ویکی‌لیکس و رسانه‌های امنیتی

حسن هانی‌زاده / کارشناس مسائل خاورمیانه
ظهور پایگاه اطلاع‌رسانی ویکی‌لیکس در عرصه فضای مجازی و افشاگری این پایگاه علیه کشورهای مختلف جهان به بروز پدیده جدیدی تحت عنوان رسانه‌های امنیتی منجر شده است. پایگاه اینترنتی ویکی‌لیکس که در سال 2006 تاسیس شد با انتشار برخی اسناد محرمانه جایگاه خود را در عرصه رسانه دیجیتال ارتقا داد. هنوز به‌خوبی نمی‌توان درباره این پایگاه مشکوک خبری داوری کرد اما برخی تحلیلگران از آن به عنوان بمب رسانه‌ای که توسط قدرت‌های بین‌المللی منفجر می‌شود، نام می‌برند. بدون شک ظهور چنین پدیده‌ای نمی‌تواند محصول اندیشه یک مجموعه غیرحرفه‌ای و بدون برنامه‌ریزی تلقی شود زیرا دسترسی این پایگاه به اسناد فوق‌سری ماهیت واقعی آن را مورد تردید جدی قرار می‌دهد.
ویکی‌لیکس ابتدا حدود 290 هزار سند علیه جنایات آمریکا و ناتو در افغانستان منتشر کرد و توانست با انتشار این اسناد افکار عمومی جهان را به خود جلب کند. اشتیاق مردم کشورهای جهان سوم که با محرومیت گردش آزاد خبری مواجه هستند برای مشاهده اسناد منتشره از سوی ویکی‌لیکس شهرت این پایگاه را در مدت کوتاهی بشدت افزایش داد. گفته می‌شود بیش از 400 هزار سایت خبری در جهان اخبار خود را در حال حاضر از ویکی‌لیکس دریافت و بازپخش می‌کنند. تحلیل‌های زیادی از سوی کارشناسان رسانه پیرامون چگونگی دسترسی این پایگاه به چنین اسناد مهمی ارائه شده اما موضع‌گیری دوگانه و غیرشفاف مقامات آمریکا در برابر انتشار این اسناد نشان داد، نشت چنین اطلاعات مهمی نمی‌تواند خارج از اراده مقامات سیاسی و امنیتی این کشور صورت گرفته باشد. دومین حرکت سازمان یافته این پایگاه انتشار اسنادی درباره جنایات آمریکا در عراق بود که بیش از 400 هزار سند در این زمینه روی سایت ویکی‌لیکس منتشر شد.
هدف اصلی گردانندگان این سایت زیر سوال قرار دادن عملکرد دولت نوری مالکی بود زیرا ویکی‌لیکس مدعی شد، دولت شیعه عراق، اقلیت اهل سنت را مورد شکنجه و آزار قرار می‌دهد. در سومین مرحله از انتشار اسناد سری، پایگاه ویکی‌لیکس مطالبی غیرواقعی درباره جمهوری اسلامی ایران و موضع‌گیری کشورهای عربی علیه ایران منتشر کرد.بررسی تحلیلی این اسناد از وجود یک برنامه‌ریزی دقیق و طرح‌های سری برای سیاه‌نمایی علیه کشورهای غیرهمسو با آمریکا حکایت دارد.در بخشی از این اسناد ویکی‌لیکس مدعی شده کشورهای عرب منطقه از آمریکا مصرانه خواسته‌اند که تاسیسات هسته‌ای ایران را مورد هدف قرار دهد.هر چند شیطنت این کشورها و دسیسه‌چینی موذیانه برخی کشورهای عرب علیه ملت ایران کاملا آشکار است و نیاز به افشاگری ویکی‌لیکس ندارد اما هدف اصلی این پایگاه تشدید فضای بدبینی در مناسبات جمهوری اسلامی ایران با کشورهای عرب منطقه است.
در آسیب‌شناسی پدیده رسانه امنیتی و در نهایت چگونگی شکل‌گیری ویکی‌لیکس 2 تحلیل واقع‌بینانه قابل استناد است: نخست اینکه صهیونیست‌ها که 60 درصد از رسانه‌های دیداری، شنیداری و مکتوب جهان را در اختیار دارند، اکنون درصدد خلق و گسترش رسانه امنیتی هستند تا اهداف خود را در درازمدت تامین کنند. از آنجایی که ماهیت رسانه‌های صهیونیستی و جریان‌سازی‌های غیرعادی این نوع رسانه‌ها علیه ملت‌های مستقل و جانبداری آشکار از سیاست‌های رژیم صهیونیستی مشروعیت رسانه‌های ماهواره‌ای صهیونیست‌ها را بشدت مورد تردید قرار داده است، افکار عمومی پس از جنگ‌های رژیم اسرائیل علیه ملت‌های لبنان و فلسطین و حمله کماندوهای این رژیم به کاروان حامل کمک‌های انسان‌دوستانه به غزه بشدت علیه اسرائیل تحریک شد. لذا این نوع رسانه‌ها نتوانستند محملی برای ادامه دفاع از جنایات اسرائیل در سطح جهان پیدا کنند و به همین دلیل قدرت اقناع افکار عمومی را از دست دادند. در چنین شرایطی ورود پایگاه اطلاع‌رسانی ویکی‌لیکس در فضای مجازی آن هم با یک رویکرد کاملا حرفه‌ای و ظریف می‌تواند فضا را برای بازسازی افکار عمومی مهیا کند. اگرچه دسترسی صهیونیست‌ها به حوزه اسناد محرمانه پنتاگون و وزارت خارجه آمریکا چندان دشوار نیست اما قطعا ویکی‌لیکس به‌صورت دِ فاکتو هم در راستای تامین اهداف صهیونیست‌ها و هم آمریکا عمل می‌کند.
در چارچوب این تحلیل سکوت این پایگاه در برابر جنایات رژیم اسرائیل و مصون ماندن صهیونیست‌ها از پردازش ویکی‌لیکس به سیاست‌ها و عملکرد لابی صهیونیستی در جهان هیچگونه تردیدی باقی نمی‌گذارد که ویکی‌لیکس عامل موساد و سازمان سیاست. تحلیل دیگری که وجود دارد این است که حزب دموکرات که در انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره آمریکا انتخابات را باخته درصدد حذف سیاسی جمهوریخواهان برآمده است. حزب دموکرات از هم‌اکنون برای پیروزی در انتخابات سال 2012 ریاست‌جمهوری آمریکا برنامه‌ریزی کرده و برای تحریک افکار عمومی علیه سیاست‌های حزب جمهوریخواه پایگاه ویکی‌لیکس را سازماندهی کرده است. با توجه به اینکه حفاظت از اسناد طبقه‌بندی شده در ایالات متحده تابع شرایط خاصی است و افشای هرگونه سند محرمانه‌ای مجازات سنگینی دارد لذا این سوال مطرح می‌شود که ویکی‌لیکس چگونه توانسته به این اسناد کلان دست یابد؟ سوال دیگر این است، چرا در جایی که اغلب «سرورهای» سایت‌های اینترنتی جهان در آمریکا قرار دارند یا به‌وسیله کابل‌های فیبرنوری از آمریکا وکانادا عبور می‌کنند، این پایگاه اینترنتی فیلتر نمی‌شود؟ طبیعی است در چنین وضعی می‌توان به این تحلیل واقع‌بینانه رسید که پایگاه ویکی‌لیکس یک پدیده جدید در عرصه رسانه دیجیتالی تلقی می‌شود که از آن می‌توان به عنوان رسانه امنیتی با اهداف سیاسی- امنیتی نام برد که در آینده، جهان شاهد رشد چنین رسانه‌هایی خواهد بود.