عبدالله عبادی/ مجمع الجزایر کومور با حدود یک میلیون نفر جمعیت در جنوب شرق آفریقا و در نزدیکی آب‌های اقیانوس هند در شرق سواحل موزامبیک واقع شده است. «کومور» که زمانی «اتحادیه قمر» نامیده می‌شد، یکی از اعضای اتحادیه عرب است که 98 درصد جمعیت آن را مسلمانان سنی‌مذهب تشکیل می‌دهند.
این کشور مسلمان که زمانی در تصرف مسلمانان ایرانی بود، از سال 1843میلادی به اشغال فرانسه درآمد و در سال 1912 مستعمره آن شد. در سال 1975 مجلس نمایندگان کومور رسماً استقلال کومور را اعلام کرد و از آن زمان تاکنون این کشور مسلمان آفریقایی با شماری از کشورهای جهان از جمله ایران و عربستان روابط دیپلماتیک دارد.
مجمع الجزایر کومور از چهار جزیره تشکیل شده که جزیره مایوت آن همچنان در اشغال فرانسه است؛ از دیرباز حضور ایرانیان در این کشور مسلمان قاره آفریقا پررنگ بوده است؛ ایرانیان خطه فارس دارای آثار تاریخی در جزیره آنژوان این کشور می‌باشند و در دوران ریاست‌جمهوری عبدالله محمد سامبی (2005 م.) که برای دفاع از جمهوری اسلامی و تحصیل در ایران مشهور است، دارای رابطه سیاسی دوستانه با کشورمان بود که در نهایت به افتتاح سفارت ایران در این کشور و اعزام سفیر انجامید و پس از آن ده‌ها موافقتنامه تجاری و اقتصادی نیز میان دو کشور منعقد شد.
پس از اعدام شیخ نمر باقر النمر رهبر شیعیان عربستان به دست آل‌سعود و شمار دیگری از شیعیان این کشور و نیز کارشکنی عربستان در بزرگنمایی مشکلات منطقه‌ای، «کومور» همسو با دیگر کشورهای کوچک عربی حاشیه خلیج‌فارس رابطه دیپلماتیک خود با ایران را قطع کرد. تا پیش از قطع روابط دو کشور شیعیان کومور در آرامش به سر می‌بردند، اما با خروج دیپلمات‌های ایرانی و فشار رژیم آل‌سعود وضعیت شیعیان بسیار سخت و جانگداز شده است.
اقتصاد کومور که به دلیل بافت جغرافیایی خاص از خشکسالی و قحطی شدید رنج می‌برد، بر کشاورزی متکی است. اما در این میان عربستان با سو‌ءاستفاده از این وضعیت خاص و به بهانه کمک مالی به این کشور نیازمند، درصدد افزایش نفوذ سیاسی و اجتماعی خود در این کشور مسلمان برآمد.
این در حالی است که رژیم سعودی هیچ‌‌گاه در راستای منافع جهان اسلام حرکت نکرده است و تنها هدفش از کمک‌های مالی به کشورهای نیازمند، گسترش فرقه ضاله و ضد بشری وهابیت است؛ اقدامی که نتیجه آن گسترش خشونت و افراط‌گرایی و تروریسم در قاره آفریقا شده است.
با آغاز جنگ یمن، رژیم سعودی دولت کومور را تحت فشار قرار داد تا هرچه سریع‌تر سربازان خود را به حمایت از ائتلاف سعودی اعزام کند، به همین دلیل در اواخر سال 2015 منابع خبری منطقه از اعزام 350 نظامی کوموری به عربستان با حقوق ماهیانه 1000 یورو خبر دادند.
در اوت 2016 رئیس‌جمهور جزایر کومور نقش عربستان سعودی به رهبری خادم‌الحرمین الشریفین در خدمت به اسلام و مسلمین و مبارزه با تروریسم و افراط‌گرایی را ستود.
عثمان غزالی در همایش «اعتدال و نمونه‌های معاصر آن» که با مدیریت دانشگاه اسلامی مدینه منوره در مورونی، پایتخت کومور برگزار شد، نقش دانشگاه اسلامی مدینه منوره در تربیت و پرورش فرزندان مسلمان و نشر فرهنگ اعتدال را مهم و حیاتی دانست.
همچنین پس از تنش میان قطر و رژیم آل‌سعود دولت ریاض از مقامات کومور درخواست کرد تا به سرعت روابط خود را با دوحه قطع کنند، از این‌رو دولت کومور که سالیانه مبالغ فراوانی کمک نقدی و غیر نقدی از ریاض دریافت می‌کند، بلافاصله سفارت خود در قطر را تعطیل کرد و سفیر خود را فراخواند.
وهابی‌ها با هدف گسترش وهابیت در کومور، برای جلب نظر مردم آن دست به اقداماتی زده‌اند که برخی از آنها عبارتند از:
1ـ ساخت مدارس قرآنی: با توجه به فقر حاکم بر جامعه کومور، دولت این کشور توانایی ساخت و اداره مدارس قرآنی به شکل دولتی را ندارد، از این‌رو سازمان‌های اسلامی از جمله نهادهای وابسته به وهابیون با سو‌ءاستفاده از این موقعیت به نشر و گسترش افکار ضاله خود در چارچوب مدارس قرآنی پرداخته‌اند. بر این اساس طی یک دهه گذشته سازمان رابطه العالم اسلامی ده‌ها باب مدرسه در نقاط مختلف کومور برای تعلیم دانش‌آموزان کوموری تأسیس کرده است.
2ـ تأسیس سازمان‌های اسلامی وابسته به وهابیت به کوشش رابطه العالم اسلامی: طی دو دهه گذشته ده‌ها سازمان وابسته به رابطه العالم اسلامی در کومور تأسیس شده است. این سازمان‌ها که از وضع مالی خوبی برخوردار بوده و تمامی هزینه‌های آنها را مراکز تبلیغی عربستان پرداخت می‌کند، معمولاً در برنامه‌های خود از جمله برگزاری مراسم و مناسبت‌های دینی به صورت مستقیم از آیین وهابیت حمایت می‌کنند، علاوه بر آن رابطه العالم اسلامی با صرف هزینه‌های کلان از نفوذ چشمگیری در شورای عالی امور مسلمانان این کشور برخوردار است و رؤسای این سازمان که نماینده مسلمانان در مقابل دولت هستند در زمره هواخواهان آیین وهابیت به شمار می‌روند.
3ـ انجام فعالیت‌های عمرانی: صندوق توسعه سعودی یکی دیگر از نهادهای وابسته به وهابیت است که طی چند سال اخیر فعالیت‌های بسیاری در کومور انجام داده است، ساخت جاده در نقاط مختلف این کشور یکی از آنهاست. بر این اساس، این سازمان در سال 2014 با هزینه‌های 5/1 میلیارد ریال سعودی چندین پروژه عمرانی در این کشور به بهره‌برداری رساند که ساخت جاده wanani در جزیره موهیلی و جاده dunddi در جزیره آنژوان و همچنین ساخت جاده فرودگاه این کشور از آن جمله است.
در پایان ذکر این نکته لازم است که رویکرد بیشتر مردم سنی مذهب این کشور مبنی بر حفظ استقلال سیاسی و خواست و مطالبه عمومی است که اکنون پیش روی دولت و مجلس این کشور قرار دارد. افزون برآن بدنه مذهبی این کشور نیز تمایل چندانی به پیروی از فرقه وهابیت و سیاست‌های افراط‌گرایانه عربستان ندارند که این امر نشان‌دهنده وجود روحیه استقلال‌طلبانه در متن جامعه مدنی این کشور کوچک آفریقایی است.
