورمیانه زندگی کرد. وی نیز معتقد است باید پیمانی منطقهای و بینالمللی برای مبارزه با آن ایجاد شود.
وزارت دفاع آمریکا نیز اعلام کرده است که تاکنون هفت کشور به برنامه مسلح کردن اقیلم کردستان عراق پیوستهاند.
از سوی دیگر دولت سوریه اعلام کرده است که پروازهای شناسایی نیروی هوایی آمریکا در استانهای رقه و دیرالزور این کشور به منظور جمع اطلاعات مراکز و نیروهای داعش آغاز شده است. ولید معلم، وزیر خارجه سوریه نیز پیشتر آمادگی سوریه را برای حضور در هرگونه پیمان منطقهای و بینالمللی برای مبارزه با داعش و تروریسم اعلام و تاکید کرده بود که بدون حضور سوریه هرگونه تشکیل اتحادیهای بینالمللی علیه تروریسم در خاورمیانه بی معنی است.
به باور آمریکاییها و فرانسویها برای مبارزه با تروریسم در سوریه باید به گروههایی کمک کرد که در جنگ با داعش به سر میبرند تا موضوع حضور دولت سوریه در جنگ با داعش از دستور کار خارج شود.
این در حالی است که جبهه النصره براساس قطعنامه 1270 شورای امنیت خود یکی از مصادیق بارز تروریسم در سوریه است و اتفاقا با داعش در حال جنگ است لذا آیا باید از این گروه نیز حمایت لجستیک کرد به این دلیل که با داعش میجنگد؟
اما خروجی این مواضع چیست؟
1- آمریکا و اروپا مصمم هستند به جای مسلح و مجهز کردن دولت عراق به سوی اقلیم کردستان روی آورند و کردهای عراق را به جای دولت مرکزی مورد حمایت قرار دهند تا این اقلیم بتواند از خود در برابر داعش دفاع کند.
2- آمریکا و اروپا تاکنون مصمم هستند تا به جای تقویت دولت مرکزی سوریه از گروههای ضد نظام سوریه تحت عنوان مبارزه با داعش حمایت لجستیک کنند.
3- اقدامات پیشگیرانه آمریکا در سوریه از جمله پروازهای شناسایی برفراز خاک سوریه بدون هماهنگی با دولت سوریه است و از نگاه سوریه نقض حاکمیت ملی این کشور است.
4- آمریکا و اروپا در برخورد مستقیم با داعش جدی نیستند. برای نمونه نیروهای ناتو با همکاری نیروهای هوایی آمریکا تحت عنوان حمایت از انقلابیون لیبی، نیروی هوایی، دریایی و زمینی کشور لیبی را نابود کردند تا شهر بنغازی به دست نیروهای طرفدار قذافی سقوط نکند. چرا همین اقدام توسط آمریکا و ناتو علیه داعش صورت نمی گیرد؟ این در حالی است که قطعنامه 1270 تحت فصل هفتم (یعنی بکار گیری قدرت و زور علیه داعش) به تصویب رسیده است.
5- مانور سیاسی و تبلیغاتی آمریکا و اروپا علیه داعش بسیار گسترده است اما آنها تاکنون هیچ اقدام جدی برای تشکیل پیمانی منطقهای و بینالمللی علیه داعش صورت ندادهاند. از همه مهمتر اکنون ترکیه یکی از هم پیمانان آمریکا و از اعضای ناتو مرکز اصلی تجارت نفت و تامین مواد غذایی و امکانات نظامی داعش است. چرا ترکیه این خط استراتژیک را براساس قطعنامه 1270 قطع نمیکند؟
6- دولتهای مرکزی در دمشق و بغداد ستونهای اصلی مبارزه با داعش و جبهه النصره در سوریه و عراق هستند اما در محاسبات آمریکا و اروپا جایی ندارند در مقابل اقلیم کردستان و گروههای مسلح مخالف نظام سوریه در این دو کشور تقویت نظامی میشوند.آمریکا و اروپا اکنون از یک سو با مسامحه کاری اجازه پیشرفت داعش و جبهه النصره در دو کشور عراق و سوریه را میدهند تا بحران خاورمیانه خط پایانی نداشته باشد و از سوی دیگر مراکز و طرفهای تجزیه طلبی در دو کشور عراق و سوریه را تقویت میکنند تا در صورت غلبه بر داعش عملیات تجزیه سوریه و عراق اجرایی شود که خود آغاز بحران جدیدی در خاورمیانه خواهد بود.