کمتر از چند روز به پایان عمر چهار ساله مجلس هشتم باقی مانده و در این میان تنها عملکرد این مجلس در اذهان و تاثیرات سیاسی و اجتماعی آن بر آسمان سیاسی کشور باقی مانده است. این مجلس همچون همه مجالس گذشته دارای نقاط قوت و ضعفی بوده که بینندگان منصف و محققان سیاسی و اجتماعی، سالیان طولانی میتوانند در رابطه با آن مطالبی عنوان نمایند.
اما به یقین یک زاویه دید کلان نگر، فهیم ، بصیر و راهبردی که شناخت عینی ، عملی و تجربی از مجلس داشته، می تواند درجهت ارزیابی کلان عملکرد مجلس اظهار نظر نماید. از این رو است که برای دریافت این ارزیابی بایستی به سراغ بیانات علنی، صریح و روشنگرانه مقام معظم رهبری انقلاب اسلامی طی چهار سال گذشته رفته تا از لابه لای آن مفاهیمی از رضایت یا خدای ناکرده نارضایتی معظم له از عملکرد این مجلس را برداشت نمود.
بدیهی است که این برداشت میتواند ضریبی از خطا را به همراه داشته باشد اما به یقین نمی تواند کاملا خلاف واقع باشد چراکه در غیر این صورت بایستی از میان همین جملات ، عبارات موافق دیگری را استخراج می ساختیم.
با مراجعه به بیانات رهبری در طول عمر چهار ساله مجلس هشتم وجه غالب بیانات رهبری مختص به تذکرات ایشان به مجلس هشتم بوده و مع الاسف بخش اندکی از بیانات حکیم فرزانه انقلاب را وجه تقدیر و تحسین ایشان از عملکرد مجلس میتوان دانست. این البته از آن رو ست که مجلسی که باید بازوی رهبری برای اعمال ولایت باشد از کارکرد اصلی خود فاصله گرفته، دچار ضعف شده و در دوره هشتم دچار انحراف از خطوط اصلی شده بود.
این در حالی است که هم ایشان در مقاطع مختلف به تناسب عملکرد مجالس گوناگون از جمله مجلس هفتم از وجه بیشتر رفتارها و عملکردهای این مجالس تقدیر کرده و وجه غالب را تحسین ایشان از این مجالس به خود اختصاص می داد. چنانچه با نسبت دادن ریل گذاری به مجلس فرمودند که مجلس هفتم ریل گذاری را تغییر داد. نکته آنکه اغلب موارد تقدیری رهبری از مجلس هشتم حول محور سیاست خارجی مجلس و اغلب موارد تذکر رهبری به مجلس حول محور عدم همکاری و همدلی میان مجلس و دولت بوده است.
اما برای رعایت انصاف در این متن در ابتدا به تحسین های هرچند اندک رهبری از مجلس هشتم اشاره می کنیم:
(21 خرداد 87) تشکر از مدیریت حدادعادل
یکى از چیزهایى که من واقعاً باید از برادران مجلس هفتم، بخصوص جناب آقاى دکتر حداد عادل تشکر کنم ...این است که حقاً و انصافاً تلاش زیادى در مجلس هفتم میشد براى اینکه نگذارند بین دولت و بین مجلس اختلاف به وجود بیاید. واقعاً تلاش و کار میشد.
(21 خرداد 87): تقدیر از سخنان لاریجانی:
از جناب آقاى دکتر لاریجانىِ ریاست محترم مجلس، که بیانات پخته و وزینى را بیان فرمودند، تشکر میکنیم.
(2 تیر 88) تشکر از اعلام حمایت نمایندگان از رهبری
لازم است تشکر هم عرض بکنیم خدمت نمایندگان محترم از اظهار محبت و اعلام حمایتى که کردید بعد از این عرایض متواضعانه ما در نماز جمعه. یکپارچگى در اعلام مواضع اساسى در کشور خوب است؛ بخصوص آنجائى که انسان مىبیند دشمنانى در مقابلند، گوشها را تیز کردند، چشمها را خیره کردند، ببینند ضعفى، نُکسى، تردیدى در طرف مقابل هست تا بلافاصله بر اساس آن فرصتیابى کنند و حمله کنند.
(2 تیر 88) تقدیر از سنت قرائت ترجمه قرآن
یکى از کارهاى خوبى که در مجلس از اول پایهگذارى شد، تلاوت قرآن در اول جلسات رسمى مجلس بود. اخیراً هم در زمان ریاست آقاى دکتر حداد عادل یک سنت خوب دیگرى به آن اضافه شد و آن خواندن ترجمه قرآن بود - که نمیدانم حالا هم سارى و جارى است یا نه - که خیلى خوب است.
(18 خرداد 89) تشکر از نقشآفرینی خارجی مجلس
شما نمایندگان... در عرصههاى مهم سیاسىِ داخلى و خارجى هم نقشآفرینى کردید، که باید صمیمانه تشکر کنیم. هم در آنجائى که نظام مواجه است با یک جبهه وسیع خصومت و کینهورزى در سطح جهان، ... مجلس همانند یک عضو فعال و زنده، موضع خود را نشان داده است - در قضایاى فلسطین، در قضایاى هستهاى، در قضایاى گوناگون - هم در مسائل داخلى، همان طور که اشاره کردند؛ برخى از فتنهانگیزىها، بعضى از بداخلاقىها، مجلس نقشآفرین بوده است؛ این جاى تشکر و قدردانى دارد.
(18 خرداد 89): تقدیر از سخنرانی لاریجانی:
تشکر میکنیم از زحمات شما نمایندگان محترم و رئیس محترم مجلس، که امروز هم با بیانات شافى و کافى مطالبى را بیان کردند که مفید بود.
(18 خرداد 89): مجلس شاداب است
وقتى که انسان به ترکیب مجلس و بافت مجلس نگاه میکند، با توجه به اختلاف جناحها و جهتگیرىها و سلائق سیاسى - که خوب، یک امر طبیعى است - مجلس را یک مجموعهى شاداب، مؤمن و داراى احساس مسئولیت مىبیند. همین هم درست است.
(8 اردیبهشت 90) تشکر از موضع سیاست خارجی لاریجانی
تشکر می کنیم از جناب آقاى لاریجانى، به خاطر این گزارش خوبى که دادند؛ و همچنین بخصوص به خاطر این موضعگیرى صریح و روشنى که نسبت به مستکبرین، نسبت به آمریکا، نسبت به زیادهخواهها و یاوهگوهاى بینالمللى، از زبان شما نمایندگان محترم ابراز کردند.
(8 اردیبهشت 90) تقدیر از موضع سیاست خارجی مجلس هشتم
بنده باید از مجلس محترم تشکر کنم به خاطر اینکه این مواضع را در طول این دوره تا امروز و انشاءالله تا آخر دوره، به طور واضح از خود بروز و نشان داده است. ... اینکه مجلس در قضایاى مختلف سیاسى دنیا، در هجمههاى دشمنان به جمهورى اسلامى، قرص و محکم، واضح و آشکار ایستاد و موضع گرفت، واقعاً جاى افتخار دارد، جاى تشکر دارد. من صمیمانه تشکر می کنم و اصرار دارم بر اینکه این مواضع، همچنان با همین استحکام، با همین قوت ادامه داشته باشد.
(1 فروردین 91) تقدیر از قانون شدن صندوق توسعه ملی
خوشبختانه «صندوق توسعه اقتصادى» در سیاستها تصویب شد؛ مجلس شوراى اسلامى آن را قانون کرد. امروز یک ذخیره باارزشى در اختیار مسئولان هست؛ میتوانند این را در اختیار تولید ملى بگذارند. باید کار را تسهیل کنند؛ مجلس هم باید همکارى کند، دولت هم بایستى همت کند.
(1 فروردین 91) تقدیر از همکاری دولت و مجلس در قانون هدفمندی
دولت و مجلس در سال 90، در شرائط تحریم، در شرائطى که دشوارى و پیچیدگى این کار بیشتر از همیشه است، همت کردند، اقدام کردند و مراحل مهمى از این کار را پیش بردند. کار تمام نشده است؛ اما آنچه که تاکنون مسئولان کشور - چه در دولت، چه در مجلس شوراى اسلامى - اقدام کردهاند و پشتیبانى و همدلى و همراهى ملت، آنها را قرین موفقیت کرده، بسیار مهم و قابل توجه است.
(21 دیماه 1388) تقدیر از احساس تکلیف فراکسیون انقلاب اسلامی:
احساس تکلیف، شناخت تکلیف، و بعد پای فشردن برآنچه که احساس شده لازم است و وظیفه شماست و ملاحظه چیزی را نکردن- جوهر نمایندگی است؛ این خیلی چیز باارزشی است. ...مواضعی که امروز شما ابراز میکنید- که همین پافشاری بر مبانی انقلاب و اصول انقلاب و ارزشهای انقلاب و اینهاست- اکثریت عظیمی از مردم طرفدار این هستند....
(21 دیماه 1388) دیدار با فراکسیون انقلاب اسلامی: از پایداری بر حق خسته نشوید
وقتی یک هستهای مثل شماها، یک مجموعهای مثل شماها در مجلس وجود دارد، این پایداری، این ایستادگی، این پافشاری بر مبانی، خیلی چیز خوبی است؛ اینها به عنوان یک سنتهایی در مجلسها میماند و به پیشرفت مجلس کمک میکند. بنابراین از اصرار بر امر صحیح و حق، ولو با هزینههایی هم همراه باشد، شما هرگز نبایستی پشیمان باشید.
اما در این بین علاوه بر آنچه ذکر شد تذکرات عدیده ای نیز از سوی رهبری فرزانه انقلاب اسلامی به مجلس هشتم ایراد شد. با توجه به حجم انبوه این تذکرات بر اساس محور بندی ذیل به بخشی از آنها اشاره می کنیم:
اول: تذکر به ضرورت همکاری مجلس و دولت
(21 خرداد 87) اختلافات در محیط میان قوهای حل شود
در چارچوب همان حدود و اختیاراتى که قانون اساسى براى مجلس شوراى اسلامى معین کرده. اگر چنانچه در زمینه این اختیارات و این حدود بحثى وجود دارد، این بحث باید بیرون از محیط مجلس و در یک محیط میانقوهاى بحث شود. مواردى را ما دیدیم و پیش مىآمد که مجلس آن را جزو حقوق خودش میدانست، قوه مجریه آن را جزو حقوق مجلس نمیدانست. خیلى خوب، این راهحل دارد. ما هم قانون اساسى داریم، هم خود قانون اساسى مفسر قانون اساسى را مشخص کرده، هم صاحبنظران و خبرگان حقوقى داریم؛ بنشینند این چیزها را مشخص کنند.
(21 خرداد 87) نظارت به معارضه نیانجامد
در مسئلهى نظارت هم عرض کردیم، نظارت مجلس چیز بسیار لازمى است.... منتهیها این وسیلهاى نباید بشود براى معارضه دو نیرو با یکدیگر.
(21 خرداد 87) تذکر به همکاری مجلس و دولت
باید روى این خیلى تکیه کنید، خیلى بر همکارى با دولت به عنوان یک اصل باید تکیه کنید. دولت مال شماست، متعلق به شماست؛ همان کارى را که شما میخواهید انجام بدهید، کمربسته آن کار قوه مجریه و دولت است. ... این نظرات مختلف را باید حتىالمقدور سعى کرد در محیطى فارغ از هیاهو، فارغ از غوغاگرى و غوغاسالارى، فارغ از تبلیغات، به هم نزدیکتر کرد.
(21 خرداد 87) تداوم جلسات مجلس و دولت
حقیقتاً میتوان سمینارهاى کوتاهمدت دو روزه، یک روزه، فشرده، متراکم بین مسئولین اساسى مجلس و دولت تشکیل داد و نقاط مشترکى را پیدا کرد.
(2 تیر 88) بنا را بر مماشات با دولت بگذارید
بنا را بر این بگذارید که با دولت همکارى بشود. دولت آن کسى است که توى میدان است. من هم توى مجلس بودم، مثل شماها نماینده بودم، هم توى دولت بودم؛ هر دو حالت را من درک کردم ... سختگیرى نکنید ... نباید بگذارید کار به اصطکاک برسد. مردم هم واقعاً دیگر از اصطکاک خوششان نمىآید... مردم این را دوست ندارند. مردم میخواهند ماها که اینجا در مسند مدیریت کشور نشستیم، با همدیگر مهربان باشیم، با هم کار کنیم، نسبت به هم صمیمى باشیم... نوع برخوردها، نوع صمیمى، نوع مهربانانه، نوع مؤمنانه و برادرانه باید باشد.
(18 خرداد 89) کار دولت را تسهیل کنید
نکته دیگرى که همیشه محل کلام بوده است، ما هم عرض کردهایم، شماها هم میگوئید، دولت هم میگوید، مسئلهى همکارى مجلس و دولت است؛ این باید تحقق پیدا کند. اینکه مجلس بگوید از طرف ما همه کارها انجام گرفته، دولت است که باید جلو بیاید؛ از آن طرف هم دولت بگوید از طرف ما همه کارهاى لازم انجام گرفته، این مجلس است که باید جلو بیاید؛ این نمیشود. صمیمانه باید همکارى کنیم. ...یعنى نه در دولت باید انگیزه نافرمانىِ نسبت به مجلس پدید بیاید و وجود داشته باشد، نه در مجلس بایستى مطلقاً انگیزه اذیت کردن دولت، معطل کردن دولت وجود داشته باشد. بنابراین هر دو صمیمانه، به صورت واقعى، با ملاحظه جایگاه یکدیگر، بایستى به هم کمک کنند؛ این یک وظیفه بسیار مهمى است.
... باید ما کار دولت را تسهیل کنیم. باید ما کار دولت را رعایت کنیم... مجلس باید کارى کند که دولت بتواند به قانون عمل کند؛ والّا اگر فرض کنیم یک تکلیفى بر دوش دولت گذاشتیم، اعتبارش را تصویب نکردیم؛ خوب، این نمیشود؛ اینها مشکلات دارد. یا فرض بفرمائید دولت لایحهاى را به مجلس مىآورد ... بعد در مجلس تصرفاتى در این لایحه میشود که بکلى یک چیز دیگرى از آب در مىآید. واقعاً باید صمیمانه کار کنند؛ ... همه باید اینجور تقیدى را داشته باشند...
(8 خرداد 90) جلوگیری از ایجاد اختلاف
ایجاد دعوا، گریبان یکدیگر را گرفتن، ایجاد اختلاف عمیق، یکى از کارهاى بسیار بد، بسیار بزرگ و نکوهیده است؛ این همان چیزى است که دشمن میخواهد. شما در مجلس شوراى اسلامى سهم خودتان را در این زمینه ایفاء کنید...
(8 خرداد 90) همافزایی با دولت
توصیهاى است که من همیشه دارم و آن، همافزائى با قوه مجریه است ... باید همافزائى کرد. نبایستى کار را جورى تنظیم کرد، جورى پیش برد که معنایش دعوا و اختلاف باشد؛ این در بیرون، روى مردم، خیلى تأثیراتش بد است. گاهى دیده میشود که مثلاً در مجلس، در یک نطقى، در یک اظهار نظرى، یک حرفى زده میشود. ... بایستى همکارى کرد، باید کمک کرد؛ هم مجلس کمک کند به دولت، ... بعضىها ... شدهاند دلسوز استقلال مجلس: آقا مجلس استقلال داشته باشد! این هیچ منافاتى با استقلال مجلس ندارد. انسان نگاه کند ببیند دولت چه جورى میتواند عمل کند، چه جورى بهتر میتواند عمل کند، چه جورى آسانتر میتواند عمل کند، قانون را تنظیم کند ؛ این ممکن است، ... رفق، خوب است؛ رفق، همسازى، همیارى، مدارا.
(توضیح آنکه در جلسه ای که با حضور رئیس جمهور و ربرای دفاع از وزیر پیشنهادی رئیس جمهور تشکیل شده بود نمایندگان مجلس بارها با قطع سخنان وی به علامت مخالفت با رئیس جمهور عدد دو را تکرار کرده ومانع ایراد سخنان احمدی نژاد شدند).
(1 تیر 90) دیدار با هیئت رییسه و روسای کمیسیونها بعد از برخورد نامناسب مجلس با رییسجمهور:
حادثه دیروز در مجلس [نسبت به رئیس جمهور] هم بنده را به شدت ناراحت کرد و هم به شدت نگران شدم. گاهی اوقات مسائلی پیش می آید که باید از آن به خدا پناه برد. ناراحتی ام به دلیل اهانت به رئیس جمهور بود، شما اهانت کردید به رئیس جمهور. شما می توانید به رئیس جمهور تذکر بدهید، سوال کنید استیضاح کنید، ولی نمی توانید به هیچ کس توهین کنید به خصوص به رئیس جمهور، رئیس جمهور یک مقام محترم است در قانون اساسی. نگاه به سابقه بکنید.
همیشه روسای جمهور در مجالس مخالفینی داشت، کی اینطور توهین کردند نسبت به رئیس جمهور؟ این رفتار اهانت آمیز ظلم بود، ناحق بود، گناه بود. نگرانی ام نسبت به مجلس بود. حقیقتاً نگران خود مجلس شدم. این چه وضعی است که مجلس که نمونه فضائل مردم معرفی شده است، دو دو کند و نگذارد کسی حرفش را بزند؟ من چند بار تا حالا به آقای لاریجانی گفتم که جلوی این کار بگیرد. دو دو یعنی چه؟
همین مانده که یقه یکدیگر را بگیریم و بر سر و کله هم بزنیم مثل برخی کشورهای دنیا. من جدا نگران شدم چه کار کنیم؟
علنی بگویم که مجلس ظلم کرد و خلاف عدل کرد و گرفتار رذیلت شد؟! از آقای لاریجانی و معاونانش، نواب رئیس گله دارم. دیروز وقتی دو دو کردند، آقای لاریجانی باید صحبت آقای رئیس جمهور را متوقف می کرد و به جماعت اقلیتی که دو دو می کنند، حمله می کرد. اینها مجلس را جلوی مردم بی آبرو می کنند. اینها که دو دو می کنند از نظر تعداد اقلیت اند. باید به اینها حمله می کردید. این اقلیت را به مردم معرفی کنید. باید آقای لاریجانی حمله می گردند به آنها. منتقد هستید از دولت، از رئیس جمهور می توانید بگوئید، حرفتان را بزنید و علاج جویانه وارد میدان شوید.
یک جور هم برخورد خصمانه و کینه ورزانه است، معلوم است می خواهد ناخن بزند. خدا با شما اینطور سختگیری کند خوشتان می آید؟ اگر مجلس بخواهد از مرکز پژوهشها تحقیق و تفحص کند شما اشکال ندارید؟ من این رفتارها را نمی پسندم. این شأن شماها نیست. من جدا معترضم. این متناسب شما نیست. بساط این دو دوها را، این هوچیگری ها را از مجلس جمع کنید. حیف است مجلس تبدیل شود به هر محل برای هوچیگری.
این را نمی پسندم. آدم می تواند تعابیر تندتری هم نسبت به مجلس بکار ببرد. درست نیست که مجلس بنا کند هو کردن. این برای من قابل قبول نیست. من از آقای لاریجانی و نواب رئیس هیئت رئیسه جدا توقع دارم که به نمایندگان بگویند هر کس دو دو کرد شناسایی کنند و به رئیس بگوئید. آنها را به مردم معرفی کنید. این بود عرض بنده.
شما می خواهید بگوئید مجلس با رئیس جمهور همراه نیست، خوب رأی ندهند، حرفش را نپذیرند. حق ندارند که به او توهین کنند.
برای دلگرم کردن مردم باید علنی (پوزش از رئیس جمهور) بگویید و صدا و سیما پخش کند همین امشب هم با آقای احمدی نژاد تماس بگیرید و دلجویی کنید.
(1 فروردین 91) عدم نزاع قوا با یکدیگر
هم دولت حریم مجلس را حفظ کند، هم مجلس حریم دولت و رئیس جمهور را حفظ کند؛ با هم باشند، در کنار هم باشند. این معنایش این نیست که همه یک جور فکر کنند؛ معنایش این است که اگر دو جور فکر میکنند، دستبهگریبان نشوند. هر گونه مخالفت ما با یکدیگر، هر گونه دعوا و نزاع ما با یکدیگر، دشمنان را امیدوار میکند، خوشحال میکند.
(15 فروردین 91) همدلی مجلس و دولت
حضرت آیتالله خامنهای، رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار جمعی از مسئولان کشور در سه قوه، همه مسئولان را به همدلی، همفکری، همکاری صمیمانه و تلاش جدی برای حمایت از تولید ملی و فرهنگسازی عمومی در جهت آن فراخواندند . ایشان یکی از لوازم حرکت همهجانبه در جهت حمایت از تولید ملی و مقابله با تلاشهای جبهه استکبار را همکاری و همدلی مجلس و دولت برشمردند و به قوای مقننه و مجریه توصیه کردند: امروز کشور در عرصههای مختلف نیازمند تلاش، تحرک، نوآوری و ابتکار است که لازمه رسیدن به این هدف، همفکری، تدبیر و همراهی مسئولان بهویژه در دولت و مجلس است.
ایشان با تأکید مجدد بر لزوم حمایت عملی از تولید ملی و با اشاره به نقش عمده دولت در این موضوع و همچنین نقش تسهیلکننده مجلس در این خصوص افزودند: مجلس و دولت باید با همکاری صمیمانه برای حمایت از تولید ملی، گامهای عملی بردارند.
(15 فروردین 91) برنامه پنجم به طرح تبدیل نشود
در بررسى برنامه پنجم جورى عمل بشود که آن اشکالى که قبلاً عرض کردیم، پیش نیاید؛ یعنى برنامه ماهیتاً متفاوت با آنچه که به صورت لایحه به مجلس داده شده، از آب در نیاید؛ یعنى اصلاح بشود، تکمیل بشود، نه تبدیل بشود.
(21 دی 88) دیدار با فراکسیون انقلاب اسلامی: عدم تغییر لوایح دولت به طرح مجلس
بنده معتقدم لایحه دولت را باید گرفت؛ اگر اشکالی دارد، اشکال را به دولت گفت تا خود دولت برطرف کند و مجدداً لایحه را بیاورد و تصویب شود. این حرفی که دولت میزند و میگوید لایحه من را میگیرند و یک 100 درصد را تبدیل میکنند به 50 درصد، 60 درصد، به اعتقاد ما این اشکال واردی است، این اشکال درستی است.
(21 دی 88) دیدار با فراکسیون انقلاب اسلامی: عدم تحمیل قانون به دولت
شما نگاه کنید ببینید قوانین چهجوری است؛ طبق قوانین باید عمل کرد؛ لیکن این اشکال در مواردی بر مجلس وارد است. یا مثلاً فرض بفرمایید تحمیل یک قانونی بر دولت، در حالی که امکانات لازم برای اجرای آن قانون در اختیار دولت قرار داده نشده...یا کشاندن وزرا بیش از اندازه لازم به مجلس، به مناسبت سؤالها و این چیزهایی که انجام میگیرد، یا وقتها را گذراندن به بحثهای زیادی. به نظر من از این چیزها میشود صرف نظر کرد. میشود مجلس را کاریتر، و ارتباط با دولت را فعالتر و نزدیکتر و صمیمانهتر کرد.
دوم: مجلس و ضرورت پالایش درونی خود
(21 خرداد 87) مجلس روى قانون و نظارت وقت بگذارد
روى قانون و روى نظارت دوستان خیلى بایستى وقت بگذارند. قانون باید جامع باشد، باید کامل باشد، باید ماندگار باشد، باید کارشناسى شده باشد، باید گرهگشا باشد، باید ناظر به مشکلات زندگى مردم باشد. نمیگوییم قانونى که براى کوتاهمدت یک گرهاى را باز میکند، لازم نیست، چرا؛ بعضى از قوانین هست که یک گره کوتاهمدت را باز میکند، چارهاى هم نیست، بایستى این قانون گذاشته شود - اینجور قوانین هم داریم - لیکن طبع اکثرى و طبیعى قوانین این است که ماندگار، قابل تطبیق با شرایط گوناگون، مفید، صریح، شفاف و غیر قابل تأویل باشد؛
(21 خرداد 87) دوری از اشرافیگری در مجلس
آقایان و خانمهاى نماینده سعى کنند مردمى بمانند. مردمى بودن هم فقط این نیست که انسان هر گاهى یک بار به محل انتخابات سر بزند ... نباید ما در جمهورى اسلامى کمک کنیم به ایجاد یک طبقه جدید، یک طبقه برخوردارِ اشرافىِ جدید. نباید بگذاریم این کار انجام بگیرد. این هم با دستور و حکم و فرمان حاصل نمیشود، با دل، با ایمان، با انگیزه، شدنى است.
(2 تیر 88) موضعگیریها بر مبنای مبانی انقلاب باشد
مبانى انقلاب را باید مرور کرد؛ فراموش نکنید. اینى که گفته بشود ما در نظرات امام ... تردید کنیم، این درست نیست. وصیتنامه امام، جمعبندى شده فرمایشات امام (رضوان اللَّه تعالى علیه) مبانى انقلاب ماست، اصول انقلاب ماست... اینها را دائماً در نظر داشته باشید. قانون، موضعگیرى و حرکت بر این اساس باشد.
(2 تیر 88) جلسه اخلاق داشته باشید
خوب است که عملاً هم جلسات اخلاقى و معرفتى داشته باشید. انسان خالى میشود. در بحبوحهى کار، انسان تهى میشود. یک مقدارى باید در وسط این گرماگرمِ کارهاى اجرائى، آسمانى شد، خدائى شد، بالا رفت، ... «آنان که غنىترند، محتاجترند» به این جلسات اخلاقى، به این جلسات معنوى.
(2 تیر 88) بالا رفتن تحمل حرف مخالف
روحیه تحمل حرف مخالف را در مجلس بالا ببرید. یک چیزى برخلاف نظر شماست؛ خوب، بگوید؛ آسمان که به زمین نمىآید. گوش کنید، بعد هم با استدلال آن را رد کنید. اگر وقت رد کردن و جواب گفتن ندارید، برطبق آن رأى ندهید، عمل نکنید. اگر رفیقى، دوست و آشنائى دارید که میخواهید ذهن او را روشن کنید، خیلى خوب، آهسته به او بگوئید. نگذارید گفتنها و اظهار نظر کردنها ابتر و ناقص بماند. متأسفانه در مجالس ما از اوائل هم این حالت بود که یک عدهاى وسط صحبتى، وسط حرفى، پرخاشگرانه صدا را بلند کنند و حرف بزنند.
(2 تیر 88) اظهارنظرهای به دور از لجاجت
بنابراین، هم به این معنا که انسان در مجلس حالت تحمل را بالا ببرد، هم به اینکه سعى شود اظهارنظرها از سر لجاجت نباشد، توجه شود. ... از سر لجاج نباشد، تحمل نظر مخالف وجود داشته باشد.
(2 تیر 88) دوری از اسراف
یکى هم مسئله اسراف و اینهاست؛ اسراف در هزینهها، اسراف در سفرها؛ اینها هم چیزهائى است که گاهى بعضى از نمایندگان محترم به من مینویسند یا میگویند. خود شما باید به این نکته توجه کنید، نگذارید جورى بشود که مجلس شوراى اسلامى آن حالت پارسائى و زهد را از دست بدهد؛
(2 تیر 88) دوری از کانونهای قدرت و ثروت
یک مسئله دیگر هم نزدیک شدن به صاحبان قدرت و ثروت است؛ این را ما با شما بىرودربایستى عرض کنیم... این خیلى خطر بزرگى است که کسى به خاطر تأمین نمایندگى در یک دوره، نزدیک بشود به صاحبان ثروت یا به صاحبان قدرت؛ این خیلى چیز بدى است؛ این از آن چیزهائى است که خداى متعال از آنها نمیگذرد و انتقام خواهد گرفت. این چیزها روى شخص، روى عاقبت به خیرى و روى جامعه اثر منفى میگذارد.
(2 تیر 88) طرح نظارت واقعی باشد
در این طرح نظارت هم که حالا کلیاتش تصویب شده، دوستان جورى تنظیم کنند که یک نظارت واقعى انجام بگیرد... جورى عمل کنید که واقعاً یک چشم بصیر و بینائى از خود مجلس مراقبت کند. اینجور نباشد که رودربایستى و بده بستان و اینها بر این قضیه حاکم شود.
(18 خرداد 89) ضرورت تدوین طرح نظارت بر نمایندگان
مجلس نسبت به دستگاههاى اجرائى کشور شأن نظارتى دارد ... یک شأن نظارتى هم براى خود مجلس و براى آحاد نمایندگان تعریف کنید. من معتقدم که شما دو سال دیگر توى مجلسید، معلوم نیست بعد از این توى مجلس باشید یا نباشید؛ ... اگر شما امروز توانستید یک سازوکار کنترلىِ متقن و محکم براى نظارت بر کار نماینده پایهگذارى کنید، تا هر وقتى که این دستگاه خوب کار کند، اجرش مال شماست؛ ... آن طرف قضیه هم متأسفانه همین جور است. اگر امروز با قدرتى که خدا به شما داده ... میتوانید این ابزار کنترلى را کار بگذارید، ولى کار نگذارید، از شما سؤال خواهد شد.
(8 خرداد 90) انتقاد از کمکاری در طرح نظارت بر مجلس
من پارسال به شما عرض کردم که در داخل مجلس شوراى اسلامى، خود نظارتى بگذارید. این، همان تقواى جمعى است. ... حالا حرفهائى گوشه کنار زدند که نماینده باید آزاد باشد، چه باشد. کسى با آزادى نماینده مخالف نیست؛ با کجرفتارى نماینده مخالف است... من پارسال در این خصوص سفارش کردم. البته اخیراً در مجلس نسبت به این قضیه کارکى انجام گرفت، اما اهمیت این قضیه درست به دست نیامد.
(8 خرداد 90) مجلس کم کار نشود
مراقب باشید به خاطر انتخابات آخر سال در اسفند، این ده ماهى که باقى مانده، مجلس دچار رکود و کمکارى نشود... خواهشم این است که این اتفاق نیفتد.
(8 خرداد 90) تقوای جمعی را رعایت کنید
اینجا جاى تقواى جمعى است ...جمع به حیث جمع، مراقب خودشان باشند. بىمراقبتى جمعها نسبت به مجموعه خودشان، موجب میشود که حتّى آدمهائى هم که در بین آن جمعها تقواى فردى دارند، با حرکت عمومىِ آن جمعها بغلتند و به جائى بروند که نمیخواهند. در طول این سى سال، ما از این ناحیه ضربه خوردهایم.
گلایه رهبری از تعرفه واردات خودرو
حجتالاسلام روحالله حسینیان نماینده مردم تهران به خبرگزاری فارس، گفت: در دیدار نمایندگان روحانی مجلس با رهبر انقلاب، ایشان نسبت به غیبتهای نمایندگان و صندلیهای خالی آنان در مجلس انتقاد کردند و گفتند که مجلس باید با دقت مسائل را بررسی کند.
وی افزود: رهبر انقلاب در این جلسه با اشاره به کاهش 20 درصدی تعرفه واردات خودرو فرمودند، چرا تعرفه واردات خودرو را نمایندگان کاهش دادند و بعد از اینکه تذکر نیز در این باره داده شد، آن طرح دو فوریتی برخی از نمایندگان برای افزایش تعرفه واردات خودرو، یک فوریتی شد و با تأخیر این مسئله مجدداً میخواهد در مجلس بررسی شود.
نماینده مردم تهران به تذکر دیگر رهبری اشاره کرد و متذکر شد: رهبر انقلاب همچنین فرمودند، باید تلاش شود تا دیگران از رابطه و هماهنگی بین دولت و مجلس سوء استفاده نکنند چرا که دشمنان خواهان ایجاد اختلاف بین مجلس و دولت هستند.
حسینیان در خاتمه گفت: رهبر انقلاب همچنین فرمودهاند که باید مجلس تلاش کند تا در خصوص رابطه قوه مقننه و دولت به دشمنان سوژه ندهد.
سوم: رعایت قانون در قوه قانونگذار:
(21 خرداد 87) تذکر به تکلیفگرایی در مجلس
نگاه کنیم سختترین کارها هم براى انسانى که نتواند مهار نفس را به دست بگیرد، نتواند بر خواهشها غلبه کند، همین است. نگاه کند ببیند تکلیف چیست، حقیقتاً تکلیف را جستجو کند. وقتى تکلیف را تشخیص داد، آن را با شجاعت، با قاطعیت، با روى باز، با رضایت خاطر، با عدم واهمه از پیامدهاى دنیوى - که اگر این را بگویم، اگر این موضع را بگیرم، اگر اینجور مشى کنم، فلان کس چه خواهد گفت، فلان کس چه موضعى خواهد گرفت، آینده من چه خواهد شد، بدون این ملاحظات - انجام دهد.
(21 خرداد 87) قانون تحتتأثیر نفوذ این و آن هم نباید قرار بگیرد
قانون تحت تأثیر نفوذ این و آن هم نباید قرار بگیرد...خیلى بایستى مراقبت کرد که قانون تحت نفوذ افراد متنفذ قرار نگیرد.... این که گفته میشود که در جمهورى اسلامى خوب است نمایندگان محترم در تبلیغات و در تلاشها و فعالیتهاى انتخاباتىشان کمک مالى از بعضى از مراکز داراى طمع قبول نکنند، به خاطر این است؛
(2 تیر 88) قانونی بگذرانید که تاثیر مثبت در مردم بگذارد
اگر ما قانونى میگذاریم که روح قانونپذیرى را در مردم تقویت میکند، این خوب است؛ اگر بعکس، قانونى میگذاریم که روح قانونشکنى و بىاعتنائى به قانون را در مردم به وجود مىآورد - ولو به طور غیر مستقیم - این مرجوح است.
اگر قانونى میگذاریم که روح قناعت را در مردم تقویت میکند، این خوب است؛ اگر بعکس، روح اسراف را در مردم تقویت میکند، این بد است. اگر روح دیندارى را در مردم تقویت میکند، این خوب است؛ اگر روح لاابالیگرى را در مردم تقویت میکند، این بد است.
(2 تیر 88) به قانون احترام بگذارید
همه بایستى به قانون احترام بگذارند. این مورد هم مثل موارد دیگر از چیزهائى است که فرهنگ آن بایستى از نخبگان سرریز بشود به بدنه جامعه. اگر شما که جزو نخبگان هستید، قانون را رعایت نکردید، انتظار نداشته باشید که بدنه جامعه قانون را رعایت کند.
(2 تیر 88) قانون کشوری باشد نه منطقهای
نمایندگان محترم در قانونگذارىها نگاهشان به کل کشور باشد. البته مصلحت منطقه خودشان را حتماً باید در نظر بگیرند - شکى نیست - لیکن آن مصلحت بایستى داخل بشود در مجموعه نگاه به کل کشور؛
(18 خرداد 89) فعالیت جدی در کمیسیونها
کمیسیونها در مجلس خیلى وظیفه و نقش بر عهده دارند. کمسیونها خیلى باید کار کنند. صحن علنى مجلس البته جاى تصمیمگیرى است، اما کار بنیانى در کمیسیونها انجام میگیرد... در مجلس کسانى را سراغ داشتیم که قبل از اینکه بیایند توى کمیسیون اظهارنظر کنند، خودشان پیشمطالعه میکردند، ...اینجور کارى خیلى خوب است. ...کار بررسى در کمیسیون، بلکه قبل از کمیسیون را باید جدى گرفت. لذا حضور در کمیسیونها خیلى مهم است، و حضور سر ساعت و حضور مستمر خیلى اهمیت دارد.
(8 خرداد 90) مسئولین مجلس احترام انتخابات را نگاه دارند
من میخواهم سفارش کنم که مسئولین کشور مراقب باشند احترام انتخابات را نگه دارند. هم مجلس، هم دولت، هم قوه قضائیه، احترام انتخابات را نگه دارند. اگر کسى به انحاء مختلف دخالت کند، هیچ روا نیست، جایز نیست. باید مردم بر طبق روال قانونى ببینند، تشخیص بدهند، بشناسند و انتخابات انجام بگیرد.
(18 اسفند 90) قانون راهگشا باشد
اهمیت کشور به تنظیم قوانین این کشور است. ما در همه مسائل احتیاج داریم به قانونهاى راهگشا. نمایندگان مجلس حقیقت را نگاه کنند، نیاز را بشناسند، بر طبق نیاز، درست، آن درمان لازم را براى هر درد و هر شکایتى جلوى پاى مسئولین بگذارند. قانون باید راهگشا باشد. قانونى که راهها را ببندد، کارها را مشکل کند، یا قابل اجرا نباشد، یا مشکلات فراوان درست کند، یا دچار تناقض باشد، فایده ندارد. صرف اینکه ما بنشینیم یک قانونى تهیه و تنظیم کنیم، کافى نیست.
چهارم: توصیهها و سفارشات
(18 خرداد 89) از همه فرصت استفاده کنید
اگر ما در این شرائط نقشآفرینى کنیم، یقیناً به نفع آیندهى کشور... خواهد بود. این نقشآفرینى هم متوقف به این است که در داخل، انسجام لازم، اقتدار لازم، انگیزهى کافى، همکارىهاى صمیمى و تنگاتنگ وجود داشته باشد. به مسائل کشور، به مسائل قانونگذارى، به رابطهى دولت و مجلس، به موضعگیرىهاى گوناگون در زمینهى مسائل داخلى و خارجى، با این دید باید نگاه کرد؛...در این دو سالى که از عمرش باقى مانده است، از همه فرصت استفاده کند، براى اینکه آنچه که بجاست، بحق است و شایسته است، به وسیلهى این مجلس انجام بگیرد.
(8 خرداد 90) بیدار باشید
بیم آن هست که ما یا غافل شویم یا مغرور شویم؛ ... تک تک ماها مخاطب این حرف هستیم. یعنى شما دویست و نود نماینده در مجلس، هر یک یکتان جداگانه مخاطب این خطاب الهى و این مسئولیت الهى هستید؛ باید مواظب باشید. ... باید بیدار بود، باید هشیار بود. این هشیارى هست، این بیدارى هست. من توصیه و تأکیدم این است که این را حفظ کنیم، نگه داریم.
21 دی 88 (دیدار با فراکسیون انقلاب اسلامی) به رئیس مجلس تذکر دهید
در مورد مسائل داخل مجلس و رئیس خودتان، به نظر من این اشکالات را تذکر بدهید، مانعی ندارد؛ منتها اینجا هم شما سعی کنید بیش از آن مقداری که حد و حق این اشکالات است، برایش حساب باز نکنید. اولاً راه حمل بر صحت را به کلی و در مواردی نبندید.
(21 دی 88) دیدار با فراکسیون انقلاب اسلامی: تشتت در اصولگرایی ایجاد نشود
این مجموعه اصولگرا و انقلابی که امروز در مجلس هستند و بحمدالله در کشور هم اکثریت قاطعی دارند- به دلیل همین انتخابی که انسان میبیند انجام گرفته؛ خوب، این نشانه این است که مردم این جهتگیری و این راه را دوست میدارند- حتی المقدور نگذارید متشتّت شود. این وحدت مهم است. البته ما در سطح کشور هم معتقد به وحدتیم، در این مجموعه معتقد به ارزشها و اصول هم معتقد به وحدتیم؛ این را باید حفظ کرد، ولو با یک اغماضهایی. بعضی از اغماضها ممکن است اعتراض برخی دیگر را متوجه انسان بکند؛ خوب، بکند؛ ولی آدم باید ببیند حق چیست.
حسن ختام: خوش عاقبتی یا...
رهبر فرزانه انقلاب اسلامی در اولین دیدار با نمایندگان مجلس هشتم بیان داشتند که نمایندگان قدر فرصت 4 ساله نمایندگی را دانسته و برای آخرت خود توشه ای برگیرند. حال قضاوت اینکه آیا این توشه برای این نمایندگان بهشت برین را به ارمغان آورده یا خدای ناکرده برای برخی شان بد عاقبتی به ارمغان آورده است را به مردم وانهاده و در پایان به این تذکر رهبری اشاره میکنیم.
(21 خرداد 87) این دوران - همانطور که عرض کردیم - دوران کوتاهى است؛ امروز شروع شد، تا چشم به هم بزنید، تمام میشود. این چهار سال - مثل همه زندگى همینجور است - دوران کوتاهى است و زود میگذرد. خوشا به حال آن کسانى که از این دوران براى بعد خودشان، براى پرونده عمل خودشان و صحیفه عمل خودشان، انشاءاللَّه استفاده کنند.