* اینروزها بیش از هر وقتی صدای حملات انتحاری و انفجار از افغانستان بهگوش میرسد. مذاکرات غیررسمی با طالبان در دوحه قطر به بنبست رسیده و جنگ با طالبان در دستور کار حکومت مرکزی قرار گرفته است. نظر شما درباره شرایط امنیتی امروز افغانستان چیست؟
** افغانستان در چند دهه گذشته دچار فرازونشیبهای زیادی شده است. پس از حمله به برجهای دوقلو نیویورک در ١١ سپتامبر ٢٠٠١ و حضور نیروهای خارجی در کشور من، همه دنیا متوجه افغانستان شد. سرانجام دنیا به این نتیجه رسید که باید این کشور را از کنترل نیروهای طالبان که بیش از پنج سال حکومت را در افغانستان بهدست گرفته بودند، خارج کند؛ چراکه خطرات حضور طالبان در افغانستان ممکن بود دامنگیر کشورهای دیگر، حتی اروپا نیز شود.
پسازاین دشمنان افغانستان با وجود سرمایهگذاریهایی سنگین و تلاشهایی که داشتهاند، نتوانستند بهطور کامل به اهداف شوم خود در افغانستان دست یابند. امروز بهنظر میرسد آنها در تلاشاند با استفاده ابزاری از گروههای تروریستی بینالمللی، مانند القاعده، راه را بر خود هموار کنند. بههرحال باید توجه داشت که ریشههای زایش و پیدایش القاعده را نمیتوان بدون دخالت دستهایی از سمت غربیها بررسی کرد.
داعش از دل القاعده بیرون آمده است. اینکه منابع مالی فعالیتهای گروه تروریستی داعش در منطقه چگونه تأمین میشود، مسئله پوشیدهای نیست. امروز فعالیتهای تروریستی گروه داعش، علاوهبر اینکه چهره رحمانی اسلام را در جهان مخدوش میکند، در حال ازبینبردن امنیت در افغانستان و به تبع آن، بهخطرانداختن امنیت کشورهای منطقه شده است.
شوربختانه، آنچه امروز در عراق و سوریه اتفاق میافتد، امنیت افغانستان را نیز تهدید میکند و همان نیروهایی که پیشتر با نام طالبان فعالیت میکردند، امروز با تغییردادن بیرقهای خود، پرچمهای سیاه داعش را بالا بردهاند و به فعالیتهای تروریستی در افغانستان میپردازند. افراد یاریدهنده به نیروهای داعش در افغانستان را همان نیروهای طالبان تشکیل میدهند و این نیروها در ماههای گذشته، وضعیت افغانستان را تا حدودی ناامن کردهاند.
* انتخابات ریاستجمهوری در افغانستان طولانی بود و پس از چند ماه سرانجام در افغانستان تشکیل کابینه شد؛ اما هنوز هم شنیده میشود که اختلافنظرهایی بین رئیسجمهور و رئیس هیأت اجرائیه و نزدیکانشان وجود دارد. این اختلافات – حتی جزئی- چه تأثیری در وضعیت ناامنی در افغانستان میگذارد؟
** در مسئله منافع ملی افغانستان، هر دو رئیس محترم جمهور و رئیس هیأت اجرائیه افغانستان، نمیخواهند کشور آنها در اتش ناامنی بسوزد. هر دو دراینزمینه تدابیر ویژه خود را دارند. بهاینترتیب و با توجه به اهمیت مسئله امنیت ملی، فکر میکنم این دو بزرگوار میتوانند اختلافاتنظری خود را درباره مسائل مختلف کنار بگذارند. مسئله امنیت کشور برای هر دو مسئول محترم، از اهمیت ویژهای برخوردار است و همه مسئولان کشور این اراده قوی و عزم جدی را دارند که بخواهند و بتوانند در مقابل تحرکات تروریستی داعش ایستادگی کنند.
باید توجه داشت که مسئله تحرکات تروریستی داعش و طالبان در افغانستان، فقط یک مسئله ملی نیست و ابعاد بینالمللی دارد. برخی از دشمنان افغانستان با کمکهای مالی خود به نیروهای داعش، اهداف خود در کشور ما را پیگیری میکنند و این مسئله مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
فکر میکنم در رابطه با مسائل امنیت ملی و تمامیت ارضی کشور، هم رئیسجمهور و هم رئیس هیأت اجرائی کشور، آقایان اشرفغنی و عبداللهعبدالله همسو و همنظر هستند و اجازه فعالیت به نیروهای تروریستیای مانند داعش را در خاک افغانستان نخواهند داد. اگر به تاریخ افغانستان بازگردیم، ابرقدرتهای بزرگ جهان در کشور ما نتوانستهاند این کشور را زیر سلطه خود نگه دارند. ملت و مردم افغانستان در مقابل بیگانهها حساس هستند و به بیگانگان و تروریستها اجازه نمیدهند هرآنچه میخواهند انجام دهند.
* در چند ماه گذشته، بهویژه پس از آغاز فصل بهار، بهنظر میرسد فعالیت نیروهای طالب که تمایلاتی به داعش دارند، شدت بیشتری پیدا کرده است، بهطوریکه دامنه فعالیت تروریستی آنها از جنوب و شرق افغانستان به شمال این کشور گسترش یافته است. نظر شما دراینباره چیست؟
** باید بر این نکته تأکید کنم که ماحصل بیش از ٥٠ سال جنگ در افغانستان، این است که افغانها میخواهند بگویند خارجیها نمیتوانند این کشور را تسخیر کنند. پیشتر در شمال و غرب افغانستان امنیت برقرار بود؛ ولی طالبان در چند ماه گذشته، نیروهای خود را به سمت شمال منتقل کردهاند تا امنیت در این شهرها را نیز مختل کنند. طالبان و نیروهای خارجی حامی آنها، در تلاشاند با ایجاد ناامنی در بخشهای مختلف افغانستان، به حکومت مرکزی فشار بیاورند تا به اهداف خود برسند. من انتفال ناامنی به شمال افغانستان را تکذیب نمیکنم و متأسفانه این یک واقعیت تلخ است که امروز مردم و حکومت افغانستان با آن مواجه شدهاند.
* سرانجام آقای اشرفغنی به تهران سفر کرد. نظر شما بهعنوان عضو مجلس سنای افغانستان درباره سفر رئیسجمهور افغانستان به تهران چیست و روابط ایران و افغانستان را در حکومت وحدت ملی چگونه ارزیابی میکنید؟
** کشورهای همسایه در این منطقه جغرافیایی، که ما در آن زندگی میکنیم، منافع مشترک بسیار زیادی دارند و خطرات مشترکی نیز آنها را تهدید میکند. در طول سالیان زیادی که افغانستان در جنگ بهسر میبرد، ایران به کشور ما کمک کرده و مهاجران افغانستان را پذیرفته است. همین حالا صدها مگاوات برق از ایران به افغانستان میآید و این دو کشور روابط تجاری خوبی با هم دارند، به خصوص مردم دو شهر مشهد و هرات، با توجه به نزدیکی جغرافیایی، به تجارتهای خرد و کلان مشغولاند. اهداف ایران در افغانستان نیک بوده است و باید توجه داشت که بیشک افغانستان، بدون کمک کشورهای همسایه خود مانند هند، پاکستان و ایران نمیتواند به ثبات دست یابد. همچنین وجود ناامنی در افغانستان، کشورهای همسایه را نیز تحتالشعاع خود قرار خواهد داد.
سفر رئیسجمهوری افغانستان به ایران نیز در چارچوب گسترش و تحکیم روابط بین دو کشور بوده و ما امیدواریم اختلافات کوچک سیاسی، که بین دو همسایه وجود دارد، از طریق گفتوگو حلوفصل شود. باید توجه داشت که فعالیت نیروهای تروریستی داعش مسئله و خطر مشترک برای ایران و افغانستان است و من امیدوارم ایران و افغانستان با همکاری هم، بتوانند مسئله فعالیت داعش که امروز افغانستان را بهطور مستقیم تهدید میکند، حلوفصل کنند.
* شما عضو انتخاباتی مجلس سنای افغانستان هستید. امروز این مجلس با دوسوم اعضای خود فعالیت میکند و هنوز انتخابات برای حضور بخشی از نمایندگان مجلس سنا از حوزههای شهرستانها برگزار نشده است. بهنظر میرسد برگزاری انتخابات به دلیل برخی مسائل مالی و امنیتی، به تعویق افتاده است. با توجه به نقش مهمی که مجلس سنا در تدوین قوانین دارد، شرایط امروز «مشرانو جرگه» -مجلس سنا- را چگونه ارزیابی میکنید؟
** ما در افغانستان سه قوه داریم: قوه اجرائیه، قضائیه و مقننه. قوه مقننه از مجلس سنا و پارلمان -ولسی جرگه و مشورانو جرگه- افغانستان تشکیل شده است. مجلس سنا ١٠٢ عضو دارد و نمایندگان آن، از سه بخش تشکیل شدهاند. یکسوم این مجلس از سوی شوراهای ولایتی انتخاب میشوند، بخش دوم ٣٤ نفر هستند که به مدت چهار سال، از ٣٤ ولایت افغانستان به سنا میآیند و از سوی شوراهای شهرستانها –ولسوالیها- انتخاب میشوند.
بخش سوم نیز انتصابی هستند که به مدت پنج سال از سوی رئیسجمهور بهعنوان سناتور به عضویت مجلس سنا درمیآیند. طبق قانون اساسی، ٥٠ درصد افرادی که توسط رئیسجمهور به عضویت مجلس سنا درمیآیند باید از بانوان و ازجمله خبرگان کشور باشند. مدت عضویت اعضای منصوب توسط آقای «حامد کرزای»، رئیسجمهور پیشین، تا پایان امسال بهپایان خواهد رسید و پسازآن رئیسجمهور محترم، ٣٤ نفر از اعضای غیرانتخابی این مجلس را منصوب خواهد کرد.
امروز شوراهای ولایتی، یکسوم اعضای سنا را انتخاب کردهاند. انتخابات شوراها در شهرستانها –ولسوالیها- هنوز برگزار نشده است و شوراهای ولایتی هنوز شکل نگرفتهاند؛ بنابراین هنوز یکسوم مجلس سنا که توسط شوراهای شهرستانها انتخاب میشوند در این مجلس حضور ندارند. انتخابات در ولسوالیها، همزمان با انتخابات ولسی جرگه -پارلمان- تا یک سال آینده برگزار خواهد شد و پسازآن، ٣٤ نماینده شورای شهرستانها به سنای افغانستان خواهند پیوست. درحالحاضر، مجلس سنا با ٦٨ عضو، یعنی با دوسوم اعضا به فعالیت خود ادامه میدهد.
* آنچه امروز در بیشتر شهرهای بزرگ، به خصوص پایتخت افغانستان، دیده میشود، نشان میدهد کابل بدون رعایت کوچکترین اصول شهرسازی، در حال گسترش است. وضعیت ساختوساز در کابل، بهعنوان پایتخت افغانستان و سایر شهرهای بزرگ را چگونه ارزیابی میکنید؟
** کمیسیون مواصلات و مخابرات در مجلس سنای افغانستان، با وزراتخانههای شهرسازی، ترانسپورت، مخابرات، انرژی و آب و فواید عامه و همه شهروالی (شهرداری)های افغانستان ارتباط دارد.
شهرسازی در کابل - با توجه به اینکه این شهر امنیت نسبی و شرایط زندگی و کاری بهتری دارد – مورد توجه مردم ولایات و استانهای دیگر قرار گرفته است. بهاینترتیب بسیاری از اهالی شهرهای دیگر در یک دهه گذشته برای زندگی به کابل آمدهاند و این مسئله، باعث بالارفتن تراکم نفوس و درنتیجه، ایجاد معضل حاشیهنشینی در کابل شده است. جمعیت کابل امروز قریب به هفت میلیون نفر است و این مسئله، بر روند شهرسازی کابل تأثیر گذاشته است.
از سوی دیگر، برخی گروههای مافیایی در افغانستان شروع به شهرکسازیهای غیرقانونی در حاشیه شهر کردهاند. آنها در ساختوسازهای خود بههیچوجه به مسئله استاندارد شهر و شهرکسازی توجه نمیکنند. این نوع زمینخواری و شهرسازی در افغانستان، بهویژه در پایتخت، مورد انتقاد ماست؛ اما متأسفانه برخی از این افراد، پشتوانههایی در میان افراد بلندپایه کشور دارند و بههمیندلیل، مبارزه با نوع فعالیت این افراد، در شهر کابل دشوار است. بههرحال کمیسیون مواصلات و مخابرات، با توجه به استقرار وزرای جدید در کابینه، سعی دارد تا در میانمدت به حل مشکلات و معضلات شهری در افغانستان، بهخصوص در پایتخت بپردازد.