قاسم غفوری/ دستاوردهای مقاومت در عراق و سوریه در مبارزه با تروریسم موجب شده است آمریکا گزینه‌ای جز کاهش نیروهای خود در عراق نداشته باشد؛ هر چند که همچنان به بهانه‌های گوناگون به دنبال ایجاد پایگاه نظامی در این کشور و حتی سوریه است. نکته قابل توجه آنکه شماری از مقامات در پایگاه‌های نظامیان آمریکایی در عراق اعلام کردند نظامیان آمریکایی پس از شکست داعش در عراق، تعدادی از نیروهای خود را از این کشور خارج کرده و به افغانستان فرستاده‌اند. این مقامات همچنین اعلام کردند هفته گذشته، ده‌ها نیروی آمریکایی با سلاح و تجهیزات خود از عراق به افغانستان منتقل شدند. این مقامات سال گذشته اعلام کردند افزون بر حدود ۱۱ هزار نظامی آمریکایی موجود در افغانستان، چهار هزار نظامی دیگر به این کشور اعزام خواهد شد.
بسیاری در تحلیل این رفتار آمریکا معتقدند تاریخ در حال تکرار است. یک هزار سرباز در پنجمین سری از افزایش نیروها از سوی ارتش و استراتژیست‌های نظامی که هیچ ذهنیتی ندارند، وارد گردباد افغانستان می‌شوند.
اولین سری افزایش نیرو سال ۲۰۰۸ در دوران ریاست‌جمهوری جرج بوش انجام شد و اندکی پس از آن باراک اوباما در سال ۲۰۰۹ تعداد ۲۱ هزار نیرو را به آن افزود. اوباما بعدها به دنبال دست‌کم سه بازنگری استقرار ۳۰ هزار نیروی مازاد را تأیید کرد و با این حساب، بیش از ۱۰۰ هزار نیروی آمریکایی در آنجا درگیر جنگ شدند. این رئیس‌جمهوری وقت آمریکا پس از چند مرحله کاهش، با تعداد حدود ۱۰ هزار نیرو کاخ سفید را ترک کرد.
پس از آن دونالد ترامپ ریاست‌جمهوری را به دست گرفت و از ژنرال‌ها خواست تا راهبرد جدیدی را برای افزایش چهار هزار یا پنج هزار نیروی دیگر ارائه کنند. همین امر سبب شد تا ما اکنون با افزایش یک هزار نیروی دیگر روبه‌رو باشیم. براساس گزارش جدید از «واشنگتن‌پست»، ۱۰۰۰ نیروی دیگر در راهبرد کنونی آمریکا برای تقویت نیروهای افغان دخیل می‌شوند تا بتوانند طالبان را در فصل نبردهای بهاری در هم بکوبند.
از سویی، کارنامه 16 سال حضور آمریکا در این کشور نکات قابل توجهی دارد. جدای از لفاظی جنگ‌طلبانه، شماری از حقایق دشوار و ناراحت‌کننده را بررسی خواهیم کرد که در گزارش سرویس تحقیقات کنگره آمریکا منتشر شده است. اول اینکه، شمار بی‌سابقه‌ای از ولایات و ولسوالی‌های افغانستان در کنترل طالبان یا محل مناقشه با دولت است و این با وجود بیش از ۱۶ سال تلاش آمریکاست. از سوی دیگر تلفات نیروهای امنیت ملی افغانستان در ۲۰۱۶ به شش هزار و 700 نفر رسید که به گفته فرماندهان آمریکایی، قابل مهار نیست. علاوه بر این، طالبان همواره می‌تواند روی پناهگاه‌های امن در پاکستان حساب کند.
طبق گزارش سرویس تحقیقات کنگره آمریکا، اقتصاد افغانستان هنوز قادر نیست روی پای خود بایستد. میزان کمک‌های نظامی و امدادی دریافتی افغانستان حدود ۹۵ درصد تولید ناخالص ملی آن است که نشان می‌دهد نیروهای امنیتی افغان قادر نیستند بدون کمک هنگفت مالیات‌دهندگان آمریکا پایدار باشند، اما این روند باید تا چه زمانی ادامه داشته باشد؟ همچنین تولید مواد مخدر افغانستان در ۲۰۱۷ با وجود تلاش‌های متوالی به رقمی بی‌سابقه رسید.
با توجه به اینکه این حقایق و این مهم که راهبرد آمریکا براساس کاهش نیروهای نظامی در جهان، از جمله در افغانستان بوده، این پرسش مطرح می‌شود که هدف از این تحرکات چیست و آمریکا چه اهدافی را دنبال می‌کند؟ برخی معتقدند وعده‌های ترامپ را تقویت کارخانه‌های اسلحه‌سازی و کارتل‌های نظامی تشکیل می‌دهد که در زمان انتخابات حمایت‌های بسیاری از آن داشته‌اند. ایجاد بحران‌های منطقه‌ای، ایجاد رقابت‌های تسلیحاتی به ویژه در غرب آسیا و شرق آسیا و نیز افزایش نظامی‌گری در جهان از مؤلفه‌های رفتاری ترامپ است که افزایش نیروها در افغانستان می‌تواند بخشی از این سناریو باشد. در این میان، مجموعه‌ای از اهداف منطقه‌ای آمریکا را نیز باید در نظر داشت. آمریکایی‌ها در حالی ائتلاف ضد داعش را ایجاد کردند که عملاً کارکردی نداشته و نتوانسته‌اند با این ادعا وجهه جهانی برای خود ایجاد کنند.
آنها که غرب آسیا را از دست رفته می‌بینند، به دنبال مؤلفه‌های جدید برای قدرت‌نمایی هستند که مسئله لیبی و نیز اعزام نیرو به افغانستان می‌تواند در این چارچوب تعریف شود؛ اما نکته مهم در رفتارهای آمریکا را طراحی برای انتقال داعش به افغانستان تشکیل می‌دهد. آمریکا که هنوز نتوانسته است بهره‌برداری کاملی از داعش داشته باشد، به دنبال ایجاد مراکز امن برای آنان و البته ایجاد بحران‌های جدید در مناطق خاص با محوریت تروریسم است. بر اساس این، آمریکا طرح انتقال داعش از عراق و سوریه به افغانستان را اجرا می‌کند.
طرحی که با مانعی به نام مخالفت‌های طالبان و البته واکنش کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای مواجه می‌شود. آمریکا با ادعای مبارزه با تروریسم در حالی افزایش نیرو در افغانستان را توجیه می‌کند که همزمان از این افزایش نیرو برای حمایت از گروه‌های تروریستی بهره می‌گیرد.
می‌توان گفت، انتقال نیروهای نظامی آمریکا به افغانستان نه برای برقراری امنیت، بلکه در قالب ایجاد و گسترش بحران هدایت شده در این کشور و منطقه است. طرحی که در ۱۷ سال حضور نیروهای آمریکایی به کرات اجرا شده و اکنون نیز ابعاد جدیدی از آن را در لوای انتقال داعش به این منطقه اجرا می‌کنند. آمریکایی که در طول 16 سال حضور در افغانستان آن زمان که 150 هزار نیرو داشته و چه اکنون به 15 هزار نفر رسیده، کارکردی در تأمین امنیت این کشور نداشته و به طور حتم هم در آینده چنین رویکردی ندارد؛ چنانکه بسیاری از دولتمردان افغانستان راهکار پایان بحران کشورشان را خروج نیروهای آمریکایی و همگرایی با کشورهایی، همچون ایران و روسیه می‌دانند که در مقابله با تروریسم در غرب آسیا نقشی فعال و مؤثر داشته‌اند، نه آمریکایی که خود حامی و مروج تروریسم است.
