اتم برای صلح

خانم رئیس، اعضای مجمع عمومی، دعوت‌نامه هام مارسکولد زمانی به دستم رسید که در برمودا کنفرانس‌هایی را با نخست‌وزیر و وزیر خارجه انگلستان و فرانسه آغاز کرده بودم. موضوع کنفرانس‌های ما بعضی از مشکلات مهم جهان بود.
در طول جلسه پیوسته در این فکر بودم که افتخار بزرگی در انتظار من است، اینکه من امروز مجمع عمومی سازمان ملل را مخاطب قرار داده‌ام، برایم افتخار بزرگی محسوب می‌شود. من از حضور در این جلسه‌ها و مخاطب قرار دادن مجمع بسیار خوشنود و سپاسگزارم.
در تاریخ هیچ‌گاه، حتی رویای حضور چنین تعداد زیادی از افراد در یک سازمان واحد وجود نداشت، شوراها و تصمیم‌های شما در این سال‌های تیره قسمتی از آن رویاهای دور و دراز را برآورده کرده است.
اما آزمون‌ها و عملکردهای اصلی هنوز آغاز نشده است. من برای ایجاد اطمینان در اجرای آن عملکردها از دفتری که هم‌اکنون در آن مشغول به کار هستم استفاده می‌کنم تا به همه اطمینان بدهم که دولت ایالات متحده آمریکا در حمایت از این هیات بسیار استوار است. ما این کار را برای ایجاد شجاعت، اطمینان و دانایی لازم که می‌تواند صلح پایدار را به همه ملل و شادی را به همه مردم دنیا هدیه کند، انجام می‌دهیم. همان‌طور که می‌دانید نمی‌خواهم گزارشی یک‌جانبه و آمریکایی در مورد کنفرانس برمودا ارائه کنم. با این حال به شما اطمینان می‌دهم که ما در جلسه‌هایمان در آن جزیره زیبا به دنبال همان مفاهیم مهم در ایجاد صلح جهانی در بین مردم بودیم که در دستور کار شما آمده است. بر این باورم که این موقعیت، گفته‌هایم را در مورد آنچه در متن قوانین و احکام اجرایی ما وجود داشته ماه‌ها فکرم را به خود مشغول ساخته بود و من برای اعمال آنها به مردم آمریکا خود را آماده کردم، ضمانت می‌کند.
معتقدم که همه آمریکایی‌ها همانند من می‌دانند که اگر خطری وجود دارد برای همه مردم دنیا است و اگر امیدی نیز هست آن هم برای همه مردم دنیا است. در پایان خاطرنشان می‌سازم که اگر کوچکترین طرحی مبنی بر کاهش تیرگی‌های جهان امروز وجود دارد، مجمع عمومی سازمان ملل بهترین سازمان برای بررسی این طرح است.
زبان جنگ اتمی
من امروز مجبورم با زبان جدیدی که زبان جنگ اتمی است سخن بگویم. اما به عنوان کسی که سال‌های عمر خود را در کارهای نظامی سپری کرده است، این کار برایم چندان خوشایند نیست. عصر اتمی با چنان سرعتی پیش‌رفته است که همه شهروندان دنیا باید حداقل آشنایی نسبی از آن و گسترش و تاثیر آن در زندگی داشته باشند. واضح است که اگر مردم دنیا به دنبال صلح جهانی هستند باید حقایق وجودی مهم دنیای امروز را خوب بشناسند.
گزارش من از خطرات انرژی اتمی باید در آمریکا ارائه شود، چرا که اینها تنها حقایقی هستند که ما می‌شناسیم و باید به مجمع خاطرنشان سازم که این موضوع (انرژی اتمی) موضوعی جهانی است و به ملتی خاص محدود نمی‌شود. در 16 جولای 1945 ایالات متحده اولین انفجار اتمی آزمایشی را انجام داد و پس از این تاریخ نیز 42 انفجار آزمایش اتمی دیگر را به انجام رساند. بمب‌های اتمی جدید 25 برابر سلاح‌های اتمی ساخته شده در ابتدای عصر اتم قدرت دارند. این در حالی است که سلاح‌های هیدروژنی برابر میلیون‌ها تن TNT قدرت دارند.
امروزه انبار سلاح‌های اتمی آمریکا که هر روزه بزرگتر و بزرگتر می‌شود، چندین برابر همه بمب‌های هواپیماها و سلاح‌های جنگ جهانی دوم خطرناکند و قدرت انفجار دارند. امروزه یک گروه هوایی، دریایی یا زمینی به راحتی می‌تواند محموله‌ای برابر همه بمب‌های ویرانگری را که در جنگ جهانی دوم در انگلستان منفجر شد، به محل موردنظر حمل کند.
در مقایسه نوع و اندازه سلاح‌های موجود نیز سلاح‌های اتمی بسیار گوناگونند. این سلاح‌‌ها چنان توسعه‌یافته‌اند که در نیروی نظامی ما جایگاهی کاملاً رسمی یافته‌اند. ارتش ایالات متحده آمریکا اعم از نیروی دریایی، نیروی هوایی و نیروی زمینی همگی، توانایی استفاده از این سلاح‌ها را دارند.
اما سر نهان و ترس ناشی از سلاح‌های اتمی فقط متوجه ما نیست.
در مرحله اول، این ترس متوجه دوستان ما، انگلیس و کانادا است. همان کشورهایی که در کشف و طراحی بمب‌های اتمی به ما بسیار کمک کرده‌اند. این ترس را اتحاد جماهیر شوروی نیز خوب می‌شناسد. اتحاد شوروی به ما گفته است که طی سال‌های اخیر منابع زیادی را به تولید سلاح‌های اتمی اختصاص داده است، طی این دوران روسیه تعدادی سلاح‌های اتمی و تعدادی سلاح‌های هسته‌ای را آزمایش کرده است.
پایان امتیاز انحصاری
هر چند ایالات متحده آمریکا روزگاری صاحب امتیاز انحصاری انرژی اتمی بوده است ولی آن امتیاز انحصاری سال‌ها پیش از بین رفته است. بنابراین با اینکه در آغاز فقط ما اجازه انباشته کردن سلاح‌های اتمی را داشته‌ایم، اما امروزه حقایق اتمی دو نکته اساسی را به ما گوشزد می‌کند.
یک: دانشی را که مللی خاص درباره سلاح‌های اتمی دارند، همه ملل دنیا نیز باید داشته باشند.
دو: حتی تعداد زیادی از این سلاح‌های ویرانگر نیز به خودی خود توانایی جبران صدمات وارده از رعب عمومی موجود از این سلاح‌ها و تعداد افراد کشته شده در دنیا را ندارند. در دنیای آزاد امروز، همه مردم باید اطلاعاتی هر چند اندک از این سلاح‌ها داشته باشند و باید برنامه‌ای در اخطار و دفاع از سازمان‌های فعال اتمی ایجاد کنند و این برنامه‌ها باید بسیار وسیع و جامع باشند. اما بگذارید در اینجا بگویم که با زیاد کردن سلاح‌های اتمی و سازمان‌های دفاعی هیچ تضمینی برای ایجاد امنیت کامل برای شهرها و شهروندان ملل مختلف ایجاد نمی‌شود. ریاضیات پیچیده بمب‌های اتمی اجازه داشتن راه‌‌حل‌های ساده را نمی‌دهد. حتی در مقابل قوی‌ترین سازمان‌های دفاعی، یک حمله‌ای اتمی و یا یک انفجار اتمی می‌تواند صدمات جبران‌‌‌ناپذیری را به جهان وارد کند. اگر چنین حمله‌ای به ایالات متحده آمریکا شود، عملکرد ما سریع و قاطع خواهد بود، اما نمی‌توانم بگویم که آمریکا توانایی دفاع در مقابل چنین حملات و یا توانایی حمله متقابل را دارد، چرا که خوب می‌دانم این کار بسیار دشوار است.
با کمی تامل می‌توان گفت که نتیجه‌گیری ناامیدکننده نهایی این است که دو گروه و یا دو کشور مجهز به سلاح‌های اتمی محکوم خواهند بود که بدخواهانه مقابل هم بایستند و دنیا را نابود کنند. در این هنگام باید پذیرفت که کاری از تمدن فنا شده که از نسلی به نسل دیگر منتقل شده بود برنخواهد آمد و مردم برای رسیدن دوباره به حقانیت و عدالت مورد نظرشان باید به روزهای برده‌داری بازگردند.
پیروزی از ویرانی به دست نمی‌آید
مطمئناً کسی نمی‌تواند هیچگونه پیروزی و بهبودی‌ای را در چنین ویرانی‌هایی بیابد. آیا کسی می‌تواند با وجود این فلاکت‌ها و ویرانی‌ها دوباره نام خود را در تاریخ ثبت کند. در صفحه‌های تاریخ می‌توان تعداد محدودی از چهره‌های ویرانگر را یافت، اما تعداد کسانی که طی تاریخ به دنبال صلح و آرامش جهانی بوده و توانایی ساختن داشته‌اند بسیار زیاد است.
آمریکا نیز می‌خواهد در تاریخ با آن گروه بزرگی شناخته شود که به دنبال صلح بودند، نه با آن تعداد اندک چهره‌های ویرانگر. کشور من می‌خواهد سازنده باشد، نه ویرانگر. کشور من در بین ملل مختلف به دنبال تفاهم است نه جنگ. کشور من نه‌تنها می‌خواهد خود در آزادی زندگی کند، بلکه می‌خواهد مردم ملل دیگر نیز از داشتن حقوق برابر در انتخاب راه زندگی‌شان لذت ببرند.
هدف کشور من کمک کردن به انسان در خروج از تاریکی به روشنایی و برآورده کردن آرزوهای مردم و هدایتشان به سوی صلح پایدار جهانی است. من می‌دانم در دنیایی مانند دنیای ما، نمی‌توان با یک قهرمان و با عملی قهرمانانه به رستگاری رسید. می‌دانم که برای رسیدن به آن صلح پایدار باید گام‌های زیادی را در طولانی مدت طی کنیم. اما آنچه اکنون مهم است، طی کردن این گام‌ها است. ایالات متحده و کشورهای عضو اتحادیه، انگلیس و فرانسه، طی چند ماه گذشته سعی داشته‌اند چند گام را در این مسیر طی کنند. در گزارش‌ها آمده است که مدت‌ها است که آمریکا، انگلیس و فرانسه می‌خواهند در مورد مشکل آلمان تقسیم شده، با روسیه گفت‌و‌گو کنند. در این گزارش، از گفت‌و‌گوی این سه کشور در مورد قرارداد صلح اتریش و گفت‌و‌گو در مورد مشکلات سخن به میان آمده است.
کنفرانس با روس‌ها
روسیه به تازگی از موافقتش در مورد جلسات چهار کشور نام برده گزارشی را به ما ارائه کرده است. در بین این کشورهای متحد گزارشی مبنی بر اجرای قوانین پذیرفته شده قدیمی به چشم نمی‌خورد و این برای ما بسیار رضایت‌بخش است.
همانطور که می‌بینید کشورهای عضو کمیته برمودا، آمریکا، انگلیس و فرانسه، تمایل زیادی برای ملاقات با رو‌‌س‌ها دارند. دولت ایالات متحده به نتیجه این کنفرانس بسیار امیدوار است. تمام سعی خود را در پیشبرد هدف کنفرانس که ایجاد صلح جهانی است، به کار خواهیم برد و معتقدیم که این تنها راه درست برای کم کردن تنش‌های جهانی است.
ما هیچگاه از روس‌ها نخواسته‌ایم و نخواهیم خواست که از حقوق خود دست بردارند، هرگز نخواهیم گفت که مردم روسیه روشن کسانی باشند که ما نمی‌خواهیم با آنها معامله کنیم و یا نمی‌توانیم با آنها رابطه دوستانه و مفیدی داشته باشیم. برعکس امیدواریم که این کنفرانس با روس‌ها رابطه‌ای را با روسیه آغاز خواهد کند که نهایتاً پس از این رابطه مردم کشورهای شرقی و غربی نیز به ما ملحق خواهند شد و مفهوم روابط سالم و دوستانه را درک خواهند کرد.
به جای نارضایتی که متاسفانه امروزه بین کشورهای آلمان شرقی، اتریش اشغالی و کشورهای اروپای شرقی است، ما به دنبال یک خانواده یک‌رنگ متشکل از کشورهای آزاد اروپایی هستیم که هیچ یک تهدیدی بر دیگری نباشد و مهمتر آنکه هیچ‌یک نیز تهدیدی برای مردم روسیه نباشند. پشت همه جنگ‌ها، آشوب‌ها و سختی‌های موجود در آسیا، به دنبال صلحی هستیم که مردم کشورهای آسیایی نیز بتوانند با آن منابع طبیعی خود را توسعه داده و بخت خود را برای استفاده از آنها افزایش دهند. اینها فقط شعارهایی بیهوده و غیرممکن نیستند، پشت این سخن‌ها ملت‌هایی هستند که اخیراً نه با جنگ و خونریزی بلکه با تعهدهای آزادانه و گفت‌و‌گوهای صلح‌آمیز استقلال یافته‌اند. همچنین گزارشی از کمک‌های ملل غربی به مردم مصیبت دیده در بلاهای طبیعی مانند قحطی، خشکسالی و... به دستمان رسیده که بسیار رضایت‌بخش است.
اینها دستاویزهای صلح هستند، صدای آنها از هزاران قول و اعتراض‌های بی‌نتیجه، بلندتر است. اما من امیدوار نیستم که تنها با تکرار و بازگویی این دستاویزها بتوانیم به آرامش همیشگی دست یابیم، چرا که زمان به گونه‌ای پیش می‌رود که باید همه راه‌های رسیدن به صلح را، هر چه قدر هم که نامشخص باشد، کشف و بررسی کرد. در راه‌حلی که مجمع عمومی در تاریخ 18 نوامبر 1953 پیشنهاد کرد، آمده است: «کمیسیون خلع سلاح، تاسیس یک کمیته فرعی با حضور نمایندگانی اصلی از مجمع در آن را بررسی می‌کند، این کمیته باید به ویژه به دنبال راه‌‌حلی قابل قبول در حل این مشکل باشد و آن را حداقل تا اول سپتامبر 1954 به مجمع عمومی و شورای امنیت تحویل دهد.» ایالات متحده با توجه به پیشنهاد مجمع عمومی سازمان ملل، فوراً تصمیم گرفته است ملاقات‌های خصوصی با کشورهای موجود در این برنامه انجام دهد تا بتواند با کمک آنها سریعاً راه‌حل قابل قبولی برای خلع سلاح اتمی بیابد که نه تنها صلح جهانی را به خطر انداخته بلکه زندگی عده زیادی در جهان را نیز تهدید کرده است. ایالات متحده سعی در کم کردن هر چه بیشتر تولید مواد اتمی برای اهداف نظامی دارد. اما خارج کردن این سلاح‌ها از دست سربازان کافی نیست. باید این سلاح‌ها را به گروه‌هایی داد که توانایی استفاده از آنها را در ایجاد صلح جهانی داشته باشد. ایالات متحده می‌داند که اگر بتوان ترس ناشی از اتم را در موسسات و سازمان‌های نظامی از بین ببرد، این نیروی ویرانگر خطرناک به یکی از خدمات مردمی در جهان تبدیل می‌شود. ایالات متحده خوب می‌داند که نیروی انرژی اتمی صلح‌آور صرفاً رویایی مربوط به آینده نیست. توانایی این انرژی در زندگی امروزه ما نیز به خوبی نمایان است. هیچکس نمی‌تواند در این شک کند که اگر همه دانشمندان و مهندسان دنیا مقدار کافی از مواد شکا‌فت‌‌پذیر اتمی در اختیار داشته باشند و بتوانند با آنها نظرات خود را پیشرفت دهند، این انرژی خیلی زود استفاده‌های اقتصادی خود را در جهان نشان خواهد داد. برای از بین بردن این ترس عمومی از سلاح‌های اتمی در اذهان مردم، دولت‌های شرقی و غربی باید راهی طولانی را بپیمایند. در این زمینه پیشنهادهای زیر را ارائه می‌کنم:
دولت‌های اصلی عضو این برنامه باید با احتیاط‌های اولیه و ایجاد شرکت‌های متصل به هم از انبارهای اورانیوم و مواد شکافت‌پذیرشان، یک آژانس بین‌المللی اتمی تشکیل دهند. انتظار داریم که چنین آژانسی کار خود را زیرنظر سازمان ملل آغاز کند.
سهم کشورهای تشکیل‌دهنده این آژانس، مراحل اجرایی و دیگر جزئیات باید به طور دقیق طبق قوانینی باشد که پیشتر در مورد آنها گفت‌و‌گو شده است.
ایالات متحده آماده پذیرفتن مسئولیت این بررسی‌ها است. دیگر دوستان ایالات متحده خواهند دید که ایالات متحده به هیچ عنوان غیرقانونی و غیرانسانی عمل نخواهد کرد.
بدون شک تعداد کشورهای شرکت‌کننده در این برنامه در ابتدا کم خواهد بود. با این وجود طرح یاد شده این قابلیت را دارد که بدون ایجاد هیچ‌گونه مشکل و تردیدی کار خود را آغاز کند و برای ایجاد یک سازمان قابل قبول و جهانی برای بازرسی و کنترل همه سازمان‌های اتمی جهان تلاش کند.
آژانس انرژی اتمی می‌تواند مسئولیت مصادره، انبار کردن، حفاظت این مواد شکافت‌پذیر را داشته باشد. کاردانی و ذکاوت دانشمندان می‌تواند شرایط امن و خاصی را برای ایمن نگاه داشتن این مواد شکافت‌پذیر ایجاد کند. مسئولیت مهم‌تر آژانس طرح‌ریزی روش‌های جدیدی برای استفاده این مواد شکافت‌پذیر در ایجاد اهداف صلح‌آمیز جهانی خواهد بود. متخصصان باید آماده استفاده از این مواد در کشاورزی، پزشکی و تامین دیگر نیازهای مردم باشند. هدف دیگر آژانس تهیه انرژی برق در مناطق بدون برق است، بنابراین همان‌طور که می‌بینید، انرژی اتمی بیشتر اختصاص به رفع نیازهای مردم خواهد داشت.
مهمترین برنامه‌های آژانس
ایالات متحده بسیار خواهان مشورت با کشورهای عضو آژانس در مورد پیشبرد برنامه‌های کلی استفاده از انرژی اتمی برای ایجاد صلح جهانی است. روسیه نیز یکی از کشورهای عضو این آژانس خواهد بود.
آماده هستم برنامه‌ای با شرایط زیر را به کنگره ایالات متحده تحویل دهم.
1- این برنامه باید شامل پژوهش‌های جهانی در استفاده مواد شکافت‌پذیر در ایجاد صلح جهانی باشد.
2- این برنامه باید نیروهای ویرانگر سلاح‌های اتمی را از بین ببرد.
3- این برنامه باید به مردم جهان نشان دهد که در دنیای توسعه‌یافته امروز، نیروهای بزرگ شرق و غرب بیش از هر چیز سعی در ایجاد صلح جهانی دارند نه ساخت سلاح‌های اتمی برای جنگ.
4- اگر جهان به طور جدی به دنبال صلح جهانی است، باید گفت‌و‌گوهای صلح‌آمیزی بین مردم جهان در مورد مشکلات انرژی اتمی انجام شود.
برخلاف پیش‌زمینه تاریکی که از بمب‌های اتمی وجود دارد، ایالات متحده سعی ندارد از این بمب‌ها برای نشان دادن قدرت خود استفاده کند. بلکه می‌خواهد صلح جهانی را به دنیا هدیه کند. طی ماه‌های آینده تصمیم‌های مهمی اتخاذ می‌شود. در این انجمن تصمیم‌هایی برای از بین بردن ترس موجود از این انرژی و جایگزینی آن با صلح جهانی در مراکز نظامی جهان، در قلب‌های مردم دنیا، چه دولتمردان و چه مردم عادی وجود دارد. برای اتخاذ این تصمیم‌های مهم، ایالات متحده برنامه‌های خاص خود را در از بین بردن این ترس به انجمن تحویل داده و معتقد است که پس از نابودی این ترس همه توجه این کشور متوجه ایجاد صلح جهانی و بهبود شرایط زندگی مردم خواهد شد. در اینجا دوباره از نمایندگانی که به من افتخار حضور در این جلسه را داده‌اند و صبورانه به سخنانم گوش داده‌اند تشکر می‌کنم.