تسهیل زندگی مردم در کارهایی که به شهرداری‌ها مربوط است، برطرف کردن معضلات شهر و روستا، سالم‌سازی محیط‌زیست، حفظ اصالت اسلامی و ملی در ساخت‌وسازها، استقرار بخشیدن به جو اسلامی و فرهنگیِ سالم، پرداختن به نیازهای فوری‌تر در عین اهتمام به کارهای زیربنایی، اولویت دادن به مناطق مستضعف‌نشین و ... بخشی از وظایف و کارکرد های شوراهای شهر و روستا هستند
اردیبهشت ماه سال 96 دو انتخابات مهم و سرنوشت‌ساز در کشور برگزار خواهد شد؛ انتخابات ریاست جمهوری و انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا. در این میان، شوراهای اسلامی شهر و روستا به سبب ماهیت غیردولتی - غیرخصوصی آن حائز اهمیت است؛ یعنی وضعیت این شوراها به گونه‌ای است که نه نماینده دولت هستند و نه نماینده بخش خاصی از مردم، بلکه ماهیتی مردمی دارند و اساساً برای اداره امور مردم، توسط خود مردم انتخاب می‌شوند. این شوراها کارکردها و وظایفی چندگانه دارند که در نوشتار حاضر تلاش می‌شود به طور مختصر بدانها اشاره شود.
از منظر سیاسی، تشکیل و استمرار شوراهای اسلامی شهر و روستا نشانی از درجه بالای توسعه‌یافتگی سیاسی در کشور است؛ زیرا علاوه بر اینکه فرصت مشارکت برابر در تعیین سرنوشت و مقدورات روستاها را برای تمامی افراد فراهم می‌کند، فرصتی است برای کادرسازی و تربیت افراد و نیروهای مجرب که در آینده بتوانند در مسئولیت‌های بالاتر و خطیرتری مشغول به خدمت شوند. دیگر کارکرد سیاسی شوراها این است که فرصت بیان مستقیم و رودرروی خواسته‌ها و تألیف آنها و تبدیل‌شان به منافع را برای آحاد مردم فراهم می‌کند. این امر در بهبود کیفیت سیاست‌گذاری‌های عمومی و فرهنگی در شهر و روستا یا به عبارتی، سیاست‌گذاری معطوف به حل مسائل مردم و پیوند زدن هرچه بیشتر مردم با نظام تأثیر فراوان دارد. از این جهت، شوراها می‌توانند در تثبیت سیاسی و ارتقاء درجه ثبات نظام بدان کمک کنند.
از منظر اقتصادی نیز شوراهای اسلامی شهر و روستا در جلب مشارکت‌های مردمی در اقتصاد و تشویق آنها برای مشارکت در اجرای طرح‌های اقتصادی مؤثر هستند. بنابراین، یک کارکرد مهم شوراها می‌تواند این باشد که به مردمی شدن اقتصاد کشور و غیردولتی شدن آن کمک کنند. علاوه بر این شوراها با کارکرد اقتصادی خود می‌توانند از بار هزینه‌های دولت بکاهند و فرصت پرداختن بیشتر دولت به امور زیربنایی و عمرانی اساسی را برای دولت فراهم کنند. این مهم بویژه در شرایط کنونی که ضرورت اقتصاد مقاومتی بسیار حیاتی است، اهمیت مضاعف دارد.
مهمتر اینکه از آنجا که اعضای این شوراها بیش از هر کس دیگری با ظرفیت‌های حوزه انتخابیه خود آشنایی داشته و از سویی با مسائل و چالش‌های آن حوزه‌ها نیز بیشتر دست‌و‌پنجه نرم کرده‌اند، می‌توانند با اقدام برای شکوفایی ظرفیت‌های بالقوه اقتصادی، با تشریک مساعی مردم و دولت، به حل مسائل مهم روستاها و شهرها چون بیکاری، رکود و... کمک کنند.
در حوزه مسائل فرهنگی و اجتماعی نیز از آنجا که منتخبین شوراهای اسلامی شهر و روستا از میان مردم همان حوزه انتخابیه برگزیده می‌شوند، طبیعتاً نسبت به حفظ آداب و رسوم و سنت‌های ملی و محلی دغدغه بیشتری داشته که با تقویت این دست ظرفیت‌های فرهنگی نه تنها می‌توان تهاجم فرهنگی و جنگ نرم دشمن را خنثی کرد، بلکه باید در مصاف با شرایط موجود، ابتکارهای فرهنگی و اجتماعی، متناسب با شرایط بومی نیز انجام داد. کمک به تقویت پایگاه‌های مذهبی مانند مساجد، حسینیه‌ها، هیئت‌های عزاداری، ایجاد مکان‌های مناسب تفریحی، تدارک برنامه‌های جذاب و آموزنده برای خانواده‌ها، ایجاد فرصت‌های جدید آموزشی مانند ایجاد و تقویت کتابخانه‌های عمومی و... نیز می تواند در زمره کارکردهای فرهنگی و اجتماعی شوراها قرار گیرد.
در مجموع باید گفت که وظایف و کارکردهای خطیری متوجه شوراهای اسلامی شهر و روستا است که اجرای موفق آنها منوط به توجه به برخی رهنمودها و نکات اساسی است. در این زمینه، با مدد گرفتن از رهنمودها و توصیه‌های مقام معظم رهبری، می‌توان به برخی از این موارد اشاره کرد: تسهیل زندگی مردم در کارهایی که به شهرداری‌ها مربوط است، برطرف کردن معضلات شهر و روستا، سالم‌سازی محیط‌زیست، حفظ اصالت اسلامی و ملی در ساخت‌وسازها، استقرار بخشیدن به جو اسلامی و فرهنگیِ سالم، پرداختن به نیازهای فوری‌تر در عین اهتمام به کارهای زیربنایی، اولویت دادن به مناطق مستضعف‌نشین، تأثیرناپذیری از نفوذ ثروتمندان و جاذبه‌ی ثروت، رعایت دقیق قوانین و عدم‌تخطی از آن با حیله‌های شبه‌قانونی، رعایت ویژه‌ی محرومان، آلوده نشدن به اسراف و هدرندادن بیت‌المال با تجملات زائد و سفرها و مراسم غیرلازم، و در یک کلمه رعایت تقوا و تدبیر و پشتکار و بهره‌گیری از دانش و تجربه.
