مخالفت اعراب با انزوای ایران

آزاده افتخاری: همزمان با افزایش فشار آمریکا و اروپا بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران، تهران می‌کوشد تا روابط نزدیک‌‌تری با دوستان خود در منطقه – از جمله عربستان سعودی – برقرار کند. سفر هفته گذشته محمدرضا باقری معاون وزیر امور خارجه ایران به ریاض به دنبال مذاکرات آذر ماه میان علی‌اکبر ولایتی نماینده مقام رهبری و شاه عبدالله پادشاه عربستان انجام شد. ولایتی در جریان گفت‌وگوهای خود با مقامات سعودی در تهران از تمایل ایران برای ایجاد کانال مستقیم روابط دوجانبه و مافوق مباحث رسمی دولت با دولت سخن گفت. دیپلمات‌های غربی در ریاض بر این باورند که ایجاد چنین کانالی – میان ولایتی و سعودالفیصل وزیر امور خارجه عربستان – راهی برای فرونشاندن تنش‌ها میان دو قدرت منطقه‌ای به شمار می‌آید. روزنامه فایننشال تایمز به نقل از دیپلمات‌های غربی می‌نویسد: تمایل ایران برای برقراری روابط نزدیک دیپلماتیک با سعودی‌ها، نشانه‌ای از گرمی روابط میان دو کشور است. این در حالی است که عبدالرحمن‌العطیه دبیر شورای همکاری خلیج فارس در آستانه سفر کاندولیزا رایس وزیر امور خارجه آمریکا به خاورمیانه با هدف لابی علیه فعالیت‌های هسته‌ای ایران می‌گوید: «اعضای شورای همکاری خلیج فارس به دیپلماسی در حل و فصل موضوع هسته‌ای ایران اعتماد دارند. طارق الفیصل سفیر عربستان در واشینگتن نیز می‌گوید: «تهران و ریاض در خصوص فعالیت‌های هسته‌ای ایران مذاکره می‌کنند.» خبرگزاری رویترز با اشاره به سفر رایس به کشورهای مصر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی می‌نویسد: هدف رایس، حمایت کشورهای عرب منطقه از سیاست‌های غرب علیه برنامه‌های هسته‌ای ایران و گروه حماس است. اما با وجود ابراز نگرانی اعراب مانند عربستان سعودی و مصر از گسترش فعالیت‌های هسته‌ای ایران و مخالفت حماس با گفت‌وگوهای صلح، آنها از حمایت آشکار آمریکا در منطقه خاورمیانه سر باز می‌زنند. زیرا ایالات متحده در این منطقه از اسرائیل حمایت ویژه می‌کند و این روابط نزدیک ناخرسندی بسیاری از کشورهای عرب را به دنبال داشته و روابط آنها را با واشینگتن تحت تاثیر قرار داده است. روزنامه فایننشال تایمز در این زمینه می‌نویسد: رایس به دنبال پیروزی اخیر حماس در انتخابات فلسطین به خاورمیانه می‌آید اما محور مذاکرات وی برنامه‌های هسته‌ای ایران است. با این حال عربستان سعودی و دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس ضمن ابراز نگرانی در خصوص مقاصد هسته‌ای ایران، غرب را در زمینه تجهیز اسرائیل به تسلیحات هسته‌ای سرزنش می‌کنند. تحلیلگران می‌گویند: رایس به تدریج حمایت اروپا، روسیه و چین را علیه فعالیت‌های هسته‌ای ایران به دست آورده است اما به منظور افزایش فشار بر ایران به پشتیبانی کشورهای عرب نیاز دارد. از سویی دیگر با توجه به اوضاع عراق و شرایط ناآرام آن پس از حمله آمریکا، احتمال حمایت اعراب از سیاست‌های واشینگتن علیه تهران کاهش یافته است زیرا گسترش بی‌ثباتی در منطقه به دنبال حمایت از سیاست‌های آمریکا به نفع اعراب نیست.