اردن در توهم مهار «هلال شيعي» خودساخته

احتمال اقدام نظامي امريكا و انگليس از طريق مرز اردن عليه سوريه هر روز قوت بيشتري مي‌گيرد، پس از تغيير قابل‌توجه مواضع مقامات امان حالا منابع خبري از تجمع بي‌سابقه نيروها و تجهيزات نظامي اين كشور در نزديكي مرزهاي سوريه خبر دادند؛ اقدامي كه به نظر مي‌رسد بيش از هر چيزي با هدف آنچه پادشاه اردن مهار ايران يا «هلال شيعي» خوانده مي‌شود صورت مي‌گيرد و در صورت تحقق مي‌تواند بيش از پيش بحران سوريه را پيچيده كند.

روز يك‌شنبه برخي منابع در سوريه از تجمع نيروهاي نظامي امريكايي، انگليسي و اردني در مرز جنوبي استان سويدا و درعا خبر دادند. اين منابع گفتند كه تانك‌هاي انگليسي نوع «چلنجر» به همراه 2 هزار و 300 فرد مسلح و تعدادي بالگردهاي نوع «كبرا» و «بلك هاوك» و نزديك به 4 هزار فرد مسلح كه در اردن آموزش ديده‌اند، در اطراف مرز سوريه حضور دارند. شبكه الميادين گزارش داد كه پايگاه‌هاي اردني براي نيروهايي كه قصد ورود به بيابان‌هاي اردن را دارند، در نظر گرفته شده است و در اين عمليات گردان‌هاي توپخانه سنگين، موشك‌اندازهاي امريكايي نوع «هرماس» مشاركت دارند و اين عمليات‌ها با حمايت هوايي و هلي‌برن يك گروه از نيروي هوايي امريكا در پايگاه الأزرق با همراهي بالگردهاي هلندي و بحريني جهت حمايت از نيروهاي پياده‌نظام صورت مي‌گيرد.

تجمع اين نيروها در قالب رزمايش «شير آبي» تعريف شده كه از روز يك‌شنبه در اردن آغاز شد و تا 28 ارديبهشت ادامه خواهد داشت. اين رزمايش در طول پنج سال گذشته در همين موقع سال اجرا شده اما آنچه باعث مي‌شود رزمايش امسال از حساسيت بيشتري برخوردار شود به گزارش‌هاي منتشر شده طي چند هفته گذشته و همچنين مواضع مقامات اردني بر مي‌گردد. اواخر فروردين ماه سال جاري روزنامه الاخبار لبنان كه به حزب‌الله نزديك است گزارش داد، تحركات ميداني در منطقه حكايت از آن دارد كه امريكا و اردن منتظر حمله داعش به مرز اين كشورند تا بهانه حمله به جنوب سوريه و تجزيه آن را به دست بياورند. در اين گزارش آمده است: به زودي استان درعا در جنوب سوريه شاهد درگيري‌هاي سختي خواهد بود، چرا كه اردن و امريكا قصد دارند به بهانه مقابله با داعش، منطقه امن در اين استان سوري ايجاد كرده و زمينه را براي جدا كردن اين منطقه از دولت سوريه به لحاظ اداري فراهم كنند.

در اين گزارش آمده: «دخالت امريكا و اردن منحصر به مناطق مرزي موسوم به مثلث مرزي عراق-سوريه-اردن نبوده بلكه مرزهاي اردن با سوريه از جولان اشغالي گرفته تا منطقه حوض يرموك را شامل مي‌شود و اين منطقه محلي براي فعاليت نيروهاي ويژه اردن و مستشاران امريكايي و بريتانيايي خواهد بود كه به دنبال آموزش و فرماندهي گروه‌هاي مخالف سوري و در رأس آنها «ارتش عشاير»، «تيپ جوانان اهل سنت» و «تيپ الحق» و ساير گروه‌هاي مخالف سوريه موسوم به «جبهه جنوب» هستند.»

همزمان با انتشار اين گزارش‌ها، لحن مقامات اردن نيز تغيير قابل توجهي يافته است. روز دوشنبه (18 ارديبهشت) محمد مؤمني، وزير اطلاع رساني و سخنگوي دولت اردن در گفت‌وگويي تلويزيوني اعلام كرد در صورت نياز اردن از مرزهاي خود در عمق خاك سوريه دفاع خواهد كرد. پيش‌تر نيز (اواسط فروردين) ملك عبدالله پادشاه اردن به امريكا رفت و با دونالد ترامپ ديدار كرد. در جريان اين سفر ملك عبدالله مواضع تندي عليه ايران در سوريه گرفت. اردن از زمان آغاز بحران سوريه يكي از كشورهايي بوده كه نقش اساسي در حمايت از گروه‌هاي تروريستي داشته است، با وجود اين امان همواره سعي كرده روابط خود را با دولت سوريه حفظ كند و از برخورد مستقيم با دمشق خودداري كند.

احتمال اقدام نظامي عليه سوريه از جنوب اين كشور در حالي است كه جنگ سوريه پس از آزادسازي مناطق شرقي حلب وارد مرحله جديدي شده و اين اميد را در ميان ناظران ايجاد كرده مذاكراتي كه پس از اين دستاورد در آستانه شكل گرفته بتواند به جنگ در اين كشور تا حد ممكن پايان دهد. اما ظاهراً اين روند خوشايند غرب و بعضي دولت‌هاي منطقه نيست چرا كه آنها در طول چند سال گذشته تلاش زيادي به كار گرفته‌اند تا دولت سوريه را ساقط كنند. هنوز معلوم نيست كه اردن به همراه امريكا و انگليس تا چه حدي براي ورود به سوريه جدي هستند و دقيقاً چه هدفي را دنبال مي‌كنند اما تحليلگران معتقدند اين اقدام باعث خواهد شد جنگ سوريه بيش از پيش پيچيده شود. بعضي تحليلگران هدف از اين اقدام امريكا و اردن را تسلط بر مرزهاي عراق و سوريه عنوان كرده‌اند تا از اين طريق بتوانند مانع از دسترسي زميني ايران از جنوب شرقي سوريه به دمشق شوند. مقامات اردني از جمله خود ملك‌عبدالله چندين بار مدعي شده تهران مي‌خواهد يك هلال شيعي از شرق ايران تا سواحل مديترانه ايجاد كند؛ ادعايي كه از طرف ايران قوياً رد شده است.

در همين حال، دولت سوريه و متحدانش نسبت به هرگونه ماجراجويي جديد عليه دمشق هشدار داده‌اند. وليد معلم، وزير امور خارجه سوريه هشدار داده كه كشورش هر نيروي اردني را كه وارد خاك سوريه شود، دشمن تلقي خواهد كرد. همچنين محمدجواد ظريف، وزير خارجه ايران در گفت‌وگو با الميادين هشدار داد: «هر گونه تحرك نظامي در منطقه محكوم به شكست است. پيشتر روسيه نيز از اردن خواسته بود مواضع خود را در قبال بحران سوريه شفاف كند. الميادين همچنين به نقل از منابع آگاه گزارش داد، سوريه و تمامي هم‌پيمانانش از نزديك تلاش‌هاي امريكا و هم‌پيمانانش براي حضور در مرزهاي اردن را رصد مي‌كنند و تحركات نيروهاي امريكايي، انگليسي و اردني به سمت سوريه تحت نظر است. اين منابع افزودند: رزمايش امريكا و هم‌پيمانانش در اردن مشكوك بوده و در راستاي سرپوش نهادن بر طرح نفوذ به اراضي سوريه است.

داعش يك افسر روس را در سوريه ذبح كرد

گروه تروريستي «داعش» فيلمي را منتشر كرد كه در آن يك افسر اطلاعاتي روس را در سوريه ذبح مي‌كند. به نوشته خبرگزاري «رويترز» در اين كليپ 12 دقيقه‌اي كه به زبان روسي و در سالروز پيروزي روسيه بر آلمان نازي در سال 1945 در جريان جنگ جهاني دوم، منتشر شد، جلاد داعش با لباس سياه نشان داده مي‌شود. جلاد داعش ضمن هشدار دادن به ديگر افسران روسيه در سوريه براي تسليم شدن، گفت: «اين احمق وعده‌هاي دولتش را درخصوص تنها نگذاشتن او زمان اسير شدن، باور كرد». وي سپس سر اين افسر را بريد اما روسيه اين ادعاي داعش را تكذيب كرد.

طرح روسي در بن‌بست شوراي امنيت

بعضي منابع خبري گزارش دادند تلاش روسيه براي به تصويب رساندن قطعنامه‌اي در خصوص يادداشت تفاهم «كاهش تنش» در سوريه، با مخالفت قدرت‌هاي غربي روبه‌رو شد. روسيه براي جلب حمايت بين‌المللي از اين يادداشت تفاهم روسيه جمعه پيش‌نويس قطعنامه‌اي را به شوراي امنيت داد كه در آن از تمامي طرف‌ها خواسته شده به بندهاي مربوط به مناطق «كاهش تنش» پايبند بمانند. روسيه به همراه يادداشت تفاهم آستانه پيش‌نويس قطعنامه مذكور را پيوست كرده بود. اين بدين معناست كه روسيه رسماً اين پيش‌نويس قطعنامه را به شوراي امنيت داده تا آن را تصويب كند. روزنامه فرامنطقه‌اي القدس العربي نوشت: ديپلمات‌هاي غربي با پيش‌نويس قطعنامه روسيه مخالفت كردند.

اين روزنامه به نقل از منابع ديپلماتيك نوشت: «هنوز زود است با اين يادداشت تفاهم قبل از توافق بر مقدمات نهايي مناطق كاهش تنش پيشنهادي موافقت شود. » اين در حالي است كه روسيه خواستار تصويب فوري اين پيش‌نويس قطعنامه شده است اما سفير اروگوئه كه رياست دوره‌اي شوراي امنيت را در ماه جاري ميلادي برعهده دارد، گفت: به اين طرح رأي داده نمي‌شود. در همين حال، ركس تيلرسون، وزير امور خارجه امريكا با سرگئي لاوروف، همتاي روسي‌اش امروز (چهارشنبه) در واشنگتن ديدار كرده و به بررسي تلاش‌ها در زمينه «كاهش تنش» و ارائه كمك‌هاي بشردوستانه به ملت سوريه مي‌پردازد.

http://www.javanonline.ir/fa/news/850808

ش.د9600202