«حماس» و دولت تمام عیار

بسیاری از ناظران سیاسی معتقدند؛ همان هنگام که آمریکا و اسرائیل بطور مکرر با شرکت حماس در انتخابات پارلمانی فلسطین مخالفت می‌کردند، بخوبی برآورد مناسب از میزان محبوبیت «حرکت مقاومت اسلامی فلسطین» و آرایش سیاسی نیروها در غزه و ساحل غربی داشتند، اما کنار رفتن «شارون» از صحنه سیاسی و آغاز دوران فترت در اسرائیل، فرصت مغتنمی بود که اجازه داد حماس با سرافرازی در انتخابات پارلمانی شرکت کند و با پیروزی قاطع از میدان آزمایش ایده‌ها و آرمانها بیرون آید. پیروزی حماس بی‌تردید «زلزله سیاسی» بود که در خاورمیانه اتفاق افتاد و آمریکایی‌ها و رژیم صهیونیستی ناگزیر شدند یا می‌شوند با پذیرش سازوکارهای دموکراسی، به قواعد این روش برای اداره جوامع تن دهند و با اکراه ناظریکه تازی سازمانی باشند که در اساسنامه خود، «نابودی اسرائیل» را هدف گرفته و نشان داده که برای تلافی کشتار هر روزه فلسطینیان توسط رژیم صهیونیستی، هیچ نقطه‌ای از فلسطین اشغالی امن نیست و می‌توان به راحتی قلب تل‌آویو را به آتش کشید؛ ولو آنکه شارون و همفکران وی به ادامه ساخت دیوار امنیتی که علاوه بر تغییر جغرافیایی فلسطین، با هدف تثبیت اشغالگری و ایمن نگه داشتن اسرائیل بنا می‌شود، مشغول باشند!
اما زلزله سیاسی که حماس ایجاد کرده، آثار متعددی را بر جا خواهد گذارد که هم در اردوی فلسطینان و هم در صف رژیم صهیونیستی و متحدان آن تاثیرگذار خواهد بود. در میان فلسطینیان، بیشترین تاثیر را حماس تجربه خواهد کرد؛ همانگونه که تاثیرگذاری آن بر عرصه فلسطین بیشتر از دیگر گروهها بوده است. حماس از سویی ناگزیر است آشتی ظریفی میان رادیکالیسم و پراگماتیسم برقرار سازد؛ چه، دیگر حرکت مقاومت اسلامی یک سازمان مخفی چریکی نیست که برای دفاع از فلسطینیان سلاح به دست گرفته باشد، بلکه گروهی است که در انتخابات پارلمانی فلسطین از طریق ساز و کار دمکراتیک به پیروزی رسیده است و باید بخوبی قواعد وارد شدن در این عرصه را رعایت کند که مهمترین آن، «حکومت اکثریت و احترام به اقلیت» است. بنظر می‌رسد رهبران حماس با دوراندیشی به این مهم آگاه هستند و وقتی از دولت «وحدت ملی» سخن می‌گویند، در عین رعایت حقوق اقلیت، آرزوهای رژیم صهیونیستی را برای اختلاف افکنی میان فلسطینیان نیز نقش بر آب می‌کنند.
از سوی دیگر، حماس ناگزیر است پاسخ مناسبی به مطالبات فلسطینیان که در انتخاب آنها متجلی شده است، بدهد و این مطالبات طیف متنوع و گسترده‌ای است که از مبارزه با فساد در برخی گروههای عمده فلسطینی و سیاستمداران حرفه‌ای گرفته تا ایجاد اشتغال و سروسامان دادن به اوضاع وخیم اقتصادی را شامل می‌شود. اینجاست که حماس ناگزیر است با ایجاد تعادل و توازن میان «شعارها» و «واقعیت‌ها» در نقش یک «دولت تمام عیار» ظاهر شده و علاوه بر مسائل داخلی و منازعه دیرپا با غاصبان قدس شریف، به روابط خارجی فلسطینیان نیز سامان داده و حکومت متعلق به آنان را از انزوای خود خواسته که بخشی از آن ناشی از مرگ «عرفات» و تلاش اسرائیل برای ایزوله کردن آنان است، پایان دهد. حماس ناگزیر است برای جبران این نقیصه و استفاده از ظرفیت‌های تمام ناشدنی جهان اسلام، اتحادیه عرب و جنبش غیرمتعهدها، به تهاجمی دیپلماتیک دست زده و به مثابه عضوی از خانواده بین‌الملل رفتاری در «سطح دولت» از خود بروز دهد.
از سوی دیگر، پیروزی حماس بی‌تردید روابط شکننده حکومت خودگردان را با رژیم صهیونیستی دگرگون خواهد کرد و اسرائیل ناگزیر است عواقب و مسئولیت‌های حملات گاه و بیگاه به قلمرو حکومت فعلی فلسطینیان را تحمل کند و این امر به افزایش تنش میان دو طرف نیز دامن خواهد زد. حماس در بدو پیروزی با رد طرح «نقشه راه» نشان داده که اسرائیل ناگزیر از پذیرش واقعیت جدیدی در منطقه است؛ واقعیتی که رفتار آینده آمریکا به عنوان شریک و متحد سنتی رژیم صهیونیستی ثابت خواهد کرد که واشنگتن تا چه حد به شعارهای دموکراسی خواهی و تلاش برای پیروزی آراء مردم، وفادار است! بی‌تردید آمریکا به بهانه تروریسم تلاش خواهد کرد تا حماس را از اهداف خود دور کرده و با داخل کردن آن در گردابی از مشکلات داخلی و خارجی، آن را استحاله کند.
به این ترتیب، می‌توان گفت: که آمریکا و اسرائیل در شرایط فعلی آمادگی پذیرش حماس را به عنوان نتیجه انتخاب دمکراتیک مردم فلسطین نداشته و ندارند و این نیز پیروزی دیگری برای اسلام‌گرایان است تا اذهان مردم به دروغ بودن ادعاهای آنان بیشتر پی ببرند.
پیروزی غرور آفرین حماس، تاثیرات دیگری را نیز در منطقه برجا خواهد گذارد. مردم مسلمان منطقه که پیش‌تر، عزت‌آفرینی حزب‌الله را در رویارویی با اسرائیل دیده‌اند، اکنون شاهد تقویت جریان اسلامی با منطق متعادل و قوی هستند که اشغالگری را هدف گرفته و رژیم صهیونیستی و آمریکا ناگزیرند در برابر افکار عمومی منطقه و جهان تکلیف خود را با این واقعیت انکارناپذیر روشن کنند و صحت ادعاهای خود را در بوته نقد مردم به تماشا بنشینند.
بی‌تردید نکات گفته شده، تاثیر کوتاه مدت پیروزی حماس در انتخابات فلسطین است و این پیروزی موجد تغییرات جدی و تحولات موثری خواهد بود که آینده آن را نشان خواهد داد.