اعراب و اسرائیل در ترازوی آمار

مرتضی شیرودی

مقایسه آماری اعراب و اسرائیل، می‌تواند علت شکست‌های پی در پی نظامی و سیاسی اعراب را در مقابله با اسرائیل مشخص کند و راه‌های درمان آن را نشان دهد.

1. جمعیت: جمعیت اعراب در اواسط دهه 70/90 از مرز 250 میلیون نفر گذشت که این رقم در مجموع 4/5 درصد جمعیت جهان را تشکیل می‌دهد، و احتمال می‌رود، در اوایل قرن 21، جمعیت آنها از 300 میلیون نفر فراتر رود. اعراب در منطقه‌ای وسیع که بیش از 13 میلیون کیلومتر است، زندگی می‌کنند. این منطقه 9 درصد مساحت خشکی‌های زمین را تشکیل می‌دهد، ولی جمعیت رژیم اشغالگر قدس در اواسط دهه 90 تا 70 به 5/5 میلیون نفر رسید که یک پنجم آن را اعراب تشکیل می‌داد.

مساحت سرزمین‌های اشغالی اندکی بیش از 20 هزار کیلومتر مربع است. بنابراین، اعراب از لحاظ جمعیتی 50 برابر اسرائیل هستند، و قلمرو آنها 600 برابر بیشتر است. به علاوه، هم اعراب و هم اسرائیلی‌ها، جمعیتی را نیز در خارج از قلمرو ارضی خود دارند. البته جمعیت یهودیان نسبت به جمعیت اعراب کمترند، ولی به مراتب مؤثرتر، قدرتمندتر و ثروت‌مندترند.

2. آموزش. علی‌رغم آن که در قرن بیستم در کشورهای عربی، تلاش‌های گسترده‌ای برای گسترش آموزش در بین بی‌سوادان انجام شده است، ولی بی‌سوادی همچنان در این کشورها، یک معضل است و احتمال می‌رود در اواسط دهه 70/90 میزان آن 45 درصد باشد که از متوسط جهان و حتی از متوسط کشورهای در حال توسعه نیز بیشتر است؛ در حالی که رقم بی‌سوادی در بین یهودیان، تقریباً صفر و در بین اعراب فلسطینی بسیار کمتر از اعراب غیرفلسطینی است. میزان بالای باسوادان در اسرائیل، اثر خود را در بخش تحقیقات تولیدات نشان می‌دهد.

3. تحقیقات. در دهه 70/90 سهم هر فرد از بودجه اختصاص یافته به وسیله کشورهای عربی به تحقیقات و فناوری، کمتر از یک دهم دیگر افراد جهان است، در حالی که سهم هر اسرائیلی از بودجه تحقیقات 3 برابر متوسط جهانی بوده است؛ یعنی سهم هر اسرائیلی 30 برابر یک عرب است. در کشورهای عربی دو دهم درصد از تولید ناخالص ملی به تحقیقات اختصاص یافته، حال آن که متوسط جهانی 1/4 درصد است، و در اسرائیل این رقم به 2 درصد تولید ناخالص ملی می‌رسد؛ یعنی 10 برابر اعراب.

از سال 1989 تا پایان 1368/1998 تا 1377، 700 هزار نفر از جمهوری‌های سابق اتحاد جماهیر شوروی به اسرائیل مهاجرت کرده‌اند که 70 هزار نفر آنها مهندس، 20 هزار نفر پزشک، پیراپزشک و هنرمند و 40 هزار نفر استاد و معلم بوده‌اند. این مهاجرت تعداد دانشمندان و مهندسین اسرائیل را نسبت به اعراب، 2 برابر کرده است.

4. تولیدات. در زمینه تولیدات علمی نیز اعراب در وضعیت نامناسبی به سر می‌برند. به عنوان مثال، در سال 1374/1995 سهم اعراب در نشر مقالات و آثار علمی در مجله‌های معتبر بین‌المللی، 7 دهم درصد بود که کمتر از یک ششم سهم جهانی است، اما سهم اسرائیل به 10 برابر جمعیت این کشور در مقایسه با کل جهان می‌رسد. بنابراین، برتری اسرائیل بر اعراب در این زمینه به 70 درصد می‌رسد. طبق آمار سازمان ثبت اختراعات و علائم تجاری در سال 1377/1998 کشورهای عربی، مجموعاً 24 اختراع و علامت تجاری را در این مرکز به ثبت رسانده‌اند.

به عبارت دیگر، به ازای هر یک میلیون نفر جمعیت از کشورهای عربی، یک دهم اختراع به ثبت رسیده است، اما در همین سال، اسرائیل 577 اختراع به ثبت رسانده که به معنی 102 اختراع برای هر میلیون نفر است. به این معنا که متوسط اختراعات در اسرائیل در مقایسه با جمعیت اعراب، 1000 برابر کل کشورهای عربی است، در حالی که تعداد دانشمندان اسرائیل به نسبت جمعیت، 10 برابر دانشمندان عرب است.

نتیجه اینکه شاید مؤثرترین راه پیروزی بر اسرائیل غاصب، نه خرید تسلیحات بیشتر بلکه ارتقای کیفی جمعیت و بالا بردن سطح آموزش و افزایش میزان تحقیقات و افزودن بر مقدار تولیدات است. در واقع، قدرت واقعی نه در افزایش بودجه نظامی، بلکه در افزایش قدرت ملی است.