- صفحه نخست
- |
- استان ها
- |
- بین الملل
- |
- سیاسی
- |
- چند رسانه ای
- |
- اقتصادی
- |
- فرهنگی
- |
- حماسه و جهاد
- |
- صبح صادق
- |
- صدای انقلاب
- |
- محرومیت زدایی
(ويژه‌نامه همشهري ـ 1395/08/15 ـ صفحه 4)
در طول چند هزار سال تاريخ تمدن بشري صرفاً 286 سال بدون جنگ و خونريزي بوده و كشورهاي استعمارگر و قدرتمند به بهانه‌هاي مختلف موجب بروز جنگ‌ها، تخريب و غارت زيرساخت‌هاي توليدي، اقتصادي، فرهنگي، اجتماعي، دفاعي و كشتار و آواره شدن انسان‌هاي بي‌شماري شده‌اند طوري كه تنها در طول 45 سال، از سال 1945 تا 1990 ميلادي فقط سه هفته بدون جنگ و خونريزي بوده است. گفتني است كه در دو دهه گذشته 10 جنگ عمده در پيرامون حريم سرزميني كشور ما از جمله جنگ اول و دوم خليج فارس (1991 و 2003) جنگ 79 روزه يوگسلاوي (1999)، جنگ تحميلي هشت ساله ايران و عراق، جنگ افغانستان (2003)، جنگ 33 روزه لبنان و جنگ‌هاي 22 روزه، هشت روزه و 50 روزه رژيم صهيونيستي عليه مردم مظلوم و قهرمان غزه، جنگ تروريستي گروه‌هاي تكفيري داعش عليه دو كشور سوريه (پنج ساله اخير) و عراق در سال (2015) و جنگ يمن در يك سال گذشته اتفاق افتاده و كماكان ادامه دارد و با شكل‌دهي مرموزانه و فريبكارانه گروه ائتلاف به رهبري آمريكا و كشورهاي مرتجع منطقه به بهانه مقابله با تروريست، ماهيت پيچيده‌تري را به خود گرفته است.
به هر حال با توجه به اجتناب‌ناپذير بودن جنگ‌ها به عنوان يك پديده اجتماعي پايدار، وقوع جنگ‌ها و منازعات ديگري در جهان اسلام براساس مطامع و اهداف استعمارگرانه و هژموني سلطه‌‌گرايانه بلوك غرب دور از انتظار نبوده و بسيار محتمل است، ضمن آنكه هيچ نشانه‌اي نيز از پايان قريب‌الوقوع جنگ‌ها و مناقشات و درگيري‌هاي مسلحانه و ساير تهديدات در قرن حاضر ديده نمي‌شود. دشمنان قسم‌خورده جمهوري اسلامي ايران با وجود ناكامي‌هاي پي در پي خود هيچ گاه دست از كينه‌ورزي و عدوات برنداشته و هدفي جز نابودي حاكميت، استقلال، كيان و هويت ايران اسلامي را ندارند. وظيفه خطير و حياتي ما در دنياي پرچالش مملو از منازعات و مناقشات، مصون‌سازي كشور از طريق بالا بردن قدرت بازدارندگي، ارتقاء پايداري و آستانه مقاومت ملي، مصون‌سازي و كاهش آسيب‌پذيري زيرساخت‌هاي (حياتي، حساس و مهم) و تسهيل مديريت بحران در برابر تهديدات متنوع فرارو، پيراموني و فضاي سرزميني نظام جمهوري اسلامي ايران است، اقدامات پدافند غير عامل در اين راستا نقش و جايگاهي حياتي را در حفظ زيرساخت‌ها و امنيت ملي كشور ايفا كرده و به عهده دارد.
تعريف پدافند غير عامل
از نظر واژه‌شناسي، واژه پدافند از دو جزء (پد) و (افند) تشكيل شده است، در فرهنگ و ادب فارسي «پاد» يا «پد» پيشوندي است كه به معاني ضد، متضاد بوده و هر گاه قبل از واژه‌اي قرار گيرد معناي آن را معكوس مي‌كند، واژه آفند نيز به مفهوم جنگ، جدال، تهاجم، حمله و پيكار است، در اين راستا پدافند كه همطراز با واژه «دفاع» مي‌باشد شامل اقداماتي است كه جهت مقابله با حمله و تهاجم دشمن انجام مي‌شود كه شامل انواع و اقسام اقدامات دفاعي از جمله «پدافند غير عامل» و «پدافند عامل» است در پدافند غير عامل جهت مقابله با تهاجم و تهديدات دشمن بدون استفاده از تسليحات تهاجمي يا دفاعي و با استفاده از مجموعه‌اي از اقدامات و تمهيدات تدافعي، موجب كاهش آسيب‌پذيري تأسيسات، تجهيزات و نيروي انساني مي‌شود. در صورتي كه در «پدافند عامل» جهت مقابله با تهاجم و تهديدات دشمن و دفع تهديدات وي از انواع و اقسام تسليحات دفاعي نظير توپ، موشك، تانك، هواپيماهاي شكاري، بمب‌افكن، رزم‌ناو، زيردريايي و... استفاده مي‌شود. مجمع تشخيص مصلحت نظام در راستاي سياست‌هاي كلي نظام در سند چشم‌انداز 20 ساله كشور، پدافند غير عامل را به شرح ذيل تعريف كرده است: «مجموعه اقدام‌هاي غير مسلحانه‌اي كه موجب افزايش بازدارندگي، كاهش آسيب‌پذيري، تداوم فعاليت‌هاي ضروري، ارتقاء پايداري ملي و تسهيل مديريت بحران در مقابل تهديدها و اقدام‌هاي نظامي دشمن مي‌شود.»
حوزه مسئوليتي تهديدات فراروي پدافند غير عامل
تهديدات ذي‌ربط پدافند غير عامل شامل تهديدات نظامي و تهديدات سايبري، زيستي (انسان، دام، كشاورزي، مواد غذايي و دارويي، آب، محيط زيست و منابع طبيعي)، پرتوي، شيميايي و اقتصادي و طيف جديدي از تهديدات مردم محور است كه سياست‌‌گذاري، هدايت و برنامه‌ريزي مقابله با تهديدات يادشده در قرارگاه‌هاي (پدافند سايبري، پدافند زيستي، پدافند پرتوي، پدافند شيميايي و پدافند اقتصادي، پدافند مردم‌محور و پدافند كالبدي) معاونت صنعت و تجارت، معاونت انرژي، معاونت فاوا و الكترونيكي و... تشكيلاتي سازمان پدافند غير عامل كشور انجام مي‌پذيرد، برخي از قرارگاه‌هاي ياد شده در سطوح استاني هم تشكيل شده و در حال فعاليت هستند.
مقابله با تهديدات طبيعي (زلزله، سيل، آتشفشان، خشك‌سالي، سرما و...) كه جزء حوادث غير مترقبه هستند، در حوزه مسئوليتي سازمان مديريت بحران كشور وابسته به وزارت كشور است و در حوزه مسئوليتي سازمان پدافند غير عامل كشور قرار نمي‌گيرند.
سابقه تشكيل سازمان پدافند غير عامل كشور و شرح كلي ساختار، مأموريت و مسئوليت
سازمان پدافند غير عامل كشور در سال 1382 و براساس فرمان مقام معظم رهبري (مدظله‌العالي) تشكيل شد، در سال 1390 به دليل اهميت پدافند غير عامل و لزوم ترويج فرهنگ پدافند غير عامل در آحاد مردم و جامعه و همچنين فعال‌سازي توانايي‌هاي موجود در كشور و به ميمنت سالروز صدور فرمان تشكيل كميته (سازمان پدافند غير عامل) هشتم آبان‌ماه هر سال به عنوان روز پدافند غير عامل تعيين و اين روز پس از تأييد مقام معظم رهبري در مورخ 90/08/01 در تقويم كشوري درج و به كليه وزارتخانه‌ها، دستگاهها و سازمان‌هاي نظامي و غير نظامي ابلاغ شد.
برابر ماده (1) اساسنامه سازمان پدافند غير عامل كشور مورد تأييد مقام معظم رهبري (مدظله‌العالي) و مصوب ستاد كل نيروهاي مسلح، سازمان پدافند غير عامل كشور، يك سازمان (نهاد) حاكميتي (لشكري و كشوري) است و داراي شخصيت حقوقي و استقلال مالي و اداري همطراز با وزراء به لحاظ ساختاري (به مثابه يك نيرو) بوده و در تابعيت ستاد كل نيروهاي مسلح و در چهارچوب و در جهت تحقق تدابير منويات و سياست‌هاي ابلاغي مقام معظم رهبري، قوانين نيروهاي مسلح و ساير قوانين و مقررات مربوط كشور اداره مي‌شود.
رئيس سازمان به عنوان بالاترين مقام اجرايي و نماينده قانوني سازمان بنا به پيشنهاد رئيس ستاد كل نيروهاي مسلح و با حكم مقام معظم رهبري و فرماندهي كل قوا منصوب مي‌شود.
محل استقرار اصلي سازمان در تهران و شعب اصلي آن در مراكز استان‌ها است و براي انجام مأموريت‌هاي خود نسبت به تشكيل ساختارها و واحدهاي سازماني مشابه و همطراز مورد نياز در استان‌ها و دستگاه‌هاي اجرايي اقدام مي‌كند.
برابر ماه (6) اساسنامه سازمان، مأموريت آن شامل سياست‌گزاري، برنامه‌ريزي، هدايت، سازماندهي، نظارت و اجراي موضوع پدافند غير عامل و دفاع غير نظامي در چهارچوب و در جهت تحقق سياست‌هاي ابلاغي و فرامين حضرت امام خامنه‌اي و قوانين موضوعي كشور از طريق فرهنگ‌سازي و آموزش عمومي و تخصصي، آمادگي و ارتقاء مقاومت ملي، پايش تهديدات، طبقه‌بندي و سطح‌بندي مراكز و حوزه‌ها، كاهش آسيب‌پذيري‌ها، نهادينه‌سازي اصول، الزامات و ملاحظات فني مهندسي پدافند غير عامل در ذات طرح و پروژه‌هاي ملي، استاني موضوعي كشور، تسهيل مديريت بحران و تداوم كاركردهاي ضروري كشور، صيانت و كمك به اداره مردم در راستاي مصون‌سازي كشور در برابر انواع تهديدات است.
برابر ماده (7) اساسنامه، اركان سازمان شامل كميته دائمي (شوراي عالي)، رئيس سازمان و كميته پدافند غير عامل و دستگاه‌هاي اجرايي و استان‌هاي كشور است.
براساس ماده (8) اساسنامه، كميته دائمي متشكل از رئيس ستاد كل نيروهاي مسلح به عنوان رئيس، رئيس سازمان پدافند غير عامل به عنوان دبير و وزراي (كشور، دفاع) و معاون برنامه‌ريزي و نظارت بر اجراي رياست جمهوري و رئيس كميسيون امنيت ملي مجلس شوراي اسلامي و يكي از معاونين ستاد كل نيروهاي مسلح تشكيل مي‌شود و مصوبات آن‌ها با ابلاغ دبير كميته دائمي در همه دستگاه‌هاي اجرايي لازم‌الاجرا است.
پدافند غير عامل موضوعي كلان و فراگير و مرتبط با عرصه‌هاي متنوع مالي، اقتصادي، توليدي، صنايع، ارتباطات و فناوري اطلاعات، رسانه‌ها، انرژي، امنيت غذايي، زيست، حمل و نقل، دفاعي و... است.
وظايف عملياتي سازمان پدافند غير عامل كشور
1ـ سازماندهي، طرح‌ريزي، هدايت و راهبري عمليات پدافند مقابله با تهديدات نوين دشمن.
2ـ هدايت و راهبري مقابله با تهديدات نوين (سايبري، زيستي، پرتوي، شيميايي، اقتصادي مردم‌محور) با تشكيل و سازماندهي قرارگاه‌هاي پدافند غير عامل در موضوعات مرتبط با تهديد.
3ـ هدايت و راهبري و مديريت و كنترل سامانه‌هاي مرتبط با پدافند غير عامل كشور در برابر تهديدات نوين
4ـ ارتقاء آمادگي دستگاه‌هاي اجرايي براي تداوم چرخه توليد و خدمات در مقابله با انواع تهديدات
5ـ به كارگيري ظرفيت‌ها و منابع كشور در حوزه‌هاي مختلف براي انجام تهديدات لازم پدافند غير عامل
6ـ فرهنگ‌سازي و آماده‌سازي دستگاه‌هاي اجرايي و استان‌هاي كشور براي كمك و اداره و هدايت مردم در شرايط بحراني
مسئوليت پدافند غير عامل در دستگاه‌هاي اجرايي به عهده رئيس دستگاه اجرايي و در استان‌ها به عهده استانداران است.
حوزه فعاليت سازمان پدافند غير عامل كشور، شامل دستگاه‌هاي اجرايي، بخش خصوصي نهادهاي عمومي غير دولتي و مردم‌نهاد، سازمان‌هاي كشوري و لشكري است؛ توضيح اينكه در چهارچوب ديپلماسي دفاعي كشور، خدمات پدافند غير عامل با تصويب كميته دائمي قابل تسري به ساير كشورها خواهد بود.
قلمرو اقدامات پدافند غير عامل (مراكز و زيرساخت‌ها)
انجام اقدامات پدافند غير عامل برابر قوانين مصوب، شامل تمامي مراكز و زيرساخت‌هاي حياتي، حساس و مهم (احداث شده، در حال بهره‌برداري، در حال احداث و توسعه آتي) است. كه بايد با اتخاذ تدابير و برنامه‌‌ريزي‌هاي لازم توسط مسئولين دستگاهها، سازمان‌ها و مراكز مربوطه انجام پذيرد.
وضعيت حال حاضر پدافند غير عامل در كشور
در پرتو هدايت و رهنمودهاي مستمر حكيمانه مقام معظم رهبري (مدظله‌العالي) و مساعدت و هماهنگي ستاد كل نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي ايران و برنامه‌ريزي، تلاش و تدبير مسئوليت، مديران، كارشناسان و كاركنان سازمان پدافند غير عامل كشور و همكاري وزارتخانه‌ها و دستگاه‌هاي اجرايي و استاني و حمايت‌هاي قوه مجريه، پدافند غير عامل كشور ضمن عبور از گردنه‌هاي سخت و بعضاً دشوار، نسبت به گذشته، شاهد اقدامات و تحولات مهم و پيشرفت و نوآوري قابل توجهي در كاهش آسيب‌پذيري زيرساخت‌هاي ملي و مراكز حياتي، حساس و مهم كشور، ارتقاء پايداري ملي، تسهيل مديريت بحران و ايجاد بازدارندگي در برابر تهديدات فراروي شده است كه به‌هيچ‌وجه به آن راضي و قانع نبوده و نسبت به آينده تا مصون‌سازي مجموعه پيكره كشور، خود را موظف و متعهد به برداشتن گام‌هاي تكميلي مستمر تا حصول اهداف راهبردي، عملياتي و اجرايي پدافند غير عامل مي‌دانيم.
ش.د9502410
