در سوگ فاطمه(س)، همه آسمان گریست
بنگر به چشم دل، که زمین و زمان گریست
ای شیعه‌ ملول، بنال و بریز اشک
در سالگرد فاطمه، صاحب‌زمان(عج) گریست
شبنم که اشک چشم گلبرگ‌های اوست
چشم نهان گشوده ببین، بوستان گریست
در چشم‌های ابر ببین، اشک حلقه زد
نالید و اشک ریخت و بی‌امان گریست
دل نیست آن دلی که نباشد ز غصه خون
چشمان چشمه، پر شد از آب روان گریست
درد علی(ع) چگونه بگویم؛ نگفتنی است
از فرط درد و غم، به خدا استخوان گریست
دلبستگان  فاطمه، خون گریه می‌کنند
چیزی مگو، مطالعه کن، داستان گریست
ای کاروانیان محبت، فغان کنید
ماتم کشیده زینب(س) بی‌همزبان گریست
روح‌القدس که راز حقیقت به سینه داشت
همراه قدسیان و ملک، در نهان گریست
اندوه و حزن، راه گلو را فشرد و گفت:
کوتاه کن سخن، همه کهکشان گریست
تاب و توان نمانده، از این درد جانگداز
گویم؛ قلم نوشت، غزل ناتوان گریست
ایام  فاطمیه «فرائی» نگاه کن
در مأذنه، ز غصه و ماتم اذان گریست
عبدالمجید فرائی
سریال تلگرامی «آخرین پرواز کرکس» منتشر شد
سریال «آخرین پرواز کرکس» به تهیه‌کنندگی وحید چالاک و کارگردانی جواد مطوری، جدیدترین محصول خانه پویانمایی انقلاب اسلامی است که برای نخستین بار در کانال تلگرامی سازمان هنری ـ رسانه‌ای اوج منتشر می‌شود.
این مینی‌سریال که با فرم موشن کمیک و در 13 قسمت 8 دقیقه‌ای تولید شده است، ناگفته‌هایی از پیچیده‌ترین پرونده‌های اطلاعاتی جمهوری اسلامی ایران را روایت می‌کند. هر چند این نخستین بار است که یک سریال با فرم موشن کمیک به طور اختصاصی در تلگرام منتشر می‌شود، ولی برگ برنده این مینی‌سریال افزون بر فرم قابل قبول فنی آن، اطلاعات طبقه‌بندی شده‌ای است که برای نخستین بار به انتشار عمومی رسیده و از این منظر می‌تواند ابعاد جدیدی از پیچیدگی‌های این پرونده مهم اطلاعاتی جمهوری اسلامی ایران را که تمام دستگاه‌های امنیتی کشور اعم از وزارت اطلاعات، سازمان حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و... درگیر آن بودند را به معرض نمایش بگذارد. این مینی‌سریال  بر اساس واقعیت ، به قلم حسین بهزاد نوشته شده  و تا کنون دو قسمت از آن در کانال تلگرامی سازمان هنری ـ رسانه‌ای اوج انتشار یافته است. نسخه باکیفیت اچ‌دی این مجموعه نیز به طور همزمان در سامانه آپارات بارگذاری می‌شود.

به امید آمریکا باشیم همه چیزمان را از دست می‌دهیم
یوسف مرادیان درباره تازه‌ترین فیلم خود «ترمینال غرب» تأکید کرد: «این فیلم ادعا می‌کند که کشور‌های مستکبر، نظیر آمریکا قابل اعتماد نیستند و اگر بخواهیم به امید آنها پیش برویم، همه چیزمان را از دست خواهیم داد.»
بازیگر فیلم سینمایی «ترمینال غرب» که نمایش آن در قالب اکران‌‌های مردمی جشنواره عمار آغاز شده، با اشاره به اینکه این فیلم موضوعی حساس و راهبردی در سینمای ایران را دنبال می‌کند، اظهار داشت: «من افتخار می‌کنم که در اثری ملی و مردمی که حقایق را مطرح کرده، حضور داشته‌ام و به نظرم «ترمینال غرب» پیش‌گویی کرد و پیش‌گویی‌اش به حقیقت پیوست.»


نمایش فیلم‌های عمار
 با ۱۸ هزار صندلی درآرژانتین
مرکز «اینکا» که متولی اکران آثار جشنواره عمار در آرژانتین شده است، یک صندوق سینمایی است که 18 هزار صندلی سینما در سراسر آرژانتین را در اختیار دارد.
این رویداد سینمایی، «ایرانی که ندیده‌اید» نام‌گذاری شده و قرار است در آن آثار سینمایی، چون «قلاده‌های طلا» و «یتیم‌خانه ایران» از ابوالقاسم طالبی، «تنهای تنهای تنها» از احسان عبدی‌پور، آثار کوتاه «علمک» و «بازار محبت» با موضوع اجتماعی، مستندهای «چراغ‌های روشن» و «ایران شگفت‌انگیز است» با موضوع ایران‌شناسی و گردشگری و انیمیشن کوتاه «مورچه و سلیمان» در سالن‌های سینمایی «گامونت» و «تیپوگرافیکو» نمایش داده شوند.


هشدار یک نویسنده به «نفوذ» در عرصه هنری
احمد شاکری، نویسنده و منتقد شناخته‌شده کشورمان در نامه‌ای به محسن مؤمنی، رئیس حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی نکاتی را درباره وضعیت ادبیات داستانی در حوزه هنری هشدار داد.
وی در بخشی از این نامه نوشته است: «حوزه هنری در ساحت ادبیات داستانی انقلاب اسلامی اگر بخواهد در آینده و اکنون حرفی برای گفتن داشته باشد، نیازمند یک تصمیم جدی و تغییری انقلابی و موضعی روشن است. همچنان که شما را در صحنه‌های دفاع از ساحت انقلاب اسلامی شفاف و صریح می‌دانم.» در نامه شاکری همچنین آمده است: «مهم‌ترین تهدیدی که به ویژه مجموعه‌های انقلابی را هدف قرار داده است، مقوله «نفوذ» و جابه‌جایی ارزش‌ها و استحاله بطئی است. جریان شبه‌روشنفکر هیچ‌گاه از مواجهه خود با ارزش‌های انقلاب و دفاع مقدس غافل نبوده است و بی‌خبری برخی مدیران فرهنگی، کم‌سوادی آنها، کوته‌بینی و عدم برخورداری از نگاهی‌ افق‌نگر و بلندمدت، اعتمادهای بی‌مبنا و بیجا و میدان دادن به برخی چهره‌های متزلزل در مبانی انقلاب و دفاع مقدس، رفیق‌بازی در عرصه ادبیات و ترس از اتخاد مواضع شجاعانه و انقلابی بخشی از دلایلی است که زمینه‌های نفوذ را در برخی مقاطع و تصمیم‌ها فراهم آورده است.»


استقبال از نمایش آیینی
 «غبار 2»
نمایش آیینی «غبار 2» که به مناسبت ایام فاطمیه روی صحنه رفته، با استقبال گسترده مردم روبه‌رو شده است.
محمدرضا مداحیان، کارگردان فصل دوم «غبار» گفت: «هر شب بین هزار تا هزار و 100 نفر به تماشای این نمایش می‌نشینند. متأسفانه به دلیل محدودیت تالار، هر شب بخشی از متقاضیان برای دیدن این اثر، امکان ورود به تالار را نمی‌یابند.»
وی درباره دلیل این استقبال توضیح داد: «عامل این محبوبیت اول لطف خدا و دوم همدلی و رفاقت گروه نمایشی ماست. ما در شرایط دشوار و سرمای زیر صفر در یک سوله تمرین می‌کردیم؛ اما این فضا سبب شد که کار به خوبی پیش برود.»

انتشار اشعار دو شاعر انقلابی 
در روسیه
انتشارات صدرا اقدام به ترجمه و انتشار مجموعه اشعار محمدجواد آسمان به نام «از آن سوی دریای کاسپین» و گزیده‌ای از اشعار علیرضا قزوه کرد.
ترجمه و ویراستاری این دو اثر را «ماکسیم دلیناد» و «آنا برزینا» به عهده داشته‌اند. ترجمه اشعار شاعران معاصر ایران می‌تواند دریچه‌ای نو به اندیشه‌ها و افکار ایران امروز باز کند؛ از این‌رو برای خوانندگان روس اهمیت
 دارد.
با توجه به اینکه مردم روسیه با آثار سعدی، خیام، مولوی و فردوسی آشنایی دارند، ترجمه اشعار معاصر ایران اهمیت شایانی در گسترش دید مردم نسبت به اشعار کلاسیک ایران معاصر دارد.


همین دیروز بود که آمد
آرام در زد
وارد شد
و امروز مدت‌هاست میهمان این قلب است
میهمان که نه، میزبان!
با آمدنش قیمتی یافت این سینه
و رونقی...
عشق مهدی(عج) که آمد
این دل دوباره زندگی یافت
جلا گرفت
معتبر شد
او حبیب نبود، طبیب بود برای این دل خسته
سوگند به او!
که آن دم که حُبش به جانم نشست
دیگر احباب پر کشیدند از قفس سینه‌ام
اینک این دل، خانه مهدی(عج) است
خرسندم از تلازم با او و 
از هر تپش این سینه که جایگاه مهر اوست
الهی سیراب شوند همه سینه‌ها از حب مولا!
و آرام گیرند دل‌های بی‌تاب با یاد او...

نگاهی به سریال «آرام می‌گیریم»
 آرش فهیم/  سریال «آرام می‌گیریم» محصول مشترک انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس و شبکه دو سیماست که شب‌های سرد تلویزیون را گرم کرده است؛ این مجموعه تلویزیونی را فیلمسازی جوان و خوش‌ذوق با نام «روح‌الله سهرابی» کارگردانی کرده است. سهرابی که پیش از این فقط یک فیلم سینمایی با نام «خاکستر و برف» را کارگردانی کرده بود، در اولین تجربه کارگردانی خود، جسارت کرده و یک ملودرام تو در تو و پر از شخصیت و داستان‌های متعدد را به تصویر کشیده است. 
آنچه برای همه اثبات شده این است که سریال‌های تلویزیونی در جهان امروزی، بسته‌هایی سرگرم‌کننده برای ترویج سبک زندگی و ایدئولوژی هستند. تقریباً همه سریال‌های روز شبکه‌های تلویزیونی در مشرق و مغرب عالم چنین کارکردی دارند. اما متأسفانه سریال‌های تلویزیونی کشور ما از چنین رویکردی بی‌بهره هستند. «آرام می‌گیریم» از معدود تلاش‌هایی است که ضمن توجه به مؤلفه جذابیت و سرگرمی، به سمت ترسیم مفاهیم ارزشمند اجتماعی و فرهنگی رفته است. این سریال، تقریباً همه ابزارها و قابلیت‌های لازم برای ایجاد جذابیت سالم را فراهم آورده است؛ از حضور گسترده بازیگران چهره و شناخته شده تا داستانی گرم و مطابق با ذائقه مخاطب عام. اما برخلاف بسیاری از فیلم‌ها و سریال‌های دیگر که محتوا را قربانی جذب تماشاگر می‌کنند، در «آرام می‌گیریم» شاهد توازن میان مضمون و تأثیرگذاری فرهنگی با جذابیت هستیم. شخصیت‌ها و داستانک‌های این مجموعه تلویزیونی طوری طراحی و تدوین شده‌اند که می‌تواند کل جامعه را در بر بگیرد. هر چند که این تعدد موضوعی و تنوع روایی، یک نقطه ضعف است و گاهی مخاطب را سرگردان می‌کند و شاکله روایت را به گسست و لغزش می‌کشا‌ند؛ اما این حسن را هم دارد که هر یک از بینندگان می‌توانند موقعیت مشابه خود را تماشا کنند و به درک تازه‌ای از زندگی برسند. ترسیم شبکه پیچیده روابط انسانی و همچنین حوادثی که هر یک جنس خاصی دارند، شکل و شمایلی منحصر‌به‌فرد به این سریال بخشیده است. عشق زمینی در کنار عشق آسمانی، فریب و ریا در کنار حماسه و شهادت، ایثار و از خودگذشتگی در برابر حرص و طمع و کثرت و تفرقه همراه با وحدت و یکدلی و... همه جلوه‌های متفاوت زندگی فردی و اجتماعی را می‌توان در این سریال دید.   
از سویی برای اولین بار در یک سریال، شاهد محور قرار گرفتن قهرمانی واقعی هستیم. سردار عباس مبشر، شخصیت محوری «آرام می‌گیریم» با بازی خوب و باورپذیر آتیلا پسیانی، نمونه‌ای از سرداران گمنام اما جان بر کف این سرزمین است. رادمردانی که در روزگار جنگ، تن خود را حصار قرار دادند تا دشمن نتواند حتی یک وجب از خاک ما را بگیرد و امروز هم راه‌های نفوذ به این سرزمین را بسته‌اند تا مردم در امنیت به سر ببرند. متأسفانه سینمای ما کمتر سراغ چنین قهرمانانی رفته است. معدود قهرمان‌پردازی‌های سینما و تلویزیون ما هم به شخصیت‌های اسطوره‌ای و دست‌نیافتنی، یا درگذشتگان و شهدا محدود بوده است. این درحالی است که همین امروز هم قهرمان‌های زنده‌ای در بین ما زندگی می‌کنند که همچون دوران دفاع مقدس، خود را فدای مردم می‌کنند. سردار سریال «آرام می‌گیریم» هم در مقام یکی از مسئولان امنیت مرز، نماد و نمود این افراد است. عباس مبشر، از قضا مردی ا‌ست شبیه به مردم و از جنس آدم‌های همین دوره و زمانه. او نیز مثل سایر مردم درگیر مسائل خانوادگی‌اش است و گاهی هم فرزندان نوجوانش، دردسرهایی را برای او می‌آفرینند. حتی با برادرش نیز مشکلاتی دارد و سر موضوعات قدیمی با او قهر است. همین شباهت زندگی سردار، باعث می‌شود تا مردم بهتر بتوانند با چنین شخصیتی همراه و همذات شوند. 
فضای خانوادگی به نمایش درآمده در «آرام می‌گیریم» استعاره‌ای از جامعه امروز ماست. آدم‌هایی با خصوصیات اخلاقی و ویژگی‌های فرهنگی و از طبقات مختلف و متفاوت که گاه دچار تضادها هم می‌شوند. اما آنچه آنها را در کنار هم آرام می‌کند، حضور گرم و بشارت‌بخش کسانی چون سردار عباس مبشر است؛ سردارانی که هم به کشور آرامش می‌بخشند و هم به خانواده خود. 
ساختار سریال «آرام می‌گیریم» تابع محتوای آن است. ما با محتوایی سهل و ممتنع مواجه هستیم؛ یعنی در عین صمیمیت و سادگی، ماجراهایی ملتهب و پیچیده در آن به نمایش در‌می‌آید. ساختار دراماتیک سریال نیز بر همین اساس شکل گرفته است. از یک سو ما با طوفانی از حوادث و ماجراها درگیر می‌شویم؛ تقابل بین آدم‌ها زیاد است و گاه، حجم اتفاقات تلخ و تکان‌دهنده بالا می‌رود. اما فضای کلی این ساختار به ویژه میزانس‌ها و حرکت دوربین و دکوپاژ آرام و اطمینان‌بخش است.

مهربانی، تفسیر صدای خداست
مهربانی، تفسیر آیات الهی است
مهربانی، بوسه صادقانه‌ای است بر پیشانی مادر و دستان پدر
مهربانی، تقدیم لبخند به خسته‌ای است که امید را می‌جوید
مهربانی، هدیه آبنبات به کودکی است 
که مهر خدا را در نگاه تو به نظاره نشسته است
مهربانی، تکثیر خداست در تمام لحظه‌ها
با مهربانی، لحظه‌ها ماندگار می‌شود.
امام صادق(ع) فرمودند: 
حقیقت بندگى سه چیز است:
اول آنکه؛ بنده خدا در تمام آنچه خداى تعالى در اختیار او قرار داده است، ملکیتى براى خود نبیند؛ زیرا بندگان حقیقى اموال را متعلق به خدا مى‌دانند و هر جا که خداى تعالى دستور فرموده، آن را قرار مى‌دهند.
دوم آنکه؛ بنده براى خودش تدبیر نداشته باشد.
سوم: همه اشتغال و کارش در دستورها و اوامر و نواهی الهى باشد.
برگرفته از حدیث عنوان بصری

نگاهی به فیلم «جشن تولد»
 حسین کارگر/ فیلم «جشن تولد» اولین فیلم سینمایی با روایت مجاهدت‌های مدافعان حرم در تقابل با داعش است. این فیلم، سال گذشته و در سی‌و‌چهارمین دوره جشنواره فیلم فجر رونمایی شد و از هفته گذشته نیز روی پرده سینماهای کشورمان رفته است. عباس لاجوردی، کارگردان جوان این فیلم است که در اولین تجربه کارگردانی خود فیلم «جشن تولد» را در سوریه ساخته است. علیرام نورایی و احمد کاوری، بازیگران ایرانی این فیلم هستند که در کنار بازیگران سوری نقش‌آفرینی کرده‌اند.
 امروز حدود هفت سال از آغاز جنگ و تنش در سوریه می‌گذرد. طی این سال‌ها اتفاقات فراوانی در سوریه رخ داده که مهم‌ترین‌شان، حضور نیروهای ایرانی مدافع حرم در این جنگ است. شهادت مبارزان ایرانی در مقابله با داعش و النصره فقط مربوط به سوریه و ایران نمی‌شود، آنها در دفاع از انسانیت و در حمایت از صلح و آزادی نوع بشر فدا شدند. با این حال سینمای ایران تا پیش از این، هیچ فیلم داستانی سینمایی با این موضوع نساخته بود. فیلم «جشن تولد» از این نظر مهم است که اولین قدم سینمای ما در راه نمایش جنگ سوریه و نیروهای مدافع حرم است. 
نکته جالب این است که اولین فیلم سینمایی ما درباره سوریه، داعش و مدافعان حرم، نخستین فیلم این کارگردان جوان نیز است. عباس لاجوردی که پیش از این مستندساز بوده، شجاعت کرده و فعالیت سینمایی خود را با یک پروژه دشوار و سنگین کلید زده است. فیلم «جشن تولد» در سکوت خبری و بدون هیچ حاشیه‌ ساخته شد؛ فیلمی که در وضعیت بحرانی و درست بیخ گوش داعش ساخته شد، آن هم با حداقل بودجه ممکن. جالب اینکه هزینه ساخت این فیلم جنگی در خارج کشور و در اوضاع دهشتناک کشور سوریه، کمتر از فیلم‌های شهری و آپارتمانی این روزهای سینمای ماست.
ضمن اینکه با فیلمی داستانگو مواجه هستیم که توانسته مخاطب را تا پایان با خود همراه کند. نقاط عطف دراماتیک و لحظات توأم با اضطراب و تعلیق در بیشتر زمان فیلم جاری است. «جشن تولد» یک فیلم قهرمان‌محور است؛ حضور منجیان ایرانی سبب شده تا حس و حال ملی و وطن‌دوستانه نیز در این فیلم استراتژیک با موضوع جهانی، غالب شود. حضور علیرام نورایی و احمد کاوری در نقش مدافعان حرم ایرانی در سوریه، قابل قبول است.
اما همان‌طور که همیشه اولین‌ها، دچار آزمون و خطا و لاجرم نقاط ضعف هستند، «جشن تولد» هم در قالب نخستین فیلم کارگردان و اولین فیلم با یک موضوع و فضای خاص و جدید نیز از برخی ایرادها رنج می‌برد؛ ایرادهایی که بیشتر متوجه فیلمنامه اثر هستند. شروع دیرهنگام داستان، یکی از این ضعف‌هاست. صحنه‌های مربوط به تولد و گردهمایی خانواده در کنار هم بسیار طولانی است. ظهور ناگهانی مدافعان حرم ایرانی در موقع محاصره خانواده محوری به دست داعشی‌ها باورپذیر نیست که ای کاش زمینه منطقی لازم فراهم می‌شد و موارد دیگری از این دست.


صبح صادق سند سازمان سیا را پس از 34 سال افشا می‌کند
مصطفی افضل‌زاده/ سندی از اسناد سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا مربوط به سال 1983 (۱۳۶۱) منتشر شده است که در آن «گراهام فولر» عضو اسبق سیا در گزارشی توصیه‌هایی درباره جنگ رژیم بعث عراق علیه ایران و گشودن جبهه جدید علیه سوریه مطرح کرده است. البته چندی پیش یک روزنامه انگلیسی گزارشی از این سند را برای اولین بار منتشر کرد که «گراهام فولر» نویسنده این سند سازمان سیا در گفت‌وگو با خبرنگار صبح صادق گفت، گزارش منتشر شده از سوی خبرنگار دیلی‌میل مغرضانه است. به همین دلیل اصل سند سازمان سیا پس از پیگیری‌های خبرنگار صبح صادق تهیه شد و متن آن برای اولین بار منتشر می‌شود. در شماره آینده گفت‌وگوی صبح صادق با گراهام فولر در این زمینه منتشر خواهد شد.
اعمال زور واقعی در برابر سوریه
در حال حاضر، سوریه منافع آمریکا را در لبنان و خلیج فارس به خطر انداخته است، به گونه‌ای که امکان بستن خط لوله عراق و بین‌المللی کردن جنگ عراق وجود دارد. ایالات متحده باید افزایش تهدیدات نظامی را از طریق هماهنگی پنهانی تهدیدات نظامی همزمان علیه سوریه از سه دولت هم‌مرز متخاصم با سوریه شامل عراق، اسرائیل [رژیم صهیونیستی] و ترکیه مدنظر قرار دهد. عراق که اوضاع آن به صورت روزافزونی در جنگ خلیج فارس رو به وخامت است، عملیات (هوایی) محدودی را علیه سوریه و صرفاً با هدف گشایش خط لوله انجام خواهد داد. گرچه گشایش جنگ در جبهه دوم علیه سوریه، مخاطره قابل ملاحظه‌ای را برای عراق دربرخواهد داشت؛ اما سوریه هم با یک جنگ دو جبهه‌ای روبه‌رو خواهد بود؛ چرا که پیشاپیش در جولان و در حفظ کنترل جمعیتی خشن و ناآرام در سوریه به شدت درگیر است.
اسرائیل بدون اینکه وارد جنگ شود، به صورت همزمان تنش‌ها را در مرز لبنان افزایش خواهد داد. ترکیه که از حمایت سوریه از تروریسم ارمنستان، کردهای عراق در مرز کردنشین ترکیه و تروریست‌های ترک که خارج از شمال سوریه فعالیت می‌کنند، عصبانی است، اغلب آغاز عملیات نظامی به صورت یک‌جانبه را علیه کمپ‌های تروریستی در شمال سوریه مدنظر قرار می‌دهد. در صورت اقدام عراق، تقریباً تمام دولت‌های عربی با عراق همدردی خواهند کرد.
اسد در رویارویی با سه جبهه، احتمالاً ناگزیر به صرف نظر از سیاست بستن خط لوله خواهد شد. چنین پذیرشی، از فشار اقتصادی بر عراق می‌کاهد و شاید ایران را ناگزیر به تجدیدنظر در اتمام جنگ کند. این کار ضربه‌ای سنگین بر وجهه سوریه خواهد بود و می‌تواند به توازن قوا در لبنان منجر شود. 
سوریه کماکان دو مورد از منافع کلیدی ایالات متحده در خاورمیانه را در گرو خود خواهد داشت: 
ـ خودداری سوریه از عقب‌نشینی نیروهایش از لبنان، اشغال جنوب را تضمین می‌کند؛ 
ـ بستن خط لوله عراق از سوی سوریه، عاملی کلیدی در به زانو درآوردن عراق از نظر مالی بوده و این کشور را به اقدام خطرناک بین‌المللی کردن جنگ در خلیج فارس سوق می‌دهد.
اقدامات دیپلماتیک تاکنون تأثیر اندکی بر اسد داشته که تا به حال به درستی بازی نیروها در منطقه را محاسبه کرده و به این نتیجه رسیده است که آنها در برابر او آرایش ضعیفی دارند. اگر قرار باشد ایالات متحده نقش مخرب سوریه را مهار کند، این کار را تنها می‌تواند از طریق اعمال قدرت واقعی انجام دهد که تهدیدی اساسی برای موقعیت و قدرت اسد خواهد بود؛ چنین تهدیدی باید عمدتاً از نظر ماهیت، نظامی باشد. 
در حال حاضر سه کشور نسبتاً متخاصم در مرزهای سوریه وجود دارد: اسرائیل، عراق و ترکیه. باید یک تهدید نظامی واقعی را علیه سوریه برنامه‌ریزی کرد که حداقل تغییری در سیاست‌هایش ایجاد کند. این مطالعه، بررسی جدی امکانات سه دولت مستقل را برای اعمال تهدید علیه سوریه پیشنهاد می‌کند. استفاده از هر یک از این دولت‌ها به صورت جداگانه نمی‌تواند چنین تهدید واقعی را ایجاد کند.
عراق
صدام حسین برای نجات جان خود می‌جنگد. تنها استیصال عراق، واگذاری یک جنگ اقتصادی فرسایشی است که سبب شده تا این کشور گزینه مخاطره‌آمیز جهانی کردن جنگ در خلیج فارس را مدنظر قرار دهد که به صورت بالقوه به بستن کشتیرانی در آنجا منجر خواهد شد. ایالات متحده باید عراق را به سمتی پیش ببرد که جنگ را به منشأ دیگر خود، یعنی سوریه سوق دهد.
عراق در حال جنگ در یک جبهه است و نمی‌خواهد جبهه دیگری را در برابر یک رقیب نیرومند نظامی باز کند؛ سوریه نیز پیشاپیش در یک جبهه در لبنان در حال جنگ است و نمی‌تواند درگیری خود را افزایش دهد. نیروهای سوریه به شدت در جولان و نیز در داخل سوریه درگیر هستند و سعی در برقراری نظم در میان جمعیتی می‌کنند که از رژیم نفرت دارند و در طول پنج سال گذشته مکرر سر به شورش برداشته‌اند. اگر اسرائیل تنش‌ها در برابر سوریه را همزمان با اقدامی از سوی عراق افزایش می‌داد، فشار بر اسد به سرعت افزایش می‌یافت. حرکت ترکیه نیز به صورت روانی فشار بر او را افزایش خواهد داد. گرچه عراق ممکن است از تخصیص نیروهای زمینی علیه سوریه ترس داشته باشد؛ اما نیروی هوایی کافی دارد تا نیمی از آن را صرف حملات هوایی علیه سوریه کند.
عراق به صورت عمومی اعلام خواهد کرد که سوریه با بسته نگه داشتن خط لوله اقدام جدی جنگی در برابر عراق مرتکب شده که با اقدام نظامی پاسخ داده خواهد شد. تنها هدف عراق این خواهد بود که از سوریه بخواهد خط لوله را مجدد بگشاید.
عراق که پیشاپیش به صورت روزافزون سخت به دنبال گزینه‌هایی برای رویارویی‌ با ایران است، با چنین اقدامی همراهی خواهد کرد و حمایت تقریباً تمام دولت‌های عربی به جز لیبی را دریافت می‌کند. سوریه با زیر پا گذاشتن سازمان آزادی‌بخش فلسطین و عدم سازش در لبنان، پیشاپیش با انتقاد گسترده، اما آرام عرب‌ها روبه‌رو است. تمام دولت‌های عربی از بین‌المللی شدن درگیری خلیج فارس، بیش از هر چیز دیگری هراس دارند.
عراق منافع حیاتی سوریه را مورد حمله قرار نخواهد داد. آنچه برای دمشق بسیار حائز اهمیت است، حفظ رژیم سوریه در داخل و حفظ منافع ارتش و سوریه در لبنان است. آیا سوریه می‌تواند تحت چنین فشارهای نظامی جدی، برای خط لوله دست به اقدام تمام‌عیار نظامی بزند؟
گرچه گشایش خط لوله تمام مشکلات ایالات متحده در خاورمیانه را حل نخواهد کرد؛ اما از نظر مالی عراق را از تنگنا خارج خواهد کرد و به صورت گسترده‌ای مخاطره بستن خلیج فارس به روی کشتی‌های نفتی را  از میان خواهد برد. این اقدام از طریق اجبار عراق به عقب‌نشینی که تحت فشار نظامی در برابر حمایت تقریباً متحد عرب‌ها برای عراق انجام می‌گیرد، ضربه‌ای بر روند پیروزی سوریه در منطقه خواهد بود. وجهه و قدرت سوریه متحمل آسیبی جدی خواهد شد که می‌تواند معادلات را در لبنان نیز متأثر کند. موفقیت عراق در این اقدام نیز می‌تواند تهران را متقاعد کند که دیگر دارای دست بالا در جنگ نیست و بهتر است تلاش‌هایش را متوجه مشکلات رو به افزایش داخلی خود کند.
عراق به دلایل زیر یک بازیگر جدی است:
ـ بیشترین نیاز را دارد تا کاری انجام دهد که موقعیت رو به افولش را بهبود بخشد؛
ـ در جامعه بین‌المللی کشوری مأیوس دیده می‌شود که در جست‌وجوی صلح با ایران است؛
ـ در جست‌وجوی اهداف معقول و محدود از سوریه خواهد بود. در چنین اقدامی، حمایت بین‌المللی عمده‌ای را به خود جلب خواهد کرد.
تشویق عراق در چنین اقدامی تا حدودی نقض موضع بلندمدت ایالات متحده در بی‌طرفی کامل در جنگ خلیج فارس خواهد بود؛ اما در سایه پیروزی محتمل ایران بر صدام، ایالات متحده ممکن است بخواهد ادامه بی‌طرفی محتاطانه را دوباره بررسی کند. آیا چنین سیاستی با منافع ایالات متحده کاملاً همخوانی دارد؟

اسرائیل[رژیم صهیونیستی]
اسرائیل خواهان جنگ با سوریه نیست؛ اما این کشور می‌تواند تنش‌ها را با سوریه در لبنان به حدی افزایش دهد که فکر اسد را به طرز قابل ملاحظه‌ای مشغول کند. اسد ممکن است بخواهد به تنهایی با این تهدید اسرائیل روبه‌رو شود، در حالی که اگر او با حمله بالقوه یا واقعی از شرق و شمال نیز مواجه بود، موضوع فرق می‌کرد. اسرائیل تاکنون عراق را دشمن عمده در منطقه قلمداد کرده است؛ اما اسرائیل از شانس تحقیر اسد که بزرگ‌ترین مشکل اسرائیل است، استقبال می‌کند. عراق اکنون تهدیدی برای اسرائیل ایجاد نمی‌کند.

ترکیه
ترکیه حمله نظامی یک‌جانبه علیه کمپ‌های تروریستی در شمال سوریه را مدنظر قرار داده است و از کاربرد زبان دیپلماتیک تهدیدآمیز علیه سوریه در زمینه این موارد ابایی نخواهد داشت.
دو نگرانی درباره عراق وجود دارد که ایالات متحده باید به آنها بپردازد:
ـ ترس از اینکه ایالات متحده، آنها را در یک جنگ دو جبهه‌ای با نیت تضعیف کلی آنها، به دام خواهد انداخت. عراق نمی‌تواند جبهه‌اش با ایران را رها کند.
ـ ترس از اینکه عراق به منزله ابزار صهیونیست در درگیری همزمان با سوریه و اسرائیل تلقی شود. مشروعیت تظلم عراق در چشم عرب‌ها، کمک خواهد کرد تا چنین اتهام احتمالی از سوی سوریه مرتفع شود.
البته عراق می‌تواند مجدد آسوده‌خاطر شود، اگر:
ـ مشاهده کند که ترکیه و اسرائیل به صورت همزمان در برابر سوریه اقدام می‌کنند.
ـ ایالات متحده در این میان احتمالاً به سوی عراق میل می‌کند و برای کمک به اقدام علیه سوریه اطلاعات در اختیار عراق قرار می‌دهد.

شوروی
اتحاد جماهیر شوروی مکرر از اسد خواسته است تا به منظور کمک به عراق که روابط خوبی با شوروی دارد، خط لوله را بگشاید. اگر دو دولت دوست با شوروی، به اقدامی خشونت‌بار دست بزنند، شوروی در دوراهی جدی قرار خواهد گرفت. مسکو ممکن است دست به انتخاب سختی زده یا با ناراحتی بی‌طرف بماند. مسکو به سادگی در موقعیتی نخواهد بود تا اهداف جنگ محدود عراق را مورد انتقاد قرار دهد و این به‌رغم ضربه‌ای است که در نتیجه آن به وجهه سوریه وارد خواهد شد.
سوریه در پاسخ همواره می‌تواند خط لوله را منفجر کند؛ اما هدف عراق، همان هدف قبلی باقی خواهد ماند که احیای خط لوله یا مواجهه با فشار نظامی، حداقل حملات هوایی از عراق است.
این پیشنهاد با زبان قدرت و زور واقعی با سوریه صحبت می‌کند؛ چیزی که حافظ اسد تاکنون واقعاً با آن روبه‌رو نشده است. همچنین، این کار می‌تواند جاه‌طلبی‌های اسد در منطقه را محدود کند.
امضا؛ گراهام فولر
ضمیمه
وارد کردن عراق
مشکل‌ترین جنبه این طرح، جلب همکاری عراق است. همان‌طور که در مطالعه اشاره شد، عراق به چند دلیل از درگیری هراس دارد:
ـ ترس از اینکه در برابر ایران تضعیف شود و نتواند هیچ نیرویی را برای جبهه سوریه تخصیص دهد.
ـ ترس از اینکه در صورت بروز یک جنگ واقعی که می‌تواند عراق را بیش از پیش تضعیف کند، نتواند در برابر سوریه مقاومت کند.
ـ ظن اینکه ایالات متحده صرفاً عراق را فریب داده تا عرب‌های بیشتری را با خود دشمن کند یا اینکه ایالات متحده واقعاً امید داشته است که صدام سرنگون شود.
ـ ترس از اینکه شوروی ارسال سلاح به عراق را قطع کند.
ـ نگرانی از اینکه عراق به مثابه همکار اسرائیل و عامل اسرائیلی ـ آمریکایی تلقی شود.
احتمالاً این نگرانی‌ها را تنها می‌توان به منزله بخشی از بازنگری سیاست ایالات متحده در برابر عراق و با روابطی نزدیک‌تر از روابط موجود مرتفع کرد. این اقدام می‌تواند شامل افزایش کمک به عراق، رها کردن سیاست بی‌طرف مطلق در جنگ ایران و عراق و بدین‌وسیله قادر ساختن عراق به خرید تجهیزات نظامی بیشتر از غرب باشد. این کار می‌تواند شامل مشارکت فعال‌تر ایالات متحده در ارائه تجهیزات پیشرفته برای اقدامات مدرن‌سازی عراق هم باشد. در ضمن این کار می‌تواند حمایت بیشتر از عراق در انجمن‌های سازمان ملل در خصوص جنگ را شامل شود.
این کار تا حدی یک ژست وفاداری خواهد بود؛ اما از سویی نشانه‌ای خواهد بود از اینکه ایالات متحده نمی‌خواهد ببیند که ایران در جنگ برتری یابد، که نتیجه‌ای محتمل در بلندمدت خواهد بود.
ایالات متحده در واقع ممکن است نیاز داشته باشد تا موقعیت بی‌طرفی چند ساله خود را در جنگ بازنگری کند. این بی‌طرفی گذشته از برخی عوامل، بر این درک دقیق استوار بود که ایران در نهایت از بین این دو کشور، برای ایالات متحده مهم‌تر است و هرگونه حمایت از عراق، ایران را منزوی‌تر خواهد کرد، البته عراق متجاوز اولیه بود.
بحث در این است که اکنون کمی چرخش به سوی عراق، منافع بسیاری دربرخواهد داشت. ایالات متحده می‌خواهد:
ـ‌ از یک پیروزی عمده ایران بر عراق جلوگیری کند؛
ـ روابط حسنه جاری عراق با مصر را تشویق کند؛
ـ موضع ملایم فعلی عراق در رابطه با سازمان آزادی‌بخش فلسطین و مسائل عرب-اسرائیل را تشویق کند؛
ـ صدای قوی‌تری در عراق به منظور کمک به دست برداشتن عراق از حمایت از تروریسم ـ که در سال‌های اخیر بسیار محدود شده ـ داشته باشد؛
ـ عراق را تشویق کند تا نقش ملایم‌تری در دفاع از خلیج فارس داشته باشد و حمایت خود از جنبش‌های انقلابی بعثی را که در گذشته تشویق می‌کرد، قطع کند؛
ـ اتحاد شوروی پیشاپیش تصمیم خود را مبنی بر این موضوع گرفته که نمی‌تواند برای یک آینده قابل پیش‌بینی در ایران چیزی به دست آورد و بنابراین اکنون می‌تواند در این مدت از موقعیت عراق استفاده کند. این به آن معناست که ایالات متحده می‌تواند روابط خود را با عراق بهبود بخشد، بدون اینکه ترس داشته باشد که این کار به صورت خودکار، ایران را به دامان شوروی سوق خواهد داد. ایالات متحده نمی‌تواند تا ابد ایران را رها کند؛ اما باید بداند که منافع واقعی در ایران ـ برای هر دو ابرقدرت ـ در ادامه راه خواهد بود.
می‌توان گفت که عراق ـ پس از پایان جنگ با ایران ـ به روش‌های رادیکال قدیمی خود بازخواهد گشت که این موضوع جای بحث دارد. گرچه عراق در آن صورت کمتر آسیب‌پذیر خواهد بود؛ اما هنوز نیاز خواهد داشت که در برابر نفوذ و قدرت ایران در خلیج فارس مراقب باشد. این کشور در ضمن می‌خواهد رقیب خود، سوریه را به چالش بکشد.
عراق با نشانه‌هایی از تغییر سیاست از سوی ایالات متحده، می‌تواند به ملحق شدن به تهدید منطقه‌ای علیه دشمن خود سوریه تشویق شود. گرچه درگیری اسرائیل برای عراق جذابیتی ندارد؛ اما عراق می‌داند که این روزها سوریه حامیان عرب کمتری دارد. حتی صرف آگاه شدن سوریه از اینکه ایالات متحده در حال بهبود روابط خود با عراق است و از کمک‌هایی صحبت می‌کند و اینکه نیروهای نظامی منطقه‌ای ـ اسرائیل، ترکیه و عراق ـ در حال صف‌آرایی در برابر سوریه هستند، می‌تواند تأثیری عمده بر جاه‌طلبی‌های سوریه داشته باشد. در این مرحله سوریه احتمالاً تنها اسرائیل را پیش رو خواهد داشت تا آن را به صورت مؤثر در منطقه به چالش بکشد.