تاكيد رهبر انقلاب بر توجه به تغييرات در حوزه علوم انساني

(روزنامه اعتماد - 1396/09/11 - شماره 3966 - صفحه 2)

بسم‌الله‌الرّحمن‌الرّحيم

خيلي خوش آمديد. يكي از عيوب كار ما اهل حوزه، هميشه انفرادي كار كردن بوده؛ حتّي آنجايي هم كه جمعيتي از ما جمع مي‌شدند -فرض كنيد پاي يك درس- هركدام براي خودشان كار مي‌كردند. كار مشترك ماها منحصر بوده در مباحثه كه يك درس را دو نفر، سه نفر با همديگر مباحثه كنند؛ والّا در- به‌اصطلاح- كاركرد علمي و گرفتن محصول علمي، همكاري مشترك و هم‌فكري در بين مجموعه‌هاي حوزوي ما رايج نبوده. درحالي كه در دنيا- به‌خصوص دنياي غرب- اين‌جوري نيست؛ آنجا كارهاي مشترك، زياد انجام مي‌گيرد. حتي گاهي مثلاً فرض كنيد كارهايي طراحي مي‌شود كه از ده‌ها جزو يك محصول واحد، هر جزئي به يك مجموعه‌اي واگذار مي‌شود؛ بعد كساني هستند كه آن محصولات كار اين مجموعه‌ها را مي‌گيرند و آن محصول نهايي را از مجموع اينها به دست مي‌آورند؛ يعني اين‌جور طرّاحي مي‌كنند. خب، پيدا است كه اين‌جور كار كردن آثارش خيلي بهتر و بيشتر است. خوشبختانه ملاحظه مي‌شود كه حوزه در اين جهت دارد حركت مي‌كند؛ يعني اين كار شما مصداقي از همين همكاري است. كاري بشود كه اين به‌معناي واقعي كلمه همكاري باشد؛ يعني همه با هم همكاري كنند، ذهن‌ها به كمك يكديگر بيايند و يك محصول مطلوبي بيرون بيايد. اين يك نكته است.

نكته دوّم اين است كه در اين كنگره شما دو بخش مهم وجود دارد: يكي قرآن؛ يكي علوم انساني. مساله قرآن و مرجعيت قرآن و رجوع به قرآن و استفهام از قرآن در مسائل گوناگون فكري و عملي و اجتماعي و سياسي و حكومتي و مانند اينها، خيلي چيز مهمّي است. ما واقعاً در اين زمينه‌ها كم‌كاريم؛ واقعاً كم‌كاري داريم، [و در زمينه‌ي] تدبّر در قرآن براي كساني كه اهل تدبّرند؛ [اين] نشان مي‌دهد كه ما خيلي خودمان را محروم كرده‌ايم از آيات الهي و از رهنمودهاي آيات الهي در زمينه‌هاي گوناگون؛ خب، خود اين مرجعيت قرآن براي اين مساله مهم، يك موضوع اساسي و حسّاس است. علوم انساني و اهتمام به آن و توجّه به آن- كه چند سال است كه بر سر زبان‌ها رايج است- هم يك مساله است. كار شما پيوند زدن اين دو امر مهم با يكديگر است و اين به نظر من خيلي مهم است؛ خيلي بجا است كه هرچه مي‌شود در اين زمينه تلاش صورت بگيرد.

يك نكته ديگر اين است كه امروز در كشور، جاهايي و مراكزي وجود دارد كه براي علوم انساني دارند تلاش مي‌كنند و كار مي‌كنند، هم در شوراي عالي انقلاب فرهنگي هست، هم بيرون شوراي عالي انقلاب فرهنگي هست؛ بخش‌هاي گوناگوني در زمينه علوم انساني دارند كار مي‌كنند. هدفشان هم همين است؛ حالا اسم كارشان را قرآن و علوم انساني يا مانند اينها نگذاشته‌اند، لكن دارند در جهت سوق دادن مسائل و موضوعات علوم انساني به سمت آموزه‌هاي اسلامي كار مي‌كنند. از اينها استفاده بشود؛ يعني همكاري بشود با اين مجموعه‌ها. ما احتياج داريم به اينكه از محصول افكار يكديگر استفاده كنيم؛ يعني الان كساني هستند، دارند كار مي‌كنند، تلاش مي‌كنند- البتّه من نمي‌دانم، حالا در گزارش حضرتعالي و آقا، اين نبود كه با مراكز گوناگون همكاري و ارتباط داريد يا نداريد؛ اگر باشد كه چه بهتر، اگر نيست حتماً بگرديد- اين عناصر را پيدا كنيد، اين مراكز را پيدا كنيد و با اينها همكاري كنيد، از تجربه‌هايشان استفاده بشود؛ اينها كار كرده‌اند. اين هم يك نكته است.

يك نكته اساسي اين است كه علوم انساني، دو سه قرن است كه در دنيا ابداع شده و اشخاصي روي آن فكر كرده‌اند، كار كرده‌اند، مسائلي را به ‌وجود آورده‌اند؛ بعضي هم كه [ابداع آنها] به قرن نمي‌رسد، چندين دهه است كه دارند روي آن كار مي‌كنند؛ يعني به‌اصطلاح چيزهايي جزو علوم مختلف انساني هستند كه براي ما حكم واردات را پيدا مي‌كند؛ حالا غير از فلسفه و ادبيات و مانند اين‌چيزهايي كه مربوط به خود ما است، مسائلي به وجود آمده، سرفصل‌هايي توليد شده، روي آن كار شده، فكر شده، نقد شده، چند لايه ردّوبدل شده -اين كارها انجام گرفته- ما حالا مي‌خواهيم وارد بشويم و اين مسائل را از آن ريشه به‌اصطلاح غير‌ديني يا بعضا ضد‌‌ديني آن جدا كنيم و به يك منشأ قرآني و يك منشأ ديني و وحياني متّصل كنيم. خب اين خيلي مهم است؛ اين يك تسلّط اساسي بر كارهاي ديگران لازم دارد؛ ما بايد بدانيم كه ديگران در اين زمينه‌ها چه كرده‌اند. [دانستن] كارهايي كه آنها انجام داده‌اند، پيشرفت‌هايي كه آنها انجام داده‌اند، از مسائلي است كه مورد نياز است؛ بايد كار بشود.

حالا اشاره كرديد كه مثلاً نهصد يا هشتصد مقاله يا چكيده مقاله [به كنگره] آمده، خب خوب است؛ اين تعداد كمّيت، واقعاً قابل توجّه است؛ لكن مهم‌تر از كمّيت، كيفيت است؛ يعني كاري كنيم كه از اين كاري كه شما مثلاً در اين كنگره -در آذرماه- خواهيد كرد، بيست،‌ سي‌ مقاله پُرمغزِ راه‌گشا خارج بشود كه بتواند محلّ استفاده عموم كساني كه در اين زمينه‌ها فكر مي‌كنند و كار مي‌كنند قرار بگيرد.

يك نكته ديگر هم اين است كه امروز در دنياي اسلام هم در اين زمينه‌ها متفكريني دارند كار مي‌كنند؛ در دنياي عرب مثلاً كساني هستند كه دارند كار مي‌كنند، در شبه قارّه -در هندوستان- فضلايي هستند كه دارند در اين زمينه‌ها كار مي‌كنند، از اينها غفلت نشود. حالا خوشبختانه كنگره شما بين‌المللي است و اين كاري هم كه از شما برمي‌آيد -همكاري و همبستگي با متفكرين دنياي اسلام- از خيلي از مراكز دانشگاهي ديگر ما بر‌نمي‌آيد؛ يعني اين جامعه‌المصطفي اين خصوصيت را دارد كه مي‌تواند در يك سطح وسيع بين‌المللي يك مساله را مطرح كند و بهره‌گيري كند.

اين خيلي خوب است؛ از اينها واقعاً استفاده بشود؛ يعني كساني هستند در دنياي اسلام؛ گاهي مي‌آورند بعضي از كتاب‌ها را مثلاً از شمال آفريقا يا مثلاً از همين منطقه غرب آسيا، از كشورهاي عربي، كساني نوشته‌اند؛ [وقتي] آدم نگاه مي‌كند، مي‌بيند افكار خوبي در بين اينها هست؛ يعني واقعاً فكر كرده‌اند، كار كرده‌اند، مطالعه كرده‌اند و مي‌تواند مورد استفاده قرار بگيرد. ما از خيلي از اينها بي‌خبريم؛ كمااينكه آنها هم نسبت به كارهايي كه در اينجا شده اطّلاعي ندارند؛ يعني واقعاً در طول اين سي، چهل سال بعد از انقلاب، خوب كارهايي انجام گرفته؛ ما هم راضي نيستيم، احساس كمبود مي‌كنيم، جنابعالي هم اشاره كرديد، بنده هم عقيده‌ام همين است كه ما كم‌كاري داريم؛ امّا بالاخره در همين حالت كم‌كاري، كارهاي خوبي انجام گرفته، ما كتاب‌هاي خوبي داريم؛ كارهاي باارزشي انجام گرفته؛ حالا آدم نگاه مي‌كند در همين حوزه قم و در بعضي جاهاي ديگر، مقالاتي كه نوشته شده، كتاب‌هايي كه نوشته شده، درس‌هايي كه داده شده، بعضاً خيلي باارزش است، خيلي خوب است.

اينها هم خبر ندارند؛ در دنياي اسلام غالباً مطّلع نيستند از كارهايي كه ما اينجا كرده‌ايم و انجام گرفته. اين همكاري بين‌المللي هم به نظر من يكي از بخش‌هاي خيلي خوبي است كه مي‌تواند بر اين كنگره مترتّب بشود. حالا دو، سه موضوع را هم آقا پيشنهاد فرمودند كه عرض بكنم كه حالا من حضور ذهن ندارم كه درباره آن مسائل اظهارنظر كنم، لكن حالا شما تا آذر[ماه] وقت زياد داريد، خوشبختانه مجال زيادي وجود دارد؛ اگر چيزي به ذهن برسد بعدها ممكن است عرض كنيم.

به‌هرحال ما دعا مي‌كنيم كه خدا شماها را موفّق بدارد. حقّاً و انصافاً اين كارهايي كه امروز به‌وسيله فضلاي جوان و نوانديش قم دارد انجام مي‌گيرد خيلي باارزش است؛ خيلي. بنده گاهي اوقات كه مي‌بينم و مشاهده مي‌كنم -انگيزه‌ها را، يا حرف‌ها را، يا كارها را انسان نگاه مي‌كند- واقعاً خدا را شكر مي‌كنم. يك وقت‌هايي بود كه در قم اين چيزها به ذهن بعضي‌ها مي‌آمد- چنين نبود كه خالي‌الذّهن محض باشند؛ نه، يك چيزهايي به ذهن‌شان مي‌آمد- اما مثل رويا بود، واقعاً مثل رويا بود [براي] آدم و اميد اينكه اين چيزها ممكن است تحقّق پيدا كند؛ در قم، يا در غير قم، در حوزه‌هاي علميه آدم واقعاً اميد نداشت؛ امروز خوشبختانه تحقّق پيدا كرده؛ امروز حركت عمومي آغاز شده. حالا اشكالاتي هست، ايرادهايي داريم؛ خود ما، خود حوزه و مسوولان و بزرگان حوزه، گاهي اشكالات و ايرادهاي بجايي دارند امّا حقيقتا آنچه هم اتّفاق افتاده خيلي باارزش است. به‌هرحال از خداوند متعال مي‌خواهيم به شماها توفيق بدهد، كمك‌تان كند تا اين كار را هرچه بهتر، هرچه تميزتر، پُرمغزتر و قابل‌ارايه‌تر ان‌شاءاﷲ دربياوريد و ما و همه استفاده كنيم.

والسّلام عليكم و رحمه‌الله

جمهوري اسلامي بايد زكات را در سرلوحه برنامه‌هاي خود گذارد

حضرت آيت‌الله خامنه‌اي، رهبر معظم انقلاب اسلامي در پيامي به اجلاس سالانه زكات با اشاره به جايگاه برجسته و اهميت والاي اين فريضه، از كم‌كاري در امر اقامه زكات انتقاد و تاكيد كردند: نظام جمهوري اسلامي بايد اين فريضه بزرگ را در سرلوحه برنامه‌هاي خود قرار دهد. حضرت آيت‌الله خامنه‌اي، برگزاري همايش سالانه براي ترويج زكات را از بزرگ‌ترين توفيقات الهي دانستند و با بيان اينكه ما مسوولان نظام جمهوري اسلامي بايد از كم‌كاري در اقامه زكات، عفو و آمرزش خداوند را طلب كنيم، مسوولان همه بخش‌هاي مرتبط دولتي را به همكاري همه‌جانبه در اين امر فراخواندند. ايشان با استناد به قرآن كريم، «ايتاء زكوه» را از جمله كاركردهاي برجسته مجاهدان راه حق پس از پيروزي برشمردند و بر اين اساس افزودند: نظام جمهوري اسلامي براي تحقق احكام اسلامي و تشكيل مجتمع اسلامي پديد آمده است، پس بايد اين فريضه بزرگ را در سرلوحه برنامه‌هاي خود گذارد. حضرت آيت‌الله خامنه‌اي همچنين كارهاي تحقيقاتي و معرفتي در خصوص زكات را ناكافي دانستند و ابراز اميدواري كردند نهضت احياء و ترويج زكات در همه سطوح، به كاركردهاي شايسته خود منتهي شود و بركات بي‌پايان آن شامل مردم و كشور و نظام مقدس جمهوري اسلامي شود.

http://etemadnewspaper.ir/?News_Id=92337

ش.د9603646