بحران سوریه، از تحرکات دیپلماتیک تا توطئه‌های جنگ‌افروزانه (بخش دوم و پایانی)

داوداوغلو مدعی شد که در سوریه اوضاع نسبت به یک ماه پیش وخیم‌تر شده است. وی افزود از کنفرانس استانبول تنها یک پیام صادر شده و این پیام هم این است که جامعه بین‌الملل در کنار مردم سوریه قرار دارد!
وزیر امور خارجه ترکیه همچنین پس از دیدار و گفتگوی دوجانبه با هیلاری کلینتون وزیر امور خارجه آمریکا در نشست مطبوعاتی مشترک، بار دیگر مدعی شد که بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه به وعده‌های عمل نکرده خود، وعده‌های جدیدی افزوده و دولت دمشق مشروعیت خود را از دست داده است.‏
این در حالی است که روزنامه «الجمهوریه» لبنان با اشاره به نقش گذشته ترکیه در گفت وگوهای غربی ـ ایرانی تأکید کرد: آنکارا با فراهم کردن بستر حمایت از مخالفان نظام اسد، عملا نقش خود را در مسایل مهم و حساس جهانی از دست داده است.‏
این روزنامه لبنانی نوشت: با توجه به تحرکات اخیر دولت ترکیه در راستای همخوانی با طرح‌های آمریکا و غرب در منطقه و تنگ کردن حلقه محاصره علیه سوریه، اینک این سؤال پیش می‌آید که آنکارا تا چه حد می‌تواند به همکاری با مسایل مهم و حساس منطقه‌ای مانند پرونده هسته‌ای ایران و گفت‌وگوهای عربی ـ غربی ادامه دهد. ‏
این روزنامه وابسته به جریان «14 مارس» لبنان، درباره نشست موسوم به «دوستان سوریه» درترکیه و نقش رجب طیب اردوغان، نخست وزیر این کشور نوشت: اردوغان سعی ‌کرد با پر رنگ کردن نقش خود در این نشست، خسارت استراتژیک از دست دادن همپیمانان سوری و ایرانی خود را در منطقه جبران کند، اما یقیناً‏ اردوغان نخواهد توانست از طریق همپیمانی با کشور قطر یا دیگر کشورهای خلیج فارس، این خسارت را جبران کند. ‏
روزنامه الجمهوریه با اشاره به تغییر نظر ایران در مورد محل انجام دور جدید مباحثات هسته‌ای این کشور و کشورهای غربی، تأکید کرد: این تصمیم به دنبال اعتراض ایران به برگزاری نشست موسوم به «دوستان سوریه» اتخاذ شد.
روزنامه لبنانی ادامه داد: اردوغان فقط با هدف تقویت جایگاه خود نزد آمریکا و دیگر کشورهای غربی جهان نشست موسوم به دوستان سوریه را برگزار کرد. ‏
ترکیه با برپایی این نشست، در واقع در صدد اظهار مخالفت با طرح پیشنهادی کوفی عنان فرستاده ویژه سازمان ملل به سوریه برای حل بحران این کشور است، بخصوص که ترکیه معتقد است طرح‌های عنان بدون مشورت با این کشور اتخاذ شده و این در حالی است که ترکیه خود را محور اصلی برای یافتن راه‌ حل بحران سوریه می‌داند. ‏
این روزنامه با اشاره به جنبه تبلیغاتی نشست موسوم به دوستان سوریه ادامه داد: جنبه تبلیغاتی این نشست، بیش از جنبه سیاسی ولجستیکی آن بود و طبق اظهار نظربرخی ازاعضای این نشست؛ اجلاس که فقط به صدور ‏دستوراتی ازقبیل اختصاص دادن حقوق به جداشدگان از ارتش سوریه (که طبق اعتراف معارضان سوریه دچار سردرگمی و حیرانی شده‌اند) منتهی شود، نشستی پوچ و مسخره است. ‏
سوریه سعی دارد با عملی کردن طرح‌های پیشنهادی عنان برای حل بحران سوریه، بر ناتوانی و مثمر نبودن نشست استانبول تاکید کند و سفر قریب‌الوقوع «ولید معلم» وزیر خارجه سوریه به روسیه نیز ضرورت اجرای طرح‌های کوفی عنان را مورد توجه قرار می‌دهد.
مخالفت با سیاست‌های آنکارا
از دیگر سو یکی از روزنامه‌های چپگرای ترکیه از مخالفت صریح برخی احزاب این کشور با سیاست‌های دولت آنکارا در قبال تحولات سوریه و مداخله در امور داخلی این کشور خبر داد.‏
در حالی که دولت آنکارا بر سیاست‌های خصمانه خود علیه سوریه و همراهی با سیاست‌های قدرت‌های سلطه‌گر غربی علیه دولت دمشق اصرار می‌ورزد، سیاستمداران و شخصیت‌های سیاسی ترکیه مخالفت خود را با این سیاست‌ها ابراز کرده و به برگزاری نشست گروه ضد سوری دوستان سوریه در استانبول اعتراض کردند.‏ سیاستمداران و شخصیت‌های ترکیه با نامیدن گروه دوستان سوریه به صورت گروه «دوستان آمریکا» کنفرانس استانبول را نیز کنفرانس حمایت از گروه‌های تروریستی ارزیابی کردند. این عده با انتشار بیانیه‌ای در روزنامه «آیدین لیک» ضمن تاکید بر تمامیت ارضی سوریه، مخالفت خود را با هرگونه مداخله قدرت‌های خارجی در این کشور ابراز کردند.‏
در این بیانیه از حزب حاکم عدالت و توسعه به رهبری رجب طیب اردوغان، به دلیل تلاش برای سرنگونی دولت بشار اسد به شدت انتقاد شده است. در این بیانیه آمده است که دولت آنکارا امکان عبور تروریست‌ها را از مرز ترکیه به داخل خاک سوریه فراهم کرده است.‏
«مصطفی گولچ» یکی از رهبران حزب کارگر ترکیه نیز در این باره تصریح کرد: نشست دشمنان سوریه در استانبول، نه فقط سوریه، بلکه ترکیه و تمامی غرب آسیا را هدف قرار داده و این نشست در حقیقت بخشی از اجرای پروژه آمریکایی خاورمیانه بزرگ بود.
شماری از جریان‌های مخالف دولت سوریه در داخل این کشور نیز کنفرانس استانبول و دعوت این کنفرانس برای مسلح کردن مخالفان خارج از کشور نظام سوریه و دخالت بیگانگان در این کشور را محکوم کردند.‏ بیشتر رسانه‌های سوری، کنفرانس موسوم به «دوستان سوریه» در استانبول ترکیه را، نشست دشمنان سوریه توصیف کردند و هدف از آن را ناکام کردن راه‌حل‌های سیاسی برای برون رفت از بحران دانستند.‏
از سوی دیگر، جریان «التنسیق الوطنی» یا «هماهنگی ملی»، از مخالفان نظام سوریه در داخل کشور نیز مخالفت خود را با دعوت به مسلح کردن مخالفان سوری اعلام کرد.‏
«بسام الملک» عضو دفتر اجرایی مرکز هماهنگی ملی در گفتگو با خبرنگاران گفت: این مرکز مخالف مسلح کردن مخالفان نظام سوریه و وارد کردن سلاح به کشور است.‏
‏«محمود مرعی» رئیس شورای اداری سازمان حقوق بشر عربی نیز گفت: کنفرانس به اصطلاح «دوستان سوریه» در استانبول درصدد مسلح کردن مخالفان و زمینه‌سازی دخالت نظامی بیگانگان بود.‏
وی هشدار داد که هیچ یک از این اقدامات، سودی برای ملت سوریه و حل و فصل مشکلات موجود در کشور ندارد.‏
در کنفرانس ضد سوری موسوم به «دوستان سوریه» که نشست قبلی آن در تونس برگزار شده بود، نخست‌وزیر قطر خواستار مسلح کردن مخالفان سوریه شد، اما در بیانیه پایانی به دلیل اختلافات شدید داخلی، این امر محقق نشد و فقط شورای مخالفان خارج‌نشین سوریه، موسوم به شورای ملی سوریه به رسمیت شناخته، اما تاکید شد که این شورا تنها نمانده سوریه نیست.‏
این اقدام آمریکا و متحدان غربی و عربی آن در به رسمیت شناختن مخالفان خارج‌نشین سوریه، نقض آشکار ماموریت سازمان ملل و کوفی عنان، فرستاده این سازمان به سوریه بود.‏
اقدامات آتش‌افروزانه
در همین حال، موسسه «استراتفور» از تلاش دولت آمریکا برای استخدام مزدوران خارجی به منظور اختلال در امور داخلی سوریه و تغییر رژیم در این کشور پرده برداشت.‏
رئیس یکی از شرکت‌های تامین امنیت خصوصی در آمریکا فاش کرد که دولت آمریکا از این شرکت‌ها درخواست کرده با مخالفان دولت سوریه در ترکیه تماس برقرار و راه‌های کمک به تسریع در تغییر رژیم سوریه را بررسی کنند.‏
‏«جیمز اسمیت» مدیر سابق شرکت «بلک واتر» و مدیر عامل فعلی یکی از شرکت‌های تامین امنیت خصوصی بین‌المللی با تجربه کار در افغانستان، عراق و لیبی، به یکی از موسسات وابسته به «ویکی لیکس» و «الاخبار» اظهار داشت که شرکتش با حمایت سازمان «سیا» و وزارت دفاع آمریکا و از اعضای سابق سیا تشکیل شده است. ‏
وی افزود: کار ما ارائه خدمات امنیتی برای گروه‌های آموزشی، امنیتی و اطلاعاتی است.‏
اسمیت همچنین اظهار داشت که یکی از اقداماتی که تاکنون در مورد سوریه انجام داده‌اند، حمایت و تأمین امنیت یکی از نمایندگان کنگره برای برقراری ارتباط با مخالفان سوریه در ترکیه بوده است.‏
«جیمز اسمیت» در اظهاراتش تاکید کرد که پیش از این نیز در سوریه و لیبی اقدامات مشابهی انجام داده است.‏
از دیگر سو، یک هفته‌نامه آلمانی اعترافات دو فرد مسلح تروریست سوری را منتشر و افشا کرد که گروهک‌های مسلح سوریه قربانیان خود را چگونه سر می‌بریدند و دفن می‌کردند.‏
هفته‌نامه آلمانی «اشپیگل» با یک عضو از گروهک‌های مسلح سوریه که به لبنان فرار کرده است، مصاحبه کرد و وی در این گفتگو حقایقی را فاش کرد که چندین ماه است برخی منابع سوریه بر آن تاکید می‌کردند.‏
هفته‌نامه اشپیگل در این گزارش به قلم گزارشگر خود « انریکا بوتس» در بیروت، چهره واقعی کسانی را که ادعا می‌کردند فعالیت‌های آنها در سوریه مسالمت‌آمیز است، برملا کرد.‏
این هفته نامه آلمانی هر چند در بسیاری از موارد علیه دولت سوریه قلم زده و مقالاتی را در این مورد منتشر کرده است، به دلیل گستردگی جنایات صورت گرفته توسط این گروهک‌ها، نتوانست از آن بگذرد و بخشی از اقدامات آنها را منتشر کرد. ‏
اشپیگل در همین راستا مصاحبه‌ای را با یکی از افراد جنایتکار فراری به طرابلس ترتیب داد که ماموریت او سربریدن خانواده‌های نظامی و غیرنظامی ربوده شده در سوریه بود.‏
این فرد درپی اولین عملیات خود برای قربانی کردن مردم، به عضویت گردان موسوم به «گردان دفن» در آمد. ماموریت گردان دفن، بعد از پایان ماموریت کمیته موسوم به «ربودن نظامیان و غیرنظامیان سوری» و شکنجه آنها آغاز می‌شد.‏
به گفته این فرد مسلح که به سربریدن 20 درصد ربوده شدگان با چاقو اعتراف کرد، گردان جنایتکار دیگری به نام «گردان تدفین» نیز کار دفن اجساد را در گورهای جمعی به عهده داشت.‏
به نوشته اشپیگل، این تروریست فقط به سربریدن چهار مرد اعتراف کرد. او همچنین اعتراف کرد که مسئول استفاده از یک تیربار سنگین «پی.کی.سی» بوده و با آن شمار زیادی از مردان ربوده شده را به گلوله بسته، اما تاکید کرد که فقط چهار نفر را سر بریده است.‏ این هفته نامه همچنین گفته‌های یک تروریست به نام «ابو رامی» را منتشر کرد که می‌گفت 150 مرد را از تابستان گذشته اعدام کرده است. به گفته «ابورامی»، گردان تدفین که تروریست قبلی در آن فعالیت می‌کرد، از زمان آغاز حوادث سوریه، 200 تا 250 نفر را اعدام کرده است.‏
اعضای این گروه‌های تروریستی که گزارشگر هفته‌نامه اشپیگل با آنها ملاقات کرد، اذعان کردند که اقدامات جنایتکارانه خود را در پی تشکیل گردان‌های متعدد، از آغاز ماه اگوست گذشته آغاز کردند و برخی کشورهای عربی و غربی، حمایت تسلیحاتی ومالی از این گروه‌های تروریستی را با هدف ریختن خون مردم سوریه برعهده گرفتند.‏
هفته نامه اشپیگل نوشت: اقدامات گروه‌های مسلح در شهر «حمص» در چارچوب اقداماتی قرار داشت که سازمان دیدبان حقوق بشر آن را نقض شدید حقوق بشر دانسته است.‏
عربستان و قطر از چند ماه گذشته، به شدت خواستار تجهیز گروهک‌های مسلح سوریه هستند.‏
این در حالی است که هم‌زمان با اعلام آمادگی سران سوریه برای اجرای طرح فرستاده سازمان ملل و خروج نیروهای ارتش در صورت خلع سلاح شورشیان، منابع خبری از آمادگی شورشی‌ها برای شروع دور تازه‌ای از درگیری‌ها در سوریه خبر می‌دهند.‏
پس از آنکه گروهک‌های مسلح تروریست در شهرهای مختلف سوریه ضربات سختی از ارتش این کشور دریافت کردند و عملاً راه برای فعالیت گسترده آنها بسته شد، این گروهک‌ها به سوی مرحله تازه‌ای از ترور و کشتار در سوریه روی آوردند که هدف عمده آن ناکارآمد کردن طرح کوفی عنان به شمار می‌رود.‏
بر همین اساس شیخ «ابراهیم الزغبی» یکی از رهبران گروه‌های تروریستی در سوریه که شهروندان ایرانی را هم به گروگان گرفته بود و اخیراً با وساطت ترکیه برخی از آنها را آزاد کرد، از آمادگی افراد خود برای آغاز دور تازه‌ای از خشونت‌ها سخن گفت که با حضور برخی افراد تحت فرمان وی در شهر دمشق شروع خواهد شد.‏
این سرکرده شورشیان سوری که به تازگی به ترکیه رفته و با همکاری سازمان‌های اطلاعاتی این کشور سرگرم ارائه طرحی برای حضور مجدد در شهر حمص است، با بیان این موضوع که به هیچ راهی جز جنگیدن فکر نمی‌کند، تاکید کرد که به تازگی به تسهیلات و امکانات نظامی گسترده‌ای دست پیدا کرده که این امکانات می‌تواند تغییری اساسی در توان شورشیان ایجاد کند.‏
وی بدون اشاره به منبع ارسال این کمک‌های نظامی و مهم یادآور شد که با ترکیه یک تفاهم‌نامه مهم را امضا کرده است که به وی و حزب متبوعش امکانات گسترده‌ای برای فعالیت در سوریه به منظور سرنگونی نظام حاکم ارائه می‌کند.‏
مخالفت جهانی با خشونت
در چنین شرایطی، یک کارشناس آکادمی علوم روسیه گفت کشورهای غربی به خوبی می‌دانند حمایت از مخالفین سوری با پول، سلاح و امکانات فنی که اکنون جنبه رسمی یافته، کمکی به حل مناقشه در سوریه نمی‌کند، اما آنها فقط خواهان سرنگونی رژیم بشار اسد هستند.‏
در دومین نشست گروه «دوستان سوریه» در استانبول، تمامی 74 کشور شرکت کننده، شورای ملی مخالفان سوریه را بعنوان اصلی‌ترین شریک در مذاکرات حل و فصل مناقشه در این کشور، به رسمیت شناختند و صندوقی برای کمک به مخالفان و همچنین گروهی را برای تهیه طرح تحریم رژیم بشار اسد، ایجاد کردند.‏
عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی اعلام آمادگی کردند که هر یک تا 100 میلیون دلار به مخالفان سوریه کمک مالی دهند.‏
«بوریس دالگوف» کارشناس موسسه شرق شناسی آکادمی علوم روسیه در این رابطه گفت: چنین صندوقی پیش از این هم البته بطور غیررسمی وجود داشت؛ دقیقاً مانند حمایتی که در خط مشی ناتو وجود دارد. مقامات دمشق در ماه ژانویه سال جاری به هیأت نمایندگی روسی که به سوریه سفر کرده بود، سلاح‌ها و تجهیزات نظامی غربی بدست آمده از گروه‌های مخالف را نشان دادند.‏
ایجاد صندوق مالی حمایت از مخالفان سوریه در شرایطی صورت می‌گیرد که دستمزد مبارزین مخالف در سوریه از سوی کشورهای خارجی پرداخت می‌شود.‏
به عقیده این کارشناس روس، این مسئله نشان دهنده تمایل آشکار کشورهای غربی برای سرنگونی رژیم «بشار اسد» است تا سکوی لازم برای حمله نظامی آینده به جمهوری اسلامی ایران فراهم شود.‏
دالگوف توضیح داد: از آنجا که رهبران آمریکا و فرانسه بارها اعلام کرده‌اند که رژیم سیاسی دمشق باید سرنگون شود، آنها دیگر نمی‌توانند از این نظریه خود عقب نشینی کنند، ولی اکنون طرح کوفی عنان برای حل و فصل مناقشه سوریه است که در معرض خطر قرار دارد، چرا که حمایت از مخالفین سوری با پول، سلاح و امکانات فنی، کمکی به حل و فصل مناقشه و برقراری آشتی بین طرفین نخواهد کرد و خود کشورهای غربی هم به این مسئله واقف هستند.‏
این در حالی است که وزارت امور خارجه روسیه نیز اعلام کرد که اظهارات و اهداف شنیده شده در کنفرانس استانبول شامل حمایت سیاسی و نظامی از گروه‌های مسلح خارج، بدون تردید در مغایرت با اهداف راه حل مسالمت‌آمیز مناقشه داخلی سوریه است و مقامات مسکو کاملا با این موضعگیری مخالف هستند.
وزیر خارجه مصر نیز با پیشنهاد مسلح کردن معارضان سوری مخالفت و تاکید کرد که این اقدام سوریه را در آستانه جنگ داخلی تمام‌ عیار قرار خواهد داد.‏
وزیر خارجه مصر همچنین از تمامی مخالفان سوری خواست در کنفرانسی شرکت کنند که تحت نظارت اتحادیه عرب در قاهره تشکیل می‌شود.‏ وی از مخالفان سوری خواست با شرکت در این کنفرانس، بحران سوریه را حل و فصل کنند.‏
«محمد کامل عمرو» همچنین از طرف‌های بین‌المللی خواست به سوریه فرصت دهند تا طرح کوفی عنان را به اجرا بگذارد. کوفی عنان در نشست اعضای شورای امنیت پشت درهای بسته اعلام کرد که سوریه با ضرب‌الاجل اجرای طرح صلح شش ماده‌ایش موافقت کرده است.‏
بر اساس طرح صلح کوفی عنان، سازمان ملل بر آتش‌بس میان تمامی گروه‌ها در سوریه نظارت می‌کند، تمامی سربازان و ادوات سنگین نظامی باید از شهرها عقب‌نشینی کنند و اجازه انتشار کمک‌های بشردوستانه داده شود.‏
این طرح شامل مواردی مانند مذاکرات سیاسی، عقب‌نشینی نیروها و ادوات سنگین نظامی از مراکز جمعیتی، حذف ممنوعیت ارسال کمک‌های بشردوستانه، آزادی زندانیان سیاسی، آزادی عمل احزاب و آزادی ورود و خروج نمایندگان رسانه‌ها به داخل سوریه می‌شود. همچنین وزیر امور خارجه اردن تاکید کرد که کشورش با هرگونه دخالت نظامی در امور سوریه مخالف است.‏
«ناصر جوده» وزیر امور خارجه اردن در نشست خبری مشترک با همتای ایتالیایی اش در مورد آخرین تحولات منطقه به سؤالات خبرنگاران پاسخ داد.‏
«جوده» در پاسخ به سؤالی پیرامون موضع این کشور در قبال بحران سوریه تصریح کرد: در نشست استانبول تصمیم گرفته شد که شورای ملی انتقالی سوریه مسئولیت معارضان سوری را برعهده بگیرد، ولی موضع اردن، همچنان عدم دخالت نظامی در امور این کشور است و بحران جاری در این کشور باید از طرق سیاسی حل شود و نه نظامی.‏
وی همچنین در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه آیا اردن شورای ملی انتقالی سوریه را به رسمیت می‌شناسد یا خیر گفت: در بیانیه پایانی نشست استانبول تاکید شد که برنامه کوفی عنان، فرستاده مشترک سازمان ملل و اتحادیه عرب، باید هرچه سریع‌تر محقق شود و همین بیانیه، شورای ملی سوریه را به رسمیت شمرده و قرار شد سایر معارضان سوریه در چارچوب این شورا فعالیت کنند.‏
وی افزود: در نشست استانبول، مقرر شد که تمامی تلاش‌های برای پایان دادن به خشونت در سوریه به کار گرفته و در عین حال وحدت ملی سوریه و تمامیت ارضی این کشور نیز حفظ شود‏
وی همچنین ضمن ابراز خرسندی از پاسخ سوریه به طرح عنان، خواستار تحقق فوری بندهای ششگانه این طرح شد.
این در حالی است که وزیر کشور اردن با اشاره به افزایش شمار پناهجویان سوری، اعلام کرد که این افراد به بار سنگینی بر دوش اردن تبدیل شده‌اند.‏
«محمد رعود» وزیر کشور اردن با اشاره به افزایش شمار پناهندگان سوری و سرازیر شدن آنان به اردن تصریح کرد: ما نمی‌توانیم مرز خود با سوریه را ببندیم و همین مساله سبب شده که میزان هجوم پناهجویان سوری به اردن، به شدت افزایش یابد.‏
وی افزود: در حال حاضر 95 هزار پناهجوی سوری در اردن هستند و ما نیز به عنوان مهمان از آنان استقبال کرده‌ایم، ولی این افراد بار سنگینی بر دوش اقتصاد اردن هستند و هزینه‌های بسیاری به این کشور تحمیل می‌کنند.‏
رعود، هزینه‌های اقتصادی و معیشتی، آموزش و خدمات پزشکی و بهداشتی را اصلی‌ترین مشکل اردن در زمینه خدمت‌رسانی به پناهجویان سوری دانست.‏
وزیر کشور اردن با اشاره به مشکلات اقتصادی کشورش و ناتوانی در خدمت‌رسانی به این افراد، اظهار امیدواری کرد که هرچه سریع‌تر مشکلات داخلی سوریه حل شود تا این افراد بتوانند به کشورشان بازگردند.‏ ‏
مقامات اردنی معتقدند با وجود معضلات اقتصادی بی‌شمار در این کشور و گذشتن بدهی‌های اردن از مرز 19 میلیارد دلار، صرف هزینه‌های هنگفت کشور برای پناهجویان سوری، باعث افزایش مشکلات اقتصادی کشور و شهروندان شده است.‏
این پدیده، تنها یکی از بحران‌هایی است که ادامه تنش‌های سوریه به منطقه تحمیل می‌کند.