حسین عبداللهی‌فر/ در حالی که هنوز نزدیک به دو سال و نیم دیگر به انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم مانده و انتخابات مجلس یازدهم نیز در پیش است، به تازگی اصلاح‌طلبان موضوع انتخابات 1400 را مطرح کرده و ضمن تأکید بر نامزد اختصاصی خود، از نامزدهای خود رونمایی کردند. با وجود مشکلات فراوانی که مردم و دولت در اوضاع کنونی دارند و انتظار عمومی تلاش همه گروه‌ها و جریان‌ها برای کمک به دولت است، این رفتار و اقدام نشان می‌دهد که دلایل و عوامل بسیاری سبب این واکنش آنها می‌شود، برخی از این عوامل و فشارها عبارتند از:
۱ـ نگرانی از ریزش رأی و پایگاه اجتماعی
آنچه بیش از هر موضوع دیگر سبب طرح مکرر مسائل انتخاباتی از سوی اصلاح‌طلبان می‌شود، نگرانی از کاهش پایگاه رأی آنها است که علت آن را باید در موفق نبودن دولت مورد حمایت‌شان در پاسخ به مشکلات مردم جست‌وجو کرد. ازهمین‌رو، بیش از آنکه به انتخابات مجلس بپردازند، موضوع انتخابات ریاست‌جمهوری را مطرح می‌کنند تا به نوعی مخاطبان خود را امیدوار کنند.
۲ـ نگرانی از انتخابات مجلس
مشکل اصلی اصلاح‌طلبان در وضعیت فعلی دولتی است که از آن حمایت کردند و مجبورند در سرنوشت آن شریک باشند، در حالی که عملاً نقشی در آن نداشته‌اند. آنها این کار خود را با عباراتی چون اجبار در حمایت از روحانی برای جلوگیری از پیروزی یک دولت اصولگرا توجیه می‌کنند، اما در خصوص مجلس و ناکارآمدی فراکسیون امید و ناتوانی اصلاح‌طلبان در شوراهای شهر و شهرداری‌ها حرفی برای گفتن ندارند؛ از این رو پرداختن به انتخابات ریاست‌جمهوری نوعی فرار به جلو تلقی می‌شود.
۳ـ مقابله با خط تحریم از درون اصلاحات
از دیگر علل طرح مکرر انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم، اصرار بر نامزدی اختصاصی و حتی نام بردن از نامزدهای احتمالی، مقابله با خط تحریم در میان برخی از اصلاح‌طلبان است که اوضاع فعلی را بن‌بست در مسیر این جریان تلقی کرده و از تحریم انتخابات سخن می‌گویند.
۴ـ ترس از پیروزی رقیب
از دیگر دلایلی که اصلاح‌طلبان به عنوان دغدغه خود بیان می‌کنند، ترس از پیروزی رقیب است. آنچه به صراحت بیان می‌کنند این است که با خالی کردن میدان، رقبای اصولگرا وارد عرصه رقابت‌ها شده و در یک رقابت درون‌گفتمانی پیروز انتخابات می‌شوند.
۵ـ جلوگیری از تجربه تلخ حمایت از روحانی
اصلاح‌طلبان در دو انتخابات اخیر از روحانی حمایت کردند و از هواداران خود خواستند تا به او رأی دهند، اما اکنون با توجیه آنکه رئیس‌جمهور به خواسته‌های آنها توجهی نکرده است، بحث عبور از دولت را مطرح می‌کنند. این در حالی است که رأی‌دهندگان منتظر تحقق مطالبات‌شان هستند و عبور اصلاحات از روحانی نه تنها کمکی به مشکلات اقتصادی مردم نمی‌کند؛ بلکه می‌تواند به حجم آن نیز بیفزاید؛ از این رو حمایت اصلاح‌طلبان از روحانی درس عبرتی برای آنها شده که نباید صرفاً با توجیه اینکه می‌خواهند بر حریف پیروز شوند از فردی حمایت کنند.
۶ـ اختلاف درونی بر سر ائتلاف با لاریجانی
در واقع، طرح نامزد اختصاصی پاسخی به این خبر فراگیر است که بر سر علی لاریجانی به عنوان نامزد ائتلافی اصلاح‌طلبان میانه با اعتدالگرایان توافقاتی صورت گرفته است. اگرچه این خبر را هنوز هیچ یک از اضلاع سیاسی تأیید نکرده و صرفاً گمانه‌زنی است، اما تصور آن هم برای جریان‌های سیاسی به ویژه اصلاح‌طلبان پایان حیات سیاسی قلمداد می‌شود؛ چرا که موقعیت اصلاح‌طلبان در دوره لاریجانی از وضعیت فعلی آنها بدتر می‌شود.
