«اصلاحات مبتنی بر دانایی» مرحله جدید اصلاحات است

خبرگزاری دانشجویان ایران ـ تهران:
دکتر مصطفی معین در یازدهم فروردین‌ماه 1330 در خانواده‌ای مذهبی در نجف‌‌آباد به دنیا آمد. فضای مساعد خانواده و مدرسه و ارتباط با رهبران دینی و انقلابی شهر باعث آشنایی وی با مسایل فرهنگی، اجتماعی و مبارزاتی و شرکت در اعتراضات مردمی نسبت به دستگیری امام خمینی‌(ره) گردید.
او آموزش ابتدایی و متوسطه را در زادگاه خود گذراند و دیپلم متوسطه را در دبیرستان سعدی اصفهان دریافت کرد و در زمره دانشجویان ممتاز در سال 1348 به دانشگاه شیراز راه یافت.
دکتر مصطفی معین تحصیلات عالی را با برخورداری از بورس دانشگاه در دوره پزشکی عمومی و سپس با کارورزی مستقیم و به عنوان دستیار ارشد و در دوره تخصصی بیماری‌های کودکان ادامه داد.
او در دوران دانشجویی و در مراحل مختلف شکل‌گیری و گسترش مبارزات ضد استبدادی و پیروزی انقلاب اسلامی حضوری فعال داشت که در مواردی به بازداشت و تعقیب او منجر شد. او در عرصه‌های اجتماعی مانند آموزش و کمک به دانش‌آموزان یتیم و خانواده‌های محروم و انجام خدمات بهداشتی و فرهنگی در حلبی‌آباد حاشیه شیراز فعالیت می‌کرد.
با پیروزی انقلاب و اتمام دوره تخصصی کودکان(1358)، سمینار طب ملی و مردمی در خردادماه 1358 با هدف تحقق عدالت در بهداشت و درمان کشور از سوی وی طراحی و برگزار گردید و پس از آن سرپرستی طرح طب روستایی را با همکاری دانشگاه اصفهان، جهاد سازندگی و وزارت بهداری آن زمان در جهت محرومیت‌زادیی فرهنگی، آموزشی، پژوهشی و بهداشتی درمانی در مناطق محروم استان اصفهان به عهده گرفت.
او در سال 1360 با تشکیل شورای برنامه‌ریزی بهداشت و درمان استان فارس، مسئولیت آن را عهده‌دار گردید و سپس با مشارکتی فعال و مستمر، مسئولیت‌های مختلفی را در بخش‌های علمی و دانشگاهی، فرهنگی و اجتماعی، سیاستگذاری و مدیریت اجرایی طی سال‌های بعد پذیرا شد که از آن میان به موارد زیر اشاره می‌شود:
رئیس دانشگاه شیراز (1361 ـ 1360) نماینده مردم شیراز در نخستین دوره مجلس شورای اسلامی(1363 ـ 1361)
دبیر شورای مرکزی جهاد دانشگاهی (1364-1361)
سرپرست گروه برنامه‌ریزی پزشکی ستاد انقلاب فرهنگی (1363-1361)
عضویت در ستاد و شورای عالی انقلاب فرهنگی به نمایندگی از امام امت(ره) و مقام معظم رهبری(1382-1362)
نماینده مردم تهران در سومین دوره مجلس شورای اسلامی(1368-1367)
وزیر فرهنگ و آموزش عالی در دولت اکبر هاشمی رفسنجانی(1372-1368)
بازگشت به فعالیت‌های علمی و دانشگاهی، مطالعه و تحقیق در دوره فوق تخصصی ایمونولوژی و آلرژی(1375-1372)
نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی(1376)
وزیر فرهنگ و آموزش عالی در دولت محمد خاتمی(1379-1376)
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در دولت محمد خاتمی(1382-1379)
مشاور رئیس‌جمهور(1382 تاکنون)
دکتر معین در چند سال اخیر دوبار از مقام وزارت استعفا داد، یکی در اعتراض به فاجعه کوی دانشگاه و دیگری در اعتراض به رد لایحه تغییر ساختار آموزش عالی در شورای نگهبان که پس از پذیرش استعفای دوم در سال 1382 از سوی رئیس‌جمهور، به فعالیت‌های علمی بازگشت و هم‌اکنون به عنوان استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران و رئیس انجمن آسم و آلرژی ایران مشغول به کار است.
دکتر مصطفی معین کاندیدای مورد حمایت جبهه مشارکت، سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی و انجمن اسلامی جامعه پزشکی برای نهمین انتخابات ریاست جمهوری با حضور در خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) به سؤالات خبرنگاران گروه سیاسی این خبرگزاری پاسخ داد. وی در ابتدا یادآور شد: شرط ورودم را حضور جدی و پررنگ مردم در انتخابات بعنوان صاحبان انتخابات دانستم و همچنین تاکید کردم که چنانچه مردم به من اقبال داشته باشند، به عرصه می‌آیم. در صورتی که چنین شروطی مهیا نباشد، حضور من در انتخابات خود به خود منتفی خواهد شد.
مصطفی معین در پاسخ به اینکه «چرا پس از 8 سال که محور توسعه کشور توسعه سیاسی بنا شده بود، محوریت توسعه علمی را مطرح می‌کند؟» گفت: به اعتقاد من زیربنای توسعه، توسعه انسانی است. توسعه علمی نیز توسعه انسانی را در برمی‌گیرد. به خاطر پتانسیل بسیار عظیمی که در وجود انسان به صورت فطری قرار دارد و در زمینه آموزشی و تربیتی صحیح می‌تواند فعلیت یافته،‌ شکوفا شود و به ثمر بنشیند، بر محوریت آن تاکید داردم.
وی با اشاره به اینکه دنیای امروز به این نتیجه رسیده است که توسعه انسانی را زیربنا، اساس، پایه و محور توسعه همه‌جانبه فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی قرار دهد، یادآور شد که در برنامه کاری‌اش در سال 1376 نیز، ‌توسعه علمی و تحول در ساختار علوم و فناوری کشور را محور فعالیت خود قرار داده و براساس آن از مجلس رای اعتماد گرفته و بر آن پافشاری کرده است. از این رو محوریت توسعه علمی، نکته جدیدی در فعالیت و تفکرش نیست.
معین در پاسخ به اینکه در قبال اینکه حامیانش خواهان ادامه روند اصلاحاتی از وی هستند که تاکنون بر محور توسعه سیاسی بوده است، چه خواهد کرد؟ گفت: اصلاحات، اصلاحات است. من توجه بیشتری به توسعه انسانی، علمی و فرهنگی کشور دارم.
وی تعبیر «اصلاحات مبتنی بر دانایی» را برای مرحله جدید اصلاحات مطرح کرد و افزود: این نشأت گرفته از اعتقاد من به شأن و منزلت انسان است. توسعه علمی، در برگیرنده توسعه فرهنگی و فناوری و در رأس آن توسعه منابع انسانی است.
وزیر سابق علوم در پاسخ به اینکه توسعه علمی چه نسبتی با توسعه سیاسی خواهد داشت؟ اظهار کرد: این دو، نسبت بسیار مشخص و دقیقی دارند. چرا که سیاست را هم یک علم و یک تخصص می‌دانم. محور قرار دادن توسعه علمی در جامعه به منزله آن است که مقوله سیاست و سیاستمداران چنین جامعه‌ای از سطح بالایی از فهم سیاسی و کارآمدی برخوردار خواهند بود و توسعه انسانی را بالاترین اولویت توسعه ملی می‌دانند و در چنین فضایی کمتر به خاطر مسائل کم‌اهمیت، درگیری و مناقشه ایجاد می‌شود.
وی در پاسخ به اینکه «به نتیجه نظرسنجی محبوبیت‌سنجی میان وی و کروبی که از سوی حامیانش مطرح شده است، تمکین خواهد کرد یا نه؟» گفت:‌ من حتی پیش از طرح چنین نکته‌ای، شرط ورودم را حضور جدی و پررنگ مردم در انتخابات بعنوان صاحبان انتخابات دانستم و همچنین تأکید کردم که چنانچه مردم به من اقبال داشته باشند، به عرصه می‌آیم. در صورتیکه چنین شروطی مهیا نباشد، حضور من در انتخابات خود به خود منتفی خواهد شد.
معین با بیان اینکه از حضور کاندیداهایی که بالاترین اقبال مردمی را دارند، استقبال می‌کند، خاطرنشان کرد که این اقبال، تنها به حمایت گروههای سیاسی محدود نمی‌شود و این گروهها، تنها جزیی از نهادهای مدنی کشوراند و اقبال مردم و مجموعه نخبگان کشور، مهمتر از آنها هستند.
به اعتقاد وی نخبگان مهمترین عامل انگیزشی مردم برای مشارکت حداکثری و شکل‌دهی افکار عمومی هستند، همچنانکه در نظرسنجی‌های چند سال گذشته، فرهیختگان کشور (اعم از اساتید دانشگاهها، دانشجویان، فرهنگیان، مدیران متخصص و...) در رأس همه گروههای مرجع هستند و چنانچه فعال شوند، توانایی فعال کردن و به عرصه کشیدن مردم را دارند.
معین با قطعیت گفت که فرهیختگان نیت جدی برای این کار دارند چرا که هیچ فرهیخته‌ای نمی‌تواند نسبت به جامعه، کشور، دین، آیین و مردم خود بی‌تفاوت باشد. در شرایط حساس امروز دنیا و منطقه، مطمئناً فرهیختگان، دیر یا زود فعال خواهند شد.
وی در واکنش به اظهارنظرهای مختلفی که در خصوص معاون اول وی شده است،‌ گفت: آنچه در اینگونه تصمیم‌گیری‌های و از جمله معرفی معاون اول خود مدنظر دارم آن است که امور در فرآیندی مبتنی بر خرد جمعی و روندی دموکراتیک و در چارچوب مسئولیت‌ها و شایستگی‌ها انجام شود و ظرف چند روز آینده او را معرفی خواهم کرد.
وی با بیان اینکه اصول ورودش در انتخابات احساس مسئولیت بر اساس هم‌اندیشی و خردجمعی و به منظور ایفای نقش و مسئولیت اجتماعی بود، افزود: باید بهترین تدابیر را برای این منظور اتخاذ کرد و نوآوری داشت. همچنانکه با معرفی همکاران اصلی خود در نظر دارم که مردم با شناخت و آگاهی بیشتر نسبت به دیدگاهها و روش مدیریتی من در انتخابات شرکت کنند.
معین در پاسخ به اینکه آیا اعضای کابینه خود را پیش از انتخابات معرفی خواهد کرد یا نه؟ اظهار داشت: اگر چنین کاری منع قانونی ندارد ولی معرفی همه وزراء چندان متعارف نیست. در هر حال من اساسی مشاوران و افرادی را که برای بخشهای مختلتف فرهنگی، اقتصادی،‌ اجتماعی و سیاسی در نظر دارم اعلام خواهم کرد.
وی با بیان اینکه تاکنون پیشنهادهای متعددی به او برای انتخاب معاون اولش ارائه شده است، در خصوص تیم مشورتی‌اش توضیح داد: علی‌الاصول باید همه شایستگان کشور را مشاوران بالقوه خود تلقی کنیم ولی مشاور من دست کم باید از تخصص علمی در یک زمینه خاص برخوردار باشد.
این نامزد انتخابات ریاست جمهوری آتی در واکنش به اینکه برخی دیگر از نامزدها حضور یا عدم حضور دیگران در عرصه انتخابات را در حضور خود مؤثر دانسته‌اند،‌ گفت: معیارهای من برای حضور در عرصه انخابات اقبال مردم، سلامت انتخابات و انگیزه و توان نسبی در مقایسه با دیگر کاندیداها بوده است.
معین درباره تأکید مقام معظم رهبری در خصوص عدم تخریب کاندیداها، گفت: با مقایسه مطالب مندرج در روزنامه‌های چند روز اخیر می‌توان میزان التزام برخی رسانه‌ها نسبت به مسائل اخلاقی و مدیریت کلان کشور را بررسی کرد. نامزد مورد حمایت جبهه مشارکت، سازمان مجاهدین و انجمن اسلایم جامعه پزشکی در پاسخ به اینکه نتیجه نهایی نظرسنجی مقبولیت کاندیداهای جبهه اصلاحات از نگاه مردم را خواهد پذیرفت یا نه؟
گفت: از ابتدا نیز گفته بودم که اگر جبهه اصلاحات بر کاندیدایی واحد اجماع کنند از نظر من پذیرفته است ولی نمی‌توان فرصتها را از دست داده ضمن آنکه گروههای سیاسی و احزاب تنها بخشی از مسأله هستند. اقبال و حضور عمومی مردم و نخبگان نیز از اهمیت شایانی برخوردار است. با تمام اینها چنانچه نظرسنجی از افکار عمومی انجام شود مورد قبول من نیز خواهد بود. وزیر سابق علوم در ارزیابی خود از نحوه ارتباطش با دانشگاه و دانشگاهیان، با توجه به اینکه آنان نقش تعیین‌کننده‌ای در ایجاد حماسه دوم خرداد داشتند، تصریح کرد: رابطه دانشگاه و من رابطه آب و ماهی است. دانشگاه خانه من است و ارتباطم با دانشگاهیان اعم از استادان، دانشجیوان و کارکنان دانشگاهها رابطه‌ای صمیمانه و نزدیک بوده و هست.
وی در ارزیابی رویکرد دانشجویان نسبت به انتخابات آتی در فضای حال نیز گفت: سطح آگاهی‌های عمومی و سیاسی قابل مقایسه با فضای پیش از دوم خرداد 1376 نیست و به نظر می‌رسد دانشجویان و افکار عمومی می‌خواهند براساس معیارها و شناخت از افراد و برنامه‌هایشان وارد عرصه شوند که این مهم نیز زمان می‌طلبد.
معین ادامه داد: اگرچه در حال حاضر تحرک اجتماعی انتخابات کند به نظر می‌رسد ولی نسبت به مراحل بعدی که به نظر حائز نتایج خوبی در سراسر دانشگاهها و جامعه در زمینه انگیزه حضور در عرصه است، امیدوارم.
وی در پاسخ به سؤالی که به استعفای وی در برهه فاجعه کوی دانشگاه اشاره داشت، گفت: بهترین قضاوت در مورد آن استعفا را دانشجویان بی‌پناه و خانواده‌های مضطرب آنان می‌توانند انتظارات خود را از وزیر علوم وقت مطرح کنند. وزیر سابق علوم در پاسخ به اینکه اگر در آن برهه رئیس‌جمهور بودید آیا می‌توانستید کاری بیش از آنچه خاتمی کرد، انجام دهید؟
اظهار داشت: من به دفاع جانانه از حقوق دانشجویان و جوانان کشور معتقدم و به پیگیری مسائل تا پایان آن تاکید دارم. معین در پاسخ به اینکه در صورت پیروزی در انتخابات جریان فاجعه کوی دانشگاه را مجددا پیگیری خواهد کرد یا نه؟ گفت: باید مسائل را اولویت‌گذاری کرد و برای این منظور مسأله‌سنجی شود و با هر موضوعی که همچنان مورد سؤال باشد باید برخوردی فعالانه داشت. مهمتر آن است که سیاست‌هیای اتخاذ کنیم که چنین حوادث تلخی، شبیه آنچه در دانشگاه تهران و تبریز رخ داد اتفاق نیفتد.
از این نامزد انتخابات ریاست جمهوری آینده پرسیده شد شرایطی که منجر به استعفای وی شده هنوز ادامه دارد یا نه؟ وی در پاسخ گفت: هر موضوعی در زمان و شرایط خود و متناسب با ابعادی که دارد تدبیر خاص خود را می‌طلبد. استعفا به منزله اعتراض جدی نسبت به یک هجوم ظالمانه به دانشجویان و نهاد دانشگاه و یا تدبیری در دفاع از جمعی بی‌دفاع بود. در آن زمان به آن نتیجه رسیدم ولی نه زمان متوقف می‌شود و نه مسائل همان مسایل گذشته هستند، مضاف بر اینکه در هر سطح از مسئولیت هم نمی‌توان همان روشهای سابق را به کار برد.
معین در تشریح اینکه چه تدابیر را برای پرهیز از تدارکاتچی دیگر دستگاهها بودن رئیس دولت آینده برگزیده است، گفت: باید تمامی تلاش خود را معطوف آن کنیم که رئیس‌جمهور آینده در جایگاهی که قانون اساسی برای وی پیش‌بینی کرده است قرار گیرد، یعنی به واقع شخص دوم نظام و اولین شخص اجرایی کشور باشد و نه یک تدارکاتچی. اگر از تمامی ظرفیت‌ها استفاده کنیم و مردم نیز حمایت کنند می‌توانیم در مسیر توسعه کشور و خدمت به جامعه موفق باشیم.
وی با تأکید بر اینکه در چارچوبهای قانونی که در رأس آن قانون اساسی قرار دارد باید به انداره کشور پرداخت، ادامه داد: بخشها و ارکان مختلف نظام در این چارچوب باید به یکدیگر تعامل کنند. در قانون اساسی تقسیم‌بندی ارکان مختلف نظام مشخص شده و این ارکان باید با ملاک قرار دادن جمهوریت و اسلامیت نظام یعنی از یکسو خواست ملت و از سوی دیگر بر اساس حاکمیت اصول و ارزشهای اسلامی در جامعه با یکدیگر به تعامل و همکاری بپردازند.
این فعال سیاسی با بیان اینکه قانون اساسی یک مقوله اآسمانی و غیرقابل تغییر و خدشه‌ناپذیر نیست، خاطرنشان کرد:‌ می‌توان با ساز و کارهای قانونی و در زمانّ ندی و در شرایط منطقی به اصلاح و تغییر قانون اساسی پرداخت. وزیر سابق علوم با بیان اینکه هنوز از نظر توسعه سیاسی کشور دچار مشکلاتی هستیم، گفت: باید با تمرین و ممارست در دموکراسی و رویکردی اخلاقی و علمی رشد یابیم و تحمل دیگری و عقلانیت خود را ارتقاء دهیم.
وزیر سابق علوم و تحقیقات و فناوری در این دیدار همچنین با تجلیل از جایگاه خبرگزاری دانشجویان ایران در عرصه رسانه‌ای کشور، این خبرگزاری را نمونه‌ای از خودباوری و توانمندی‌ جوانان و دانشجویان دانست که با پشتکار و تلاش و خلاقیت در کمتر از 5 سال توانسته است که با پشتکار و تلاش و خلاقیت در کمتر از 5 سال توانسته است عرصه خبررسانی را متحول کرده و به انحصار خبری که پیش از آن تنها در اختیار تربیون‌ها و خبرگزاریهای دوکلتی بوده است پایان دهد و پیشگام تأسیس چندین خبرگزاری مستقل مشابه خود باشد.
دکتر معین ضمن اشاره به نقش و جایگاه رسانه در زیرساخت‌ها و بنیادهای اداره امور جامعه و اهمیت آن در حوزه امور سیاسی و بین‌‌المللی تأکید کرد: وجود رسانه‌های آزاد یکی از بنیادی‌ترین اصول استقرار دموکراسی است. ما اگر به دنبال عدالت اجتماعی و عدالت اقتصادی و مبارزه با فساد و تبعیض هستیم مطلقا باید پیش از آن به عدالت رسانه‌ای و حق شهروندان در برخورداری از رسانه‌های آزادی که بتوانند از سوی آنان بر تعاملات دولت و حکومت نظارت کنند و به اصطلاح چشمان تیزبین مردم باشند، رسیده باشیم.
وی افزود: من شنیدم که یکی از عزیزان گفته بودند که مشکل ما این است که دولت رسانه ندارد، من به گفته ایشان می‌خواهم این نکته را بیفزایم که مشکل رسانه‌ای از آنجا ناشی می‌شود که هنوز نتوانسته‌ام عدالت رسانه‌ای را در کشور برای تمامی شهروندان برقرار کنیم. اگر به این نقطه برسیم، تربیون نداشتن دولت چندان مشکل جدی‌ای نخواهد بود.