بحران سوریه و دخالت های رژیم صهیونیستی و ترکیه/فرزان شهیدی

پایگاه بصیرت؛ گروه بین الملل: بحران سوریه از ابتدا با دخالت های خارجی به ویژه برخی همسایگان این کشور رقم خورد. همسایگانی که با نظام دمشق به دلیل حضور در محور مقاومت، میانه خوبی نداشتند و به زعم خود ظهور پدیده موسوم به «بهار عربی» را فرصت مناسبی جهت سرنگونی این نظام قلمداد می کردند. با توجه به تحرکات اخیر دو همسایه سوریه (رژیم صهیونیستی و ترکیه) در این یادداشت به واکاوی بیشتر نقش این دو در سوریه می پردازیم.

رژیم صهیونیستی

نگاه کلی سران تل آویو آن است که بحران در سوریه موجب فرسایش نظام و ارتش این کشور شده و در نتیجه از خطرات و تهدیدات محور مقاومت علیه اسراییل کاسته می شود. به همین دلیل رژیم صهیونیستی نیازی به دخالت مستقیم در جنگ سوریه نمی بیند و تنها با حمایت از گروه های تروریستی به ویژه ارتش آزاد و جبهه النصره که در مناطق مرزی سوریه و سرزمین های اشغالی حضور بیشتری دارند، سعی می کند به تداوم بحران در سوریه کمک کند.

ایجاد منطقه حائل در مرزهای سوریه (همانند الگوی ارتش مزدور جنوب لبنان) از دیگر طرح هایی است که صهیونیست ها دنبال می کنند؛ اما شرایط میدانی برای اجرای این طرح کاملا مهیا نیست. در واقع مقاومت ارتش سوریه در مناطقی مانند قنیطره و جولان، اجازه تصرف محدوده قابل توجهی به عنوان منطقه حائل را به اسراییل نداده است.

موضوع دیگری که از اقدامات تازه اسراییل در مرزهای سوریه حکایت دارد، عبارت است از تحرکات دروزی های ساکن فلسطین اشغالی در جهت همبستگی با دروزی های سوریه در برابر حملات گروه های مسلح. با افزایش خطر داعش در جنوب سوریه به ویژه علیه دروزی های این کشور، سران مذهبی و سیاسی دروزی‌ها از جمله اعضای کنیست به‌اضافه افسران دروزی در نیروهای ذخیره ارتش، از کابینه رژیم صهیونیستی درخواست کردند از دروزی‌های سوریه حمایت و زمینه را برای کمک به برادران دروزی در سوریه فراهم کند .دروزی های اسراییل هشدار داده اند اگر راه حلی برای کمک به دروزی های سوریه پیدا نشود، تحرکات خود را گسترش خواهند داد که از جمله این اقدامات، جلوگیری از انتقال مجروحان گروه های تروریستی به بیمارستانهای اسراییل برای درمان است. البته در مواردی این تهدیدات عملی شده و برای نمونه آمبولانس حامل مجروحان در روستای مجدل شمس در جولان، مورد حمله قرار گرفت.

اسراییل تمایلی به حمایت از دروزی های سوریه ندارد، اما سعی دارد از این موضوع به عنوان فرصتی برای ایجاد منطقه حائل استفاده کند. به گفته تحلیل گر امور عربی شبکه اول تلویزیون رژیم صهیونیستی، تل آویوطی پیامی به سران دروزی ها در اسراییل تاکید کرده است در صورت امکان برای کمک به دروزی های سوریه تلاش خواهد کرد، اما قصد ندارد دخالت نظامی در جنگ سوریه داشته باشد یا حملات هوایی علیه مواضع گروه های تروریستی انجام دهد.

یکی از مقامات ارتش صهیونیستی هم گفته است در صورتی که دروزی‌های سوریه تصمیم بگیرند به‌سمت مرزها فرار کنند، به آنان اجازه ورود نخواهیم داد و فقط ممکن است مناطق مشخصی را مرزهای سوریه برای پذیرش آن ها در نظر بگیریم.

در ادامه گزارش شبکه یک تلویزیون اسراییل آمده است از جمله سناریوهای مورد نظر رژیم اسراییل ایجاد منطقه حائل در مرزهای سوریه است و سران تل آویو با مقامات شماری از کشورها و نیز طرف هایی در سازمان ملل برای ایجاد منطقه حائل تماس گرفته اند. روزنامه صهیونیستی هاآرتص هم در گزارشی تاکید کرد رژیم صهیونیستی از آمریکا خواسته است حمایت از دروزی ها در سوریه را افزایش دهد و بعضی کشورهای عربی مانند اردن را زیر فشار قرار دهد تا ورود آوارگان دروزی سوریه را در صورت حملات داعش به روستاهای دروزی نشین، بپذیرند.

ترکیه

نقش ترکیه به عنوان همسایه شمالی در بحران سوریه بر هیچ کس پوشیده نیست. دولت آنکارا از ابتدای جنگ سوریه، قائل به برکناری رژیم بشار اسد بود و هنوز هم بر این خواسته مداخله جویانه خود پافشاری می کند. حمایت و پشتیبانی گسترده از گروه های تروریستی موجود در سوریه توسط ترکیه در همین جهت صورت می گیرد.

در مقاطعی اما دخالت های غیرمستقیم جای خود را به اقدامات مستقیم داده و حتی شاهد نفوذ ارتش ترکیه در خاک سوریه بوده ایم (همانند پیشروی تا قبر سلیمان شاه در شمال شهر حلب). البته ترکیه قصد دخالت گسترده نظامی در سوریه را ندارد، چون نگران پیامدهای میدانی و سیاسی آن است. با این حال برخی از رسانه های ترکیه طی هفته های گذشته از تلاش دولت این کشور  برای مقدمه چینی برای مداخله نظامی در سوریه خبر دادند. دولت ترکیه خواستار حمایت بیشتر و نقش فعال تر ارتش ترکیه در حمایت از نیروهای گروه موسوم به ارتش آزاد سوریه در مبارزه با ارتش سوریه، داعش و همچنین کردهای سوری است.آنکارا همچنین تلاش می کند با ایجاد تنش بین کردها از آن به‌عنوان دستاویزی برای دخالت نیروهای ارتش خود در سوریه و نیز ایجاد منطقه حائل و طرح مجدد پروژه منطقه پرواز ممنوع بهره برداری کند.

احمد داوود اوغلو، نخست وزیر ترکیه طرحی را موسوم به «حمایت فعالانه» ارائه داده است که شامل پشتیبانی توپخانه ای از ارتش آزاد سوریه و حمایت هوایی و ورود نیروی زمینی ارتش ترکیه به مناطق مرزی سوریه با هدف ایجاد یک منطقه امن برای مرزهای ترکیه می باشد.

در مقابل اما، ارتش این کشور تمایلی به این دخالت ندارد و در حال وقت کشی تا زمان تعیین تکلیف دولت ائتلافی است. ژنرال «نجدت اوزل»، رئیس ستاد مشترک ارتش ترکیه با توسل به قوانین و مقررات بین المللی و همچنین با توسل به توجیه عدم اطمینان درباره واکنش حامیان دولت سوریه یعنی روسیه و ایران و حتی عدم اطمینان درباره واکنش آمریکا، تا کنون این طرح را اجرا نکرده است.

به نظر می رسد دولت حاکم ترکیه به دنبال ناکامی در انتخابات اخیر سعی دارد در فرصت باقی مانده تا تشکیل دولت ائتلافی، بر حجم دخالت های خود در سوریه تا حد دخالت مستقیم نظامی بیفزاید. اما افکار عمومی داخلی ترکیه و نیز ارتش این کشور مخالف بلندپروازی های حزب عدالت و توسعه هستند. اگر حاکمان ترکیه پیام انتخابات اخیر و کاهش آرای مردم به خود را دریافته باشند، عقلانیت سیاسی چنین حکم می کند که از دخالت های خود در سوریه دست بردارند./