- صفحه نخست
- |
- استان ها
- |
- بین الملل
- |
- سیاسی
- |
- چند رسانه ای
- |
- اقتصادی
- |
- فرهنگی
- |
- حماسه و جهاد
- |
- صبح صادق
- |
- صدای انقلاب
- |
- محرومیت زدایی
دوره اول: پیش از انتخابات
مقام معظم رهبری ماه‌ها قبل از انتخابات و در مناسبت‌های مختلف اهمیت انتخابات ریاست جمهوری را مطرح کرده و توصیه‌های متعددی را به نامزدهای انتخابات و جریانات‌های سیاسی فعال ارائه کردند، که مهم‌ترین آنها عبارتند از:
نقد منصفانه و جلوگیری از خارج شدن از دایره انصاف
از حدود یک سال پیش از انتخابات دهمین دوره ریاست جمهوری، فعالیت‌های جریان‌های سیاسی و شخصیت‌های تأثیرگذار سیاسی آغاز شده بود و انتقادهای اقتصادی از دولت نهم از سوی هر دو جناح اصلاح‌طلب و اصول‌گرا وارد می‌شد که گاهی نیز حاوی جنبه‌های غیرمنصفانه و تخریبی علیه دولت وقت بود. مقام معظم رهبری در مقابل این فضای تخریبی علیه دولت واکنش نشان داده و بزرگ‌نمایی مشکلات اقتصادی را خارج از دایره انصاف دانستند:
«با اینکه هم نزدیک نیست و ما حدود 9 ماه هنوز تا انتخابات فاصله داریم، اما خاصیت انتخابات این است که عناصر فعال می‌شوند، حرف می‌زنند،... لیکن انسان احساس می‌کند در بین آنچه که امروز گفته می‌شود بی‌انصافی‌هایی صورت می‌گیرد. اگر کسی برای آینده کشور، برای حل آنچه که معضلات کشور می‌نامند، برنامه‌ای دارد، حرفی دارد، آن حرف را بیان کند. اگر چنانچه می‌تواند راه‌حل برای مشکلاتی که وجود دارد – حالا مثلاً گرانی و تورم – پیدا کند، آن راه‌حل را بگویند.
تخریب کردن مسئولین؛ تخریب کردن دولت، هیچ مصلحت نیست و جزء کارهای صحیح اسلامی نیست» (بیانات مقام معظم رهبری، 1387/06/30) «بسیاری از این مطالبی که به عنوان انتقاد درباره وضع کشور و وضع اقتصاد و اینها که می‌گویند، خلاف واقع است، اشتباه میکنند» (بیانات مقام معظم رهبری، 1388/02/22)
تأکید بر صحت انتخابات و واکنش به تخطئه سلامت انتخابات
سلب اعتماد عمومی مردم از نظام، طرحی بود که دشمنان انقلاب از چند ماه مانده به انتخابات به شدت پیگیر آن بودند. در این بین اظهارات برخی اشخاص و حتی نامزدهای انتخابات و جریان‌های سیاسی و رسانه‌های بیگانه، فضای سالم انتخابات را به سمت تردید و تشکیک سوق می‌داد و اتهام تقلب در انتخابات را پر رنگ می‌کرد. (محمدی، همان: 626) مقام معظم رهبری در مقابل این جریان سه ماه قبل از برگزاری انتخابات موضع گرفتند و در اولین روز سال 1388 گفتند:
«من می‌بینم بعضی‌ها در انتخاباتی که در دو سه ماه دیگر انجام خواهد گرفت، از حالا شروع کردند به خدشه کردن. این چه منطقی است؟ این چه فکری است؟ این چه انصافی است؟ این همه انتخابات در طول این 30 سال انجام گرفته است – در حدود 30 انتخابات – مسئولان وقت در هر دوره‌ای رسماً متعهد شدند و صحت انتخابات را تضمین کردند و انتخابات صحیح بوده است، چرا بی‌خود خدشه میکنند، مردم را متزلزل میکنند، تردید ایجاد میکنند؟» (بیانات مقام معظم رهبری، 1388/01/01)
مقام معظم رهبری چه قبل و چه بعد از انتخابات، نسبت به حمله دشمن به نهادهای قانون اساسی و تخطئه انتخابات هشدار داد و از نامزدهای انتخابات خواستند که حرف دروغ دشمن را تکرار نکنند. «متأسفانه برخی دوستان بی‌انصاف با تکرار حرف دروغ دشمن، سلامت انتخابات را زیر سؤال می‌برند» (بیانات مقام معظم رهبری، 1388/03/09)
به گمان مقام معظم رهبری، اتهام‌زنی به نظام جمهوری اسلامی و تخطئه سلامت انتخابات توسط دشمنان و رسانه‌های بیگانه خلاف انتظار نبوده، اما تکرار حرف‌های دروغ دشمن و دامن زدن به خطی که چند ماه قبل از انتخابات به وسیله رسانه‌های آمریکا، انگلیس و رژیم صهیونیستی پیگیری می‌شد، توسط برخی از شخصیت‌های سیاسی دور از انتظار بود. (محمدی، همان)
عدم تخریب اذهان عمومی
«نامزدهای محترم توجه داشته باشند؛ اذعان عمومی را تخریب نکنند. این همه نسبت خلاف دادن به این و آن تخریب‌کننده اذهان مردم است، واقعیت هم ندارد، خلاف واقع هم است.» (بیانات مقام معظم رهبری، 1388/02/22)
جلوگیری از تبدیل اختلاف‌نظرها به اغتشاش و درگیری
«مراقبت کنند که در این سخنرانی‌ها، در این اظهارات جوری نباشد که منتهی بشود به ایجاد دشمنی و ایجاد نقار، با برادری و مهربانی پیش بروید، البته اختلاف‌نظر، اختلاف رأی، اختلاف سلیقه در مسائل گوناگون، در مسائل شخصی، در مسائل عمومی، یک امر طبیعی است، اشکالی هم ندارد، نگذارید این به اغتشاش منتهی بشود.» (بینانات مقام معظم رهبری، 1388/03/14)
مرحله دوم: از شنبه پس از انتخابات تا نماز جمعه تاریخی 29 خرداد 1388
مقام معظم رهبری که حضور 85 درصدی ملت ایران پای صندوق‌های رأی را یک پیروزی خیره‌کننده برای نظام جمهوری اسلامی ایران در آغاز دهه چهارم انقلاب می‌دانست، از روز پس از انتخابات نسبت به سوءاستفاده دشمنان بیمناک بودند و مصرانه از طرف‌داران نامزد پیروز (آقای محمود احمدی‌نژاد) و هواداران سایر نامزدها (آقایان میرحسین موسوی، محسن رضایی و مهدی کروبی) می‌خواست از هرگونه رفتار و گفتار تحریک‌آمیز و بدگمانانه پرهیز کنند. تکریم حماسه چهل میلیونی مردم و رأی 24/5 میلیونی رئیس‌جمهور منتخب در عین حفظ جریان غیر پیروز در چهارچوب نظام و جلوگیری از شکسته شدن مرزهای قانونی و جمهوریت توسط آنان، محوری‌ترین رهیافت رهبر انقلاب در این مقطع و محدوده زمانی بود. (محمدی، همان: 639)
در روزهای پس از انتخابات، نامزدهای معترض به نتیجه انتخابات (آقایان میرحسین موسوی و مهدی کروبی) مدعی بودند تقلب گسترده‌ای در انتخابات صورت گرفته و همچنین به جای پیگیری قانونی و از مجرای نهادهای مسئول، هواداران خود را با بیانیه‌های پی در پی و تحریک‌آمیز دعوت به اردوکشی خیابانی می‌کردند، و باعث شکل‌گیری راهپیمایی‌ها و تظاهرات در شهرهای مختلف و به ویژه در تهران علیه نظام شده و حماسه شکل گرفته را در کام ملت تلخ نمودندو باعث اختلاف و درگیری در کشور شدند.
در روزهای اولیه، مقام معظم رهبری براساس سیاست همیشگی خودشان (جذب حداکثری و دفع حداقلی) بسیار تلاش نمودند که تمامی جریان‌های سیاسی فعال و همچنین شخصیت‌های سیاسی و نامزدهای معترض به انتخابات را درون نظام حفظ نمایند و از فرو غلتیدن آنان در دام پهن شده توسط دشمنان انقلاب و نظام جهت ضربه زدن به نظام از درون نظام، جلوگیری نمایند. این مسئله و روش در بیانات و دیدارهای مقام معظم رهبری در روزهای اولیه پس از انتخابات تا نماز جمعه 29 خرداد که اتمام حجت نمودند، مشهود بوده و در این مدت ایشان از نامزدهای معترض با تعابیری چون رقیبان دیروز، نامزدهای محترم، براداران سابق، جزء عناصر نظام و متعلق به نظام، دوستان قدیمی و... یاد کردند که در ذیل به بررسی آنها خواهیم پرداخت:
رقیبان دیروز:
معترضان به نتیجه انتخابات در روز شنبه پس از انتخابات پیگیری‌های خود را به صورت غیرقانونی و در کف خیابان دنبال کردند. مقام معظم رهبری در این روز و پس از تأیید نتایج اعلام شده از سوی وزارت کشور توسط شورای نگهبان، به رسم دوره‌های قبل انتخابات، در پیامی ضمن بزرگداشت «حضور تعیین‌کننده، مقتدرانه، متین و آرامش آفرین ملت بزرگ و هنرمند ایران» در جمعه حماسی 22 خرداد، نامزدهای معترض را با عنوان «رقیبان دیروز» نام بردند و از آنها خواستند که به صورت یکپارچه از رئیس‌جمهور منتخب حمایت کنند:
«رئیس‌جمهور منتخب و محترم، رئیس‌جمهور همه ملت ایران است و همه و از جمله رقیبان دیروز باید یکپارچه از او حمایت و به او کمک کنند.» (پیام رهبر انقلاب به مناسبت انتخابات ریاست جمهوری 22 خرداد، 1388/03/23)
نامزدهای محترم:
مقام معظم رهبری در پیام خود در روز شنبه پس از انتخابات، ضمن اشاره به «تحریکات دشمن جهت تلخ نمودن شیرینی انتخابات» همه آحاد مردم را به «مهربانی و بردباری» دعوت نمودند و همچنین از نامزدهای معترض با لفظ «نامزدهای محترم» یاد کردند و از آنها درخواست نمودند که از هرگونه رفتار و گفتار تحریک‌آمیز و بدگمانانه پرهیز کنند:
«گمان بر این است که دشمنان بخواهند با گونه‌هایی از تحریکات بدخواهانه، شیرینی این رویداد را از کام ملت بزدایند. به همه آحاد مردم و به ویژه جوانان عزیز که سرزنده‌ترین نقش‌آفرینان این حادثه شورانگیز بودند، توصیه می‌کنم که کاملاً هوشیار باشند. همواره باید شنبه پس از انتخابات روز مهربانی و بردباری باشد. چه طرف‌داران نامزد منتخب و چه هواداران دیگر نامزدهای محترم، از هرگونه رفتار و گفتار تحریک‌آمیز و بدگمانانه پرهیز کنند.» (پیشین)
جنس شما با اینگونه افراد متفاوت است
آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب عصر روز 24 خرداد 1388 یعنی دو روز پس از انتخابات دوره دهم ریاست جمهوری، آقای میرحسین موسوی نامزد معترض به نتایج انتخابات را با وجود اینکه وی بیانیه تندی علیه مجریان و ناظران انتخابات صادر کرده بود، به حضور پذیرفتند. در این دیدار آقای میرحسین موسوی ضمن ارائه گزارشی، دیدگاه خود را درباره روند انتخابات بیان کرد و رهبر معظم انقلاب در این دیدار ضمن تأکید بر لزوم حفظ آرامش و متانت، از ایشان خواستند اعتراض خود را از طریق مرجع قانونی شورای نگهبان پیگیری کنند. آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به تحریکات دشمن و برخی طراحی‌های پشت صحنه برای به آشوب کشاندن خیابان‌ها، آقای میرحسین موسوی را اینگونه خطاب کردند:
«جنس شما با اینگونه افراد متفاوت است و لازم است که کارها را با متانت و آرامش پیگیری کنید.» (محمدی، همان: 642)
ولی با تأسف آقای میرحسین موسوی به نصیحت‌های مشفقانه و آگاهی‌بخش مقام معظم رهبری که به درستی طراحی‌های پشت پرده دشمنان و صحنه‌آرایی خطرناک را مشاهده می‌کردند، اعتنایی نکرده و روز بعد یعنی 25 خرداد با حضور در میان تظاهرکنندگان خیابان آزادی تهران، دوباره بر ادعای غیر مستند و غیرمستدل خود تأکید کرده و از مجریان انتخابات با عنوان «اصحاب دروغ» یاد کردند و در ادامه آنچه که نباید، اتفاق افتاد.
نماینده‌های دیگر
در عصر 26 خرداد، نمایندگان ستاد چهار نامزد دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در نشستی دوستانه در حضور رهبر معظم انقلاب اسلامی آیت‌الله خامنه‌ای، دیدگاه‌های خود را درباره انتخابات و مسائل مربوط به آن، به طور صریح و شفاف، بیان و مسئولان ذی‌ربط نیز توضیحاتی ارائه دادند. رهبر انقلاب در این دیدار ضمن تأکید بر اینکه انتخابات نباید وسیله انشقاق و اختلاف در میان مردم شود، از نامزدهای معترض با عنوان «کاندیداهای دیگر» یاد کردند:
«اینکه تصور شود در یک طرف 24 میلیون نفر و در طرف دیگر 14 میلیون نفر قرار دارند، خطای بزرگی است زیرا آن کسانی که به رئیس‌جمهور منتخب و همچنین کاندیداهای دیگر رأی دادند، همه به یک اندازه دلبسته و معتقد به نظام اسلامی هستند.» (همان: 644)
جزء عناصر نظام و متعلق به نظام
اعتراضات معترضان به نتایج انتخابات، بیانیه‌های نامزدهای معترض و اردوکشی‌های خیابانی در روزهای پس از انتخابات همچنان تا روز حساس و نقطه عطف تحولات یعنی نماز جمعه به امامت رهبر معظم انقلاب ادامه داشت، در این نماز جمعه که یکی از بزرگ‌ترین نماز جمعه‌های تهران بوده است، مقام معظم رهبری ضمن تجلیل از ملت شریف ایران به دلیل مشارکت گسترده در انتخابات، بر ضرورت قانون‌گرایی نخبگان سیاسی و نامزدها تأکید کردندو ایشان در این بیانات، نامزدهای معترض را با عنوان «جزء عناصر نظام و متعلق به نظام» نام بردند:
«این چهار نفری که وارد عرصه این انتخابات جدی شدند، همه شان جزء عناصر نظام و متعلق به نظام بودند و هستند. یکی از اینها رئیس‌جمهور کشور ماست؛ رئیس‌جمهور خدوم، پرکار، زحمت‌کش و مورد اعتماد. یکی از آنها نخست‌وزیر هشت سال در دوران ریاست جمهوری خود بنده است. یکی از آنها فرمانده سپاه در سال‌های متمادی و یکی از فرماندهان اصلی دوران دفاع مقدس بوده است. یکی از آنها دو دوره رئیس مجلس شورای اسلامی بوده است. اینها عناصر نظام‌اند، اینها همه شان متعلق به نظام‌اند. البته اختلاف‌نظر دارند، اختلاف برنامه دارند، در جهت‌گیری‌های سیاسی تفاوت‌های متعددی دارند؛ اما همه شان مال نظام‌اند؛ چهار نفر از عناصر نظام‌اند. این رقابت درون نظام تعریف شده نه رقابت بین درون نظام و بیرون نظام.....همه شان را من از نزدیک می‌شناسم، افکارشان را می‌دانم، مشکلاتشان را می‌دانم، خصوصیات رفتاری‌اشان را می‌دانم، با همه‌شان از نزدیک من کار کردم.» (فرجیان، 29: 1388)
«نخبگان سیاسی، آقایان، دوستان قدیمی، برادران... سعه صدر داشته باشید.»
مقام معظم رهبری در نماز جمعه 29 خرداد، ضمن توصیه به پیشاهنگان جریان معترض به انتخابات جهت تسلط بر خود و داشتن سعه صدر، از آنان با عناوین «نخبگان سیاسی، آقایان، دوستان قدیمی و برادران» نام بردند: «اگر نخبگان سیاسی بخواهند قانون را زیرپا بگذارند، یا برای اصلاح ابرو، چشم را کور کنند، چه بخواهند چه نخواهند، مسئول خون‌ها، خشونت‌ها و هرج و مرج‌ها آنهایند. من به همه این آقایان، این دوستان قدیمی، این براداران توصیه می‌کنم بر خودتان مسلط باشید، سعه صدر داشته باشید، دست‌های دشمن را ببنید.» (همان: 39)
پیش خدا مسئول‌اید
مقام معظم رهبری همچنین در این نماز جمعه تاریخی، به مسئول و پاسخ‌گو بودن نامزدهای معترض در برابر خداوند متعال اشاره میکنند:
«به این برادران عرض می‌کنم، به مسئولیت پیش خدای متعال فکر کنید، پیش خدا مسئول‌اید، از شما سوال خواهد شد، آخرین وصایای امام را به یاد بیاورید، قانون فصل‌الخطاب است، قانون را فصل‌الخطاب بدانید. انتخابات اصلاً برای چیست؟ انتخابات برای این است که همه اختلاف‌ها سر صندوق رأی حل و فصل بشود. باید در صندوق‌های رأی معلوم بشود مردم چی می‌خواهند، نه در کف خیابان‌ها» (همان: 38)
فرماندهان پشت صحنه
مقام معظم رهبری در نماز جمعه یاد شده همچنین ضمن اشاره به عدم پذیرش مطالبات غیرقانونی و تحریکات خیابانی، از نامزدهای معترض با عنوان «فرماندهان پشت صحنه» یاد کرده و از همه خواستند به قضایا خاتمه دهند و در صورت تداوم قضایا، مسئولیت حوادث و تبعات آنها را متوجه نامزدهای معترض می‌دانند:
«من از همه می‌خواهم به این روش خاتمه بدهند. این روش، روش درستی نیست. اگر خاتمه ندهند آن وقت مسئولیت تبعات آن، هرج و مرج آن، به عهده آنهاست. این تصور هم غلط است که بعضی خیال کنند با حرکات خیابانی، یک اهرم فشاری علیه نظام درست میکنند و مسئولین نظام را مجبور میکنند، وادار میکنند تا به عنوان مصلحت، زیر بار تحمیلات آنها بروند. نه، این هم غلط است. اولاً تن دادن به مطالبات غیرقانونی، زیرفشار، خود این شروع دیکتاتوری است. این اشتباه محاسه است؛ این محاسبه غلطی است. عواقبی هم اگر پیدا کند، عواقبش مستقیماً متوجه فرماندهان پشت صحنه خواهد شد. اگر لازم باشد مردم آنها را هم در نوبت خود و وقت خود خواهند شناخت.» (همان: 40)
مقام معظم رهبری در نماز جمعه 29 خرداد، همچنین از سیاسیون، نامزدها و گردانندگان احزاب خواستند که برای جلوگیری از اشتباه، هوشیار، دقیق و مواظب باشند و ضمن اتمام حجت، خطاب به معترضان گفتند:
«من از همه این دوستان، این برادران می‌خواهم بنا را بر برادری بگذارید، بنا را بر تفاهم بگذارید، قانون را رعایت کنید، راه قانون باز است، راه محبت و صفا باز است، از این راه بروید... جشن پیروزی چهل میلیونی را این برادران گرامی بدارند و نگذارند دشمن این جشن را خراب کند، همچنان که دشمن می‌خواهد خراب کند. البته اگر کسانی بخواهند راه دیگری را انتخاب بکنند، آن وقت بنده دوباره خواهم آمد و با مردم صریح‌تر از این صحبت خواهم کرد.« (همان)
دوره سوم: از نماز جمعه تاریخی 29 خرداد 1388 تاکنون
آری نامزدهای معترض و جریان‌های سیاسی حامی آنها همچنان از طرق غیرقانونی و اردوکشی‌های خیابانی و اتهام‌زنی به نظام به دنبال رسیدن به خواسته‌های غیرقانونی خود یعنی «ابطال انتخابات» بودند و سخنان مقام معظم رهبری که آنها را با نصیحت‌های خیرخواهانه جهت فهم دقیق قضایا و دیدن دست‌های پشت پرده دشمنان و طراحی‌های آنان و در نهایت بازگشت نامزدها و جریان‌های معترض به آغوش نظام دعوت کرده بودند نیز در آنها، تأثیری ننهاده بود و نامزدهای معترض و جریان‌های حامی آنان همچنان به اقدام‌های غیرقانونی خود ادامه می‌دادند و صدمات جبران‌ناپذیری را به کشور و نظام وارد می‌کردند.
تمامی این اتفاقات باعث شد، تا مقام معظم رهبری در مناسبت‌های مختلف صریح‌تر قضایا را تبیین نموده و از آنها با عنوان فتنه یاد کنند و به تدریج سیمای صحنه‌گردانان آن نیز در دیدگاه مقام معظم رهبری تغییر می‌کند. با وجود اینکه رهبر معظم انقلاب با بزرگ منشی از تمامی فرصت‌ها استفاده نمودند تا نامزدهای معترض و صحنه‌گردانان قضایا را در چهارچوب نظام حفظ نمایند و به عنوان گردانندگان فتنه معرفی نشوند، ولی تمامی این تلاش‌ها سودی نبخشید و با تداوم قضایا و بیانیه‌های آنان و اتهامات مختلف و آسیب‌هایی که به نظام وارد کردند، تعابیر مقام معظم رهبری نیز نسبت به آنان در مقایسه با قبل از نماز جمعه تغییر کرده که در ذیل به صورت ترتیب زمانی بررسی می‌گردد:
در مراسم حکم تنفیذ ریاست جمهوری منتخب در 12 مرداد 1388، رهبر معظم انقلاب ضمن برشمردن ویژگی‌های نظام جمهوری اسلامی و تبیین پیام‌ها و تجربیات انتخابات، خطاب به معترضان و دشمنان نظام جمهوری اسلامی بیان کردند:
«خیال نکنند با یک تقلید مغلوط از حضور عظیم مردمی در انقلاب سال 1357، یک کاریکاتور از آن انقلاب، می‌توانند به عظمت انقلاب و نظام اسلامی ضربه بزنند.» (فرجیان، 1388: 23)
همچنین ایشان ضمن اعلام برنده شدن آحاد مردم در انتخابات، از نامزدهای معترض با عنوان «خواص مردود شده در آزمون انتخابات» نام بردند:
«امتحان‌هایی هم در این انتخابات پیش آمد. یک امتحان، امتحان آحاد مردم بود. به نظر من مردم در این امتحان برنده شدند، نمره قبولی گرفتند... بعضی از خواص هم البته مردود شدند. این انتخابات بعضی‌ها را مردود کرد» (همان: 24)
ظلمی که به مردم و نظام اسلامی شد و هتکی که از آبروی نظام در مقابل ملت‌ها انجام گرفت
پس از انتخابات ظلم بزرگی به مردم و نظام اسلامی شد و آرای 40 میلیونی مردم به نظام جمهوری اسلامی زیر سؤال رفت. به گمان مقام معظم رهبری:
«یک عده‌ای آنچه را که بعد از انتخابات اتفاق افتاد، آن ظلمی که به مردم شد، آن ظلمی که به نظام اسلامی شد، آن هتکی که از آبروی نظام در مقابل ملت‌ها به وسیله بعضی انجام گرفت، اینها همه را ندیده می‌گیرند.» (بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با دانشجویان و نخبگان علمی، 1388)
زیر سؤال بردن اصل انتخابات بزرگ‌ترین جرمی بود که انجام گرفت
رهبر معظم انقلاب پس از انتخابات، بزرگ‌ترین جرم را زیر سؤال بردن اصل انتخابات می‌دانند:
«زیر سؤال بردن اصل انتخابات بزرگ‌ترین جرمی بود که انجام گرفت. چرا شما نسبت به این جرم چشمتان را می‌بندید؟ این همه زحمت کشیده بشود، مردم بیایند، یک شرکتی به این عظمت، یک رکوردشکنی در دنیا در مردم‌سالاری، در دمکراسی که این قدر ادعایش را میکنند، انجام بگیرد، بلکه یک عده مفت و مسلم بیایند بدون استدلال، بدون دلیل، همان فردای انتخابات بگویند: انتخابات دروغ است. این کار کوچکی است؟» (همان: 99)
پیش‌آورندگان بلواها با هدف ضربه زدن به پشتوانه مردمی انقلاب
آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب در نماز جمعه بیستم شهریور 1388 ضمن تبیین تعارض‌ها و انشعاب‌های رخ داده پس از انقلاب اسلامی، «جذب حداکثری و دفع حداقلی» را مبنای نظام دانسته و انتقاد را نافع کشور می‌دانند. ایشان در این بیانات از نامزدهای معترض با عنوان «پیش‌آورندگان بلواها با هدف ضربه زدن به پشتوانه مردمی انقلاب» یاد میکنند:
«همه این بلواهایی که شما مشاهده کردید در دوره بعد از انتخابات پیش آمد و پیش آوردند و آنها حمایت کردند، برای همین بود که شاید بتوانند پشتوانه مردمی انقلاب را ضربه بزنند و از انقلاب بگیرند.» (فرجیان، 1388: 20)
غافلان و بیخبران داخلی
آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب در نماز جمعه بیستم شهریور، از ایجادکنندگان بلواها با عنوان «غافلان و بیخبران داخلی» نام می‌برند که همراه و همگام با مخالفان و دشمنان درصدد از بین بردن اعتماد مردم به نظام جمهوری اسلامی بودند:
«مردم به نظام اعتماد دارند، نظام هم به مردم اعتماد دارد، ان‌شاءالله خواهید دید در انتخابات آینده – که حالا دو سه سال دیگر است – همین مردم با وجود همین بازیگران که مخالفان و دشمنان و غافلان و بیخبران داخلی کردند، یک حضور مستحکم قوی در انتخابات خواهند داشت.» (همان: 36)
مشارکت گسترده مردمی در انتخابات نهمین دوره مجلس شورای اسلامی و یازدهمین دوره ریاست جمهوری نشانه پیش‌بینی درست مقام معظم رهبری از حوادث سیاسی آینده و تحلیل درست ایشان از قضایا بوده است.
بعضی خودشان اصرار دارند که از نظام فاصله بگیرند و یک اختلاف درون نظام را به مبارزه با نظام تبدیل کردند
مقام معظم رهبری در 22 آذر و در دیدار با جمعی از طلاب و روحانیون، ضمن تأکید بر سیاست جذب حداکثری و دفع حداقلی، مطرح میکنند که برخی با رفتار و عملکرد خودشان اصرار دارند که از نظام فاصله بگیرند و مبارزه انتخاباتی درون نظام را به مبارزه با نظام تبدیل کنند:
«اعتقاد من به جذب حداکثری و دفع حداقلی است؛ اما بعضی کانه خودشان اصرار دارند که از نظام فاصله بگیرند. یک اختلاف درون خانوادگی را درون نظام را – که مبارزات انتخاباتی بود – یک عده‌ای تبدیل کردند به مبارزه با نظام. البته اینها اقلیت‌اند، کوچک‌اند.» (محمدی، پیشین: 663)
عده‌ای با قانون‌شکنی و ایجاد اغتشاش، مردم را به ایستادگی در مقابل نظام تشویق کردند و به دشمنان جرئت دخالت دادند.
در 16 آذر 88 و به مناسبت روز دانشجو، تجمعی توسط طرف‌داران نامزد و جریان‌های معترض که به سبز شهرت یافته بودند، در دانشگاه تهران صورت گرفت که طی آن توسط طرف‌داران کسانی که خود را خط امامی می‌دانستند، به امام خمینی(ره) اهانت شد و عکس ایشان به آتش کشیده شد. این مسئله واکنش‌های زیادی را در افکار عمومی برانگیخت و راهپیمایی‌های اعتراض‌آمیزی در کشور شکل گرفت. مقام معظم رهبری نیز پس از این حادثه، ضمن دعوت آحاد مردم به آرامش، از عملکرد سردمداران قضایا و اغتشاشات با عنوان «قانون‌شکنی و ایجادکننده اغتشاش و تشویق‌کننده مردم به ایستادگی در مقابل نظام» نام بردند و همچنین اهانت به عکس امام توسط دشمنان امام را ناشی از عملکرد قانون‌شکنان دانستند که باعث شده بود دشمنان امام جرئت این کار را پیدا بکنند:
«یک عده‌ای قانون‌شکنی کردند، ایجاد اغتشاش کردند، مردم را به ایستادگی در مقابل نظام تا آنجا که می‌توانستند تشویق کردند، زبان دشمنان انقلاب را دشمنان اسلام را دراز کردند، جرئت به آنها دادند؛ کاری کردند که دشمنان امام – آن کسانی که بغض امام را در دل داشتند – جرئت پیدا کنند بیایند توی دانشگاه، به عکس امام اهانت کنند.» (همان: 682)
چرا متنبه نمی‌شوند؟
امام خمینی بارها فرموده بودند که اگر روزی دشمن از شما تعریف کرد، بدانید راه او را می‌روید و ایرادی در کارتان است. در اغتشاشان رخ داده بعد از انتخابات، غرب به رهبری آمریکا و معاندان نظام چون سلطنت‌طلبان از اغتشاشات حمایت کردند، و سعی داشتند با روش‌های مختلف، آتش فتنه را شعله‌ورتر سازند. رهبری با مشاهده این مسائل ابراز شگفتی میکنند که چرا صحنه آرایان اغتشاشات متنبه می‌شوند:
«چرا هنگامی که سران ظلم و استکبار که مظهر آن آمریکا، فرانسه و انگلیس است از آنها حمایت میکنند متنبه نمی‌شوند؟ چرا هنگامی که افراد فاسد فراری و سلطنت‌طلب و توده‌های از آنها حمایت میکنند، به خود نمی‌آیند و متوجه نمی‌شوند که مسیر آنها غلط و اشتباه است؟» (همان: 670)
یک عده‌ای دشمنی میکنند، یک عده‌ای خباثت به خرج می‌دهند، یک عده‌ای از خباثت‌کنندگان پشتیبانی میکنند.
مقام معظم رهبری در دیدار با مردم قم به مناسبت سالگرد قیام 19 دی ماه، از واژه فتنه برای تحلیل قضایای پس از انتخابات نام می‌برند. ایشان در این سخنرانی از صحنه‌گردانان فتنه به عنوان کسانی که «دشمنی میکنند و خباثت به خرج می‌دهند» یاد می‌کند:
«در شرایطی که دشمن با همه وجود، با همه امکانات خود درصدد طراحی یک فتنه است و می‌خواهد یک بازی خطرناکی را شروع کند، باید مراقبت کرد او را در آن بازی کمک نکرد... بله، یک عده‌ای دشمنی میکنند، یک عده‌ای خباثت به خرج می‌دهند، یک عده‌ای از خباثت‌کنندگان پشتیبانی میکنند – اینها همه است – اما باید مراقب بود.» (کاظم‌زاده، 1388: 20)
کسانی با زبانشان صریحاً اسلام و شعارهای نظام جمهوری اسلامی را نفی میکنند، با عملشان هم جمهوریت و یک انتخابات را زیر سؤال می‌برند.
مقام معظم رهبری پس از قیام نهم دی 1388 مردم کشورمان در تمامی شهرها و برپایی تظاهرات که انزجار خود را از اقدام‌های اغتشاشگران در توهین و اهانت به شعائر و مقدسات دینی اعلام کردند، در مناسبت‌های مختلف به کرات بر فتنه بودن قضایای اتفاق افتاده تأکید نموده و به تبیین و تحلیل آن پرداخته و راه‌های علاج آن را نیز مطرح نموده و توصیه‌هایی به مردم، نخبگان و خواص جامعه داشتند. ایشان در بیست و نهم دی ماه و در دیدار با شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی، ضمن تبیین ابعاد فتنه و ارائه راهکارها، از خواص می‌خواهند که شفاف‌سازی نموده و موضع و مرز خود را با فتنه مشخص کنند و از بازیگران اصلی فتنه در داخل کشور، اینگونه یاد میکنند:
«وقتی در داخل محیط فتنه، کسانی با زبانشان صریحاً اسلام و شعارهای نظام جمهوری اسلامی را نفی میکنند، با عملشان هم جمهوریت و یک انتخابات را زیر سؤال می‌برند، وقتی این پدیده در جامعه ظاهر شد، انتظار از خواص این است که مرزشان را مشخص کنند، موضعشان را مشخص کنند» (همان: 38)
ضدانقلاب صریح، یا کسانی که بر اثر جهالت و لجاجت خود کار ضد انقلاب را میکنند
مقام معظم رهبری در نوزدهم بهمن در دیدار با فرماندهان و کارکنان نیروی هوایی ارتش، ضمن تحلیل انقلاب اسلامی و رازهای ماندگاری آن، نامزدهای معترض دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری و حامیان آنها در اغتشاشات رخ داده را که باعث ایجاد فتنه شدند، اینگونه مورد خطاب قرار می‌دهند:
«امروز معلوم شده است آن کسانی که در مقابل عظمت ملت ایران، در مقابل کار بزرگ ملت ایران در انتخابات ایستادند، آنها بخشی از ملت نیستند؛ افرادی هستند یا ضد انقلاب صریح، یا کسانی که بر اثر جهالت خود، بر اثر لجاجت خود، کار ضد انقلاب را میکنند» (عبدی و همکاران، 1388: 30)
حوادث بعد از انتخابات را عده‌ای از روی نادانی و محاسبه غلط ایجاد کردند
مقام معظم رهبری در بیست و هشتم بهمن و در دیدار جمعی از مردم آذربایجان، ضمن بررسی سیاست‌های ضدسلطه انقلاب اسلامی و حقانیت انقلاب و وفاداری مردم تبریز و آذربایجان به انقلاب، حوادث بعد از انتخابات را ناشی از «نادانی و محاسبات غلط» سردمداران قاضایا دانستند که دشمنان از آن بهره‌برداری نمودند:
«حوادث بعد از انتخابات را که عده‌ای از روی نادانی و محاسبه غلط ایجاد کردند، دشمن بهانه کرد، شاید بتواند جمهوری اسلامی را تضعیف کند؛ اما به عکس شد»
گناه بزرگی که انجام دادند؛ این بود که رأی و نظر مردم را نفی و مورد خدشه قرار داده، نظام را تکذیب و مورد تهمت قرار دادند
مقام معظم رهبری در ادامه دیدارهای خود در سال 1388، در ششم اسفند با اعضای مجلس خبرگان رهبری دیدار کردند و باز هم قسمتی از سخنان ایشان به کالبدشکافی فتنه و بررسی آن اختصاص داشت که تجربه‌ای بس گران سنگ برای انقلاب اسلامی، نظام اسلامی و پشتوانه‌های حقیقی انقلاب و مردم همیشه در صحنه بود. ایشان در بیانات خود، از هدایت‌کنندگان فتنه به عنوان کسانی که گناه بزرگی انجام دادند، یاد می‌کند:
«در این فتنه‌های بعد از انتخابات، آن چیزی که اساس قضیه است، این است که رأی مردم و حضور مردم از نظر یک عده‌ای نفی شد، مورد خدشه قرار گرفت، نظام تکذیب شد، مورد تهمت قرار گرفت، گناه بزرگی که انجام دادند، این بود. اینها بایست تسلیم می‌شدند» (همان: 64)
کسانی که حرف‌های مجموعه کفر و استکبار را تکرار کردند
رهبر معظم انقلاب اسلامی، مسئله اصلی در فتنه پس از انتخابات را تکرار حرف‌های مجموعه کفر و استکبار در داخل توسط نامزدهای معترض به نتایج انتخابات و جریان‌های سیاسی حامی آنها در فتنه می‌دانند:
«مسئله اصلی همین مسائلی است که در طول این هشت نه ماه بعد از انتخابات، محل اختلاف بوده است بین مجموعه نظام اسلامی و مجموعه کفر و استکبار، که اینجا کسانی حرف‌های آنها را تکرار کردند.» (همان: 72)
کسانی که خودشان را از کشتی نجات – نظام اسلامی – بیرون می‌اندازند
مقام معظم رهبری در دیدار با نمایندگان مجلس خبرگان رهبری، کسانی را که قانون اساسی و حکمیت قانون و داوری را قبول دارند، جزء مجموعه نظام اسلامی می‌دانند و کسانی که این موارد را رد میکنند، به عنوان کسانی معرفی میکنند که به دست خودشان صلاحیت حضور در نظام اسلامی را از دست می‌دهند و همچنین خودشان را از کشتی نجات – نظام اسلامی – بیرون می‌اندازند:
«کسانی که حاضر نیستند قانون را تحمل کنند، کسانی که حاضر نیستند اکثریت را قبول کنند، کسانی که آن انتخابات عظیم چهل میلیونی مایه افتخار را زیر سؤال می‌برند، یک نقطه قوت را برای نظام می‌خواهند تبدیل کنند به یک نقطه ضعف، اینها در واقع دارند خودشان، خودشان را از این کشتی نجات اسلامی – نظام اسلامی بیرون می‌اندازند و الا هیچ‌کس نمی‌خواهد کسی را از کشتی نجات بیرون بیندازد» (همان: 73)
آن کسانی که انقلاب را رها کردند، آن کسانی که طبق خواست دشمن در مقابل انقلاب ایستادند
مقام معظم رهبری در 29 بهمن 88 و در دیدار با مردم تبریز، از سردمداران قضایای فتنه اینگونه یاد می‌کند:
«انقلاب راه خودش را ادامه خواهد داد. آن کسانی که انقلاب را رها کردند، آن کسانی که طبق خواست دشمن در مقابل انقلاب ایستادند، ضرر کردند.» (بیانات مقام معظم رهبری، 1388/11/29)
نمی‌شود قبول کرد که کسانی خود را در خط امام بدانند، دنباله‌رو امام بدانند اما با کسانی که صریحاً پرچم معارضه با امام و اسلام را بلند میکنند، خود را در یک جبهه تعریف کنند
در آستانه انتخابات دهمین دوره ریاست جمهوری، آقای میرحسین موسوی نامزد انتخابات خود را خط امامی و نخست‌وزیر امام معرفی کرده و در تبلیغات انتخاباتی به شدت بر روی این مسئله تأکید داشتند. ولی پس از برگزاری انتخابات شکوهمند 22 خرداد و عدم قبول نتایج توسط ایشان و همچنین به عهده گرفتن رهبری اغتشاشات برای رسیدن به خواسته غیرقانونی، غیر مردم‌سالارانه و دیکتاتورمآبانه «ابطال انتخابات»، در مواجهه با نظام جمهوری اسلامی که دستاورد بزرگ سالها مبارزه امام خمینی(ره) بود، خود را همراه، متحد و در یک جبهه حتی با گروه‌های مخالف و معاند با نظام جمهوری اسلامی و امام خمینی(ره) تعریف می‌کند. بنابراین مقام معظم رهبری در بیانات خود به مناسبت سالگرد رحلت امام خمینی(ره) در چهاردهم خرداد 1389، اینگونه تعارض ادعا و عمل آقای میرحسین موسوی و برخی حامیانش که خود را خط امام معرفی می‌کردند، بیان میکنند:
«نمی‌شود انسان خود را در خط امام بداند، دنباله‌رو امام بداند، اما با کسانی که صریحاً پرچم معارضه با امام و اسلام را بلند میکنند، خودش را در یک جبهه تعریف کند. نمی‌شود قبول کرد که آمریکا و انگلیس و موساد و سلطنت‌طلب و منافق بر روی یک محوری توافق کنند، حول یک محوری جمع بشوند، بعد آن محور ادعا کند که من خط امامم. این نمی‌شود. قابل قبول نیست» (چشمه همیشه جاری، بهار 1389: صص 29 – 28)
دفاع آمریکا، انگلیس، قدرت‌های غربی، منافقین و سلطنت‌طلبان از فتنه‌گران
مقام معظم رهبری در بیانات خودشان در سالگرد رحلت امام در سال 1389، به اتحاد بین‌المللی شکل گرفته شده در فتنه 88 در حمایت از فتنه‌گران اشاره میکنند که در آن علاوه بر منافقین و سلطنت‌طلبان، آمریکا، انگلیس و قدرت‌های غربی اشاره کردند که در دشمنی با انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی دارای اشتراک‌نظر هستند، از فتنه شکل گرفته در ایران صریحاً حمایت نمودند و رسانه‌های وابسته به آنها نیز با پوشش خبری گسترده و استفاده از شگردهای رسانه‌ای متعدد و پخش شایعات نظیر کشته‌سازی و... سعی در شعله‌ورتر کردن آتش فتنه داشتند:
«شما دیدید فتنه‌ای به وجود آمد، کارهایی شد، تلاش‌هایی شد، آمریکا از فتنه‌گران دفاع کرد، انگلیس دفاع کرد، قدرت‌های غربی دفاع کردند، منافقین دفاع کردند، سلطنت‌طلبان دفاع کردند.» (همان: 38)
فتنه‌گران و فتنه‌انگیزان یک اقلیت معدودند
مقام معظم رهبری در دیدار بیست و پنجم شهریور 1389 با اعضای مجلس خبرگان رهبری، حضور گسترده مردمی در قیام 9 دی 88 و همچنین در تظاهرات 22 بهمن 88 را نشانه در اقلیت بودن فتنه‌گران و فتنه‌انگیزان، می‌دانند که می‌خواستند با دروغ مردم را همراه خود سازند:
«دیدید در 9 دی، در 22 بهمن، همه شرکت‌کنندگان، همه آمدند. این نشان‌دهنده این است که فتنه‌گران و فتنه‌انگیزان یک اقلیت معدودند؛ منتها دروغ گفتند؛ خواستند مردم را به دنبال خودشان بکشانند. اول کار موفق هم شدند، بعد که چهره‌شان آشکار شد، نقابشان در خلال حرف‌ها و کارهای گوناگون افتاد، مردم از اینها رو برگرداندند.» (بیانات مقام معظم رهبری، 1389/06/25)
کسانی که دشمن هل داد وسط صحنه
در نگاه مقام معظم رهبری، فتنه توسط دشمنان طراحی شده و محاسبات خیلی دقیقی انجام گرفته و کسانی که به سران فتنه معروف شدند و جریان‌های حامی آنها در فتنه، در دام دشمن قرار گرفته و به عنوان بازیگران فتنه ایفای نقش کردند:
«این کسانی که شما بهشان می‌گویید سران فتنه، کسانی بودند که دشمن اینها را هل داد وسط صحنه، البته گناه کردند. نبایستی انسان بازیچه دشمن شود، باید فوراً قضیه را بفهمد. اگر اول غفلتی کرده است، وسط کار وقتی فهمید، بلافاصله بایستی راه را عوض کند.» (بیانات مقام معظم رهبری، 1389/10/19)
در سال 88 خطای بزرگی را مرتکب شدند، کشور را در چنین پرتگاهی قرار دادند رهبر معظم انقلاب در 30 تیر سال 1392 در دیدار با مسئولان نظام، ضمن اشاره به انتقال مسالمت‌آمیز قدرت براساس انتخابات در نظام جمهوری اسلامی، از عاملان فتنه 88 اینگونه تعبیر کردند:
«در سال 88 بعضی خطای بزرگی را مرتکب شدند، کشور را در لبه چنین پرتگاهی قرار دادند. یک مشکل این‌چنینی را برای کشور تدارک دیدند، اما بحمدالله خدای متعال کمک کرد ملت توانست از این مشکل عبور کند.» (عرافی نظری، 1392: 40)
یک جماعتی در مقابل جریان قانونی کشور، به شکل غیرقانونی و به شکل غیرنجیبانه ایستادگی کردند و به کشور لطمه و ضربه وارد کردند... چرا عذرخواهی نمی‌کنند؟
مقام معظم رهبری در ششم مرداد سال 1392 و در دیدار با دانشجویان و با وجود اینکه چهار سال از فتنه بزرگ سال 88 گذشته، ولی هنوز هم دغدغه تحولات صورت گرفته را داشته و ناراحتی خود را ابراز میکنند و از عاملان فتنه گلایه میکنند و اقدام‌های غیرقانونی و همچنین عدم عذرخواهی آنها را مورد پرسش قرار می‌دهند:
«مسئله اصلی این است که یک جماعتی در مقابل جریان قانونی کشور، به شکلی غیرقانونی و یک شکل غیرنجیبانه ایستادگی کردند به کشور لطمه و ضربه وارد کردند... در انتخابات سال 88، آن کسانی که فکر می‌کردند در انتخابات تقلب شده، چرا برای مواجهه با تقلب اردوکشی خیابانی کردند؟... چرا عذرخواهی نمی‌کنند؟... چرا کشور را دچار این ضایعات کردید؟ چرا برای کشور هزینه درست کردید؟.... کشور را به یک چنین پرتگاهی بردند، خداوند نگذاشت، ملت هم بصیرت به خرج دادند» (همان: 65 – 64)
نتیجه‌‌گیری
در این پژوهش، تعابیر مقام معظم رهبری نسبت به جریان‌های سیاسی و نامزدهای غیر پیروز در انتخابات که در ماه‌های پیش از انتخابات و در طول رویدادهای سیاسی که به سرعت شکل گرفتند، به صحنه‌گردانان فتنه ملقب شدند، به سه دوره (دوره اول: پیش از انتخابات، دوره دوم: از شنبه پس از انتخابات تا نماز جمعه تاریخی 29 خرداد و دوره سوم: از نماز جمعه 29 خرداد تاکنون) تقسیم نموده و تعابیر رهبری را در این دوران و با توجه به شرایط زمانی و رخدادهای سیاسی صورت گرفته که خطاب به آنان مطرح شده بود، بررسی نمودیم.
در دوره اول (پیش از انتخابات): مقام معظم رهبری از ماه‌ها پیش از انتخابات دهمین دوره ریاست جمهوری و هم زمان با شروع فعالیت‌های جریان‌های سیاسی و نامزدهای انتخابات، هشدارها و توصیه‌های خود را خطاب به آنان مطرح کرده و بر نقد منصفانه و خارج نشدن از دایره انصاف، صحت انتخابات و واکنش به تخطئه سلامت انتخابات، عدم تخریب اذهان عمومی و جلوگیری از تبدیل اختلاف‌نظرها به اغتشاش و درگیری تأکید داشتند.
در دوره دوم (از روز شنبه پس از انتخابات تا نماز جمعه تاریخی 29 خرداد): پس از شکل‌گیری اعتراضات نامزدهای غیر پیروز در انتخابات (آقایان میرحسین موسوی و مهدی کروبی) و دعوت هواداران خود به تظاهرات خیابانی به بهانه غیر مستدل تقلب در انتخابات، تا نماز جمعه 29 خرداد، مقام معظم رهبری تمام تلاش خود را انجام دادند تا از سقوط نامزدهای معترض به دامان طراحی‌های دشمنان جهت شکل‌گیری فتنه جلوگیری نمایند و در این دوره از آنان با تعابیری چون؛ رقیبان دیروز، نامزدهای محترم، جنس شما با اینگونه افراد متفاوت است، کاندیداهای دیگر، جزء عناصر نظام و متعلق به نظام، نخبگان سیاسی، آقایان، دوستان قدیمی و برادران... سعه صدر داشته باشید، پیش خدا مسئول‌اید، فرماندهان پشت صحنه نام می‌برند و تلاش دارند تا نامزدهای معترض را در چهارچوب نظام حفظ نمایند.
در دوره سوم (از نماز جمعه تاریخی 29 خرداد 1388 تاکنون): مقام معظم رهبری پی از اتمام حجت در نماز جمعه 29 خرداد و با توجه به عدم اعتنای جریان‌های سیاسی و نامزدهای معترض به نصیحت‌های حکیمانه ایشان در خصوص پیگیری مطالبات از طرق قانونی، از ایجادکنندگان و ادامه‌دهندگان اغتشاشات که در ادبیات سیاسی انقلاب اسلامی به «فتنه» مشهور شدند و رهبری نیز در این دوره به صراحت از اتفاقات رخ داده با عنوان فتنه یاد کردند و به تبیین و بررسی آن پرداختند، از تعابیر زیر استفاده نمودند:
«خیال نکنند با یک تقلید مغلوط از حضور عظیم مردمی در انقلاب سال 1357، یک کاریکاتور از آن انقلاب، می‌توانند به عظمت انقلاب و نظام اسلامی ضربه بزنند»، «بعضی از خواص مردود شدند»، «ظلمی که به مردم و نظام اسلامی شد و هتکی که از آبروی نظام در مقابل ملت‌ها انجام گرفت»، «زیر سؤال بردن اصل انتخابات بزرگ‌ترین جرمی بود که انجام گرفت»، «پیش‌آورندگان بلواها با هدف ضربه زدن به پشتوانه مردمی انقلاب»، «غافلان و بیخبران داخلی»، «بعضی خودشان اصرار دارند که از نظام فاصله بگیرند و یک اختلاف درون نظام را به مبارزه با نظام تبدیل کردند»، «عده‌ای با قانون‌شکنی و ایجاد اغتشاش، مردم را به ایستادگی در مقابل نظام تشویق کردند و به دشمنان جرئت دادند»، «چرا متنبه نمی‌شوند؟»، «یک عده‌ای دشمنی میکنند، یک عده‌ای خباثت به خرج می‌دهند، یک عده‌ای از خباثت‌کنندگان پشتیبانی میکنند»، «کسانی با زبانشان صریحاً اسلام و شعارهای نظام جمهوری اسلامی را نفی میکنند، با عملشان هم جمهوریت و یک انتخابات را زیر سؤال می‌برند»، «ضدانقلاب صریح، یا کسانی که بر اثر جهالت و لجاجت خود کار ضد انقلاب را میکنند»، «حوادث بعد از انتخابات را عده‌ای از روی نادانی و محاسبه غلط ایجاد کردند»، «گناه بزرگی که انجام دادند؛ این بود که رأی و نظر مردم را نفی و مورد خدشه قرار داده، نظام را تکذیب و مورد تهمت قرار دادند»، «کسانی که حرف‌های مجموعه کفر و استکبار را تکرار کردند»، «کسانی که خودشان را از کشتی نجات – نظام اسلامی – بیرون می‌اندازند»، «آن کسانی که انقلاب را رها کردند، آن کسانی که طبق خواست دشمن در مقابل انقلاب ایستادند»، «نمی‌شود قبول کرد که کسانی خود را در خط امام بدانند، دنباله رو امام بدانند اما با کسانی که صریحاً پرچم معارضه با امام و اسلام را بلند میکنند، خود را در یک جبهه تعریف کنند»، «دفاع آمریکا، انگلیس، قدرت‌های غربی، منافقین و سلطنت‌طلبان از فتنه‌گران»، «فتنه‌گران و فتنه‌انگیزان یک اقلیت معدودند»، «کسانی که دشمن هل داد وسط صحنه»، «در سال 88 خطای بزرگی را مرتکب شدند، کشور را در چنین پرتگاهی قرار دادند» و «یک جماعتی در مقابل جریان قانونی کشور، به شکل غیرقانونی و به شکل غیرنجیبانه ایستادگی کردند و به کشور لطمه و ضربه وارد کردند... چرا عذرخواهی نمی‌کنند؟»
در مجموع می‌توان گفت، مقام معظم رهبری پیش از انتخابات در تعابیر خود بر صحت و سلامت انتخابات و جلوگیری از تبدیل اختلاف‌های انتخاباتی به اغتشاشات تأکید داشتند؛ اما از شنبه پس از انتخابات و شکل‌گیری اعتراضات خیابانی و مطالبات غیرقانونی، رهبری با هدف واپایش اوضاع و حفظ جریان‌های سیاسی معترض و نامزدهای آنان در دامان نظام، از تعابیری چون؛ نامزدهای محترم، برادران سابق، دوستان قدیمی، رقیبان دیروز، سعه صدر داشته باشید و... استفاده میکنند؛ و در نهایت و با گذشت زمان و با شکل‌گیری رویدادهای جدید در اغتشاشات و عدم پذیرش آرای مردمی توسط معترضان، تعابیر رهبری نیز نسبت به آنان متناسب با رویدادهای سیاسی تغییر کرده و پس از نماز جمعه تاریخی 29 خرداد 1388 و اتمام حجت با معترضان به نتایج انتخابات، تا به امروز از آنان با عناوینی چون «رهاکنندگان انقلاب، ظلم‌کنندگان به نظام و انقلاب، فتنه‌گران و فتنه‌انگیزان و...» نام برده‌اند.
