رهبر معظم انقلاب در دیدار خانواده‌های شهدا درباره عظمت شهدا فرمودند: «امروز مسئله شهدای دفاع از حریم اهل‌بیت(ع) مطرح است؛ این از آن ماجراهای عجیب تاریخ است. ما در دوران جنگ جوان‌ها را تشویق می‌کردیم به اینکه بروید به میدان جنگ، اجابت می‌کردند و می‌رفتند؛ امام یک سخنرانی می‌کردند، خیل جوان‌ها راه می‌افتادند می‌رفتند [اما] امروز ما چنین تشویقی نمی‌کنیم، در عین حال این انگیزه چقدر قوی است، این ایمان چقدر شفّاف است که این جوان از ایران، از افغانستان، از کشورهای دیگر راه می‌افتد، بلند می‌شود از همسر جوانش، از کودک خردسالش، از زندگی راحتش می‌گذرد، می‌رود در یک کشور غریب، در یک خاک غریب، در راه خدا مجاهدت می‌کند و به شهادت می‌رسد. این چیز کوچکی است؟ قدم‌به‌قدم تاریخ انقلاب اسلامی از این شگفتی‌های تاریخ‌ساز به خود دیده است؛ اینها شگفتی است.»
با توجه به بیانات امام خامنه‌ای لازم است برای بازشناسی این ستاره‌های آسمان تشیع که کمتر دیده می‌شوند، تلاش‌های فرهنگی در قالب رمان، فیلم سینمایی، سریال تلویزیونی و مجموعه‌های مستند صورت گیرد. برای یافتن این راه با سه نفر از صاحب‌نظران و فعالان فرهنگی به گفت‌وگو نشسته‌ایم که شما را به خواندن آن دعوت می‌کنیم.
شناخت شهدای مدافع حرم امری ضروری است
محمدعلی گودینی*
گلایه حضرت آقا کاملاً بجاست، این گلایه کم‌کاری مسئولان ادبیات دفاع مقدس و انقلاب را نشان می‌دهد. مشکلاتی سر راه نویسندگان وجود دارد، از جمله اینکه نویسندگان با فضاهایی مانند سوریه، عراق یا لبنان که مدافعان حرم در آن حضور دارند و گاهی به شهادت می‌رسند آشنایی ندارند. در رابطه با محیط آن کشورها، جغرافیا و شرایط آنها اطلاعاتی ندارند؛ لذا اطلاعات نویسندگان بسیار محدود است و همین امر مانعی بر سر راه آنها محسوب می‌شود، برخلاف دفاع مقدس که اغلب نویسندگان آثار دفاع مقدس از نزدیک در جبهه‌ها حاضر شدند، یا پس از دوران دفاع مقدس از طریق کاروان‌های راهیان نور از مناطق جنگی بازدید کردند و با خلق و خوی مردم مناطق مرزی آشنا شدند.
مشکل دیگری که در این راستا وجود دارد این است که متأسفانه انتشارات مختلف آن‌طور که باید و شاید به این مسئله مهم بها نمی‌دهند و بیشتر جنبه تجاری پیدا کرده‌اند. حتی گاهی انتشاراتی که وظیفه دارد در موضوع دفاع مقدس و انقلاب فعالیت کند، نگرشی تجاری پیدا می‌کند و موجب آزار و اذیت نویسندگان می‌شود.
اما آنچه از مطالعه تاریخ و از مرور جریان خوارج نهروان به دست می‌آید این است که گروهایی مانند داعش حالتی احمقانه و متحجّرانه دارند. البته پول‌های سعودی و جبهه استکبار نیز در تطمیع این افراد مؤثر است، حتی آن‌طور که من شنیده‌ام در مساجد عربستان برای داعشی‌ها پول جمع می‌کنند. تربیت مفتی‌های ملعون سعودی نیز در این جریان بسیار مؤثر است، همه اینها دست به دست هم داده و داعش را با هدف مقابله با انقلاب اسلامی حمایت می‌کنند.
در این راستا موضوعات کم نیستند، یکی از این موضوعات ماجرای شهدای هفتم تیر است. در پنجم و ششم تیر هم برنامه‌هایی صورت گرفته است، یکی از نکاتی که باید در این کار در نظر گرفته شود اولویت‌بندی است. تولید محصولات فرهنگی در مناسبت‌های مختلف، مانند مناسبت بزرگ انقلاب اسلامی که خود شامل موضوعات فراوانی است، به برنامه‌ریزی و کار گسترده نیاز دارد. در این زمینه اقداماتی هم صورت گرفته است؛ اما متأسفانه گاهی برنامه‌ها به خوبی ارائه نشده و معرفی، ترویج و توزیع محصولات فرهنگی به مخاطبان به‌درستی در کشور صورت نمی‌گیرد.
نکته دیگر اینکه؛ تبدیل کردن یک ایده یا یک موضوع به کالای فرهنگی کار بسیار مشکلی است. از سویی باید در راستای ترویج محصولات فرهنگی اقدامات مناسبی صورت بگیرد که متأسفانه این مسئله در گذشته و امروز جدی گرفته نشده است.
* نویسنده و پژوهشگر
شناساندن شهدای مدافع حرم تکلیف است
دکتر محمدرضا سنگری*
اولین نکته درباره شهدای عزیز مدافع حرم روشن کردن این مسئله است که چرا ما در بیرون از مرزهای جغرافیایی خودمان می‌جنگیم؟ طرح این مسئله بسیار اهمیت دارد و پاسخ آن نیز روشن است. رهبر معظم انقلاب در بیانات خود چندین بار به این مسئله اشاره کردند، از سوی دیگر می‌توان از ویژگی‌های دوران غیبت و ظهور منجی عالم بشریت برای روشن شدن این مسئله استفاده کرد.
نکته اول اینکه در موضوع مدافعان حرم، هم مطبوعات و رسانه‌ها وظیفه روشنگری دارند، هم رسانه‌های مذهبی مانند مساجد و حسینیه‌ها وظیفه طرح و تبیین این مسئله را دارند.
نکته دوم در جریان مدافعان حرم، شناساندن ذات جریان داعش است؛ اگر این جریان مجال پیدا کند هیچ‌یک از شعائر، مناسک، نمادها و نمودهای دینی را بر جای نخواهد گذاشت. نمی‌توان فراموش کرد جریان وهابیت چگونه بقیع و تمامی آثار بقیع را از بین بردند، وهابیت به کربلا حمله کردند و هزاران شیعه را به خاک و خون کشیدند، جریان وهابیت در پی حذف شیعه و نابود کردن اسلام اصیل و ستم‌ستیز است.
نکته سوم نیز این است که در فرهنگ دینی اگر انسان مظلومی مسلمانان را به یاری بطلبد (حتی اگر مسلمان نباشد) و مسلمانان به او یاری نرسانند، مسلمان نیستند.
نکته چهارم در موضوع مدافعان حرم همان اصل مهمی است که خداوند در قرآن و ائمه معصوم(ع) در روایات به آن اشاره فرمودند و آن اصل تجلیل و تکریم شهید و شهادت است. تکریم و تجلیل شهید و شهادت دمیدن روحیه مقاومت و مجاهدت در انسان‌ها است.
نکته پنجم اینکه طرح مسئله شهدا اسوه دادن به نسل جوان کشور است. انسان‌ها، به ویژه جوانان ذاتاً اسوه‌گرا هستند و همواره در زندگی به دنبال الگویی خوب و دوست‌داشتنی برای خود هستند، به همین دلیل ما باید الگوهای خوبی را به جوانان معرفی کنیم؛ چراکه انسان‌ها نیازمند الگو هستند. بهترین الگویی که می‌توان به انسان‌ها معرفی کرد شهدا هستند؛ در حقیقت طرح شهدا طرح الگوها و اسوه‌های حسنه به جامعه است.
نکته ششم اینکه جریان مقاومت همیشه ادامه دارد، تا انقلاب هست، رویارویی ظلم و ستم با جبهه حق وجود خواهد داشت؛ لذا اگر روحیه مقاومت و شهادت را حفظ نکنیم و شهدا را پاس نداریم، نسل آینده با روحیه انقلابی و جهادی پرورانده نخواهند شد.
و نکته پایانی اینکه تجلیل و تکریم شهدا و دیدار با خانواده شهدا سبب تقویت بُعد معنوی وجود انسان است. در حقیقت، حضور در محفل شهدا یک کلاس تربیتی است. شناختن ابعاد وجودی شهید توشه‌ای از تقوا، معرفت و معنویت برای انسان به ارمغان می‌آورد؛ توشه‌ای که در تمام زندگی انسان تأثیرگذار خواهد بود. در این دوران شناختن و شناساندن شهدا، خاصه شهدای مدافع حرم تکلیف است.
* استاد دانشگاه
باید درون‌مایه انقلاب در ملت زنده شود
حمید بناء*
به اعتقاد بنده در بحث مدافعان حرم مهم‌ترین مسئله شناخت و ارزیابی جبهه استکبار و تشخیص راهکار مناسب برای مقابله با آن است. مهم‌ترین عامل در شکل‌گیری و تقویت باورهای ایمان برگشتن به اصل انقلاب است، باید ریشه‌ها و درون‌مایه انقلاب در ملت زنده شود؛ چراکه منشأ شکل‌گیری باورهای ایمانی انقلاب است. رهبر معظم انقلاب بارها به این مسئله اشاره داشته و فرموده‌اند برای قطار انقلاب باید به‌درستی ریل‌گذاری کرد و قطار انقلاب باید در مسیر خود قرار بگیرد. باید اصول و ارزش‌های انقلاب به نسل امروز شناسانده شود، انقلاب شعارهای مهمی داشت که بیانگر اصول اساسی انقلاب بود، این شعارها نباید فراموش شود، در سیاست‌گذاری‌های فرهنگی، آموزشی، اقتصادی یا روابط بین‌الملل جامعه شعارهای انقلاب باید در نظر گرفته شود. در دانشگاه یک کتاب در قالب یک واحد عمومی درباره انقلاب اسلامی تدریس می‌شود، آیا سهم آموزش عالی کشور برای انقلابی کردن جوانان همین است؟ در آموزش و پرورش هم همین‌گونه است، آموزش باورها و ارزش‌های انقلاب اسلامی در آموزش و پرورش کشور چه جایگاهی دارد.
مسئله مبارزه با ظلم و ظالم یکی از اصول و ریشه‌های انقلاب اسلامی است. حضرت امام(ره) از پیش از پیروزی انقلاب این مسئله را دنبال می‌کردند و همواره بر آن تأکید داشتند. یکی از پیش‌نیازهای مقابله با ظلم، تبیین ظلم است. وقتی می‌گوییم آمریکا ظالم است، باید ملاک‌ها و مصداق‌های ظلم آمریکا را در جهان تبیین و تشریح کنیم. خیلی وقت‌ها ما در جهان مواضع ضداستکباری داریم، اما استکبار را تشریح نمی‌کنیم؛ اینکه استکبار کجاست؟ چه ظلم‌هایی و به چه کسانی ظلم می‌شود؟
اندیشمندان و متفکران باید ظلم، ظالم و مصداق‌های ظلم را تبیین کنند، اگر ما می‌گوییم با رژیم اشغالگر قدس مخالف هستیم، باید بگوییم چرا با این رژیم مخالفیم و دلیل این مخالفت چیست؟ این مسائل باید روشن شود، باید به جهان نشان بدهیم که رژیم صهیونیستی چه ظلم‌هایی کرده است. امروز صهیونیست‌ها کتاب چاپ می‌کنند و ادلّه می‌آورند که کشور فلسطین را غصب نکرده‌اند، ما هم باید دلیل بیاوریم و غصب آنها را تبیین و تشریح کنیم. امروز در این زمینه افرادِ صاحب‌تجربه‌ای وجود دارند که باید از آنها استفاده کرد.
* نویسنده و کارشناس فرهنگی
