رابطه عمرالبشیر با بن لادن

پس از سقوط حکومت دکتر نجیب و شروع جنگ‌های تنظیمی کابل، ‌بن‌لادن با خانواده‌اش به عربستان برگشت، اما مشکل او با خاندان حکم‌ران ریاض حل نشد. به همین دلیل بود که او به سودان نزد عمرالبشیر رفت. در آن زمان در سودان دیگر گروه‌های اسلام‌گرا هم حضور داشتند و عمرالبشیر به دلایل ایدیولوژیک از آنان حمایت می‌کرد.

عمرالبشیر قبل از این که در نتیجه‌ یک کودتای نظامی به قدرت برسد، ‌به ایدئولوژی اسلام‌گرایی گرویده بود و زیر نظر حسن ترابی یکی از نظریه‌پردازان این ایدئولوژی عمل می‌کرد. اما باورهای ایدیولوژیک او در سال ۱۹۹۶ درز برداشت و به عمل‌گرایی روی آورد.

عمرالبشیر تلاش می‌کرد که با جلب کمک‌های مالی عربستان به حکومتش ثبات ببخشد. حضور بن‌لادن در سودان مانع بهبود روابط خرطوم و ریاض بود. بر مبنای روایت‌های شفاهی، عمرالبشیر در شروع سال ۱۹۹۶ از رهبران حکومت مجاهدین در افغانستان تقاضا کرده بود تا به اسامه بن‌لادن، در افغانستان پناه بدهند.

ظاهراً در شروع سال ۱۹۹۶ یک هیات متشکل از فرماندهان تنظیم‌های مختلف جهادی افغانستان برای شرکت در یک جشن حکومتی به خرطوم رفته بودند. در همان جشن عمرالبشیر از اعضای این هیات خواست تا برای بن‌لادن در افغانستان مکان بودوباش فراهم کنند. برخی از فرماندهان جهادی معروف مشرقی هم حاضر شدند که بن‌لادن را در جلال‌آباد بپذیرند. عمرالبشیر به دست اعضای آن هیات، نامه‌هایی هم به رهبران مهم و پرنفوذ جهادی افغانستان فرستاد و از آنان هم تقاضا کرد که به بن‌لادن در افغانستان پناه بدهند.

عمرالبشیر تلاش می‌کرد که با جلب کمک‌های مالی عربستان به حکومتش ثبات ببخشد. حضور بن‌لادن در سودان مانع بهبود روابط خرطوم و ریاض بود. بر مبنای روایت‌های شفاهی، عمرالبشیر در شروع سال ۱۹۹۶ از رهبران حکومت مجاهدین در افغانستان تقاضا کرده بود تا به اسامه بن‌لادن، در افغانستان پناه بدهند.

ظاهراً در شروع سال ۱۹۹۶ یک هیات متشکل از فرماندهان تنظیم‌های مختلف جهادی افغانستان برای شرکت در یک جشن حکومتی به خرطوم رفته بودند. در همان جشن عمرالبشیر از اعضای این هیات خواست تا برای بن‌لادن در افغانستان مکان بودوباش فراهم کنند. برخی از فرماندهان جهادی معروف مشرقی هم حاضر شدند که بن‌لادن را در جلال‌آباد بپذیرند. عمرالبشیر به دست اعضای آن هیات، نامه‌هایی هم به رهبران مهم و پرنفوذ جهادی افغانستان فرستاد و از آنان هم تقاضا کرد که به بن‌لادن در افغانستان پناه بدهند.

ناگفته نمانَد که عمرالبشیر دوستی محکم با برخی از رهبران جهادی افغانستان داشت. از فرودگاه‌های نظامی افغانستان هواپیماها، مهمات و سلاح را به خرطوم انتقال می‌دادند. بشیر اطمینان کامل داشت که رهبران جهادی افغانستان تقاضای او را مبنی بر پذیرش بن‌لادن در افغانستان قبول خواهند کرد. این انتظار آقای بشیر بی‌جا و بی‌مورد نبود.

در ماه می سال ۱۹۹۶ دکتر عبدالرحمان وزیر هوانوردی افغانستان بود. به دستور او ۲ هواپیمای مربوط به شرکت هوایی «آریانا» از کابل به قصد دبی پرواز کردند. یکی از همان هواپیماها در دبی ماند و یکی دیگر به خرطوم پرواز کرد. در فرودگاه خرطوم، بن‌لادن و خانواده‌اش انتظار هواپیمای آریانا را می‌کشیدند.

بن‌لادن با خانواده‌اش در خرطوم سوار این هواپیما شد. این هواپیما در فرودگاه دبی به زمین نشست و بن‌لادن با خانواده‌اش از این هواپیما پیاده شدند و در هواپیمای دیگر آریانا که با همین هواپیما یک‌جا از کابل رفته بود، ‌سوار شدند. هواپیمایی که از خرطوم بن لادن را تا دبی رسانده بود، بدون هیچ مسافری با تاخیر به سمت افغانستان پرواز کرد. تبدیل هواپیما هم حتماً یکی از نکات ایمنی بود که برای انتقال مصون بن‌لادن به جلال‌آباد مدنظر گرفته شده بود. گفته می‌شود که عبدالرحمان شخصاً برنامه‌ انتقال بن‌لادن را طراحی کرده بود.

در سلسله‌ نوشته‌های امرالله صالح رییس‌ پیشین امنیت ملی افغانستان تحت عنوان «پس از مسعود» که در سال ۱۳۹۱ در ۸صبح به چاپ رسید، نیز آمده است که عبدالرحمان در بازی‌های اطلاعاتی دخیل بود و بن‌لادن را با پرواز‌های چارتری از سودان به جلال‌‌آباد آورد. هواپیمای حامل بن‌لادن در ۱۸ می سال ۱۹۹۶ در فرودگاه جلال‌آباد به زمین نشست.

شماری از رهبران پرنفوذ و فرماندهان جهادی از بن‌لادن در فرودگاه جلال‌آباد استقبال کردند و او را به شهر آوردند. مصطفی حامد یکی از عرب‌های نزدیک به بن‌لادن که در هواپیمای آریانا با او به جلال‌آباد آمده بود در کتاب خاطراتش نوشته است که رهبر شبکه‌ القاعده مدت زیادی در شهر جلال‌آباد نماند و در قرارگاه نظامی توره‌بوره اقامت اختیار کرد. اما گزارش‌هایی هم وجود دارد که بر اساس آن بن‌لادن در مهمان‌خانه‌های آدم‌های پرنفوذ ولایت ننگرهار دیده می‌شد.

برگشت بن‌لادن از سودان به جلال‌آباد در ۱۸ می سال ۱۹۹۶، ‌رویداد مهم در تاریخ سیاسی افغانستان و منطقه است. اگر بن‌لادن در آن روز به افغانستان نمی‌آمد یا مثلاً در اثر حادثه‌ یا نقص فنی هواپیمای حامل او سقوط می‌کرد، تاریخ سیاسی افغانستان و منطقه طور دیگری رقم می‌خورد.

منبع: طنین