* آقای باقری، روابط ایران و کشورهای عرب در چه سطحی قرار دارد؟ فکر میکنید سیاست تنشزدایی و اعتمادسازی تداوم خواهد داشت و اساساً شما در دستگاه دیپلماسی چه برنامههایی برای بهبود و گسترش روابط با این کشورها دارید؟
** با سقوط رژیم بعث و صدام حسین که در حقیقت با جنگ تحمیلی و سوءاستفاده از کمکها و حمایتهای کشورهای منطقه موجبات بیاعتمادی را در منطقه تشدید نموده بود، وضعیت روابط با کشورهای همسایه خصوصاً همسایگان عرب ما در حاشیه جنوبی خلیج فارس طی سالهای اخیر روند مثبتی به خود گرفته است و در حال حاضر از سطح قابل قبولی برخوردار میباشد.
سیاست تنشزدایی و اعتمادسازی خصوصاً با کشورهای مسلمان و همسایه با شدت و سرعت بیشتر از گذشته تداوم دارد و در این راستا نگاه دولت جمهوری اسلامی ایران به خلیج فارس، نگاه صلح و دوستی و همکاری است و پاسخ جدی متقابل به این سیاست دستاوردهای ارزشمندی را برای منطقه و جهان اسلام و صحنه بینالمللی به همراه خواهد داشت.
در راستای این سیاستها ما با برخی از کشورهای همسایه توافقنامههای امنیتی امضا نمودهایم و در زمینههای سیاسی و اقتصادی و تجاری نیز همکاریهای روبه رشدی در جریان بوده است که البته انتظارات ما بیش از اینهاست و امیدواریم با تلاش متقابل دو طرف در همه زمینهها به سطح ایدهآل برسیم.
* با توجه به انتصاب شیخ صباحالاحمد به امیری کویت که حدود 40 سال وزیر خارجه و سه سال نخستوزیری کویت را عهدهدار بوده است و نیز حضور دیپلماتیک شما در کویت، آینده روابط ایران با این کشور را در دوران حاکمیت جدید چگونه ارزیابی میکنید؟
** روابط دو کشور از وضعیت خوبی برخوردار است و انتظار ما این است که با انتصاب جناب آقای شیخ صباحالاحمد و تجربه و درایت ایشان و مسئولین جدید در بخشهای مختلف، روابط به سطح مورد نظر دو کشور ارتقاء یابد. لازم به ذکر است که طی سالهای گذشته توافقنامه امنیتی بین دو کشور به امضا رسیده و در زمینه مبارزه با مواد مخدر، همکاریهای مرزی و همکاری بین گاردهای ساحلی دو کشور پیشرفتهای قابل ملاحظهای داشتهایم. در آینده نزدیک چهارمین اجلاس امنیتی مشترک در تهران برگزار خواهد شد.
در زمینه نفت و گاز به عنوان یکی از محورهای عمده همکاری فیمابین اخیراً توافقنامهای در اصفهان بین وزرای انرژی و نفت دو کشور به امضا رسید و مذاکراتی نیز در سطح کارشناسی در جریان است. در مورد انتقال آب شیرین از جمهوری اسلامی ایران به کویت نیز طرفین توافق نمودهاند که مجدداً مذاکرات را از سر بگیرند تا به نتیجه برسیم. با توجه به انجام توافقات اصولی توقع داریم که مراجع قانونگذاری دو کشور نیز سریعتر وظایف خود در خصوص توافقنامههای امضا شده و توافقنامههایی که در آینده به امضا میرسد، انجام دهند.
* در چارچوب موضوع امنیت و طرح امنیت دسته جمعی در منطقه، آیا طرح و پیشنهادی در دستور کار قرار دارد؟ خصوصاً اینکه اخیراً شما به عنوان نماینده ایران در کنفرانس گفتمان امنیت خلیج فارس در بحرین حضور یافتید.
** در یک نگاه کلی به شرایط موجود و وضعیت مطلوب منطقه درمییابیم که امنیت منطقه یک پروسه و روندی است که باید با همدلی و همآوایی برای دستیابی به آن حرکت نمود.
همانگونه که همه شاهد و ناظر هستند، حضور نیروهای بیگانه طی دهههای اخیر نه تنها امنیت و ثبات پایداری را برای منطقه به همراه نیاورد، بلکه موجب بیثباتیهایی نیز گردیده است.
جمهوری اسلامی ایران اعتقاد راسخ دارد که زندگی آبرومندانه در سایه صلح، ثبات و امنیت حق مسلم ملتهای مسلمان منطقه و لازمه توسعه و رفاه ملتها و کشورهاست و لذا این ملتها و دولتهای منطقه هستند که بیش از همه نگران ناامنی و بیثباتی و آثار زیانبار آن در منطقه میباشند.
با فروپاشی رژیم بعث در عراق که موجبات سه جنگ ویرانگر در منطقه بود و تشکیل دولتی مبتنی بر خواست مردم عراق و با تعیین جدول زمانی برای خروج نیروهای خارجی از این کشور و منطقه، بیش از هر زمان دیگر فرصت برای یک همگرایی منطقهای فراهم شده است.
اکنون زمان آن فرارسیده است که با توجه به شرایط و تحولات در عرصه بینالمللی علاوه بر طراحی و اجرای سیستم امنیتی دستهجمعی توسط کشورهای منطقه با توسعه و تعمیق همکاریهای فراگیر اقتصادی و تجاری و با رایزنی همه کشورهای منطقه یک بلوک اقتصادی قوی بنا گردد که چنین بلوکی حتی میتواند در قالب سازمان کنفرانس اسلامی نیز گسترش یابد.
برای تحقق این مهم ارتقای فرهنگ گفتوگو و تعامل و هماندیشی، برخورد حکمتآمیز با هر گونه چالش و سوء تفاهم، اجتناب از انگیزشهای اختلافبرانگیز ایرانی – عربی، عربی – عربی، دور نمودن منطقه از ورود به مسابقه تسلیحاتی، خروج نیروهای نظامی خارجی که خود موجب ناامنی شده است، تکیه بر تواناییهای درون منطقهای و سرمایههای عظیم انسانی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی از پارامترهای دستیابی به امنیت پایدار دستهجمعی در این منطقه حساس و استراتژیک از جهان میباشند.
* برخی کشورهای عرب همسایه جمهوری اسلامی ایران نسبت به برنامههای صلحآمیز هستهای و نیروگاه اتمی تولید انرژی برق بوشهر که توسط روسیه در حال تکمیل است، ابراز نگرانی نمودهاند. منشأ این واکنشها و رفتارهای منفی را در چه میبینید؟
** اولاً خود دولتها و ملتهای منطقه واقفند که منابع نفت و گاز موجود در منطقه تا ابد دوام نخواهد داشت و نسلهای آینده نیز حق زندگی و آسایش و رفاه دارند. لذا نیاز به انرژی جایگزین احتیاج غیرقابل انکار و ضروری همه کشورهای منطقه است. اگرچه برخی کشورهای منطقه در حال حاضر خود را به غفلت زدهاند. جمهوری اسلامی ایران نیز به عنوان کشوری پرجمعیت (حدود 70 میلیون) و وسعت و گستردگی سرزمینی و تنوع جغرافیایی و آب و هوایی که باید برای تأمین انرژی مردم در بخشهای مختلف اقدام نماید، استفاده از انرژی هستهای را ضروری و حق مسلم خود و ملت بزرگوار جمهوری اسلامی ایران میداند.
اروپا و غرب برخلاف تمامی معاهدات بینالمللی تواناییهای خود را در اختیار دیگران قرار نمیدهند و همانگونه که ملتها و کشورهای منطقه شاهد بودهاند، آلمانها از عمل به تعهدات خود در نیروگاه بوشهر سر باز زدند و تکمیل آن به روسها سپرده شد. روسها علاوه بر نیروگاههای خود در نقاط مختلف جهان حتی چین نیروگاه ساختهاند که بدون هیچ مشکلی در حال فعالیت میباشند. تکنولوژی روسیه در زمینه ساخت نیروگاه تحت استانداردهای بینالمللی است، اینگونه نیست که اگر برای مثال یک هواپیمای بوئینگ سقوط کرد، بگوییم پس بوئینگ تعطیل؛ چون هزاران پرواز بدون هیچ خطری صورت میگیرد. حال ممکن است یک فروند دچار مشکل شود. در مورد نیروگاه استانداردها و میزان دقت خیلی بیشتر است.
ما در نیروگاه بوشهر تمامی استانداردهای بینالمللی را رعایت و حتی برای اطمینان بیشتر از آژانس بینالمللی انرژی اتمی خواستهایم تا نظارت مستقیم داشته باشد پروتکلهای ایمنی موجود در این خصوص را امضا و در آنها عضویت داریم.
واقعیت این است که بیشتر ابراز نگرانیها و اظهارات منفی با اهداف سیاسی و در همصدایی با آمریکا و غرب برای فشار بیشتر به جمهوری اسلامی ایران صورت میگیرد و تلاش مینمایند تا این اهداف سیاسی را به گونهای در افکار عمومی ترسیم کنند که به مردم منطقه بباورانند که مثلاً نیروگاه بوشهر خطر دارد یا برنامههای صلحآمیز و تحقیقاتی هستهای جمهوری اسلامی ایران خطرناک است. در حالی که از خطر اسرائیل و 200 کلاهک هستهای و عدم پیوستن این رژیم به NPT و پروتکل الحاقی و همچنین نیروگاه فرسوده دیمونا که هر لحظه منطقه خاورمیانه را تهدید میکند، کمتر سخن به میان میآید، زیرا آمریکاییها حامی رژیم اشغالگر و تروریست اسرائیل میباشند.
* برخی محافل و قدرتهای غربی، جمهوری اسلامی ایران را متهم به دخالت در امور عراق مینمایند. علت اصلی اینگونه اظهارات چیست؟
** اولاً همگان میدانند جمهوری اسلامی ایران بیشترین خسارت را طی جنگ تحمیلی 8 ساله از رژیم عفلقی بعث به رهبری صدام جنایتکار متحمل شد و از طرف دیگر براساس موازین انسانی و اسلامی بیشترین کمک و حمایت و میزبانی را در دوران خفقان از ملت مظلوم عراق داشت که شامل همه آحاد مردم عراق اعم از کرد و شیعه و غیره میشد و این واقعیت را ملت عراق و کشورها و ملتهای منصف بخوبی درک نمودند.
در حال حاضر نیز جمهوری اسلامی ایران اعتقاد دارد که عراق جدید میتواند یکی از پایههای مهم در راه تحکیم صلح و امنیت منطقه محسوب شود. لذا جمهوری اسلامی ایران همواره از شکلگیری روند سیاسی و ثبات و امنیت در این کشور حمایت نموده و معتقد است که عراق میتواند در پرتو ساختارهای جدید دمکراتیک و خروج نیروهای خارجی از این کشور، به آرامش و پیشرفت دست یابد و در جایگاه واقعی خود برای ایفای نقشی تعیین کننده در عرصههای منطقهای و بینالمللی قرار گیرد. بدون شک رسیدن به این مرحله جز در سایه یکپارچگی سرزمین عراق و وحدت اقوام، طوایف و گروهها و حضور آنان در روند دولتسازی میسر نخواهد شد.
جمهوری اسلامی ایران از هیچ کمکی برای ایجاد صلح و ثبات در عراق و سامان گرفتن ملت زجر کشیده در طی 30 سال دیکتاتوری صدام دریغ نخواهد کرد و اینگونه اظهارات را از جانب دشمنان واقعی عراق میداند که در تلاشند از روند دموکراسی و ثبات و امنیت در این کشور و رسیدن ملت بزرگ عراق به جایگاه مناسب در سطوح منطقهای و بینالمللی جلوگیری نمایند و در همین راستا توسط عوامل خود که پس ماندههای نیروهای امنیتی صدام و طالبان میباشند، اقدام به کارهای تروریستی و بمبگذاری و کشتن انسانهای بیگناه در عراق میکنند.
امروز بر همگان روشن است که کشور ثروتمند عراق و ملت بزرگ و سختکوش آن اعم از شیعه و سنی و کرد و ترکمن در صورت خروج بیگانگان و عدم حمایت تروریستها توسط برخی کشورها که سعی دارند روند ثبات و امنیت و استقلال عراق را با مشکل مواجه نمایند، میتوانند نقش بارزی را در تحقق اهداف بزرگ مردم منطقه که همانا شکلگیری همکاریهای مختلف منطقهای و استقرار صلح و برقراری دوستی و رشد توسعه سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی همه کشورهای منطقه میباشد، ایفا نماید.