دغدغه رهبری تکیه بر توان ملی و استعدادهای بومی

تکیه بر توان داخلی؛ تقویت خودباوری ملی

تاریخ 35 ساله انقلاب اسلامی ایران حاکی از آن است که قدرتهای استکباری نظام بین‌الملل از ابتدای شکل گیری نظام اسلامی تاکنون با استفاده از شیوه‌های  مختلف، درصدد القاء ناکارآمدی  نظام و ضربه به توانایی‌های ملی  بوده اند؛ از این رو برای رشد و پیشرفت کشور توجه و اتکا به  توان داخلی از موضوعاتی است که  منافع ملی و امنیت ملی را بیش از هر عنصر دیگری به ارمغان خواهد آورد.

از این منظر رهبر فرزانه انقلاب در خصوص تخریب خودباوری ملی توسط دشمنان این ملت می‌فرمایند: «ما را قبل از انقلاب ده‌‌ها سال تحقیر کردند؛ ملّت ایران با این سابقه، با این تمدّن کهن، با این‌همه میراث فرهنگی عمیق، با این‌همه دانشمند در رشته‌های مختلف در طول تاریخ، کارش به جایی رسید که حاکمان این ملّت برای کارهای اساسی کشور باید [کسانی را ] می‌فرستادند سفارت انگلیس و سفارت آمریکا، از سفیر انگلیس و سفیر آمریکا اجازه میگرفتند؛ تحقیر یک ملّت بیشتر از این؟ ........ این گذشته‌ی ما است، ما نباید تحقیر می‌شدیم؛ ما نباید اجازه میدادیم که قدرتهای غارتگر جهانی بیایند اقتصاد ما را در دست بگیرند، نفت ما را ببرند، منابع ما را تصرّف بکنند، از لحاظ سیاسی و اجتماعی هم ملّت ما را تحقیر بکنند؛ امّا این اتّفاق افتاد.» (بیانات در دیدار کارگران در گروه صنعتى مپنا 10/2/93 )

از این منظر با توجه به استراتژی دشمن در جهت القا روحیه ناباوری ملی از سال ‌ها قبل از انقلاب  و ایجاد ذهنیت منفی در افکار عمومی برای تخریب خودباوری ملی،‌ توجه به عزم ملی، توان داخلی و عدم نگاه به دست بیگانگان تنها راه پیشرفت و توسعه کشور در شرایط فعلی قلمداد می‌گردد. موضوعی که  رهبر فرزانه انقلاب در مورد آن می‌فرمایند: « با تکیه بر توانایی ‌ها و استعدادهای درونی خود بسیاری ازگره ‌ها را باز کنیم ». (دیدار از نمایشگاه هوافضا21/2/93)

 در واقع در شرایط فعلی تاکید معظم له بر توان داخلی و نگاه به استعداد خودی از راه‌های دستیابی به موفقیت در عرصه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی و... است که  نیازمند توجه به  داشته های ملی و سامان دادن به همه توانمندی‌ها است. لذا ایشان در این باره می‌فرمایند:  " حل مشکلات اقتصادی مردم در شرایط فعلی از راه برنامه‌ریزی صحیح برای فعال کردن ظرفیت‌های بی شمار داخلی و تکیه بر استعداد‌های جوان کشور امکان پذیر است”. (دیدار مردم ایلام23/2/93)

 چرا که خودباوری ملی در هرجامعه‌ای عاملی برای به کار افتادن موثر همه اجزای تشکیل دهنده ولازمه رشد وتوسعه ودستیابی به پیشرفتهای وسیع درابعاد مختلف است. لذا بنا به تعبیر معظم له: « اگر ملّت ایران بخواهد جایگاه شایسته‌ی خود را پیدا بکند.... راه آن این است که از دانش، از هوش، از قدرت تحرّک بالا، از قدرت ابتکار و از عزم راسخ در همه‌ی بخش‌ها استفاده کنیم و بهره بگیریم.» (بیانات در دیدار کارگران در گروه صنعتى مپنا 10/2/93)

بنابراین در شرایطی که وضعیت اقتصادی با مشکلاتی روبه رو گردیده است؛ تنها نگاه یک سویه به مسئله تحریم راه حل برون رفت نمی‌باشد و تنها راه عبور از شرایط موجود نگاه به نتیجه مذاکرات و کوتاه آمدن دشمن از روند تحریم‌های یک سویه خویش نیست، بلکه با سرمایه‌گذاری متکی بر توان داخلی در حوزه های مختلف سیاسی، اقتصادی، نظامی، اجتماعی، فرهنگی  و توسعه  علمی وپژوهشی، بسترسازی  مناسب برای توسعه اقتصادی،‌ تقویت بنیه دفاعی، صیانت از استقلال کشور و دستیابی به اقتدار ملی دست یافتنی است. 

مقام معظم رهبری در نفی نگاه یک جانبه به وضعیت کنونی و تحریم دشمنان انقلاب اسلامی می‌فرمایند:  « نباید نیازمندی‌های کشور و برخی مسائل، همچون تحریم ‌ها به مذاکره گره زده شود.» لذا مسئولان باید بنا به تاکید رهبری موضوع تحریم را از طریق دیگری حل کنند و بنا به تعبیر ایشان « باید بدانیم که می‌توانیم.»

معظم له در ابتدای سال جاری در تجمع میلیونی مجاورین و زائرین حرم رضوی فرمودند: « ممکن است کسی بگوید اگر تحریم نبود از این ظرفیّت‌ها می‌توانستید خوب استفاده کنید، امّا [چون] تحریم هست نمی‌توانید از این ظرفیّت‌ها استفاده کنید؛ این خطا است؛ این حرف، درست نیست. ما در بسیاری از مسائل دیگر هم در عین تحریم توانسته‌ایم به نقطه‌های بسیار برجسته و بالا دست پیدا کنیم؛ یک مثال آن، تولید علماست؛ یک مثال آن، صنعت و فناوری است؛ در این‌ها ما تحریم بودیم، الان هم تحریم هستیم.

در مورد دانشهای پیشرفته و روز، الان هم درهای مراکز علمی مهم بِروز دنیا به روی دانشمند ایرانی و دانشجوی ایرانی بسته است، امّا درعین‌حال، ما در نانو پیشرفت کردیم، در هسته‌ای پیشرفت کردیم، در سلّولهای بنیادی پیشرفت کردیم، در صنایع دفاعی پیشرفت کردیم، در صنایع پهپاد و موشک، به کوری چشم دشمن، پیشرفت کردیم؛ چرا در اقتصاد نتوانیم پیشرفت کنیم؟! ما که در این سر صحنه‌‌ها و عرصه‌های گوناگون این همه موّفقیّت به دست آوردیم، در اقتصاد هم اگر عزممان را جزم کنیم و دست به دست هم بدهیم، می‌توانیم اقتصاد را شکوفا کنیم. چشممان به دست دشمن نباشد که کِی این تحریم را برمی‌دارد، کِی فلان نقطه را موافقت می‌کند؛ به درک! نگاه کنیم ببینیم خودمان چه‌کار می‌توانیم بکنیم.» (دیدار در حرم رضوی 1/1/93)

بر همین اساس انقلاب اسلامی برای اینکه بتواند پویایی خود را در بستر زمان در مقابل تحولات داخلی وخارجی حفظ کند باید به استعداد‌ها و توانمندی های خود که سنگ بنای خودباوری است ایمان داشته باشد و در جهت شناخت و دست یابی هر چه بیشتر به این استعداد‌ها  و بهره برداری از آن در جهت تحقق اهداف ملی گام بردارد.

رهبر معظم انقلاب در این باره می‌فرمایند: «امروز اگر بخواهیم سعادت این کشور تامین شود، مردم عزیز ایران با توانایی هایی که خداوند متعال در جوهره این کشور و ملت قرار داده است باید در مسیر شناخت و توانایی های خویش قدم بردارد و در  مقابل همه تهدیدات و فشارهای خارجی مردانه ایستادگی نماید».

در واقع بنا به فرمایش مقام معظم رهبری  راه سعادت کشور و برون رفت از وضعیت فعلی، شناخت توانایی ‌ها و خودباوری به توان داخلی ملت ایران است و  با عواملی مانند فضا و سرزمین، وسعت خاک و منابع طبیعی، جمعیت، نهادهای سیاسی و فرهنگی، روحیه ملی، کیفیت دیپلماسی، ظرفیت و استعدادهای علمی و توانمندی‌های نظامی حاصل می گردد. چرا که به تعبیر رهبر معظم انقلاب: « این کشور، دارای ظرفیّتهای فوق‌العاده است...این‌ها چیزهایی است که آمارهای عجیب‌و ‌غریب لازم ندارد، جلوی چشم همه است، همه می‌بینند.یکی از ظرفیّتهای مهمّ ما، ظرفیّت نیروی انسانی ما است. نیروی انسانی در کشور ما، یکی از بزرگ‌ترین ظرفیّت‌های کشور ما است؛ این یک فرصت بزرگ است.... یکی  دیگر از ظرفیّتهای مهمّ کشور ما منابع طبیعی است... یعنی هیچ کشوری در دنیا به‌قدر ایران، بر روی هم، نفت و گاز ندارد. مجموع نفت و گاز ما از همه‌ی کشورهای دنیا - شرق و غرب عالم - بیشتر است.... علاوه‌ی بر این، معادن طلا و معادن فلزّات کمیاب در سرتاسر این کشور پراکنده است و وجود دارد. سنگ آهن، سنگهای قیمتی، انواع و اقسام فلزهای لازم و اساسی - که مادر صنایع محسوب می‌شوند - در کشور وجود دارد؛ این هم یک ظرفیّت بزرگی است.

از این منظر کشوری که بر پایه خودباوری ملی بر استعداد و توان داخلی خود متکی باشد، کمبود‌ها جبران، رشد وتوسعه در ابعاد مختلف ایجاد و با گسترش فضای مناسب امکان آموزش، تربیت و اصلاح وتوسعه انسانی  نیز بدست می آید  وباعث رفاه و آبادانی و حرکت در مسیر تامین منافع ملی می‌گردد.  معمار کبیر انقلاب نیز همان اوایل انقلاب گویا این دغدغه فعلی رهبری را داشته و  امام خمینی نیز در این باره می فرمایند: «اگر ما بخواهیم استقلال پیدا کنیم آزادی پیدا کنیم مملکت خودمان را خودمان اداره کنیم باید خودمان را پیدا کنیم باید از این غرب زدگی بیرون برویم خیال نکنیم همه چیز آنجاست و ما هیچ نداریم ... ما همه چیز داریم فرهنگ ما فرهنگ غنی است باید پیدایش کنیم». 

حضرت امام  با این مطالب به این مسئله اشاره دارند که همین باور توانایی ‌ها شما را توانا می کند و برعکس خودباختگی نه تنها موجب عدم بهره مندی از فرصت ‌ها وعدم به کار گیری اثر بخش توانمندی ‌ها می شود بلکه انسان را ضعیف می کند. لذا در جایی دیگر می‌فرمایند: «شما دیدید که در این جنگ تحمیلی که پیش آمد ومحاصره اقتصادی شدیم خود ایرانی ‌ها خود ارتشی ‌ها این قطعات را درست کردند اگر قبل از این بود یکی از این قطعات را نمی توانستند درست کنند از باب این که شخصیت شان را گم کرده بودند».

تکیه بر توان داخلی؛ افزایش قدرت و اقتدار ملی

اقتدار ملی مقوله ای‌ است که از رشد وتوسعه مولفه های اقتصادی ‏‎‏‏، سیاسی، نظامی، علمی ،اجتماعی و فرهنگی برخاسته و از مبانی و لایه های ارزشی حاکم بر جوامع می‌باشد. در واقع رشد وتعالی کشور‌ها در عرصه‌های مختلف داخلی و خارجی نشان دهنده اقتدار ملی است؛ لذا  تکیه بر توان داخلی و استعداد‌های بومی از مولفه‌های موثر  در  ارتقاء اقتدار ملی ارزیابی می‌گردد؛ به طوری که شدت و ضعف قدرت و اقتدار ملی در رابطه مستقیم با توان داخلی و استعدادهای  بومی است.

لذا رهبر فرزانه انقلاب در این باره می‌فرمایند: « ملّت ایران باید خود را قوی کند؛ این حرف من است. حرف، درباره‌ی اقتدار ملّی است. من عرض می‌کنم به ملّت عزیزمان که اگر ملّتی قوی نباشد و ضعیف باشد، زور خواهد شنفت، به او زور می‌گویند؛ اگر ملّتی قوی نباشد، باج‌گیران عالَم از او باج می‌گیرند، از او باج می‌خواهند؛ اگر بتوانند به او اهانت می‌کنند؛ اگر بتوانند زیر پا او را لگد می‌کنند. طبیعت دنیایی که با افکار مادّی اداره میشود، همین است». لذا ایشان تاکید می‌نمایند که: « ما اوّلاً استعداد قوی شدن، زیاد داریم؛ امکانات و ظرفیّت‌ها هم زیاد داریم؛ ملّت ما به ‌سمت اقتدار ملّی هم راه افتاده است و راه زیادی پیموده است». (بیانات در حرم رضوی 1/1/93)

در تعابیر رهبری کلید راه حل مشکلات نیز قوی بودن و داشتن اقتدار است چرا که ایشان می‌فرمایند: «هر جا شما قوی بودید، توانا بودید، روی پای خودتان توانستید بایستید، آن‌ها مجبور می‌شوند مؤدّبانه‌تر با شما رفتار بکنند، منطقی‌تر با شما رفتار بکنند؛ این کلید حلّ همه‌ی مشکلات کشور است.» لذا برابر نظر معظم له با اتکا به توان داخلی و استعدادهای بومی کشور «  باید کشور از درون بجوشد. تولیدتان را، اقتصادتان را، آینده‌تان را، بایستی خودتان از درون تأمین کنید؛ و ملّت ایران، ملّت با استعدادی است؛ می‌تواند؛ [هم‌] ذخایر انسانی ما بی‌نهایت است، هم ذخایر طبیعی ما خوشبختانه خیلی فراوان است» (بیانات در دیدار کارگران در گروه صنعتى مپنا 10/2/93)

بنابراین دستیابی به اقتدار ملی یکی از مولفه‌هایی است که برآمده از توجه به توان داخلی و استعدادهای داخلی است که باعث حل مشکلات می‌گردد. رهبر معظم انقلاب در فرازی از بیانات خود اقتدار ملی برای یک کشور را حفظ کننده هویت و مایه عزت و وسیله ای برای رسیدن به آرمان ‌ها می‌دانند. در واقع در سایه  اعتماد به داشته‌ها و استعدادهای خویش  است که  راه هرگونه تهدید و تحریم بر علیه نظام اسلامی مسدود می‌گردد.

تکیه بر توان داخلی؛ صیانت از استقلال و امنیت کشور

استقلال در جمهوری اسلامی ایران به معنای نفی وابستگی های گذشته و حال است. انقلاب اسلامی در بدو تاسیس خود به معنای واقعی کلمه سعی در واژگون ساختن ساختارهای موجود گذشته داشت  و هم اکنون نیز همه تلاشش را در جهت حفظ این استقلال که در همه جهات سیاسی، فرهنگی و اقتصادی می باشد قرار داده است.

از این منظر  توجه به توان خودی در وضعیت جهانی فعلی، از لوازم  صیانت استقلال،‌ امنیت و دستیابی به موفقیت در عرصه‌های مختلف سیاسی دولتمردان است. از این رو رهبر فرزانه انقلاب می‌فرمایند: « اگر ظرفیت‌های داخلی را فعال کنیم و بر توان داخلی متمرکز شویم آمریکا و قدرت‌های دیگر توانایی هیچ غلطی را اعم  نظامی و غیرنظامی نخواهد داشت و نخواهد توانست ملت ایران را با فشار زمین گیر کنند.» (دیدار مردم ایلام23/2/93)

در واقع از آنجایی‌که نگاه به توان داخلی  به معنای اعتماد به استعداد‌ها و توانایی ‌ها و سامان دهی آن‌ها می‌باشد شعارنه شرقی نه غربی به معنای نفی همه وابستگی‌ها و ایمان و اعتقاد به داشته های ملی معنا می‌گردد. شعار نه شرقی نه غربی که پس از انقلاب بر سردر وزارت امور خارجه نقش بست نشان از راهبرد کلان انقلاب و دغدغه فعلی رهبر معظم  انقلاب می‌باشد. چرا که استراتژی انقلاب اسلامی که در جهت تحقق استقلال و بر اساس قاعده «نفی سبیل» که یکی از اصول سیاست‌های خارجی اسلام است یکی از اصول مهم در اعتماد به توان و استعدادهای داخلی است.  از این رو بسط و توسعه این تفکر در جامعه سبب بروز دستیابی به خودباوری ملی و صیانت از استقلال و امنیت کشور است.

در تبین و تفسیر اندیشه نه شرقی ونه غربی هیچ‌گاه منظور این نیست که خود را در چارچوب محصور کنیم و از علوم و تجارب کشورهای پیشرفته استفاده نکنیم بلکه این شعار که از مفاهیم  خودباوری می باشد زمانی می تواند این مسئله مهم را تفسیر و معنا نماید که ما با استفاده از الگوهای صحیح و علمی جهانی در مسیر دست یابی به امکانات و در جهت بومی کردن و داخلی کردن منابع گام برداریم. از این رو رهبر فرزانه انقلاب در تبین سیاست‌های کلی اقتصادی مقاومتی می‌فرمایند:  «اقتصاد مقاومتی، به این معنا نیست که ما اقتصاد خودمان را محصور می‌کنیم و محدود می‌کنیم در خود کشور؛ نه، درون‌زا است، امّا برون‌گرا است؛ با اقتصادهای جهانی تعامل دارد، با اقتصادهای کشورهای دیگر با قدرت مواجه می‌شود. بنابراین درون‌زا است، امّا درون‌گرا نیست.» (دیدار در حرم رضوی 1/1/93)

حضرت امام نیز بر این نکته تاکید داشته و در این باره می فرمایند :«احتیاج ما پس از این همه عقب ماندگی مصنوعی به صنعت های بزرگ کشورهای خارجی حقیقتی است انکار ناپذیر ولی این به آن معنا نیست که ما باید در علوم پیشرفته به یکی از دو قطب وابسته شویم».

تکیه بر توان داخلی؛ اقتصاد مقاومتی و پویا

از دیگر دستاوردهای تکیه بر توان داخلی و استعدادهای بومی، ایستادگی و مقاومت اثربخش و کارآمد است. برای مثال ایستادگی ملت و دولت مردان بر سر مسئله صلح آمیز هسته ای ایران که با تلاش و ابتکار دانشمندان و جوانان داخلی به دست آمد و هم اکنون یکی از مظاهر  عظیم قدرت ملی به حساب می‌آید ثمره اعتماد به توان داخلی و مقاومت بر داشته‌های ملی است.  از این رو رهبر فرزانه انقلاب اگر موضوع اقتصاد مقاومتی را مطرح می‌نمایند در واقع به تعبیر ایشان "اقتصاد مقاومتی یعنی آن اقتصادی که مقاوم است؛ با تحریکات جهانی، با تکانه‌های جهانی، با سیاستهای آمریکا و غیر آمریکا زیرورو نمی‌شود؛ اقتصادی است متّکی به مردم....

از این رو توجه به توان داخلی موضوعی است که می‌تواند در شرایط فعلی کشور،‌ تحول اقتصادی در جامعه ایجاد نماید. زیرا با  تکیه بر توان داخلی و نفی خودباختگی و مبارزه با القائات منفی دشمن و تکیه بر حقانیت توانایی ملت ایران می‌توان در مسیر  توسعه  اقتصادی کشور گام برداشت. از این رو در سیاست‌های اجرایی اقتصاد مقاومتی این مسئله تاکید گردیده است و رهبری نیز در تبیین آن می‌فرمایند: « اقتصاد مقاومتی ... یک الگوی علمی متناسب با نیازهای کشور ما است ... این اقتصاد درون‌زا است. .... یعنی از دل ظرفیّتهای خود کشورما و خود مردم ما می‌جوشد؛ رشد این نهال و این درخت، متّکی است به امکانات کشور خودمان؛ درون‌زا به این معنا است. امّا درعین‌حال درون‌گرا نیست»

در واقع  با توصیه‌های خردمندانه رهبری همچون تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی، جهاد اقتصادی و اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، گام‌های اساسی در مسیر تحول اقتصادی مثمر ثمر خواهد بود و هرگونه تهدید و تحریم دشمن را خنثی می‌نماید. تحریم‌هایی که بر پایه اظهارات سران چند کشور غربی، با هدف فلج کردن اقتصاد ملت ایران وضع گردید. همان سیاست مخربانه غرب که از گذشته با  فکر تحقیر ایرانی که در دوران سلطه استبداد وارد این کشور گردید  و موجب شد که احساس حقارت تا اعماق جان قشرهای مختلف این کشور نفوذ کند.

از این رو  امروز به واسطه توجه به استعدادهای بومی و توان داخلی کشور می‌توان در مسیر نفی خودباختگی ‌ها و بازگشت به خویشتن حرکت نمود و این مهم را با رویکرد عزم ملی و  مدیریت جهادی در نهادهای اقتصادی کشور منطبق نمود و  شکوفایی اقتصادی را به ارمغان آورد. از این رو بنا به تعبیر رهبر معظم انقلاب « یک ملّت تا عزم راسخ نداشته‌ باشد، نمیتواند به هیچ‌جا برسد؛ [دشمنان] سعی میکنند عزم راسخ ملّت را در مسائل مهمّ مربوط به سرنوشت کشور به هم بزنند، در آن‌ها تردید ایجاد کنند؛ جای احساس عزّت و اعتمادبه‌نفس ملّی، احساس حقارت ملّی را به آن‌ها تزریق می‌کنند؛ جای ایمان راسخ، شبهه‌افکنی و بی‌اعتقادی؛ جای کار و تلاش و همّت بلند، لذّت‌جویی و شهوت‌رانی و از این قبیل؛ این کار‌ها کارهایی است که انجام می‌گیرد».

تکیه بر توان داخلی؛‌ تقویت بنیه دفاعی

امروز شرایط حساس منطقه و رویکرد جانب گرایانه غرب به ویژه آمریکا در سال های اخیر شرایطی را ایجاب کرده که نیروهای مسلح کشور در آمادگی همه جانبه دفاع از کشور و ملت ایران قرار گرفته اند. در بررسی این وضعیت مطلوب می‌توان به توجه و دقت امر فرماندهان عالی رتبه ارتش و سپاه در بهره مندی از توان داخلی و استعدادهای بومی اشاره نمود.

چرا که نیروهای نظامی بازوان توانمند دولت‌ها در کشور‌ها هستند و در پشتیبانی از استراتژی‌های خارجی و سیاست های داخلی نقش حیاتی دارند و در طول تاریخ انقلاب به ویژه دوران دفاع مقدس اثبات گردید که نیروهای مسلح کشور با تکیه بر همین توان داخلی توانستند پیروزی‌های بسیاری را به ارمغان آورند.  بنابراین ساخت تجهیزات دفاعی متناسب با سطح تهدیدات آن هم در شرایط تحریم از جمله مقولاتی است که نتیجه  اعتماد به توان داخلی را برهمگان آشکار می‌سازد.

از این رو  رهبر انقلاب چندی پیش در دیدار از نمایشگاه هوافضا و در جمع فرماندهان عالی رتبه سپاه و ارتش تاکید کردند:

« مهم‌ترین درس این نمایشگاه اثبات استعداد و توانایی ملت ایران برای ورود به میدان‌های دشوار و میدان‌هایی است که دشمن قصد ممنوع الورود کردن آن‌ها را دارد.»

بر همین اساس امروز اتکا به خداوند و ایمان به داشته ‌ها و استعداد‌های ملی باعث حفظ استقلال، تحول اقتصادی، تقویت قوای نظامی، توسعه علمی و پژوهشی، بستر سازی فرهنگی در جامعه و نهایتا پرورش خودباوری ملی در مسیر حفظ منافع ملی است. ازاین رو  بنا به تاکید رهبر معظم انقلاب استعداد و توانایی و عزم ملی مهم‌ترین عامل اقتدار است و  به تعبیر معظم له: « در طول  سال‌های گذشته در هر بخشی که بر آن متمرکز شدیم و عزم صاحبان عزم را متوجه آن کردیم به نتیجه رسیدیم.» (دیدار از نمایشگاه هوافضا21/2/93)