سرمقاله
آقای اردوغان اولویت ایران تغییر کرده است
اگرچه سفر امروز رجبطیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه به ایران با برنامه قبلی است، با موضوع بسیار مهمی همزمان شده که از جنبه خاصی میتواند این سفر و دستاوردهایش را تحت تأثیر قرار دهد. طی یک دهه گذشته که تحریمهای ناعادلانه غرب علیه ایران روند افزایشی پیدا کرد، تعاملات اقتصادی ترکیه با ایران راه تنفس مناسبی برای ایران بود که البته منافع اقتصادی قابل توجهی را هم نصیب ترکیه کرد. فراز و فرودهای سیاست خارجی ترکیه در زمان حاکمیت حزب عدالت و توسعه در نهایت به بلندپروازیهای اردوغان و همحزبیهایش منجر شد تا آنجا که ترکیه با فاصلهگرفتن از مواضع سیاسی نزدیک به ایران، مشی را در پیش گرفت که رفتهرفته در مسائلی در نقطه مقابل ایران قرار گرفت؛ اما در عین حال روابط بهویژه در عرصه اقتصادی با قوت و استحکام ادامه داشت تا اینکه اظهارات تند چند روز پیش اردوغان و پس از آن اعلام برنامه سفر وی به ایران و تحولات اخیر پیشآمده در روند مذاکرات هستهای اقتضائات جدیدی را در روابط ایران با ترکیه ایجاب کرد. اردوغان حدود دو هفته پیش در مصاحبه با شبکه تلویزیونی فرانس24 ادعا کرد، ایران در حال تلاش برای تسلط بر خاورمیانه است که تلاشهای آن سبب آزار آنکارا، عربستان و کشورهای عرب خلیجفارس شده است. اردوغان تأکید کرد، اصلاً نمیتوان شرایط فعلی را تحمل کرد و ایران باید این را بفهمد. وی ضمن حمایت از حمله عربستان به یمن گفت: تهران باید نیروهای خود را از یمن، سوریه و عراق خارج کند و به استقلال و حاکمیت این کشورها احترام بگذارد؛ اما مناقشهبرانگیزترین بخش سخنان وی آنجا بود که ادعا کرد، ایران در حال تعقیب داعش است تا جای آن را در منطقه بگیرد. امروز ایران میزبان گوینده سخنان فوق است، فردی که به طمع افزایش سطح مبادلات اقتصادی از 14 میلیارد در سال به 30 میلیارد دلار وارد ایران میشود. آنچه لازم است در این سفر به اردوغان فهمانده شود، این است که همچنان میتواند به منافع اقتصادی این تعامل بیندیشد؛ اما باید به این مهم نیز توجه داشته باشد که به اقتضای تغییر وضعیت، رقبای غربی قدرتمندتر و برتر از ترکیه برای ورود به عرصههایی در ایران که در حال حاضر در اختیار ترکیه است، پشت در ایستاده و لحظهشماری میکنند. ترکیه هم میداند که چنانچه ایران به این رقبای ترکیه چراغسبز و روی خوش نشان دهد، در زمانی اندک بیشتر عرصههای اقتصادی ترکیه در ایران از دستش خارج میشود. ترکیه نیز بنا بر اصل مهم و بینالمللی «اولویت منافع» باید به ایران حق بدهد که براساس وضعیت جدید در حال شکلگیری درصدد برآوردن اولویتهایش باشد. اگر اولویت ترکیه در سفر به ایران همچنان اقتصادی است که گویا اینگونه است، اولویت ایران دیگر اقتصادی نیست و به اولویت سیاسی تغییر یافته است. چنانچه ترکیه مایل است اولویتش در ایران محترم شمرده شود، باید ضمن توجه به اولویت تغییریافته ایران، موضعش را درباره اولویتهای سیاسی منطقهای ایران تغییر دهد و اعلام کند؛ در غیر اینصورت نمیتواند انتظار داشته باشد موقعیت گذشتهاش را در عرصه اقتصاد ایران داشته باشد.
ترجمه
بیمیلی ترکیه در زمینه رقابت با ایران
گروه ترجمه- روزنامه دیلیصباح 7 آوریل 2015 (۱۸ فروردین) در مقالهای به چشمانداز روابط ایران و ترکیه در آستانه سفر رئیسجمهور ترکیه به ایران پرداخت و نوشت: رجبطیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه امروز برای دیداری رسمی و مهم وارد ایران خواهد شد. اینگونه دیدارها میان ایران و ترکیه همواره اهمیت بسیاری دارند؛ اما این دیدار اهمیت خاصی دارد؛ زیرا به فاصله اندکی پس از توافق هستهای مقدماتی میان ایران و گروه 1+5 صورت میگیرد و دولت آنکارا نیز از این دیدار استقبال کرده است. در عین حال، موضعگیری اردوغان علیه مداخله ایران در مناطق بحرانزده، مانند سوریه، عراق و یمن نیز بر ابعاد و اهمیت این دیدار افزوده است.
در ادامه مقاله آمده است: ترکیه همانند ایران قدرتی منطقهای و در سطح جهانی مورد احترام است. تنها تفاوت میان دو کشور این است که ترکیه از شعار آتاترک، یعنی «صلح در خانه، صلح در جهان» پیروی میکند؛ لذا هر گامی که آنکارا برمیدارد، در راستای ارتقای صلح و وحدت منطقهای است. به همین دلیل طی چندین دهه آنکارا راه خود را برای کمک به ایران بهمنظور مقابله با تلاشهای غرب علیه ایران پیموده است تا مانع انزوای ایران در جامعه بینالمللی شود. ترکیه درست از زمان نخستوزیری تورگوت اوزال، نخستوزیر ترکیه در دهه 1980 با تلاشهای آمریکا برای منزویسازی ایران مقابله کرده که البته با مخالفت آمریکا روبهرو بوده است. ترکیه همواره از این سیاست پیروی کرده و به دولت خاصی محدود نشده است. در واقع، آمریکاییها طی سالهای اخیر بر ترکیه فشار آوردهاند تا با ایران همکاری نکند و شرکتهای ترکیهای را که با ایران همکاری میکنند، به تحریم تهدید کرده است. ملت ترکیه طی دورههای سخت در کنار برادران و خواهران ایرانی خود ایستاده است و بنابراین کسی نباید نیات ما را زیر سؤال ببرد؛ بهویژه هنگامی که اردوغان از ضرورت پایان مداخله ایران در عراق، سوریه و یمن سخن میگوید.
در پایان مقاله آمده است: نجمالدین اربکان، نخستوزیر فقید ترکیه که پدر معنوی و مرشد اردوغان نیز بهشمار میرود، پیش از مرگ به ایران سفر کرد. وی در آن هنگام به دریافت کمک مالی از ایران برای کمک به حزب سعادت متهم شد که با چالشهای جدی روبهرو بود، این مسئله بیعدالتی جدی در حق اربکان بود. درواقع، آنچه این رهبر کهنهکار انجام میداد، در راستای وحدت اسلامی و هشدار به رهبران شیعه ایران بود که در دام تحریک کشمکش فرقهای با سنیها نیفتند و در خاورمیانه[غرب آسیا و شمال آفریقا] میان مسلمانان شکاف ایجاد نکنند، البته با گذشت زمان حقانیت دیدگاه اربکان اثبات شد. اردوغان نیز از دیدگاه اربکان پیروی میکند. نمایندگان مجلس ایران به اردوغان نامه نوشتهاند و درخواست کردهاند، اردوغان باید بهدلیل بیان این اظهارات عذرخواهی کند. تمام آنچه اردوغان انجام میدهد، وظیفه دوستانه برای هشدار به برادران مسلمان خود است تا مرتکب اشتباه نشوند و کشمکش فرقهای در خاورمیانه را شعلهور نکنند. شاید برخی تصور کنند، ترکیه از توافق ایران و غرب بر سر مسئله هستهای احساس تهدید کرده است، این مسئله کاملاً اشتباه است؛ زیرا آنهایی که چنین تصوری دارند، باید بهیاد آورند که ترکیه شروع گفتوگوهای هستهای را تسهیل کرد و با تشویق بینالمللی روبهرو شد.
اخبار و تحلیلها: در یادداشت فوق دو موضوع مهم وجود دارد که نویسنده تلاش داشته آن دو را در آستانه سفر اردوغان به ایران توجیه کند: اول نگرانی ترکیه از توافق احتمالی ایران با غرب و دوم سخنان ضدایرانی اردوغان است. درباره موضوع اول باید گفت، ترکیه حق دارد از توافق احتمالی نگران باشد؛ چراکه به رقبای قدرتمند ترکیه، یعنی غربیها فرصت بازگشت به ایران را میدهد. درباره موضوع دوم هم حرف اصلی این است که نه لحن اردوغان درباره ایران دوستانه بوده و نه نیت خیری داشته است، بهعبارتی اردوغان در این موضوع هم نگران توسعه نفوذ و گسترش تفکر ایران اسلامی است.
اخبار
درگیری سیاسی با شعار دینی
دبیرکل حزبالله لبنان در سخنانی با اشاره به اینکه درگیریهای منطقه سیاسی است؛ اما شعارهای دینی در این درگیریها مطرح میشود، گفت: دستاورد تجاوز عربستان به یمن، حمایت از القاعده و داعش است. وی اعلام کرد، منطقه هماکنون در شرایط بسیار حساسی بهسر میبرد و وجود ارتباط و هماهنگی میان ملت سوریه و دیگر ملتهای منطقه امری مهم و ضروری است. نصرالله در ادامه گفت: در واقع درگیریها، سیاسی است؛ اما با طرح شعارهای دینی، از مسئله دین و مذهب در درگیریهای جاری در منطقه سوءاستفاده میشود. نصرالله در ادامه تصریح کرد: درگیریها در فلسطین با صهیونیسمی است که خون بیگناهان را میریزد و مرتکب جنایات عدیده میشود و آنچه در فلسطین در جریان است، جنگ میان یهود و مسلمانان نیست. دبیرکل حزبالله لبنان تأکید کرد، بیشک آنچه در منطقه در جریان است، درگیری سیاسی است نه دینی. نصرالله در ادامه تأکید کرد، بهانههای حمله ائتلاف سعودی-آمریکایی به یمن با شکست مواجه شده است و عربستان تاکنون هیچ دستاوردی در جنگ علیه یمن بهدست نیاورده است و در عرصه میدانی، خیل عظیم مردم یمن علیه آلسعود بهپا خاستهاند. نصرالله تصریح کرد: مسئولان یمنی تاکنون اقدامی را در راستای بستن تنگه بابالمندب و پاسخ موشکی انجام ندادهاند؛ اما گرفتن چنین تصمیماتی در آینده، دور از ذهن نیست. وی دستاورد تجاوزات اخیر عربستان را به یمن حمایت از القاعده و داعش اعلام کرد که خود این امر در حال حاضر خطری برای عربستان محسوب میشود. وی افزود: متجاوزان به یمن نمیخواهند که این کشور ارتش قوی داشته باشد و در آینده به تهدید علیه رژیم صهیونیستی تبدیل شود. دبیرکل حزبالله در ادامه افزود: عربستان در یمن شکست سنگینی را متحمل خواهد شد و این شکست تبعات سنگینی را نیز در پی خواهد داشت.
اخبار کوتاه
* سیدمحمود علیزاده طباطبایی، وکیلمدافع مهدی هاشمی گفته است: موکلم هنوز تصمیمی برای اعتراض به حکم صادره نگرفته؛ زیرا نسبت به روند رسیدگی به پرونده انتقاد دارد. نظر ما این است که نسبت به حکم اعتراض شود. علیزاده طباطبایی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه چرا برای اعتراض به تصمیم نرسیدند، افزوده: هرچه با مهدی هاشمی صحبت میکنم، میگوید: وقتی قرار است رسیدگی دستوری باشد، چرا باید اعتراض کنیم؟
* قاضیزاده هاشمی، وزیر بهداشت با بیان اینکه در سال جاری باید فشارهای مختلفی که روی مردم وجود دارد، کاهش پیدا کند، گفته: برای دولت آسایش مردم خیلی مهم است و با وجود کارشکنیهای برخی مرتجعین منطقه و رژیم صهیونیستی اگر مذاکرات به نتیجه برسد و گشایش قطعی ایجاد شود هم یکسال طول میکشد تا نتایج آن در غذا و داروی مردم دیده شود؛ لذا امسال سال راحتی نیست.
* مقامهای صهیونیستی فهرستی از مواردی تهیه کردهاند که از نظر آنها «کاستیهای موجود» در چارچوب توافق اخیر هستهای بین ایران و قدرتهای جهانی بهشمار میآیند. به نوشته آسوشیتدپرس، مقامهای دفتر نخستوزیری رژیم صهیونیستی این فهرست را در قالب یک سند تحلیلی طی دو روز گذشته تهیه و تنظیم کردهاند و قرار است مبنای فعالیتهایی قرار بگیرد که بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر رژیم صهیونیستی قصد دارد، طی چند ماه آینده برای لغو توافق نهایی اتمی با ایران یا تغییر محتوای آن انجام دهد.
* رئیسجمهور آمریکا در مصاحبه با نشریه نیویورکتایمز گفت: توافق هستهای با ایران فرصتی است که یکبار در طول زندگی تکرار میشود و میتواند به ثبات منطقه کمک کند. اوباما گفت: «بخشی از وظیفه ما این است که با متحدان عربمان کار کنیم و بگوییم که خوب چطور میتوانیم توانمندیهای دفاعی شما را علیه تهدیدات خارجی تقویت کنیم و اینکه در عین حال چطور میتوانیم نظام سیاسی در این کشورها را تقویت کنیم، بهنحوی که جوان سُنی احساس کند که آنها (غیر از داعش) گزینه دیگری هم برای انتخاب دارند... فکر میکنم بزرگترین تهدیدی که آنها[دولتهای عربی] با آن مواجهاند، از جانب تجاوز ایران نیست، بلکه ناشی از نارضایتی داخلی داخل کشورهایشان است...گفتن این حرفها دشوار است؛ اما چیزی است که باید مطرح شود».