اکبر کریمی/ خوردن گوشتهای پرچرب و دیرهضم در بین خانوادههای ایرانی بیشتر از خوردن ماهی رواج دارد؛ زیرا هنوز ماهی به منزله یک غذای رسمی و مناسبتی شناخته نشده است. یکی از مواد غذایی که از نظر ارزش غذایی در رده بالایی قرار دارد، انواع ماهیها هستند. بر اساس تحقیقاتی که برای نخستین بار در شیراز روی 30 نوع ماهی انجام شد، ماهی قزلآلا بیشترین میزان امگا 3 را دارد. این نوع از ماهی اسید چرب، خستگی، درد عضلانی، خشکی و خارش پوست، سردرد، بیخوابی، شکنندگی مو و ناخنها و عدم تمرکز را کاهش میدهد و برای التیام بیماریهای قلبی ـ عروقی، رماتیسم مفصلی، آسم و کاهش التهاب آرتریت روماتوئید مؤثر است و در زنان باردار از طریق گردش خون به جنین رسیده و موجب رشد مغزی و افزایش ضریب هوشی نوزاد میشود.
«رزقانه» روستایی از توابع بخش «حصار گرمخان» شهرستان بجنورد در استان خراسان شمالی و بخشی از دهستان گیفان است. دهستان گيفان با مساحت 836 کيلومتر مربع و 23 روستا جمعيتي بيش از 13 هزار نفر را در خود جاي داده است. بيشتر روستاهاي اين دهستان در حاشيه خط مرزي ايران و ترکمنستان قرار دارند که روستای سرسبز و زیبای «رزقانه» از جمله این روستاهاست. این روستا قابلیت بالقوه بسیار مناسبی برای جذب توریست و اشتغالزایی در این حوزه دارد؛ اما در حال حاضر اهالی روستا همچون قدیم برای امرار معاش خود کشاورزی و دامداری میکنند. در سالهای اخیر، فعالیت متفاوتی در روستا پا گرفته و روز به روز در حال افزایش است؛ زمینه این فعالیت جدید که پرورش ماهی سرد آبی است، به برکت عبور رودخانه «آسیازو» از روستا فراهم شده است.
امینالله محمدیان یکی از افرادی است که این فعالیت را در روستا راهاندازی کرده است. وی کارمند دولتی است و 17 سال در تهران و شهرستان بجنورد در این حوزه فعالیت کرده است؛ ولی علاقه زیاد به فعالیت و سرمایهگذاری در امور دامپروری و کشاورزی سبب شده است از چهار سال پیش به موطن پدری برگردد و ظرفیت تعطیل شده اقتصادی در این روستا را احیا کند. او میگوید: «روستای ما به دلیل داشتن ویژگیهای لازم برای پرورش ماهی، ظرفیت بالایی برای فعالیت در این حوزه دارد. طی سالهای گذشته یکی از دوستانم استخر پرورش ماهی سنتی در این روستا راه انداخته بود؛ ولی به دلیل مشکلاتی چون طغیان آب رودخانه، تلفات بالای تولید و به صرفه نبودن آن، حدود هشت سالی بود که پرورش ماهی را تعطیل کرده بود.
از سال 92 سازمان بسیج سازندگی نیز به درستی این ظرفیت اقتصادی در روستا را شناسایی کرد و مقداری تسهیلات برای شروع مجدد فعالیت به آقای رزمدار دادند. من نیز با او شراکت کردم و سرمایه بیشتری به این پروژه وارد کردم. با پیگیریهای زیاد و صرف وقت بالا در سیکلهای اداری دست و پاگیر توانستیم مجوزهای لازم اداری را بگیریم و سپس با ایجاد استخرهای بتنی برای پرورش در محیط امن، لولهکشی آب از رودخانه و انتقال برق تا استخرها توانستیم مجموعه پرورشی ماهی قزلآلا را در روستا عملیاتی کنیم.»
مساحت فعلی استخرهای پرورش ماهی این دو شریک 700 متر مربع، با توان تولید 25 تن ماهی قزلآلا در سال است. در این مجموعه، چهار نفر به صورت مستقیم صاحب شغل شدهاند. در روستای رزقانه افزون بر این مجموعه، چهار مجموعه مشابه دیگر نیز فعالیت دارند و بخشی از نیاز مصرفی استان را تأمین میکنند.
آقای محمدیان میگوید: «علاقهمندان به پرورش ماهی با گذراندن دورههای آموزشی پرورش ماهی و کسب تجربه یک دوره پرورش، میتوانند با سرمایه اولیه حدود 50 میلیون تومان و کسب مجوز تولید 10 تنی، فعالیت اقتصادی با سودآوری مناسبی را در این حوزه راهاندازی کنند.»
این فعال حوزه اقتصاد مقاومتی مهمترین مشکل در مسیر راهاندازی مشاغل تولیدی را تشریفات خستهکننده اداری به منظور صدور مجوزهای مورد نیاز برای تولیدکنندگان میداند. او میگوید: «برخی مسئولان اداری نه تنها دغدغهای برای اجرای سیاستهای اقتصاد مقاومتی ندارند، بلکه دائماً با سازوکار بسته اداری در مسیر راهاندازی مشاغل تولیدی سنگاندازی میکنند.»
اخذ پروانه بهرهبرداری مجموعه پرورش ماهی از نظام مهندسی کشاورزی، مجوز بهرهبرداری از آب به میزان مورد نیاز از اداره آب منطقهای و تأییدیههای زیستمحیطی، بخشی از مجوزهای ضروری برای راهاندازی این فعالیت است.
در طول دوره پرورش، ماهی قزلآلا باید به وزن نرمال برای فروش، یعنی یک کیلوگرم برسد که این دوره بدون هوادهی و با استفاده از شیوه آب جاری، حدود هشت ماه طول میکشد. علی و امینالله با کسب مجوزهای لازم و انتقال برق به مجموعه توانستهاند، دستگاه هوادهی به استخرها را راهاندازی کرده و دوره پرورش را دو ماه کاهش دهند.
هدفگذاری آقای محمدیان برای سالهای آینده پرورش ماهی به میزان 100 تن است و برای این منظور افزون بر افزایش وسعت سطح پرورش، فرهنگسازی و معرفی منافع مصرف گوشت ماهی برای اهالی در روستاهای منطقه و ایجاد زمینههای بازاریابی منطقهای برای رساندن محصول روز و با قیمت مناسب به دست مصرفکنندگان خراسان شمالی را در دستور کار خود دارد. او معتقد است با کمترین هزینهها میتوان مشاغل تولیدی سودآور پایدار در کشور راهاندازی کرد که شرط آن حمایت ادارات و مسئولان دولتی از سرمایهگذار و مانع نتراشیدن بر سر ایدههای کارآفرینان است. «متأسفانه همین ساختار اداری امروزه بزرگترین مانع بر سر ایجاد شغل در کشور است. انتظاراتی که ما از دولت داریم و زمین مانده است، امروز از سوی بسیج سازندگی در اقصی نقاط کشور دنبال میشود. بسیج در روستاها فرصتهای اشتغالزایی را شناسایی میکند و با کمکهای تسهیلاتی و تشویق تولیدکنندگان، به آنان دلگرمی میدهد و با پیگیری حل مشکلات پیشرو و آموزش کارآفرینان بخشی از خلأهای مدیریتی دولتی را در این زمینهها جبران میکند.»
برای تهیه گزارش از فعالیتهای اقتصاد مقاومتی در استان خود با شماره تلفن 09193472981 برادر اکبر کریمی تماس بگیرید.