افول قدرت دلار در معاملات جهانی (بخش دوم و پایانی)

 سیدحسین امامی
وستن هند، روسیه و فرانسه به منتقدان دلاردر حالی که رهبران گروه هشت برای شرکت در نشست ایتالیا آماده می شوند، هند و روسیه ضمن انتقاد از وابستگی بیش از حد اقتصاد جهانی به دلار آمریکا خواستار تغییر در نحوه مدیریت ذخایر ارزی 5/6 تریلیون دلاری جهان شدند. "دمیتری مدودف" رئیس جمهور روسیه در مصاحبه با روزنامه کوریا دلاسرا تصریح کرد: سیستم دلار یا سیتسم هایی که بر پایه دلار و یورو هستند، ضعف و آسیب پذیری خود را نشان داده اند، البته جایگزینی برای دلار و یورو برای زمان کنونی و کوتاه مدت نمی توان متصور شد، ولی وابستگی بیش از حد به دلار نگرانکننده است و باید ذخایر ارزی منطقه ای در جهان تشکیل شود.
"سورش تندولکار" مشاورارشد اقتصادی نخست وزیر هند نیز گفت: کشورهای مختلف جهان باید ترکیب نگهداری ذخایر ارزی خود را تغییر دهند و از وابستگی به دلار نجات یابند. کشورهای در حال توسعه به شدت نگران نوسانات شدید ارزش دلار و تاثیر منفی آن بر ذخایر ارزی جهان و مبادلات تجاری بین المللی هستند. "کریستین لاگارد" وزیر دارایی فرانسه نیز تاکید کرد: ما باید هماهنگی بیشتری در سیاستهای ارزی جهانی داشته باشیم. باید به سووالات مطرح شده از سوی کشورهای درحال توسعه درخصوص نقش و جایگاه سیستم و نظام ارزی جهان در بحران مالی و اقتصادی اخیر به روشنی پاسخ داد. "آکیرا تاکوچی" کارشناس ارشد موسسه مالی میتسوی در این باره گفت: گرچه روسیه، چین و هند خواستار اصلاحات جدی و ساختاری در سیستم ارزی جهان هستند، ولی همه می دانند که این تغییرات یکشبه اتفاق نخواهد افتاد. با وجود انتقادات شدید هند و چین نسبت به جایگاه دلار در سیستم ارزی جهان این دو کشور همچنان وابستگی زیادی به دلار آمریکا دارند. براساس آمارهای صندوق بین المللی پول، سهم دلار در ذخایر ارزی جهان طی سه ماه نخست 2009 به بیش از 65 درصد معادل 6/2 تریلیون دلار رسیده است که این رقم بالاترین رکورد از سال 2007 به شمار می رود. "هی یافئی" معاون وزیر خارجه چین نیز گفت: چین از ایده تشکیل ذخایر ارزی فراملیتی حمایت نمی کند، بلکه معتقد است دلار آمریکا طی سال های آینده نیز نقش مهمی در عرصه اقتصاد جهانی خواهد داشت.
پیشنهاد چین به سران جی 8 مقامات چینی در آستانه نشست گروه هشت کشور صنعتی در ایتالیا پیشنهاد کردند، یک سبد ارزی با ارزهای متنوع و ترجیحا اس.دی.آر صندوق بین المللی پول جایگزین دلار شود.
"لی روگو" رئیس بانک صادرات واردات چین تاکید کرد: بحران مالی تاثیرات منفی شدیدی بر اقتصاد جهانی متمرکز بر دلار آمریکا داشته است و جهان باید به فکر جایگزین مناسبی برای دلار باشد، حتی اگر این روند سال ها به طول بینجامد. مقامهای چینی در آستانه برگزاری نشست جی 8 در ایتالیا تاکنون بارها کارایی سیستم ارزی جهان و کارایی دلار آمریکا را زیر سئوال برده و خواستار تشکیل ذخایر جدید ارزی جهان بر مبنای سایر ارزهای غیر دلاری شدند. روسیه، برزیل و هند نیز چین را در این مسیر حمایت می کنند.
رئیس بانک صادرات واردات چین گفت: ذخایر اس.دی.آر صندوق بین المللی پول می تواند جایگزین مناسبی برای دلار آمریکا باشد. این یک پیشنهاد امکانپذیر برای جایگزینی اس.دی.آر به جای دلار آمریکا است. این پیشنهاد مورد قبول جامعه جهانی است و میتوان سبدی از ارزهای مختلف را جایگزین دلار کرد. در واقع برای مقابله با نوسانات شدید نرخ ارز در بازارهای بین المللی و تاثیر منفی آن بر مبادلات تجاری بین المللی می توان به جای استفاده از یک ارز از سبدی از ارزهای مختلف استفاده کرد. رئیس بانک صادرات واردات چین تصریح کرد: سیستم پولی و مالی جهان که هم اکنون بر دلار آمریکا متمرکز است، نقاط ضعف و آسیب پذیری بالایی دارد، البته یافتن جایگزین مناسب برای دلار در کوتاهمدت کار سختی است و باید به تدریج به فکر جایگزین مناسبی برای دلار بود.
بانک مرکزی چین نیز طی ماه مارس پیشنهاد جایگزینی سبدی از ارزهای مختلف شامل دلار، یورو، پوند و ین را به جای دلار آمریکا داده بود. این بانک تاکید کرد ما به دنبال بین المللی کردن یوآن هستیم و پیشنهادات زیادی را به کشورهای مختلف ارائه کردیم تا مبادلات تجاری را بر مبنای یوآن انجام دهیم. یادآور می شود، حدود 70 درصد ذخایر ارزی 95/1 تریلیون دلاری چین با دلار آمریکا است و چین به شدت نگران کاهش ارزش دلار و تاثیر منفی آن بر ذخایر ارزی خود است. چین خواستار مذاکره و رایزنی سران گروه هشت درخصوص جایگاه و نقش دلار در سیستم ذخایر ارزی بین المللی است. برخی از مقام های بانکی چین نیز بر این باورند که جایگزینی دلار با ذخایر اس.دی.آر بیش از 30 تا 50 سال طول می کشد.
پیشنهاد رئیس بانک جهانی به چین"رابرت زولیک" رئیس بانک جهانی گفت: گرچه اقتصاد چین توانسته با کمک اجرای بسته های محرک مالی و اقتصادی تا حدی از بحران مالی و اقتصادی رهایی یابد، ولی این کشور با چالش ها و نااطمینانی های بزرگی روبرو است. آینده وضعیت اقتصادی چین هنوز معلوم نیست و مهمترین علت خروج اقتصاد چین از بحران اقتصادی و مالی، اتخاذ سیاست های پولی و مالی انبساطی و تزریق میلیاردها دلار به اقتصاد این کشور در قالب طرح محرک اقتصادی است.