نگاهی به موارد مغفول در اظهارات توماس دانیلون

اوباما به عنوان نخستین رئیس جمهور سیاه‌پوست امریکا-امری بی سابقه در تاریخ این کشور- در مبارزات انتخاباتی خود نه تنها خط مشی های داخلی و خارجی دولت های سلف بلکه اساس شکل گیری سیاست ها در حاکمیت امریکا را زیر سئوال می برد.
توماس دانیلون، مشاور امنیت ملی باراک اوباما، رئیس جمهور امریکا در اظهاراتی که در 22 نوامبر 2011 در موسسه مطالعات بروکینگز در شهر واشنگتن ایراد نمود، طی اشاراتی به سیاست ها و خط مشی های اجرایی دولت امریکا نسبت به جمهوری اسلامی ایران از ژانویه 2009 تاکنون، به زعم خود در تلاش برآمد تا دو نکته را القاء نماید:
-دولت اوباما وضعیتی نامطلوب برای منافع امریکا در قبال ایران را از دولت سلف خود به ارث برده.
- و وی طی دوسال گذشته توانسته است، شرایط موازنه در مناسبات خود با ایران و وضعیت پیش رو در خاورمیانه را به زیان ایران رقم زند.
تحریف حقایق موجود در باره وضعیت سیاست های امریکا در ارتباط با منطقه و ایران توسط دانیلون بیش از توجه به ناظران آگاه بین المللی و کارشناسان سیاست خارجی امریکا، خوراک داخلی (در امریکا) داشته و مخاطبان درونی را هدف قرار داده است. پیشاپیش چند نکته اساسی مبین این مدعا است:
1) فصل مبارزات انتخاباتی در امریکا همراه با اقتضائات و ضرورت های لاجرم آن برای دولت اوباما فرارسیده و این مهم مستلزم آن است که تصویری «روح و ریحان» از دشواری های پیش روی امریکا در خاورمیانه و ناکامی‌های آن در ارتباط با ایران رقم زده شود تا منتقدان سرسخت دولت امریکا به ویژه در مورد ناموفق بودن خط مشی های تحریمی امریکا در توقف برنامه هسته ای ایران تا حدی آرام شوند؛
2) شرایط درهم ریخته اقتصادی و فشارهای سیاسی شدید نامزدهای جمهوری‌خواه ریاست جمهوری امریکا در مورد ناموفق بودن چشم انداز عملکرد اقتصادی و ایجاد شغل توسط اوباما در فضای داخلی و از این‌ها مهم تر موج جنبش اعتراضی علیه نابرابری اقتصادی و خودکامگی های وال استریت امریکا به نحوی تحت تاثیر قرار گیرد؛
در باب خاورمیانه و جهان اسلام
آنچه کارشناسان امر در باب خط مشی های امریکا در خاورمیانه به آن باورمند هستند این است که سیاست امریکا در این منطقه در دورۀ پس از جنگ سرد به تلاش برای اعمال تسلط بر منابع غنی انرژی و مواد خام این منطقه و بهره گیری از آن برای مدیریت و مهار قدرت های نوظهور در عرصه سیاست جهان، معطوف گشته است. برای نیل به این مهم، تحکیم سلطه و یا اعمال کنترل بر کشورهای عربستان، عراق، ترکیه، مصر، ایران، افغانستان و پاکستان و حوزۀ جنوب خلیج فارس در استراتژی امریکا مطرح می گردد.
با این وصف، هر آن‌چه که در قالب مبارزه با تروریسم، پیشبرد دموکراسی در خاورمیانه بزرگ و دیگر مفاهیم از این دست طی سالیان گذشته تاکنون به عنوان مفاهیم سیاست خارجی امریکا از آن یادشده، جز در خدمت اجرای چنین استراتژیی معنا نمی یابد. در همین قالب اوباما در بیانیه انتخاباتی سال 2008 خود (مندرج در نشریه فارین افیرز جولای/اگوست 2007 صفحات 16-2) نیز معترف بود که درپی آن است تا استیلاطلبی و چیره‌گی امریکا را در صورتی نو دراندازد و با چالش های پیش روی آن بستیزد.
به رغم این چارچوب کلی مورد نظر امریکا برای تحقق منافع خودپنداشتۀ خویش در خاورمیانه، از آغازین سال های دهه 1980(یعنی از بحبوحه جنگ سرد) به این سو مشی امریکا در خاورمیانه با پسرفت و فتور همراه بوده است.
الف- لبنان
برای آگاهی و تبادر ذهن کسانی چون آقای دانیلون گفتنی است که نقطه آغاز این ناکامی‌ها در برابر تحکیم قدرت امریکا در خاورمیانه از عملیات اکتبر 1983 علیه نیروهای تکاور دریایی امریکا در لبنان رقم خورد، عملیاتی که پس از تهاجم و کشتار فجیع صبرا و شتیلا در روزهای 14-13 سپتامبر 1982 توسط رژیم اسرائیل صورت گرفت. در تعاقب این اقدام چندین عملیات مشترک توسط حزب الله و جنبش امل از 4 فوریه 1984 به بعد عقب نشینی دشمن صهیونیستی از صیدا در فوریه 1985 را به همراه آورد.
شهادت سید عباس موسوی دبیر کل وقت حزب الله لبنان در فوریه 1992 نیز مانعی برای تحکیم پایگاه و قدرت حزب الله در لبنان طی دهۀ 1990 نبود. دو عملیات موسوم به «مشت آهنین» در سال 1993 و «خوشه های خشم» 1996 به رغم اوج سَبُعیت و درنده خویی رژیم اسرائیل در کشتار غیرنظامیان و بیگناهان برای تحکیم حضور آن در مناطق اشغالی جنوب لبنان طرفی نبستند. طی سال های 2000-1996 چندین عملیات پی در پی حزب الله علیه دشمن اشغال‌گر صهیونیستی، سرانجام فرار مفتضحانه نیروهای این رژیم از اراضی اشغالی جنوب در جولای سال 2000 را در پی آورد.
از آن زمان بدین‌سو، کلیۀ ترفندهای بداندیشانه امریکا و اسرائیل در لبنان در سرتاسر دهۀ 2000 از فعالیت جاسوسی گرفته تا تحریک اختلافات قومی و جناحی و جنگ تمام عیار تابستان 2006 و طراحی و اجرای ئوطئه قتل رفیق حریری در 27 مارس سال 2007 و به راه انداختن معرکۀ دادگاه رسیدگی به این جنایت به عنوان مستمسکی برای طرح اتهام علیه حزب الله لبنان، هیچ‌یک قادر به تضعیف قدرت و توان این نیروی مقتدر نبوده است.
ب- فلسطین
در قضیه فلسطین آنچه گفتنی و شایان توجه است اینکه ایران از بدو پیشامد موضوع شکل گیری دولت جعلی اسرائیل در سال 1948 موضعی پابرجا و ثابت داشته است. از همان زمان نماینده وقت ایران در کمیته بررسی مربوط به این موضوع در سازمان ملل تصریح نموده بود که قطعنامه تقسیم سرزمین فلسطین چیزی جز یک جنگ متسمر در منطقه به همراه نخواهد آورد. پس از استقرار جمهوری اسلامی ایران تا به امروز نیز کشور ما بر این عقیده استوار مانده است که تنها راه حل برقراری صلحی پایدار در فلسطین برگزاری یک همه پرسی با حضور کلیه فلسطینیان در مناطق اشغالی و بیرون از این سرزمین برای تصمیم گیری در مورد دولت آینده این کشور است.
در نقطۀ مقابل، مشی و عملکرد امریکا در قبال قضیه فلسطین مظهری از شرم و سرافکندگی است. افزون بر هموار ساختن راه تأسیس این موجودیت غیرقانونی، دولت امریکا بر کلیۀ فجایع و جنایات رژیم اسرائیل چشم فرو بسته و ضمن حمایت های بی دریغ از آن، نسبت به بی اعتنایی این رژیم به قطعنامه های 242(1967) و 338(1973) شورای امنیت سازمان ملل در لزوم پایان دادن به اشغال اراضی متصرفۀ فلسطین ، سکوت محض اختیار کرده است.
بعد از امواج دوگانه انتفاضه های سال های 1991-1987 و سپتامبر 2000, دولت های بر سرکار در امریکا با طرح مفهوم «نقشۀ راه» و راه انداختن نمایش هایی زیر عنوان کنفرانس های صلح(از جمله در مادرید 1991، پیمان اسلو 1993، وای ریور 1998، آناپولیس 2007 و شرم الشیخ 2010) و تعیین افرادی به عنوان نمایندگان ویژه (از جملۀ آنان آنتونی زینی، جیمز جونز، دنیس راس و جورج میچل) که یکی پس از دیگری از صحنه به در شدند، تلاش نمودند تا امریکا را به عنوان واسطه ای بی طرف برای برقراری سازش وانمود سازند. اما آن‌چه در عمل رخ نمود اشغال بیشتر و بیشتر اراضی فلسطین و تضییع فزاینده حقوق فلسطینیان و تجرّی روزافزون اسرائیل به تجاوز و تهاجم بود.
رأی مردم فلسطین به دولت حماس در ژوئن 2005 طی انتخاباتی آزاد و دموکراتیک واکنشی حداقلی به این روند تضییع یکجانبه حقوق آنان بود. این حق انتخاب ملت فلسطین با محاصره و فشارهای روزافزون دولت غاصب اسرائیل همراه بود. سکوت امریکا و پشتیبانی از این تجاورات و کشتارها علیه غزه یکبار دیگر دعاوی بی پایه آن نسبت به دموکراسی و حق تعیین سرنوشت ملت ها را عیان ساخت. معهذا، عقب نشینی اسرائیل از غزه در اگوست 2005 و ناتوانی آن در به زانو درآوردن مقاومت فلسطین طی جنگ 22 روزه دسامبر 2007 علیه مردم مظلوم غزه نمایشی دیگر از عجز آن و روند رو به ضعف و فتور سیاست های امریکا در منطقه بود.
اوباما در پی دستیابی به سمت ریاست جمهوری امریکا در تلاش برای بازسازی چهرۀ به شدت مخدوش امریکا در جهان اسلام و خاورمیانه به تحرکاتی در قالب درانداختن طرح نو در مناسبات امریکا به کشورهای مسلمان مبادرت ورزید. سخنرانی های ماه های آوریل و ژوئن 2009 وی در ترکیه و الزهر مصر ژست های نمادینی از جانب او در این راستا بود.
در تعاقب همین مانورها، اوباما وعده داد تا به شکل گیری یک –به اصطلاح- دولت فلسطینی در چهارچوبۀ مرزهای پیش از اشغال جنگ سال 1967 مدد رساند. به محض علنی ساختن و طرح رسمی این بحث طوفانی از خشم و استهزا توسط لابی اسرائیل(ایپک) و کنگره زیر سیطره یهود امریکا بر سر اوباما باریدن گرفت. به طوری که وی رسماً در اجلاس 27 مه 2011 ایپک به نحو فضاحت باری هو شد و سرافکنده‌ و شرمسار از حرف خود عقب نشست و دولت لیکودی حاکم بر رژیم اسرائیل ضمن به استهزا گرفتن آشکار اوباما، به اشغال اراضی بیشتر و ساخت و ساز شهرک های صهیونیست نشین تازه تر در نوار غزه و بیت المقدس مبادرت نمود.
روند یکسویه سیاست های امریکا در خاورمیانه به سود اسرائیل و اقدام های نظامی گرایانه آن در عراق و خاورمیانه که با کشتار وسیع مردم مسلمان این کشورها همراه بود، نه تنها برای بهبود چهره امریکا در بین کشورهای اسلامی سودمند نبوده بلکه بیزاری از امریکا را استمرار بخشیده و بر شدت آن افزوده است. حسب نظر سنجی های مشترک به عمل آمده توسط بروکینگز، زاگبی و دانشگاه مریلند در سال 2011، 73% مردم امریکا از نظامی گرایی و حضور گسترده نظامی این کشور در دنیا به تنگ آمده و خواهان بازگشت کلیۀ نیروهای امریکایی به کشورشان هستند. همچنین 53% مردم خاورمیانه امریکا را منشأ گرفتاری‌ها و نافی صلح و ثبات این منطقه می دانند.