مذاکرات هسته ای مونترو در محاصره پیام های متفاوت/فخرالدین اسدی

پایگاه بصیرت؛ گروه بین الملل: مذاکرات هسته ای در مونتروی سوئیس به پایان رسید. قرار است دور بعدی مذاکرات از تاریخ 24 تا 29 اسفند ماه میان ایران و اعضای 1+5 برگزار شود. اگرچه جزئیات خبری مربوط به مذاکرات مونترو و مباحث صورت گرفته در آن منتشر نشده است، اما از کلیت اظهار نظرهای صورت گرفته از سوی طرف های مذاکره کننده، بار دیگر به گزاره " پیشرفت محدود" در عین باقی ماندن اختلافات اساسی می رسیم. در خصوص مذاکرات هسته ای مونترو و وقایع مترتب بر آن، حواشی و نکاتی وجود دارد که توجه به آنها لازم است :

1- مذاکرات هسته ای مونترو تا حدود زیادی به لحاظ رسانه ای و تبلیغاتی تحت تاثیر سفر بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی به ایالات متحده آمریکا و سخنرانی وی در کنگره قرار گرفت. اگرچه دیپلمات های کشورمان بدون توجه به حاشیه آفرینی و جوسازی نتانیاهو به مذاکرات هسته ای ادامه دادند، اما در مقابل طرف آمریکایی نسبت به هر زمان دیگری آشفته تر به نظر می رسید. بخشی از این آشفتگی ساختگی و در راستای تاثیرگذاری تبلیغاتی بر میز مذاکرات و بخشی دیگر از آن، واقعی و ناشی از عدم قدرت پیش بینی بازی ناگهانی جمهوریخواهان توسط اوباما بود. از این رو نگرانی دموکرات ها در خصوص سخنرانی نتانیاهو نه به صورت کامل واقعی و نه به صورت کامل کاذب بود.

2- حضور دوباره دکتر علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان و ارنست مونیز، وزیر انرژی ایالات متحده آمریکا در مذاکرات هسته ای مونترو، نشان از تمرکز شدید طرفین بر مراحل پایان مذاکرات فنی است. مونیز، مذاکرات هسته ای اخیر در مونترو را از این لحاظ رضایت بخش دانسته و بر استمرار آن تاکید کرد. با این حال نباید فراموش کرد که مذاکرات هسته ای ایران و اعضای 1+5 صرفا مذاکراتی فنی نیست. اختلافات فنی میان ایران و اعضای 1+5 تنها یک بخش از معادله است. بخش اصلی مذاکرات، به برداشته شدن تحریم ها در ازای گام های اعتمادساز جمهوری اسلامی ایران است. چنانچه تاکنون بارها تاکید شده است، اگر طرف مقابل بنا به هر دلیلی نخواهد یا نتواند " تصمیم سیاسی" لازم را جهت رسیدن به توافق نهایی بگیرد، عملا سخن گفتن از توافق نهایی بی فایده است، حتی اگر همه مسائل و اختلافات فنی میان طرفین حل و فصل شود.

3- سفر جان کری به عربستان سعودی پس از برگزاری مذاکرات هسته ای مونترو و دیدار وی با مقامات این کشور، نشان دهنده خشم و وحشت آل سعود از امضای توافق هسته ای میان ایران و اعضای 1+5 است. در این میان، ریاض با تل آویو همراهی و همگامی مشترکی دارد و بازی این دو در قبال مذاکرات هسته ای ایران و طرف مقابل کاملا متوزان بوده است. در جریان مذاکرات وین 8(که به تمدید دوباره توافقنامه ژنو منجر شد)، عربستان سعودی و سعود الفیصل، وزیر امور خارجه این کشور نقش مهم و پررنگی در عدم امضای توافق نهایی داشتند. ریاض به ایالات متحده آمریکا وعده داد که با ایجاد اخلال در قیمت نفت، دو کشور جمهوری اسلامی ایران و روسیه را به لحاظ اقتصادی تحت فشار قرار دهد. با این حال به نظر می رسد دیگر این بازی نخ نما از سوی آل سعود پاسخگو نیست!

فارغ از آنچه در دیدار اخیر کری و مقامات آل سعود گذشته و ادعاهای پوچی که طرفین در خصوص غیر صلح آمیز بودن برنامه هسته ای فعلی جمهوری اسلامی ایران مطرح کرده اند، بر همه تحلیلگران مسائل بین الملل مسجل است که هرگونه تاثیرپذیری واشنگتن و دیگر اعضای 1+5 از ریاض و تل آویو منجر به شکست مذاکرات خواهد شد. موضوعی که جمهوری اسلامی ایران بارها آن را به صورت یک هشدار دیپلماتیک به طرف غربی اعلام کرده است.

4- اعلام مواضع متضاد از سوی طرف های شرکت کننده در مذاکرات هسته ای ( پس از پایان مذاکرات هسته ای مونترو) در نوع خود قابل تامل است! طرفین از یک سو نزدیک بودن توافق نهایی و برداشته شدن گام های پایانی را مورد تاکید قرار داده و از سوی دیگر، بر باقی ماندن اختلافات اساسی و تعیین کننده و مهم در مسیر رسیدن به این توافق تاکید می ورزند. حتی جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا در آستانه برگزاری مذاکرات هسته ای، از گام های زیادی سخن گفت که جهت رسیدن به توافق نهایی باید برداشته شود! لازم به ذکر است که قبل از برگزاری مذاکرات مونترو، جان کری بار دیگر در شانتاژی تکراری، جمهوری اسلامی ایران را نسبت به حمله نظامی تهدید کرد؛ تهدیدی که از سوی مقامات ارشد نظامی و سیاسی کشورمان به بهترین نحو ممکن پاسخ داده شد.

نتیجه این که ارسال پیام های دوگانه در خصوص رسیدن یا نرسیدن به  توافق نهایی در مونترو از سوی اعضای 1+5 دیگر نقشی در شکل دهی رصدگران مذاکرات هسته ای ندارد. آنچه در این میان تعیین کننده است، اراده واقعی طرف مقابل و مخصوصا آمریکا جهت رسیدن به توافق است.

 5- آنچه مسلم است اینکه هنوز طرف مقابل در گام نهایی مذاکرات هسته ای ، تصمیم سیاسی لازم را جهت امضای توافق پایانی اتخاذ نکرده است. این تصمیم سیاسی، اعتراف به حقوق حقه هسته ای جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از امضا کنندگان ان.پی .تی است. ایالات متحده آمریکا هم اکنون چاره ای جز انتخاب در میان دو گزینه ندارد: نخستین گزینه، امضای توافقنامه نهایی بر اساس برچیده شدن همه تحریم ها و گزینه دوم، ادامه تقابل با جمهوری اسلامی ایران است. بدون شک در صورتی که آمریکا راه دوم را انتخاب کند، هزینه ها، عواقب و تبعات سختی در انتظار آن خواهد بود؛ موضوعی که حتی استراتژیست های ارشد آمریکایی مانند برژینسکی و آلبرایت نیز در خصوص آن به اوباما و دیگر سیاستمداران آمریکایی هشدار داده اند./