اولویت بندی مناقشه های سال 2014 از منظر آمریکا

پایگاه بصیرت؛ گروه بین الملل: با آغاز سال 2014 گزارش سالانه شورای روابط خارجی آمریکا که اولویت های سیاست خارجی این کشور را در زمینه ایجاد بازدارندگی برای آمریکا در سال جاری میلادی تعیین می کند، منتشر شد. در تهیه این گزارش، مرکز «اقدام پیشگیرانه» شورای روابط خارجی با بیش از 1200 مقام دولتی، کارشناس و متخصص مصاحبه کرده و فهرستی متشکل از 30 مناقشه تهیه کرده است که ممکن است در دوازده ماه آینده شکل بگیرند یا تشدید شوند.

در این گزارش سالانه، مناقشات کنونی و احتمالی، بر اساس احتمال وقوع آن ها در سال جدید و تأثیرشان بر منافع آمریکا مورد بررسی قرار گرفته اند. هدف از تهیه چنین گزارشی کمک به سیاستمداران آمریکا در اولویت بندی مناقشه ها و پیشگیری و رسیدگی به آن هاست. کارشناسان، این پیشامدها را همراه با نوع تاثیرشان بر منافع آمریکا و همچنین میزان احتمال وقوع آن ها دسته بندی کرده اند. ‌ شورای روابط خارجی نیز پیشامدها را بر اساس اولویت سیاسی شان به سه گروه دسته بندی کرد.

این گزارش جهان را به سه رنگ با سه درجه اهمیت تقسیم کرده است. رنگ قرمز نشان دهنده بدترین مشکل محتمل است.( ایران نیز در این نقشه به رنگ قرمز به نمایش کشیده شده است.) رنگ های نارنجی و زرد نیز به هر حال در سال 2014 تحت نظارت خواهند بود.

شورای روابط خارجی آمریکا، در سال جاری، حملات فضای مجازی علیه این کشور، احتمال از سرگیری تهدید نظامی علیه ایران یا اقدامات تحریک آمیز نظامی کره شمالی را از مهمترین موضوعات در نظر گرفته است.

رئوس کلی گزارش

گسترش جنگ داخلی سوریه و هرج و مرج افغانستان بعد از خروج نیروهای ائتلافی از جمله اولویت های عمده بازدارندگی پیش روی سیاستمداران آمریکایی در سال جدید خواهند بود. فوری ترین نگرانی ها نیز شامل حملات تروریستی یا حملات سایبری به ایالات متحده، حمله نظامی به ایران و بحران در کره شمالی هستند.

اولویت های دسته اول شامل گسترش جنگ داخلی سوریه است. الان حدود دو میلیون آواره سوری به کشورهای همسایه فرار کرده اند. بیش از 55 هزار نفر از سال 2011 تاکنون به اردن رفته و موجب شده اند اقتصاد این کشور و منابع محدود طبیعی اش در تنگنا قرار بگیرد. سازمان ملل برآورد کرده است که اردن تا پایان سال 2014 برای رسیدگی به این بحران انسانی به 5 میلیارد و 300  میلیون دلار نیاز پیدا می کند.

اولویت دیگر بازدارندگی، افغانستان است که در آن نقل و انتقالات امنیتی و سیاسی از جمله خروج نیروهای ائتلاف تا پایان سال 2014 و انتخابات ریاست جمهوری در بهار امسال، موجب می شود سطح تنش و هرج و مرج افزایش یابد و بی ثباتی بیش از پیش تشدید شود.

کره شمالی نیز در این فهرست از اولویت بالا برخوردار است، زیرا این کشور فوریه گذشته یک آزمایش هسته ای انجام داد و آمریکا معتقد است کره شمالی پلوتونیوم کافی برای ساخت پنج بمب هسته ای در اختیار دارد. دغدغه دیگر، بی ثباتی سیاسی داخل کره شمالی است. به عنوان مثال، جانگ سونگ تائک، شوهر عمه کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی که مرد شماره دو کشور بوده است، ‌اعدام شد.

اولویت های بازدارندگی در دسته اول

1- تشدید جنگ داخلی در سوریه از جمله احتمال مداخله محدود نظامی؛

2- تشدید تنش و بی ثباتی در افغانستان ناشی از خروج نیروهای ائتلافی و یا تنش های انتخاباتی؛

3- تشدید بی ثباتی سیاسی و اجتماعی در اردن ناشی از گسترش جنگ سوریه؛

4- بحران جدی در کره شمالی ناشی از تحرکات نظامی ، بی ثباتی سیاسی داخلی یا تهدیدات هسته ای، تسلیحاتی و موشکی؛

5- حمله سایبری به زیرساخت های حساس آمریکا؛

6- احیاء شدن مجدد تهدید حملات نظامی به ایران در نتیجه فروپاشی مذاکرات هسته ای و یا ( به زعم آمریکائی ها) پیدا شدن نشانه های مشخص از هدف ایران برای رسیدن به توانمندی تسلیحات هسته ای؛

7- تشدید تنش های داخلی و بی ثباتی سیاسی در پاکستان؛

8- جنگ داخلی در عراق به علت گسترش درگیری های فرقه ای بین شیعه و سنی؛

9- تقویت القاعده در شبه جزیره عرب به علت تداوم بی ثباتی سیاسی در یمن و یا ادامه عملیات ضد ترور آمریکا در منطقه.

10- از جمله پیشامدهایی که برای اولین بار در این فهرست ذکر شده است، افزایش درگیری ها بین بودائی ها و مسلمانان روهینگا در میانمار، هرج و مرج در بنگلادش، تنش های مرزی بین چین و هند و حاد شدن بحران سیاسی در ونزوئلاست.

نگرانی های آمریکا درباره خاورمیانه

در این زمینه، پل استارس، عضو شورای روابط خارجی آمریکا، به سی ان ان می گوید: آمریکا باید نگران افزایش بی ثباتی ها در خاورمیانه، شرق و جنوب آسیا باشد. این سه منطقه مهمترین موضوعات مورد توجه برای آمریکا در زمان جاری است. در خاورمیانه جنگ داخلی در سوریه و امکان گسترش آن به کشورهای منطقه، احتمال شکست توافق موقت با ایران و از سرگیری تنش ها در روابط با ایران در ماه های آینده و همچنین افزایش بی ثباتی ها در عراق، یمن، مصر و لیبی باعث شده است که خاورمیانه بتواند چالش های بزرگی را برای آمریکا ایجاد کند.

عضو شورای روابط خارجی آم��یکا در ادامه می گوید: نظامیان آمریکایی خروج از افغانستان را آغاز کرده اند و این امکان وجود دارد که نظامیان افغانستانی نتوانند در مقابل طالبان مقاومت کنند و امکان دارد که افغانستان بار دیگر به کنترل طالبان درآید. این رویداد می‌تواند تاثیراتی بر ثبات پاکستان و روابط پاکستان و هند بگذارد؛ روابطی که در سال های آتی رو به وخامت گذاشته است.

پل استارس در ادامه، اختلافات چین و ژاپن درباره جزایر مورد مناقشه و همپیمانی آمریکا با ژاپن را یکی از دیگر موضوعات مورد توجه برای واشنگتن دانست و گفت: این اختلافات می تواند هر لحظه در دریای شرق چین به اختلافات تمام عیار ارضی تبدیل شده و برای آمریکا ایجاد خطر کند. چون این وضعیت باعث تأثیر بر وضعیت اقتصاد خواهد شد؛ اما من این موضوع را در حال حاضر موضوع مورد نگرانی نمی‌دانم.

عضو شورای روابط خارجی آمریکا با اشاره به موضوع نظارت های گسترده جهانی و جاسوسی آژانس امنیت ملی آمریکا و تامین امنیت فضای مجازی افزود: همیشه این احتمال وجود دارد که بازیگران فعال غیر دولتی  به زیرساخت های مجازی آمریکا حمله کنند و رویدادهای فاجعه باری را به وجود آوردند. همچنین اقدامات بازیگران دولتی نیز با توجه به تنش های موجود بین کشورها همیشه عاملی برای نگرانی است.

استارس درباره اینکه افکار و اذهان عمومی در آمریکا تمایل کمی برای مشارکت در حل و فصل این تهدیدات دارند، گفت: باید گفت که سطح تعهد مردم آمریکا برای مشارکت فعال در حل و فصل این درگیری ها با توجه به یک دهه جنگ در افغانستان عراق و دیگر جاها، کمتر شده است.

نکات تحلیلی:

1- آمریکا همچنان حضور خود در خاورمیانه را عامل اصلی رفع بحران ها و چالش های این منطقه می داند، در حالی که علت اصلی این بحران ها حضور و مداخله گری آمریکاست و در صورت نبود بیگانگان، کشورهای منطقه خود توانایی ایجاد امنیت را آن هم به شکل پایداری خواهند داشت. مثلا در موضوع افغانستان چنین تبلیغ می شود که با خروج آمریکائی ها، این کشور نا امن خواهد شد و طالبان به قدرت بازخواهند گشت، در حالی که عامل اصلی این نا امنی ها در افغانستان، حمایت های قبلی آن ها از طالبان و سپس اشغال این کشور است، بدون این که آمریکا در زمینه امنیت آن کاری کرده باشد. کارشناسان معتقدند در صورت خروج آمریکا از افغانستان، بازیگران منطقه می توانند دولت افغانستان را کمک کرده تا تهدیدات طالبان را به شکل نسبتا پایداری خنثی نماید.

2- با توجه به اهمیت موضوع امنیت فضای مجازی آمریکا، مناقشه جاسوسی آمریکا از سران دولت ها و شهروندان اروپایی و نیز شهروندان ایالات متحده همچنان باقی خواهد بود و بلکه افزایش خواهد یافت./