نشریه اخبار و تحلیل‌ها شماره 3993 دوشنبه 19 آبان ماه 1393

سرمقاله

فرار به جلوی اتحادیه اروپا!

اتحادیه اروپا روز جمعه اعلام کرد سه مؤسسه بانکی و آموزشی و یک سرمایه‌دار ایرانی را در فهرست تحریم‌های خود وارد کرده است. این اقدام اتحادیه اروپا در رسانه‌های داخلی در حد یک خبر کوتاه بازتاب پیدا کرد و کمتر رسانه‌ای به تحلیل آن پرداخت. با توجه به اینکه این حرکت اتحادیه اروپا پس از برگزاری انتخابات میان‌دوره‌ای آمریکا و در آستانه نشست هسته‌ای ایران با وزیر امور خارجه آمریکا و اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در مسقط انجام گرفت، می‌توان گفت با هر دو موضوع مرتبط است. پیام ظاهری پیروزی جمهوری‌خواهان در انتخابات آمریکا، سخت‌گیری و فشار بیشتر در مذاکرات هسته‌ای بر ایران است. اتحادیه اروپا نیز برای کمک به این پیام ظاهری که در بطن خود، اما و اگرهای زیادی دارد، با فرار به جلو، این بازی سیاسی- حقوقی را آغاز کرد و این در حالی است که این روزها آتش زیر خاکستر بحران اقتصادی اروپا که طی یک‌سال اخیر به نظر می‌رسید کاملاً خاموش شده و اروپا این بحران را پشت سر گذاشته، با اعتراضات گسترده مردم در شهرهای مختلف اروپا سر برآورده و نشان داده که بحران اقتصادی، گریبان اروپا را رها نکرده است. بر اساس آنچه که در سال‌های اخیر برای نجات اروپا از بحران اقتصادی انجام گرفته، معلوم می‌شود تدابیر و برنامه‌هایی که حوزه عملی آن‌ها جغرافیای اروپا باشد، قادر نیست بر این بحران غلبه کند و اروپا برای نجات از این وضعیت خطرناک، به منجی قدرتمندی خارج از جغرافیای خودش نیاز دارد تا برای اروپا راه تنفس جدیدی ایجاد کند. این منجی باید بسیار فراتر و معتبرتر از کشورهای کوچک و ضعیف منطقه خلیج فارس و یا بسیاری از نقاط دیگر جهان باشد. در حال حاضر، ویژگی‌های منجی که بتواند اتحادیه اروپا را از این بحران خرد کننده نجات دهد، در ایران جمع است و اگر مسئولان این اتحادیه، این ادعا را که برخی از کارشناسان در ابتدای همراهی اروپا با آمریکا در تحریم ایران گفتند، باور نمی‌کردند؛ اما احتمالاً در حال حاضر همه آن‌ها به این مهم معترفند و فرار به جلوی اخیر آن‌ها در تحریم مجدد اشاره شده، اشتباه ناشی از هیجان‌زدگی متأثر از انتخابات آمریکا است که به احتمال زیاد به‌زودی فرو می‌نشیند و اتحادیه اروپا ناچار می‌شود با پرداخت هزینه سنگین، آن را جبران کند.

ترجمه

  جنگ نفت آمریکا و عربستان علیه ایران و روسیه

گروه ترجمه- روزنامه گاردین 9 نوامبر 2014 (18 آبان) در مقاله‌ای به راهبردهای آمریکا و عربستان علیه ایران و روسیه از طریق کاهش قیمت نفت پرداخت و نوشت: واشنگتن تلاش می‌کند از طریق افزایش تولید نفت خام، قیمت‌ها را کاهش دهد؛ اما خطرات جانبی آن برای صنعت نفت شل آمریکا وجود دارد. بهای نفت خام پس از رسیدن به بشکه‌ای بیش از 110 دلار در تابستان، به طور جدی کاهش یافته است. افزایش تولید نفت در حالی صورت گرفت که احیای اقتصاد جهانی متوقف شده و کسادی در چین و رکود مجدد در منطقه یورو بروز کرده و مایه شگفتی بازرگانان شده است. این، تمام داستان نیست. افزایش چهاربرابری بهای نفت که به دلیل تحریم صادرات نفت توسط عربستان سعودی در واکنش به جنگ یوم کیپور در سال 1973 اتفاق افتاد، نشان داد چگونه نفت خام می‌تواند به‌عنوان سلاح دیپلماتیک و اقتصادی به‌کار رود.

در ادامه مقاله آمده است: تاریخ تکرار می‌شود. دولت اوباما از تهران می‌خواهد برنامه هسته‌ای خود را محدود کند و ولادیمیر پوتین در شرق اوکراین عقب‌نشینی کند؛ اما پس از تجربه‌های اخیر در عراق و افغانستان، کاخ سفید تمایلی به مداخله نظامی ندارد. در واقع، واشنگتن با کمک متحد سعودی خود تلاش می‌کند بهای نفت را کاهش دهد. به دلیل اینکه روس‌ها و ایرانی‌ها به‌شدت به صادرات نفتی وابسته هستند، فرض بر این است که می‌توان از این طریق فشار وارد کرد. جان کری، وزیر خارجه آمریکا، ظاهراً ماه سپتامبر با ملک‌عبدالله توافقی امضا کرد که مطابق آن، سعودی‌ها نفت خام را زیر قیمت بازار بفروشند. این موضوع می‌تواند تشریح کند که چرا قیمت نفت در زمانی که عراق و سوریه با بی‌ثباتی ناشی از حملات دولت اسلامی روبه‌رو هستند، کاهش یافته است در صورتی‌که به‌طور طبیعی با توجه به اوضاع بی‌ثبات کنونی، قیمت نفت می‌بایست بالا می‌رفت. سعودی‌ها اواسط دهه 1980 اقدامی مشابه انجام دادند. انگیزه ژئوپلیتیک برای اقدامی که بهای نفت را به زیر 10 دلار برای هر بشکه رساند، بی‌ثبات‌سازی رژیم صدام حسین بود. به گفته تحلیل‌گران، این‌بار سعودی‌ها خواهان فشار بر ایران و مجبور کردن مسکو به تضعیف حمایت خود از رژیم اسد در سوریه هستند.

در پایان مقاله آمده است: اقدام سعودی‌ها در کاهش قیمت نفت، خودزنی نیز به شمار می‌رود. سعودی‌ها همانند سایر تولیدکنندگان نفت به قیمت بشکه‌ای بالاتر از 100 دلار عادت کرده‌اند. بهار عربی در لیبی و مصر بر این هراس‌ها افزوده که ناآرامی سیاسی می‌تواند گسترش پیدا کند. درآمدهای نفتی به تأمین مطلوب‌تر هزینه‌های عمومی کمک کند. بنابراین، عربستان سعودی نیاز دارد قیمت نفت بالاتر از 90 دلار باشد؛ البته اندکی فشار قابل قبول است. سعودی‌ها به این قمار دست زده‌اند که می‌توانند با بهای کمتر نفت، بیش از روس‌ها و ایرانی‌ها دوام بیاورند. بی‌تردید این نمایش جدید جنگ سرد، به روسیه ضربه زده است. نفت و گاز 70 درصد صادرات نفتی روسیه را تشکیل می‌دهد و در صورتی که بهای نفت بالاتر از بشکه‌ای 100 دلار نباشد، بودجه تأمین نمی‌شود. مسکو ذخایر تبادل خارجی دارد؛ اما این ذخایر نامحدود نیست. هفته گذشته ارزش روبل روسیه 10 درصد کاهش یافت. بدهی شرکت‌های روسی، مسئله دیگری است و بانک مرکزی این کشور نیز برای افزایش نرخ سود تحت فشار است که باید به ثبات ارز کمک کند و البته سبب رکود جدی‌تر نیز می‌شود؛ اما به نظر می‌رسد سیاست خارجی روسیه تحت تأثیر قرار نگرفته است. حمایت روسیه از بشار اسد همچنان قوی است و گزارش‌هایی وجود دارد که پایان هفته گذشته، نیروهای روسی وارد شرق اوکراین شده‌اند؛ حال این پرسش مطرح است که ایران در برابر این کاهش قیمت نفت چه واکنشی نشان خواهد داد.

اخبار و تحلیل‌ها: هرچند کاهش قیمت نفت، مشکلاتی را برای ایران و روسیه ایجاد می‌کند؛ اما این‌‌گونه نیست که این مشکلات فقط شامل این دو کشور باشد و همین‌طور که خود گاردین نیز به آن اذعان دارد، آمریکا و عربستان نیز در این زمینه متضرر خواهند شد. از طرفی ایران به‌واسطه تجربه تحریم‌ها و قیمت پایین نفت در زمان جنگ و روس‌ها نیز به دلیل وابستگی اروپایی‌ها (به‌عنوان متحدان اصلی آمریکا) به گاز روسیه و... جنگ نفت آمریکا و آل‌سعود علیه ایران و روسیه نمی‌تواند اهرم خوبی به‌ویژه در درازمدت باشد و سعودی‌ها نیز کاهش بیش از حد قیمت نفت به‌ویژه در بازه زمانی طولانی به نفع‌شان نخواهد بود.

اخبار

داعش به پاکستان رسید

 دولت محلی استان بلوچستان پاکستان، در گزارشی محرمانه به دولت‌مردان این کشور، درباره نشانه‌های مربوط به افزایش فعالیت گروه تروریستی داعش در پاکستان هشدار داد.

روزنامه داون پاکستان اعلام کرد: بر اساس این گزارش محرمانه که در تاریخ 31 اکتبر ارسال شده داعش مدعی است که تعداد 10 تا 12 هزار نیرو در منطقه «هنگو» واقع در استان «خیبرپختون‌خواه» و همچنین منطقه قبیله‌ای‌نشین«خرم» جذب کرده است. این گزارش تصریح می‌کند اطلاعات موثقی کسب شده مبنی بر اینکه گروه داعش به برخی عناصر لشکر جهنگوی و همچنین گروه‌های تندرو پاکستانی پیشنهاد داده تا در پاکستان به این گروه بپیوندند.

بر اساس این گزارش، داعش همچنین یک کمیته برنامه‌ریزی راهبردی متشکل از 10 عضو تشکیل داده است. گروه لشکر جهنگوی و جریان‌های تکفیری سلفی، از معروف‌ترین گروه‌های ضدشیعه در پاکستان هستند.

این گزارش محرمانه تصریح می‌کند که داعش قصد دارد به تأسیسات نظامی و ساختمان‌های دولتی پاکستانی در استان خیبرپختون‌خواه به تلافی عملیات نظامیان پاکستانی در وزیرستان شمالی حمله کند و همچنین می‌خواهد شیعیان پاکستان را نیز هدف قرار دهد.

اخبار کوتاه

*   یکی از رهبران فتنه 88 در استان مازندران که سابقه زندان رفتن را نیز در پرونده خود دارد، به‌تازگی به صورت رسمی در یکی از ادارات شهرستان بابلسر مشغول به کار شده است! این شخص با وجود داشتن سوءسابقه به‌خاطر ایجاد اغتشاش در استان مازندران، پس از دریافت مجوز تبرئه از دستگاه قضایی و وزارت اطلاعات(!) به این سمت منصوب شده است. گفتنی است این انتصاب، اعتراض بسیاری از کارکنان این اداره را به دنبال داشته است.

*   این روزها شنیده می‌شود جلسات استانی اصول‌گرایان به‌شدت فعال شده و حجت‌الاسلام سیدرضا تقوی نیز با حضور در 15 استان، همایش‌های پرشوری را در راستای ایجاد وحدت میان جریان اصول‌گرا برگزار کرده است. در این باره همچنین گفته می‌شود قرار است این جلسات در سایر استان‌های باقی‌مانده کشور نیز ادامه یابد تا بحث وحدت اصول‌گرایان در سراسر کشور نهادینه شود.

*   وزارت امور اسلامی عربستان اعلام کرد: صفحات ائمه جماعات و دیگر افراد مرتبط با این وزارت‌خانه را در شبکه‌های اجتماعی بازرسی می‌کند. وزارت امور اسلامی عربستان سعودی تأکید کرد که حساب کاربری خطبا و ائمه جماعات و مبلّغان رسمی و دیگر افراد را که با این وزارت‌خانه همکاری می‌کنند، در شبکه‌های اجتماعی در فضای مجازی زیر نظر دارد و با هرگونه اقدام غیرقانونی برخورد خواهد کرد.

*   گفته می‌شود در شش ماه ابتدایی سال ۹۳ جمعاً یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون لیتر بنزین وارد کشور شده است که بر اساس اسناد موجود، در این مدت ۴۶۴ میلیارد تومان پرداخت اضافی نسبت به تولید بنزین با رفورمیت پتروشیمی در داخل کشور صورت گرفته است. گفتنی است واردات بنزین به ادعای وزارت نفت و سازمان محیط زیست به دلیل آلایندگی تولید بنزین در پتروشیمی‌های کشور  انجام می‌شود در حالی که پس از تحقیق و بررسی در سه کمیسیون تخصصی مجلس شورای اسلامی، این ادعا رد شده است.

*   همزمان با دور نهایی مذاکرات هسته‌ای، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی مدعی شده است که جامعه بین‌المللی باید قاطعانه خواستار منحل شدن ظرفیت‌های هسته‌ای ایران شود. نتانیاهو با بیان این ادعای خود افزود: «جامعه جهانی با دو گزینه ساده روبه‌روست: یا باید تسلیم توافق شود، یا قاطعانه بایستد و خواستار منحل شدن ظرفیت‌های هسته‌ای ایران شود.» وی همچنین تأکید کرده است که رژیم صهیونیستی توافقنامه‌ای که ایران را به‌عنوان کشوری رها کند که در آستانه هسته‌ای شدن قرار دارد، نخواهد پذیرفت؛ زیرا این برای همه آن‌ها خطرناک است.

اخبار و تحلیل‌ها: نخست‌وزیر کودک‌کش رژیم صهیونیستی در هر زمانی که احساس کند ایران به احقاق حقوق هسته‌ای‌اش نزدیک شده، به چنین اظهارات بی‌ارزشی روی می‌آورد.