یادداشتهای ساعت 25 ؛ غرامتهای جنگ و هواپیماهای مستعمل عراق

بصیرت:محافل خاصی در کشور همسایه و دوست کنونی ایران یعنی جمهوری عراق در هفته های اخیر چند بار از وجود 130 سامانه (دستگاه = فروند) هواپیماهای نظامی و بازرگانی عراق در ایران سخن به میان آورده و خواهان استرداد این سامانه ها به عراق شده اند.
خوانندگان عزیز شاید بدانند و آنان که سالمندترند احتمالاً به خاطر خواهند آورد؛ در جنگ اول آمریکا با عراق که پس از اشغال کشور کوچک کویت روی داد، تعدادی از هواپیماهای جنگی عراق که تاب رویارویی با جنگنده های پیشرفته آمریکایی را نداشتند، به دلیل عدم علاقه خلبانان عراقی از مصاف رودر رو آسمان با هواپیماهای آمریکایی سرباز زدند و به خاک کشورهای همسایه مانند عربستان و اردن پناهنده شدند.
دور نیست تعدادی نیز به ایران پناه آورده باشند در همان زمان شایعاتی بر سر زبانها افتاده بود که صدام که فردی عصبی و انفعالی بود و حرکات و سخنان او قابل پیش بینی نبود، برای نجات هواپیماهای جنگی و بازرگانی عراق امریه ای صادر کرده و به سازمانهای هواپیمایی عراق چه نیروی هوایی و چه هواپیمای غیرنظامی دستور داده در خاک کشورهای همسایه دوست عراق فرود آیند، احتمالاً نظر او کشورهای اردن و عمان و یمن بوده اند و نه ایران؛ زیرا ایران در آن زمان با عراق پیمان صلح امضاء نکرده و دو کشور در حالت استاتسکو (وضع موجود) به سر می برده اند. مصر، عربستان و کویت، امارات متحده عربی، قطر و سایر کشورهای عربی کشورهای متخاصم عراق بوده و تنها اردن و یمن و عمان و فلسطین سرزمینهایی بوده اند که دوست تلقی می شده اند.
حال اگر فرض بگیریم تعدادی هواپیمای عراقی در حال فرار از برابر نیروی هوایی آمریکا به علت مجاورت ایران در کنار خاک عراق به فراز ایران پرواز کرده و در اراضی ایران فرود آمده باشند، با توجه به تداوم حالت جنگ میان ایران و عراق؛ ایران، خاک کشور متخاصم و مورد تجاوز عراق تلقی شده و فرود آمدن هواپیماها در خاک ایران اضطراری و به منزله پناهنده شدن به خاک کشور در حال جنگ بوده که به رغم آتش بس موقت، مصالحه برقرار نشده و عراق حق مطالبه هواپیماهای پناهنده شده به خاک ایران را نخواهد داشت.
برابر سوابق موجود در پایان دوران جنگ دوم جهانی تمامی هواپیماهای جنگی ناوگان سطحی و زیرسطحی کشورهای آلمان، ژاپن و ایتالیا به کشورهای متخاصم؛ یعنی ایالات متحده آمریکا، شوروی، بریتانیا و فرانسه تعلق گرفت و آنها ناوگان هوایی و دریایی مزبور را به تملک خود درآوردند و مراجع جهانی این اقدام را که در قبال آسیبهای وارده به متفقین منطقی بود، تأیید کردند.
حال فرض می گیریم که تعدادی از هواپیماهای نظامی بازرگانی عراق و نه به تعداد 130 فروند که اغراق آمیز است، به خاک ایران پناهنده شده باشند.
اولاً :هیچ آماری از تعداد دقیق این هواپیماها موجود نیست.
ثانیاً: هیچ توافقنامه و پروتکلی در این خصوص بین دو دولت امضا نشده است. پیمان استرداد هواپیما ربایان و هواپیماهای ربوده شده و مسروقه که مربوط به دوران شاه بوده است پس از جنگ 1359/1980 در عمل ملغی شده و اکنون هیچ پروتکلی در این خصوص موجود نیست.
ثالثاً: باید این هواپیماها را بیشتر در خاک اردن و عمان و یمن جستجو کرد تا ایران.
رابعاً: به فرض حضور این هواپیماها، برخلاف گفته بعضی از مقامات عراقی که ادعا می کنند ایران از این هواپیماهای مستعمل دهه 1970 استفاده می کند، تصور نمی رود کشوری چون ایران از هواپیماهای مستعمل و قدیمی بهره برداری کند و این افترا غیرقابل اثبات است و به نظر می رسد اگر چند فروند هواپیمای عراقی در ایران باشند، از آنها بیشتر می توان در موزه جنگ استفاده کرد تا در آسمان.
خامساً: آیا دوستان عراقی ما به خود زحمت داده اند درخصوص 600 میلیارد غرامت به دلیل جنگ تحمیلی به ایران که حجب و حیا و مأخوذ به حیا بودن غیرضروری و بیهوده مقامات دیپلماسی ایران، آن را مسکوت گذاشته است، کمی به مفکره خود فشار آورند و به یاد آورند این غرامتها حقوق طبیعی و غیرقابل انصراف ملت ایران است و صرف پذیرایی از چند دولتمرد در ادوار گذشته یعنی سالهای بعد از جنگ و سفر زیارتی چند آقا و خانم به عراق نمی توان حقوق حقه و طبیعی ملت ایران را نادیده انگاشت و توقع انصراف از دریافت غرامتهای جنگ را از سوی ایرانیان داشت. اساساً هر زمان موضوع غرامتها مطرح شد و به نتیجه رسید، درخصوص مسایل فرعی نیز می توان بر سرمیز مذاکره نشست.
خسرو معتضد