وال استریت ژورنال:ایران قابل اعتماد نیست

روزنامه وال استریت ژورنال در اینترنت امروز در مقاله ای به قلم جیمز بیکر شصت و یکمین وزیر خارجه آمریکا نوشت: ظرف چند روز پس از اعلام توافقنامه موقت جهت محدود کردن برنامه تسلیحات هسته ای ایران در دوم آوریل، روشن شدکه سوء تفاهم های اساسی درباره توافقی وجود دارد که دولت اوباما آنرا «یک تفاهم تاریخی» توصیف کرده است. بدیهی است دستیابی به توافقنامه نهایی تا ضرب الاجل سی ام ژوئن مستلزم تلاش زیادی است.
مقامات ایران به سرعت نکات مهمی را در ارتباط با توصیف کاخ سفید از مفاد توافق مطرح کردند که درخواست ایران مبنی بر لغو همه تحریم ها به محض امضای توافقنامه نهایی را شامل می شود. این درخواست فاصله زیادی با برداشت آمریکا دارد که می گوید تحریم ها فقط به تدریج و در صورت پایبندی ایران به تعهداتش متوقف خواهد شد. این موضعگیری متفاوت ایران ممکن است مصرف داخلی داشته باشد. اما در صورت پافشاری ایران بر آن هیچ توافق نهایی حاصل نخواهد شد.
مذاکرات مربوط به کنترل تسلیحات معمولا به سختی پیش می رود و هنوز سوالاتی جدی فراتر از توقف مرحله ای تحریمها مطرح است. از جمله، ساز و کارهای راستی آزمایی (شامل دسترسی به پایگاههای نظامی ایران برای بازرسی)، ‌شرایط بازگشت تحریم ها و خودداری ایران تاکنون از ارائه اطلاعاتی درباره تاریخچه برنامه غنی سازی هسته ای اش به منظور وجود مبنایی برای ارزیابی هرگونه فعالیت غنی سازی در آینده. به نظرمی رسد شرایط پیشنهادی برای بازگشت تحریم ها و راستی آزمایی که هنوز مورد مذاکره است، به خصوص جنبه دیوانسالاری دارد و دردسرساز خواهد بود.
تجربه نشان می دهد ایران قابل اعتماد نیست و به همین علت این چهار نقطه ضعف باید بررسی و حل و فصل شوند. بله خوب است اگر بتوان به یک توافقنامه قابل راستی آزمایی دست یافت که دوره کنونی گریز هسته ای ایران را در تلاش برای دستیابی به سلاح هسته ای از دوره دو یا سه ماهه کنونی به یک سال افزایش دهد و این افزایش مدت حداقل ده سال دوام داشته باشد.
اما با توجه به شرایط کنونی، اگر بالاخره هیچ توافق نهایی حاصل نشود - و اگر آمریکا علت آن ناکامی قلمداد شود- ممکن است موقعیت ما بدتر از امروز شود چون تحریم های سازمان ملل و اتحادیه اروپا احتمالا تضعیف یا لغو می شود.
در آنصورت برای آمریکا فقط گزینه تحریم های یکجانبه باقی می ماند که کارآیی چندانی ندارند. بنابراین مهم است که اکثر، بلکه همه، دیگر اعضای گروه پنج بعلاوه یک، شامل اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل بعلاوه آلمان، از موضع آمریکا در خصوص این مسائل حمایت کنند.
هنوز بخش زیادی از مذاکرات باقی است و این فرصتی برای جان کری وزیر خارجه آمریکا است که وظیفه بزرگی در پیشبرد مذاکرات داشته است. در هفته های پیش رو، او و دیگر دیپلماتهای آمریکایی باید به پایتختهای پنج بعلاوه یک سفر کنند و همتایان شان را به حمایت از مواضع غیرقابل بحث در خصوص چهار مسئله معوقه ترغیب نمایند. اگر ایران در انتظار بهره مندی از مزایای اقتصادی مهم یک توافق نهایی است، باید از این مواضع حمایت کند.
نباید به ایران در ازای لفاظی های بی معنی و چانه زنی مجدد پاداش داده شود. ایران حتی قبل از ابراز نارضایتی از توافقنامه موقت، توافقنامه های قبلی را نقض کرد. مثلا دو روز قبل از ضرب الاجل سی و یک مارس، ایران از تعهدش به ارسال بخش وسیعی از ذخیره اورانیم خود به روسیه، تا از آن در ساخت تسلیحات استفاده نشود، سر باز زد. شرکای ما در پنج بعلاوه یک باید درک کنند که اگر نمی توان طی مذاکرات مطمئن بود ایران به قولهایش عمل می کند، نمی توان به آن اعتماد کرد که پس از حصول توافق نهایی برنامه تسلیحات هسته ای اش را از سر نخواهد گرفت.
فقط پس از کسب حمایت لازم از جانب پنج بعلاوه یک باید مذاکراتمان را با ایران از سر بگیریم. سپس باید در ابتدای امر به ایرانیان صراحتا گفته شود که درخواستهای معقولی داریم که باید محقق شود. باید ایران و جهان از این درخواستها مطلع شوند. اگر ایران از چنین توافقی سر باز زند، مسئولیت شکست مذاکرات متوجه این کشور است.
از طرف دیگر، اگر آمریکا به علت فقدان حمایت داخلی کافی علت شکست کامل توافق قلمداد شود، برای شرکای ما در پنج بعلاوه یک کاهش یا لغو تحریم ها بر ضد ایران آسانتر خواهد بود. باید اذعان کنیم برخی از این کشورها مشتاق از سرگیری روابط تجاری شان در ایرانند،‌ مانند اقدام اخیر روسیه در موافقت با فروش یک سامانه پیشرفته دفاع هوایی به ایران.
من از رئیس جمهور و تیم امنیت ملی وی به علت تلاش جهت حل این مسئله دشوار بدون توسل به اقدام نظامی تمجید می کنم. یک ایران مجهز به تسلیحات هسته ای تهدیدی برای امنیت خاورمیانه و جهان است.
یک مسابقه تسلیحات هسته ای در این بخش بی ثبات جهان فاجعه بار خواهد بود. اقدام نظامی بر ضد تاسیسات هسته ای ایران باید همچنان آخرین راه باشد چون موجب تقویت تندروها در تهران خواهد شد و می تواند پیامدهای جدی و ناگوار دیگری داشته باشد.
امیدوارم دولت اوباما از ناخرسندی کنونی در تهران به عنوان اهرمی برای متقاعد ساختن شرکای مذاکره کننده مان به اصرار بر توافقی با ایران استفاده نماید که در آن نقاط ضعف چارچوب توافق دوم آوریل در خصوص توقف تدریجی تحریم ها، ساز و کارهای راستی آزمایی، اعمال مجدد تحریم ها در صورت نقض توافق از جانب ایران و تاریخچه فعالیتهای ایران در زمینه غنی سازی اورانیوم بطور رضایت بخشی حل و فصل شود.