راهبرد و بهره داعش از شبکه‌های اجتماعی

ایسنا: پایگاه اینترنتی فارین‌پالسی گزارش داد یک سوری به رایانه‌ای متعلق به گروه داعش دست یافته که حامل اطلاعات زیادی از جمله چگونگی استفاده از سلاح میکروبی و گسترش آن و همچنین 26 صفحه درباره استفاده از سلاح کشتارجمعی بوده است.

در پایگاه این مجله همچنین آمده است: این اطلاعات شامل تصاویری از اسامه بن لادن، رهبر سابق القاعده، نوشته‌هایی درباره چگونگی ساختن بمب، دستوراتی مبنی بر سرقت خودروها و اطلاعاتی درباره اتخاذ اقداماتی برای ممانعت از بازداشت شدن بوده است. این اطلاعات نشان می‌دهد صاحب این دستگاه به خوبی از چگونگی به‌کارگیری سلاح میکروبی آگاه بوده و برای حمله‌ای احتمالی آماده می‌شده است.

فارین‌پالسی همچنین اعلام کرد: اطلاعات نشان می‌دهد صاحب این دستگاه یک تونسی به نام «محمد» بوده که شیمی و فیزیک خوانده است. در همین حال پایگاه هافینگتون پست در یادداشتی به رویکرد اجتماعی این گروه تروریستی پرداخته و نوشته است: گروه داعش نشان داده که یک راهبرد پیچیده در شبکه‌های اجتماعی در پیش گرفته که در این راستا از ویدئوهای با کیفیت و کمپین‌های هشتگی در توئیتر بهره می‌برد.

این اقدامات داعش در تضاد با ویدئوهای بی‌کیفیت اسامه بن لادن، رهبر کشته شده القاعده هستند که در سال‌های زندگی پنهانی وی به طور دوره‌ای در شبکه‌های تلویزیونی منتشر می‌شدند.

پی‌جی‌کرولی که در دوره اول ریاست‌جمهوری باراک اوباما، معاون وزیر خارجه آمریکا بود، گفت: این اقدامات یک بازی قدیمی است که اکنون به شکلی جدید بازی می‌شود. وی عنوان می‌کند که شیوه‌های داعش در عین پیچیدگی ممکن است به سبب بی‌رحمی نهفته در آنها نتیجه عکس بدهد.

ویدئوی سربریدن خبرنگار آمریکایی که داعش اخیراً منتشر کرد می‌تواند نشان دهد این گروه نسبت به باج‌خواهی‌هایش جدی بوده و می‌تواند همزمان با نبردهایش به منظور تشکیل خلافت در خاورمیانه، ترس و وحشت بیشتری بیافریند. همچنین این ویدئو موجب تلاش فراوان پایگاه‌های اجتماعی از جمله یوتیوب و توئیتر به منظور حذف تصاویر و ویدئوی این قتل و جلوگیری از گسترش آن شد.

 فیلیپ اسمیت، یک پژوهشگر گروه‌های افراطگرا در دانشگاه مریلند گفت وی شاهد افزایش فعالیت داعش و حامیان آن در ماه ژوئن در شبکه‌های اجتماعی بوده است. راهبرد رسانه‌ای داعش نشان‌دهنده سمت و سوهای گوناگون این شبه‌نظامیان است.

گروه الحیات به عنوان شاخه رسانه‌ای داعش در ماه ژوئیه در رسانه‌های اجتماعی، ویدئویی با زیرنویس انگلیسی منتشر کرد که چند کودک را نشان می‌دهد در کنار شبه‌نظامیان در حال افطار هستند. همچنین الحیات یک هفته بعد همزمان با عید فطر ویدئویی منتشر کرد که نشان‌دهنده یک اعدام دسته‌جمعی بود.

 الحیات همچنین یک روزنامه اینترنتی که به زبان انگلیسی ترجمه شده را منتشر می‌کند. جی‌ام برگر، سردبیر پایگاه IntelWire.com که سال‌ها تلاش افراط‌گران در شبکه‌های اجتماعی را تعقیب کرده، اظهار می‌دارد در شبکه توئیتر هزاران حساب کاربری مرتبط با گروه داعش وجود دارد.

برخی کاربران این شبکه مدعی هستند جزو شبه‌نظامیان هستند و برخی دیگر نیز خود را حامی این گروه می‌دانند. همچنین برخی دیگر نیز می‌گویند ارتباطی با این گروه ندارند و این به آنها کمک می‌کند تا از شبکه‌های اجتماعی حذف نشوند. این حساب‌های کاربری پیام‌های توئیتری یکدیگر را دوباره منتشر می‌کنند و پیام‌هایی را برای چندین حساب کاربری دولتی و همچنین حساب‌های کاربری مربوط به رسانه‌ها و حتی افراد مشهور که حاوی تصاویر سربریدن و تهدید علیه آمریکاست، می‌فرستند. حامیان داعش همچنین گاهی اوقات رویکردی عامه‌پسندتر دارند. هنگامی که رابین ویلیامز، بازیگر مشهور هالیوود فوت کرد، یک حساب کاربری مربوط به داعش در توئیتر به نام @Mujahid4life با انتشار پیامی گفت هنگامی که بچه بوده عاشق فیلم «جومانجی» بوده است. این فرد همچنین درباره علاقه‌اش به فیلم‌های دیگر نظیر کارتون «شیرشاه» صحبت کرد. حساب کاربری وی اکنون حذف شده است. چندی پیش تعدادی از حامیان داعش به زعم خود یک کمپین اینترنتی راه انداخته و با شیشه‌های شکلات «نوتلا» در مناطقی در سوریه و عراق که تحت اشغال داعش است، عکس انداختند.

اسمیت عنوان کرد: این الگوهای رفتاری در تالارهای اینترنتی سازماندهی و برنامه‌ریزی شده، سپس به عنوان یک راهبرد در شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌شود. داعش را با غربی‌ها دوست و آشنا نشان دهد. این رویکرد دوگانه تناقض‌هایی شگفت‌آور دارد. تقریباً همان هنگامی که حساب‌های کاربری مرتبط با داعش تصاویر مربوط به شکلات نوتلا را منتشر می‌کردند تصویر مربوط به یک کودک استرالیایی که سر بریده را در دست گرفته، توسط حامیان داعش در توئیتر منتشر شد.

جان کری، وزیر خارجه آمریکا سریعاً این تصویر را محکوم کرد و آن را بسیار شرم‌آور دانست و گفت این تصویر نشان می‌دهد داعش تا چه حد از هرگونه استانداردی که می‌توان با آن حتی گروه‌های تروریستی را مورد قضاوت قرار داد به دور است.

 وزارت خارجه آمریکا از طریق واحدی موسوم به «مرکز ارتباطات راهبردی مبارزه با تروریسم» به طور روزانه با تروریست‌ها و به اصطلاح نیروهای جدید آنها تعامل دارد. این مرکز در سال 2011 با یک فرمان اجرایی تشکیل شد. آمریکا در ابتدا از تالارهای اینترنتی استفاده می‌کرد تا با تبلیغات داعش مقابله کند اما داعش اواخر سال گذشته میلادی تبلیغات خود را به توئیتر منتقل کرد و در دسامبر 2013 نخستین پیام توئیتری خود را فرستاد.

در ماه ژوئیه وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد پیام‌هایش را که داعش را هدف قرار می‌دهد، افزایش داده است همچنین مرکز ارتباطات راهبردی مبارزه با تروریسم چند روز پیش صفحه‌ای در فیس‌بوک ایجاد کرد. به گفته ویل مک‌کانتس، یک مقام سابق وزارت خارجه آمریکا که به ایجاد این مرکز کمک کرده این تلاش‌ها بیش از آنکه شبه‌نظامیان متعهد را هدف قرار دهد کسانی که بی‌طرف هستند را هدف قرار داده و به دنبال آن است تا جلوی جذب آنها توسط داعش و دیگر گروه‌های تروریستی را بگیرد.

مک‌کانتس خاطرنشان کرد: یکی از چالش‌هایی که وزارت خارجه آمریکا پیش‌رو دارد این است که چطور بتوانیم به حد کافی نسبت به آنچه که می‌گوییم، جلب توجه کرده و در عین حال از جلب توجه کسانی که نباید متوجه شوند، اجتناب کنیم. وی افزود: شما نمی‌خواهید با هر افراط‌گری تعامل داشته باشید زیرا نمی‌خواهید توجه آنها را به خود جلب کنید. وزارت خارجه آمریکا در یک حساب کاربری در توئیتر به نام «دوباره فکر کرده و منصرف شوید» به طور متناوب از هشتگ‌هایی که داعش به منظور جلب نیروهای بیشتر استفاده می‌کند، علیه آنها بهره می‌برد.  روز چهارشنبه هنگامی که کاربران توئیتر پیام دادند اعضای اقلیت ایزدی‌های عراق تسلیم داعش شده‌اند حساب کاربری «دوباره فکر کرده و منصرف شوید» پیام داد: هر چیزی که با آن از سر بریدن اجتناب شود ارزش دارد.

از سوی دیگر کاربران آمریکایی عادی در شبکه‌های اجتماعی با داعش مقابله می‌کنند. هنگامی که حامیان داعش در توئیتر تصویر یک پرچم داعش در یک تلفن همراه در مقابل کاخ سفید را منتشر کردند بسیاری از آمریکایی‌ها در واکنش به آنها متقابلاً تهدید کرده و قدرت نظامی آمریکا را به رخ کشیدند. هنگامی که تصاویر وحشیانه سر بریدن فولی در اینترنت منتشر شد، گروهی از کاربران آمریکایی به مردم گفتند که جلب توجه به داعش را متوقف کرده و به جای آن تصاویر مربوط به فولی را هنگامی که زنده بود منتشر کنند.

یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های گروه‌هایی مثل داعش حفظ محتوای خود روی اینترنت است. پایگاه‌هایی نظیر فیس‌بوک در شرایط عضویت خود به طور مشخص فعالیت تروریستی را ممنوع کرده و همراه با توئیتر و یوتیوب تلاش می‌کنند محتوای تصویری مربوط را حذف کنند. اخیراً ماری هارف، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد این وزارتخانه ویدئوی سربریدن فولی را در شبکه‌های اجتماعی با استناد به محتوای تصویری آن و نه ارتباط آن با داعش به عنوان یک محتوای ممنوعه گزارش کرده است.

شبه‌نظامیان بشدت تلاش دارند از حذف محتوای خودشان جلوتر بوده و این محتوا را در سطحی گسترده توزیع کنند. به مجرد اینکه یکی از حساب‌های کاربری آنها حذف شود، ویدئو و تصاویر مربوط به آن دوباره منتشر می‌شود. شبه‌نظامیان همچنین پایگاه‌هایشان را تغییر می‌دهند.

برگر خاطرنشان کرد، حساب‌های کاربری رسمی داعش از توئیتر حذف شده‌اند و وی شاهد بوده 90 حساب کاربری مربوط به داعش ناپدید شده‌اند. با این حال وی اکنون می‌گوید که داعش به سراغ شبکه‌های اجتماعی منبع بازی مانند «فرندیکا» و همچنین شبکه‌های مبتنی بر نرم‌افزار «دیاسپورا» رفته است. روز چهارشنبه شبکه «دیاسپورا» پستی را منتشر کرد که می‌گفت حساب‌های کاربری مرتبط با داعش را حذف کرده و به نظارت بر این گروه ادامه می‌دهد.