پايگاه بصيرت؛ گروه سياسي/ در اولين روز از ماه مبارک رمضان، ماه رحمت و ضيافت الهي و بهار قرآن، حسينيه امام خميني رحمهالله، عطرآگين از رايحه آيات نوراني قرآن شد. در اين مراسم جمعي از قاريان، استادان و حافظان کلامالله مجيد، در حضور حضرت آيتالله خامنهاي رهبر معظم انقلاب اسلامي، محفل انس با قرآن بر پا کردند و گروههاي جمع خواني نيز به تلاوت آياتي از قرآن و حمد و ثناي پروردگار پرداختند.
در اين محفل نوراني، حضرت آيتالله خامنهاي در سخناني، کار فعالان قرآني در نزديک کردن جامعه اسلامي به فهم و انس با قرآن را بسيار ارزشمند، مهم و راهبردي خواندند و خاطرنشان کردند: بايد به نحوي برنامهريزي شود که آحاد مردم با مفاهيم و معاني قرآن مأنوس شوند.
متن محور بندي شده بيانات رهبر معظم انقلاب اسلامي بدين شرح است:
بسماللهالرّحمنالرّحيم
الحمدلله ربّ العالمين والصّلاة علي رسوله و آله الميامين
خداوند متعال را شکرگزاريم که عمر داد و توفيق داد تا بتوانيم امسال هم ماه مبارک رمضان را با اين محفل نوراني آغاز کنيم. خوشامد عرض ميکنم به همهي شما قرّاء محترم، حافظان محترم، قرآنيان عزيز، بخصوص برادراني که برنامه اجرا کردند و مجري محترم؛ انشاءالله که همهي شماها جزو اصحاب قرآن در دنيا و آخرت محشور باشيد.
کار راهبردي فعالين قرآني کشور در نزديک کردن جامعهي اسلامي به فهم قرآن و اُنس با قرآن
کاري که قرآنيها امروز در کشور ما ميکنند، بهنظر من يک کار راهبردي و مهم است. درست است که انس با قرآن براي خود تلاوتکنندهي قرآن و مأنوس با قرآن مايهي ارتفاع درجات و تعميق معارف است - اين به جاي خود محفوظ؛ يعني فيضي که خود شما خوانندهي قرآن و تالي قرآن ميبريد، اين در جاي خود دستاورد مهمّي است - امّا در وراي اين يک دستاورد ديگري وجود دارد که دايرهي آن وسيعتر است، و آن عبارت است از نزديک کردن جامعهي اسلامي به فهم قرآن و به اُنس با قرآن، و نزديک شدن به قرآن؛ اين خيلي مهم است. امروز جامعهي قرآني ما، قاريان و حافظان و ترتيلکنندگان و بقيهي کساني که در اين راه تلاش ميکنند، در واقع اين حرکت راهبردي را دارند انجام ميدهند و اين بسيار مهم است؛ اينرا بايد قدر دانست.
ضرورت تلاش براي انس همهي آحاد مردم با قرآن و آشنايي عمومي با مفاهيم قرآني
حقيقت اين است که بحمدالله در اين چند سال، جامعهي قرآني پيشرفت بسيار زيادي کرده است. ما اين جلسهي سالي يکبار را سالهاي متمادي است که داريم، و من پيشرفت محسوس اُنس با قرآن، تلاوت قرآن را در بين مردممان، جوانانمان و علاقهمندان و گسترش روزافزون اين معنا را ميبينم؛ بحمدالله اين جاي شکرگزاري دارد؛ ولي فاصلهي ما با آنچه مطلوب است، فاصلهي زيادي است. نه به معناي اينکه سطح قاري ما شخصاً يا نوعاً و مجموعاً از سطح مطلوب پايينتر يا خيلي پايينتر است؛ نه، اين منظور نيست - بحمدالله قرّاي خوبي داريم که از لحاظ تلاوت، از لحاظ ترتيل، از لحاظ اصوات و الحان، از لحاظ توجّه به معنا و کيفيت تلاوت بهصورت زندهکنندهي معناي قرآن براي مستمع، در سطوح بالا هستند؛ از اين جهات بحمدالله پيشرفتها خيلي خوب است - لکن در سطح عمومي جامعه نه، ما در حدّ مطلوب نيستيم و فاصلهمان زياد است. بايد در کشور ما و در ميان جامعهي ما ترتيبي اتّخاذ بشود که همهي آحاد مردم بهنحوي با قرآن انس داشته باشند و مفاهيم قرآني براي اينها مفهوم باشد و معاني قرآن را درک کنند، به قرآن مراجعه کنند؛ ولو به طور اجمال از مفاهيم قرآني سر دربياورند. بايد به اينجا برسيم. در کشورهايي که زبانشان عربي است، اين مرحله را آسانتر طي ميکنند؛ در کشور ما که زبان ما عربي نيست، به اين مرحله دشوارتر ميرسيم، ولي خوشبختانه - بارها عرض کردهايم - کلمات قرآني، کلمات آشنايي براي ما است؛ فهميدن معاني آنها براي مردم ما دشوار نيست و قدري انس و ممارست ميتواند اين چيزي را که مطلوب ما است، انشاءالله در جامعه بهوجود بياورد.
استحکام دروني جامعه اسلامي با انس روزافزون با قرآن
و شما برادران عزيز توجّه داشته باشيد که نظام اسلامي و جامعهي اسلامي با انس روزافزون با قرآن استحکام دروني پيدا ميکند؛ و استحکام دروني آن چيزي است که جوامع را در راههاي مطلوب خودشان و بهسوي مطلوبهاي خودشان قادر ميسازد و قدرت برخورد با چالشها به جوامع ميدهد. بايد در درون مستحکم بود؛ اين استحکام دروني به برکت انس با قرآن حاصل ميشود. انس با قرآن ايمان را تقويت ميکند، توکّل به خدا را زياد ميکند، اعتماد به وعدهي الهي را زياد ميکند، ترس و خوف از مشکلات مادّي را در انسان کم ميکند، انسانها را تقويت روحي ميکند، اعتماد به نفس ميدهد، راههاي تقرّب به خدا را براي انسان روشن ميکند. فوايد و منافع انس با قرآن در اين بخش اينها است.
قرآن کتاب معرفت و نور و هدايت
قرآن کتاب معرفت است، کتاب نور است. وَ مَا جَالَسَ هَذَا القُرآنَ اَحَدٌ اِلّا قَامَ عَنْهُ بِزِيادَة اَو نُقصَانٍ زِيادَةٍ في هُدًي اَو نقصانٍ في عمًي؛(۱) اين کلام منسوب به اميرالمؤمنين است؛ فرمود: هرکسي که با قرآن نشست، از اين نشست که برخاست، يا هدايتي در او افزون شده است يا بيمعرفتي و کورياي از او کم شده است. يک افزايشي و يک نقصاني در او بهوجود ميآيد، افزايش در هدايت و نقصان در کوري، نقصان در گمراهي، يعني گمراهي انسان کم ميشود. هدايت انسان، آگاهي انسان افزايش پيدا ميکند؛ نشست و برخاست با قرآن اينجوري است؛ اين البتّه با توجّه و تدبّر در قرآن حاصل ميشود. قرآن را بايد با توجّه خواند؛ توجّه داشته باشيم که صِرف تشکيل اين اصوات مطلوب نيست؛ با توجّه به معاني، با توجّه به مرادات(۲) قرآني بايد قرآن را خواند؛ اگر اين شد، آن وقت جامعهي اسلامي راه خودش را پيدا ميکند. اَللهُ وَلي الَّذينَ ءامَنُوا يخرِجُهُم مِنَ الظُّلُماتِ اِلَي النُّور؛(۳) از ظلمات خرافات، از ظلمات گمراهيها، از ظلمت ترس، از ظلمت توهّمات، انسان خارج ميشود «اِلَي النُّور»؛ نور هدايت، نور معرفت، نور تقرّب به پروردگار، نور انس با پروردگار. اينها خصوصياتي [است] که با نشستن با قرآن و انس با قرآن براي انسان بهوجود ميآيد و ما به اين احتياج داريم؛ امّت اسلامي امروز به اين احتياج دارد.
چالشهاي جدي امروزين جامعه اسلامي و ضرورت شناخت آن
جامعهي اسلامي امروز با چالشهاي جدّي روبهرو است؛ مکرّر عرض کرديم توجّه به چالشها به معناي اين نيست که ما احساس کنيم که دشمن قوي است و بر ما غلبه پيدا خواهد کرد؛ اينجور نيست. جامعهي اسلامي با چالشها مواجه است و مواجههي با چالشها يک فرصتي است براي اينکه اسلام بتواند از مراحل سير تاريخي حرکت بهسوي اعتلاي مورد نظر، انشاءالله يک پلّهي ديگر، يک حرکت ديگر، يک مرحلهي ديگر پيش برود؛ امروز اينجوري است. ما در دورههاي قبل از پيروزي انقلاب اسلامي و قبل از بيداري اسلامي، دنياي اسلام را در حال غفلت ميديديم؛ امروز دنياي اسلام در حال آگاهي است. حوادثي هم که در دنياي اسلام رخ ميدهد، به کمک آگاهي امّت اسلامي ميآيد؛ ما را آگاهتر ميکند، روشنتر ميکند، وظايف ما را براي ما مشخّصتر ميکند. دشمنان اسلام از اين بصيرت مؤمنين و امّت اسلامي بيمناکند؛ ما اين بصيرت را بايد روزبهروز تقويت بکنيم؛ اوّلين مرحله همين است که اين چالشها را بشناسيم.
صف آرايي اسلام آمريکايي در برابر اسلام ناب محمدي(ص)
آنچه ديده ميشود در دنياي اسلام اين است که به نام اسلام، دشمنان اسلام در پوشش اسلام با اسلام مقابله ميکنند؛ همان تعبيري که امام بزرگوار ما (رضوان الله تعالي عليه) فرمود: اسلام آمريکايي، در مقابل اسلام ناب محمّدي(۴) اسلام آمريکايي، اسلامي است که با طاغوت ميسازد، با صهيونيسم ميسازد، در خدمت هدفهاي آمريکا قرار ميگيرد، ظاهر آن هم اسلام است، اسم آن هم اسلام است، شايد بعضي از مراسم اسلامي را هم انجام ميدهند؛ اگرچه آنطوري که انسان ميشنود - حالا ما اطّلاع خيلي دقيقي نداريم - اين کساني که به نام اسلام، با شکل تعصّبآميزي در برخي از کشورها - اخيراً در عراق و قبلاً در برخي از جاهاي ديگر - ظهور و بُروز پيدا کردند، خيلي هم پابند به احکام و شرايع ديني و وظايف ديني شخصي هم نيستند؛ امّا آنچه مسلّم است، در جهت کلّي قطعاً ۱۸۰ درجه در جهت مخالف اسلام حرکت ميکنند. اسلام همراهي با دشمنان دين را، ولايت دشمنان دين را، ولايت مستکبرين را جزو چيزهايي دانسته است که مؤمن بايد از آن بر کنار باشد؛ اَلَّذينَ ءامَنُوا يقاتِلُونَ في سَبيلِالله وَ الَّذينَ کَفَرُوا يقاتِلُونَ في سَبيلِ الطّاغُوت؛(۵) اگر شما با نام اسلام، در راه طاغوت حرکت ميکنيد، کشف بکنيد که اين اسلام، اسلام درست و حسابياي نيست، اسلام واقعي نيست، يکجاي کار عيب دارد؛ امروز اينجور است.
دستهاي آشکار دشمن در ايجاد بلوا در جهان اسلام
البتّه انسان دستهاي دشمن را ميتواند ببيند؛ بايد باور کرد که دست خبيث سرويسهاي امنيتي و جاسوسي رژيمهاي دشمن اسلام در ايجاد اينجور قضايا و اينجور بلواها براي مسلمانها - حالا يا مستقيم يا غير مستقيم - نقش حتمي دارند؛ آنها هستند که دارند صحنهگرداني ميکنند، کمااينکه انسان مشاهده ميکند؛ نشانهها و دلايل آنها هم آشکار است. اگر امّت اسلامي با معارف قرآن انس داشته باشد، بيشتر آشنا باشد، اينجور حوادث کمتر پيش ميآيد. ارتباط و اتّصال دلها به خدا مانع ميشود از اينکه دلها به راه خدا خيانت کنند؛ که اميدواريم اين پيش بيايد.
توفيق جوانان در انس و ترويج قرآن
شما جوانهاي قرآني و کساني که در راه قرآن عمر خود را، سالهاي خود را، جواني خود را، نيروي خود را مصرف ميکنيد، از خداي متعال شاکر باشيد؛ اين توفيق بزرگي است که خداي متعال جوانان را، نوجوانان را توفيق بدهد که اينها انس پيدا کنند با قرآن؛ راه قرآن را انتخاب بکنند. چنين چيزي در دورانهاي گذشته نبود؛ قرآن در بين جوانان رواج نداشت، ترويج نميشد؛ امروز بحمدالله در بين جوانها ترويج ميشود؛ و شما جزو عوامل و تأثيرگذاران اين ترويج هستيد؛ اين را قدر بدانيد.
ضرورت تمسک عملي فعالين قرآني به قرآن
و سعي کنند برادراني که در زمينهي قرآن فعّاليت ميکنند، در عمل هم «کونوا دُعاةَ النّاسِ بِغَيرِ اَلسِنَتِکُم»(۶) [باشند]؛ نشان بدهند که از لحاظ پايبندي به مقرّرات ديني، به ضوابط ديني جزو افراد برجسته هستند؛ اين را نشان بدهند تا تأثير قرآن در عمل آنها خودش را نشان بدهد: در ممشاي عمومي، در سلوک، در بواطن، در ظواهر؛ ظواهر، ظواهر اسلامي؛ کيفيت برخورد، کيفيت اسلامي؛ اينها را مراعات بکنند. اَلّذينَ اِذا ذُکِرَ اللهُ وَجِلَت قُلوبُهُم وَ اِذا تُلِيت عَلَيهِم ءايتُهُ زادَتهُم ايماناً؛(۷) يک نشاني از اين خصوصيات را برادراني که با قرآن بيشتر مأنوس هستند، نشان بدهند. آنچه شما انجام ميدهيد - که امروز بحمدالله نشانهي قرآني، يک نشانهي پرافتخاري است - براي جوانها و براي نوجوانها و براي مستمعين شما ميتواند يک الگويي باشد؛ از شما ياد بگيرند. سعي کنيد چيزهايي را از شما ياد بگيرند که موجب نزديکي آنها به خدا باشد.
پروردگارا ! به محمّد و آل محمّد تو را سوگند ميدهيم ما را با قرآن زنده بدار؛ ما را با قرآن همنشين بفرما؛ ما را در راه قرآن زنده بدار؛ ما را در راه قرآن بميران؛ ما را با قرآن محشور بفرما؛ قرآن را از ما راضي و خشنود بگردان. پروردگارا ! به محمّد و آل محمّد از اين مجلس، از اين برنامهها و از اين اجراي تلاوتها، به روح مطهّر امام بزرگوار و ارواح مطهّرهي شهيدان، هديهي گرانبهاي امروز را عنايت بفرما. پروردگارا ! به محمّد و آل محمّد ما را در راه اسلام، در راه قرآن، در راه شهيدان و مجاهدان راه حق ثابتقدم بدار.
و السّلام عليکم و رحمة الله و برکاته
1- نهجالبلاغه، خطبهي ۱۷۶
2- خواستها
3- سورهي بقره، بخشي از آيهي ۲۵۷
4- از جمله، صحيفهي امام، ج ۲۱، ص ۱۲۰
5- سورهي نساء، بخشي از آيهي ۷۶
6- بحارالانوار، ج ۶۷، ص ۳۰۹
7- سورهي انفال، بخشي از آيهي ۲