رسانه و اقتصاد مقاومتی

پایگاه بصیرت / گروه اقتصادی/روح الله فرقانی

موضوع اقتصاد از مسایل مهم جامعه امروز ایران اسلامی است و ضرورت دارد تا برای پیمودن مسیر تکامل مطلوب و استقلال کشور بیش از پیش به آن توجه و حساسیت داشته باشیم. یکی از ایده های محوری مقام معظم رهبری که از سال 1389 تا کنون بارها به آن توجه داده شد طرح  اقتصاد مقاومتی و ایجاد تحولات زیر ساختی در اقتصاد کشور و بخش‌های مربوط برای تحقق این مهم بوده است. شعاری که به ادعای برخی اقتصاد دانان با این مختصات و عمق مضمونی و گستره بی سابقه است.هر چند مدتی است که نظریه اقتصاد مقاومتی توسط رهبر معظم انقلاب مطرح شده است اما پرداختن به این موضوع به دلایل مختلف امری مهم و ضروری است از یک طرف دشمنان ایران اسلامی تلاش دارند تا نسبت به درهم ریختگی اقتصاد ایران بپردازند. در میان ادبیات رایج،  علم اقتصاد مقاومتی به عنوان مجموعه ای از راهبردها و تاکتیک های اقتصاد جهانی در برخی از کشورهای  دارای وضعیت مشابه ، با عناوین مختلف اجرا شده و در مراکز علمی و پژوهشی آن کشورها از آن سخن رفته است اما برای مفهومی در ادبیات رایج علم اقتصاد، اقدام کنند و از سویی دیگر ضرباتی جبران ناپذیر به اقتصاد کشورمان وارد کنند تا کشور از مسیر رشد و توسعه بازماند.
دلیل ماهیت زمینه ای و متن محور بودن و قاعدتا وابستگی زیاد به شرایط و اقتضائات محیطی  تا کنون منطق مدل و الگوی از این رو مقام معظم رهبری خود به عنوان مبدع این شعار راهبردی در ضمن فرمایشاتی به واکاوی ابعاد مفهومی و نظری آن همت گماردند  با توجه به اینکه تحقق الگوی اقتصاد مقاومتی در وضعیت موجود کشور شرایط و الزاماتی دارد رهبری معظم انقلاب در این خصوص می فرمایند:
1- اقتصاد مقاومتی یعنی آن اقتصادی که در شرایط تحریم در شرایط دشمنی ها و خصومت های شدید می تواند تضمین کننده رشد و جهان شمول و مفاهیم و مشترکی از آن به دست نیامده است.
2 -  در اقتصاد مقاومتی  از همه ظرفیت های دولتی و مردمی استفاده شود.
2- بنیان گذاری کارهای اقتصادی بر پایه دانش و تبدیل شدن اقتصاد دانش بنیان و حمایت از از تولید ملی در نظر گرفته شود.
3- فعال کردن واحدهای تولیدی کوچک و متوسط و تعادل در مصرف و مدیریت مصرف با جایگزینی و ترجیح تولیدات داخلی با  کالاهای خارجی لحاظ شود.
4- مبارزه با مفاسد اقتصادی و مدیریت مصرف و فرهنگ سازی برای جلوگیری از اسراف دیده شود.
امروزه  جامعه ای توسعه یافته تلقی می شود که بتواند در کنار شاخص های اقتصادی مانند درآمد سرانه ، توزیع ناخالص ملی و نرخ مرگ ومیر بر معیار آموزش و اطلاعات و در حقیقت عنصر دانایی اجتماعی تاکید داشته باشد. در چنین جامعه‌ای  رسانه ها و مطبوعات با تولید  و توزیع مطلوب اطلاعات نقش زیادی در بالابردن آگاهی های گوناگون  و ضروری بر عهده رسانه ملی در زمینه توسعه فرهنگی می تواند عامل آمیختگی، توازن و نیز قوام و پیوند باورهای اصیل اعتقادی و سنت‌های بارور جامعه باشند و باعث پویایی افکار شوند.
رسانه ها از جمله صدا و سیما سودمندترین فراوان ترین و با پذیرش این موضوع که توسعه فرآیندی چند بعدی است و توسعه اقتصادی در این میان از برجستگی خاصی برخوردار است تا جایی که این توسعه به عبارت دقیق تر صنعتی شدن به عنوان محور اصلی وموتور حرکت هر گونه توسعه قلمداد شده است واقعیت این است که توسعه اقتصادی و فرهنگی به آموزش و آگاه سازی و آماده کردن افکار عمومی بهره می گیرند و جامعه را در نیل به تعالی و ترقی همه جانبه یاری می کنند.
برای اجرای موفق هر برنامه ای لازم است افکار عمومی ضرورت اجرای آن را درک کنند و آماده اجرای آن باشند رسانه ها زبان گویای تمایلات فکری و خاستگاه اجتماعی هستند بدون شک مجموعه اطلاعات نوشتاری یا دیداری و شنیداری با توجه  به فرهنگ مردم، سطح تحصیلات، حوادث، رخدادها و اتفاقات در جامعه مورد استقبال و تاثیرگذاری قرار می گیرد از این رو رسانه ها مقبولیت و بقای  خود را مدیون باورها ، ارزش ها، هنجارها و مطالبات واقعی آن ها در جامعه هستند و می توانند مانند دانشگاهی بزرگ مولد هنجارمندی و مانع از آسیب ها و ناهنجاری ها شوند.
طراحی یک الگوی اقتصاد مقاومتی در چارچوب الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و بهره گیری از کلیه مولفه ها و ظرفیت‌ها برای مقابله با تهدیدات همه جانبه دشمنان از اهم ضروریات است.
رسانه ملی و دیگر رسانه های فعال کشور همچون خبرگزاری ها و مطبوعات همانند اتاق فکر و بازوی مهم در توسعه و فرهنگ سازی اقتصاد مقاومتی محسوب می شوند و می توانند به عنوان شاه کلید اصلی پیوند فرهنگ سازی باشند وجریان سازی مهمی در این عرصه از خود نشان دهند.
امروزه خبرنگاران و رسانه های گروهی با رسالت بسیار مهمی که در زمینه نقل و انتقال اطلاعات ایده ها وافکار به افراد جامعه دارند  دارای وظیفه اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی بسیار مهمی برای مقابله با جنگ نرم و ترویج اقتصاد مقاومتی می توانند ایفا کنند و با انتقال صحیح، هوشمندانه و سریع اطلاعات به افراد جامعه تقویت فرهنگی و اقتصادی مردم و تحکیم پیوند دولت و مردم و حاکمیت صورت داده و آن را مدیریت نمایند.
بنابراین الگو دهی های ارایه شده از پیام های اولویت دار برای مخاطب نه تنها باعث تسهیل در پذیرش پیام ها و الگوگیری در نگرش ها و رفتارهای مخاطبان صرف  می شود بلکه برجسته سازی مقاهیم محتوای مورد تاکید به صورت ناخود آگاه تثبیت پیام را در ذهن مخاطبان در پی دارد که می توان گفت نوعی القا و الگو دهی به مخاطبان با استفاده از روش های تاثیر پیام رسانه در مخاطبان به حساب می آید .بنابراین متناسب با موضوع اقتصاد مقاومتی که ایده پردازی طراحی و راهکارهای ارایه پیام به اشکال و قالب های گوناگون رسانه ای ما را به دو نظریه ارتباطی – رسانه ای همچون برجسته سازی ، مدل سازی  و ایده پردازی رهنمون می کند و با به تصویر کشاندن آن ها می توان  الگوهای رفتاری را به مخاطبان ارایه داد پذیرش این رفتارها از روی الگو و مدل یک نوع جامعه پذیری محسوب می شود.
باید گفت ؛‌ اقتصاد مقاومتی نیازمند طرح و برنامه، همت والا و مدیریت صحیح است.اگر چه عوامل موثر دیگری این جهاد را تقویت و تبیین می کند اما نیروی انسانی که بتواند به خوبی برنامه ریزی کرده و کمر همت قوی بسته و مدیریت صحیح کند از ضروریات اجتناب ناپذیر و سرمایه اصلی اقتصاد مقاومتی است.از این رو در ابعاد مدیریتی،‌ مدیریت رسانه را به عنوان یک علم میان رشته ای مورد بحث قرار دهیم و هدف از مدیریت رسانه را بازگو کنیم وظیفه اصلی مدیریت رسانه ایجاد پل میان اصول کلی نظری مدیریت رسانه در سایه اقتصاد رسانه رشد پیدا کرده است. کار اقتصاد رسانه به کار بستن اصول و مفاهیم اقتصادی در و ویژگی های خاص صنعت رسانه  است.
از این رو سازمان صدا  و سیما می تواند به عنوان رسانه دیداری و شنیداری با پیشگامی در پرداختن به مسایل اقتصادی وکمک به ایجاد شفافیت اقتصادی به پیشبرد اقتصاد مقاومتی کمک نماید و با تولید ، تامین و پخش برنامه و سریال در زمینه های اقتصادی از جمله فرهنگ مصرف، کارآفرینی، فرهنگ کار و حمایت از تولید ملی بر اساس مولفه های اصلی اقتصاد مقاومتی از جمله، مردم بنیاد بودن، عدالت محور بودن، دانش بنیان بودن، درون زا وبرون گرا بودن ، با بهره گیری از پشتوانه مبانی دینی به گفتمان سازی در همین راستا رهبر معظم انقلاب در تبیین سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی، گفتمان سازی پیرامون اقتصاد مقاومتی را از الزامات مهم بر می شمارند و فرمودند: « باید تصویر درستی از اقتصاد مقاومتی ارایه بشود، البته صدا وسیما و رسانه های کشور موظفند اما مخصوص آن ها نیست.دستگاه های تبلیغاتی مخالف با کشور، مخالف با انقلاب، مخالف با پیشرفت ملی ما، خیلی چیزها در چنته دارند و شروع هم کرده اند، ما دیدیم، بعد از این هم بیشتر. درباره اقتصاد مقاومتی ، اشکال تراشی، مانع تراشی، گاهی هو کردن، بی اهمیت جلوه دادن آنچه که در کمال اهمیت و نهایت اهمیت است، از این کارها می کنند.نقطه مقابل آن ها بایستی کار بشود، مسئولین، صاحبان فکر و دلسوزان بایستی تصویر درستی از این حرکت بزرگو عمومی ارایه بدهند و گفتمان سازی بشود تا مردم بدانند و معتقد باشند و بخواهند، د ر این صورت کار عملی خواهد شد.»
از این رو است که رهبر انقلاب بار دیگر در پیام های نوروزی سال 96 اولویت امروز ملت ایران را مسئله اقتصادی توصیف کردند و بر تولید و اشتغال در نقشه راه اقتصاد کشور تاکید کردند. فرهنگ سازی این مقوله از سوی رسانه های جمعی می تواند اقتصاد کشور را از ساحل رکود و تورم به دریای ثبات و رشد پایدار برساند./
ب/ مق