کاربرد سلاحهای هستهای توسط آمریکا در پایان جنگ جهانی دوم علیه ژاپن که در اردوگاه متحدین بود باعث گردید تا فکر منع تولید و گسترش سلاحهای هستهای در جهان قوت گیرد. بنابراین معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای یا (nonproliferation teaty) معروف به N.P.T توافق چندجانبهای بود که در ژوئیه 1968 برای امضاء آماده شد و در مارس 1980 لازمالاجرا گردید. معاهده N.P.T به دنبال دستیابی به سه هدف اصلی است:
1- ممانعت از گسترش افقی سلاحهای هستهای: معاهده بر آن است که از گسترش دستیابی به تسلیحات هستهای از دولتهایی که دارای این تسلیحات هستند به دولتهای فاقد این توانمندی جلوگیری شود.
در مواد (1 و 2) معاهده این امکان مورد توجه قرار گرفته است. این هدف انحصار قدرت نظامی را به گونهای دنبال میکند که نتیجه آن بروز نظام طبقاتی فرادست و فرودست براساس دارا بودن و فاقد سلاح هستهای در نظام بینالملل است.
2- تجویز انتقال تکنولوژی نیروی هستهای: معاهده جهت تجویز استقرار انتقال تکنولوژی مربوطه به تاسیسات نیروی هستهای به موادی اشاره دارد، امضاکنندگان یک نظام حفاظتی Safegards را ایجاد کردند که در پرتو آن گسترش تکنولوژی هستهای صلحآمیز تحت نظارت آژانس بینالمللی انرژی اتمی (LAFA) مجاز تلقی شده است.
3- توقف رقابت تسلیحاتی و جلوگیری از گسترش عمودی سلاح هستهای: N.P.T به دنبال این بود که با توصیه امضاکنندگان به انجام مذاکرات با حسننیست goodfalth راجع به اقدامات موثر مربوط به توقف رقابت هستهای، در اسرع وقت و نیز در مورد خلع سلاح هستهای روند گسترش عمودی VERTICAL را کنترل کند. ماده 7 معاهده ایجاد مناطق عاری از سلاح هستهای را تشویق میکند. ماده 8 طرفهای معاهده را متعهد میسازد که هر 5 سال یکبار برای بررسی پیشرفتهای حاصله در ایجاد و توسعه رژیم گرد هم آیند.
کاربرد انرژی هستهای
انرژی هستهای دارای کاربردهای فراوانی است. در یک تقسیمبندی کلی میتوان کاربردهای انرژی هستهای را در دو بخش نظامی و غیرنظامی یا صلحجویانه قرار داد. جمهوری اسلامی ایران در طول سالیان اخیر همواره تاکید بر استفاده از صلحآمیز از انرژی هستهای داشته و مسئولان عالی نظام بارها اعلام کردهاند که سلاحهای هستهای و بمب اتم در دکترین دفاعی کشور جایی ندارد. سلاح هستهای امنیت نمیآورد، چرا که بزرگترین قدرتهای هستهای جهان همواره در معرض تهدید هستند. نمونه بارز آن ایالات متحده آمریکاست که بزرگترین زرادخانههای هستهای جهان را داراست و اولین استفاده کننده از بمب اتم در جهان است که آسیبپذیر بودن این کشور در 11 سپتامبر 2001 میلادی مشهور گردید. رژیم غاصب اسرائیل نیز نمونه دیگری است که دارای قدرت کاربرد و تولید سلاحهای هستهای میباشد که حداقل دویست بمب اتم و کلاهک هستهای در اختیار دارد ولی در معرض تهدید از طرف فلسینیان است و سلاح هستهای قادر نیست امنیت اسرائیل را تامین کند. از سوی دیگر مسیر تهدیدات تغییر یافته و درونی شده است.
در حال حاضر کشورها در تلاش هستند امنیت خود را از راه تامین خدمات داخلی به ملت خودشان و داشتن سهم بیشتر در تولید جهانی در ابعاد مختلف اقتصادی، فرهنگ و ارتباطات فراهم نمایند. ملتی که دیگر ملل جهان به سلامت آن نیاز دارند و منشا خدمت بشر میباشد، اگر سیاستمداران شایستهای هم داشته باشد مورد تعرض قرار نمیگیرد. بعنوان نمونه همه کشورهای جهان به ژاپن نیازمندند و این کشور جزیرهای، با اینکه از لحاظ منابع طبیعی محروم است ولی در پیشرفت صنعتی جهان و اقتصاد بینالمللی سهم زیادی دارد، لذا کمتر مورد تهدید و تجاوز قرار میگیرد البته منظور ژاپن امروزی است.
ملتها زمانی مورد تهدید و تجاوز قرار میگیرند که ضعیف باشند. ضعیف بدان معنا نیست که دارای سلاح هستهای نباشند بلکه بنیه و زیرساخت جامعه سست و فاقد استحکام باشد. به فرض اگر کشوری سلاح هستهای هم داشته باشد ولی دچار ضعف مفرط اقتصادی و اجتماعی و فاقد اراده سیاسی برای تصمیمگیری بموقع باشد، علیرغم داشتن این سلاحها مورد تهدید و تجاوز قرار میگیرد و نمیتواند از خود دفاع کند، چون اگر از سلاح هستهای استفاده کند بدان معنا است که خود را نابود ساخته است، لذا داشتن سلاحهای هستهای قدرت بازدارندگی نمیآورد چنانکه در آمریکا و جاهای دیگر شاهد بودیم.
امروزه آمریکا با اشغال عراق بیش از اندازه ضربهناپذیر شده و هر روز نیروها و سربازان آمریکا و متحدان او کشته میشوند و داشتن سلاح هستهای فایدهای به حال آنها ندارد، گرچه کم و بیش از مهمات با اورانیوم ضعیف شده علیه مردم عراق و افغانستان استفاده میکنند و موجبات صدمات جسمی و روحی جبرانناپذیری میگردند ولی برای آنها نتوانسته امنیت بیاورد. امنیت مولفههای متعددی دارد که مهمترین آن حضور مردم در صحنههای مختلف دفاع از کشور و نظام است که این حضور تمام معادلههای نظامی و سیاسی را برهم میزند همان گونه که در فرآیند دفاع مقدس شاهد بودیم.
جمهوری اسلامی ایران قدرتمندترین کشور خاورمیانه و بلکه در سطح جهان است و نیاز به سلاح هستهای ندارد چرا که تمام مولفههای قدرت را در اختیار دارد که مهمترین آن حضور مردمی انقلابی، باایمان و معتقد به ولایتفقیه است که حاضرند برای صیانت از کشور و نظام اسلامی خود هر نوع فداکاری از خود نشان دهند. جمهوری اسلامی ایران دنبال پیشرفت است تا از این پیشرفت در جهت خدمترسانی به ملت خودش بهرهجویی نماید و علیرغم تامین امنیت اجتماعی اقتصادی و فرهنگی ملت خود، الگویی شود تا دیگر ملل محروم جهان و کشورهای زیر سلطه برای نجات خود چارهای بیندیشند. کشور ما تا زمانی که به پیشرفت در همه زمینههای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نرسد و قوی نشود همواره مورد تهدید قرار دارد ملت ایران براساس تعالیم اسلام و معلمین بزرگ آن راه تعالی و پیشرفت را پیدا کرده و در آن به حرکت افتاده و دیگر کسی نمیتواند این ملت را از حرکت بازدارد. بعضی از مغرضان، درخصوص کاربرد انرژی هستهای القاء میکنند که انرژی هستهای کاربرد نظامی دارد، لذا برای آشنایی مختصر با موارد کاربرد صلحآمیز انرژی هستهای و تبیین نقش فنآوری هستهای در پیشرفت و توسعه کشور به مواردی اشاره میشود:
1- کاربرد انرژی هستهای در تولید برق
یکی از مهمترین موارد استفاده صلحآمیز از انرژی هستهای، تولید برق از طریق نیروگاههای اتمی است. جمهوری اسلامی ایران نیز با توجه به پایانپذیر بودن منابع فسیلی و روند رو به رشد توسعه اجتماعی و اقتصادی کشور، استفاده از انرژی هستهای برای تولید برق را امری ضروری و لازم میداند و ساخت چند نیروگاه اتمی را دنبال میکند.
ایران در بیست سال آینده به هفت هزار مگاوات برق در سال نیاز دارد نیروگاه اتمی بوشهر در صورت راهاندازی 1000 مگاوات برق تامین مینماید و احداث نیروگاههای دیگر برای رفع این نیاز ضروری است. برای تولید این میزان برق، حدود 190 میلیون بشکه نفت خام مصرف میشود که در صورت تامین از طریق انرژی هستهای سالیانه 5 میلیارد دلار صرفهجویی خواهد داشت. علاوه بر صرفه اقتصادی دلایل زیر استفاده از انرژی هستهای را ضروری مینماید:
الف – منابع فسیلی محدود بوده و متعلق به نسلهای آتی میباشد.
ب – استفاده از نفت خام در صنایع تبدیلی پتروشیمی ارزش بیشتری دارد.
ج – تولید برق از طریق نیروگاه اتمی، آلودگی نیروگاههای کنونی را ندارد. تولید هفت هزار مگاوات برق با مصرف 190 میلیون بشکه نفت خام، 157 هزار تن دیاکسید کربن، 1150 تن ذرات معلق در هوا، 130 تن گوگرد و 50 تن اکسید نیتروژن را در محیط زیست پراکنده میکند، در حالی که نیروگاه اتمی چنین آلودگی را ندارد.
2- کاربرد انرژی هستهای در پزشکی هستهای و امور بهداشتی:
در کشورهای پیشرفته صنعتی، از انرژی هستهای به صورت گسترده استفاده میگردد. با توجه به شیوع برخی از بیماریها از جمله سرطان، ضرورت تقویت طب هستهای در کشورهای در حال توسعه هر روز بیشتر میشود. موارد زیر از مصادیق تکنیکهای هستهای در علم پزشکی است:
الف – تهیه و تولید کیتهای رادیو و دارویی جهت مراکز پزشکی هستهای.
ب – تهیه و تولید رادیو دارویی جهت تشخیص بیماری تیروئید و درمان آنها.
ج – تهیه و تولید کیتهای هورمونی.
د – تشخیص و درمان سرطان پروستات.
ه – تشخیص سرطانهای کولون، روده کوچک و برخی سرطانهای سینه.
و – تشخیص محل تورهای سرطانی و بررسی تومورهای مغزی، سینه و ناراحتیهای وریدی.
3- کاربرد انرژی هستهای در دسترسی به منافع آب:
تکنیکهای هستهای برای شناسایی حوزههای آب زیرزمینی، هدایت آبهای سطحی و زیرزمینی کشف و کنترل نشت و ایمنی سدها، مورد استفاده قرار میگیرد. برای شیرین کردن آبهای شور نیز انرژی هستهای کاربرد دارد.
4- کاربرد انرژی هستهای در بخش کشاورزی و صنایع غذایی استفاده فراوانی دارد. موارد عمده استفاده در این بخش عبارتست از:
الف – جلوگیری از جوانه زدن محصولات غذایی.
ب – کنترل و از بین بردن حشرات.
ج – به تاخیر انداختن زمان رسیدن محصولات.
د – افزایش زمان نگهداری.
ه – کاهش میزان آلودگی میکروبی.
و – از بین بردن ویروسهای گیاهی و غذایی.
ز – طرح بازدهی و جهش گیاهانی چون گندم برنج و پنبه.
5- کاربرد انرژی هستهای در بخش صنعت:
برای تولید چشمههای پرتوزایی کبالت جهت مصارف صنعتی، تولید چشمههای ایریدیم برای کاربردهای صنعتی و بررسی جوشکاری در لولههای نفت و گاز انرژی هستهای استفاده میگردد. از انرژی هستهای در بخش صنعت، همچنین برای ساخت انواع سیستمهای هستهای جهت کاربردهای صنعتی مانند سیستمهای سطحسنجی ضخامتسنجی، دانسیتهسنجی و اندازهگیری خاکستر ذغالسنگ و بررسی کورههای مذاب شیشهسازی و نشتیابی در لولههای انتقال استفاده میشود.
6- کاربرد انرژی هستهای در بخش دامپزشکی و دامپروری: تکنیکهای هستهای در حوزه دامپزشکی موارد مصرفی چون تشخیص و درمان بیماریهای دامی تولیدمثل دام، تغذیه دام، بهداشت و ایمنسازی محصولات دام دارد.
تبلیغات جهتدار رسانههای غربی علیه فعالیتهای هستهای ایران
از آنجایی که پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و استقرار نظام جمهوری اسلامی موجبات قطع سلطه غرب و شرق از ایران گردید، رسانههای غربی بطور عام و رسانههای آمریکا و رژیم صهیونیستی به طور خاص، نظام جمهوری اسلامی ایران را به انواع و اقسام اتهامات مورد هجوم قرار دادند. مسائلی مانند: حقوق بشر، حمایت از تروریسم، تلاش در جهت دستیابی به سلاح کشتار جمعی را بطور مکرر مطرح میکنند و سعی دارند جامعه جهانی را نسبت به ملت ایران و انقلاب اسلامی بدبین نمایند تا زمینه بوجود آمدن یک ائتلاف به رهبری آمریکا علیه ایران شکل گیرد.
در برخی از مقاطع، حجم این تبلیغات به گونهای گسترده بوده که مسائل هستهای در صدر اخبار و گزارشات این رسانهها قرار گرفته است. به استناد اطلاعات غلط و مغرضانه که از سوی برخی عناصر ضدانقلاب و منافقین در اختیار آنها قرار میگیرد، پیشبینی کردهاند که ایران ظرف 2 الی 5 سال آینده به سلاح هستهای دسترسی پیدا میکند.
مفسرین سیاسی این رسانه که صحنهگردان سیاستهای رژیمهای متجاوز و استکباری آمریکا و اسرائیل و دول غربی متحد آمریکا هستند به لطایف الحیل تلاش میکنند وانمود کنند که ایران به لحاظ انگیزههای خاص، در پی دستیابی به سلاح هستهای است و تلاش میکند تا زمان را از دست دولتمردان غربی برای مقابله با خود بگیرند و اگر بیشتر به ایران فرصت داده شود، این کشور به باشگاه کشورهای دارای سلاحهای هستهای میپیوندد و آن وقت کاری از دست آنها برنمیآید.
برخی از کارشناسان موسسات پژوهشی غرب که ارتباط فکری با سیاستمداران دول غربی دارند و متصدی تهیه برنامههای پژوهشی جهتدار علیه کشورها میباشند با جعل مدارک و اسناد و دادن اطلاعات انحرافی، موقعیت ایران در مقطع کنونی را همانند موقعیت چین در دهه 1960 میدانند. آنان معتقدند بین دو کشور ایران و چین موارد شباهت بسیاری وجود دارد و همانگونه که چین در نهایت با وجود همه مخالفتهای بینالمللی به سلاح هستهای دست یافت ایران هم با تکیه بر الگوی چینی در حال طی کردن مسیر دستیابی به جنگافزارهای هستهای است.
نتیجهگیری
جمهوری اسلامی ایران استفاده از انرژی هستهای را حق مسلم خود میداند و مصر است که از آن استفاده کند و هیچکس در جهان نمیتواند ایران ار از این حق مشروع و قانونی محروم کند.
عمدهترین و مهمترین دلیلی که ایران معاهده N.P.T را امضاء کرد، استفاده از تکنولوژی نیروی هستهای است. طبق بند دوم معاهده N.P.T کشورها میتوانند از انرژی هستهای استفاده کنند مشروط به اینکه در جهت صلحآمیز و زیر نظر آژانس بین المللی انرژی هستهای باشد. علاوه بر آن هر کشوری که این معاهده را امضاء کند میتواند از تسهیلات فنآوری هستهای توسط کشورهای دارای این فنآوری برخوردار باشد.
ایران معاهده N.P.T را در سال 1350 در دوران رژیم سابق امضاء کرد و در سال 1375 دوباره آن را تمدید کرد تا از امکانات کشورهای دارای تکنولوژی هستهای استفاده کند و چون برنامههای هستهای ایران شفاف است و اهداف صلحآمیز دارد، لذا پروتکل الحاقی 2+93 را نیز امضاء کرد. البته تا به حال این پروتکل به تصویب مجلس شورای اسلامی نرسیده است.
علیرغم همکاری بسیار خوب جمهوری اسلامی ایران با آژانس بینالمللی انرژی هستهای و سه کشور اروپایی برای شفافسازی فعالیتهای هستهای خود و در جهت رفع دغدغههای آنها، آژانس هر بار با گزارش خود جای ابهام باقی میگذارد و پرونده هستهای ایران را مفتوح نگه میدارد تا آمریکا از این مساله سوءاستفاده نماید. البته همه میدانند که آژانس بینالمللی انرژی هستهای مستقل نیست و تحت نفوذ آمریکا قرار دارد. کشورهای اروپایی طرف مذاکره با ایران هم براساس طینت شیطانی خود و هم متاثر از نفوذ آمریکا، کارشکنی کرده و بیانیههای تندی علیه ایران صادر میکنند و هر از چندی با آمریکا همزبان میشوند و گاهگاهی هم در برخی مواضع اختلافنظر پیدا میکنند.
جمهوری اسلامی ایران نباید به هیچکدام از اضلاع مثلث آمریکا، آژانس و اتحادیه اروپا خوشبین باشد و فریب قول و قرارهای آنها را بخورد. اینها یکی هستند و مثل هم و باهم علیه جمهوری اسلامی ایران و هرکدام منافع خود را دنبال میکنند که در خیلی جاها منافعشان یکی میشود و آنوقت یک تصمیم میگیرند و ملاحظه هیچ چیز را نمیکنند. ما باید قدرتمندانه به برنامههای خود ادامه دهیم و شتاب را بیشتر کنیم، مرعوب تهدیدات دشمنان بویژه آمریکا نگردیم، یادمان نرود که به فرموده امام راحلمان «آمریکا هیچ غلطی نمیتواند بکند».