کلید روحانی چرخید ایران خندید

گروه سیاسی: و تمام شد.... روی میز مذاکره این بار حرف‌ها جواب دادندو هر دو طرف وجه مشترکی پیدا کردند که در طی 8 سال گذشته پیدا کردنش بسیار سخت و دشوار بود ولی با همه این حرف‌ها این رخداد صورت گرفت و پایانی خوش، رقم خورد پایانی به نام پایان مذاکرات و آغازی به نام آغاز توافق... پایان و آغازی که دیرزمانی بود ملت ایران به انتظار آن نشسته بودند و...و حالا با این توافق می‌توان به روزهای آینده چشم دوخت و اینکه نتیجه پایان مذاکرات و پیروزی توافق را از اکنون می‌توان به نظاره نشست.

توافق دیروز، سه شنبه، زمانی که به طور رسمی اعلام شد؛ بمب رسانه‌ای همه خبرگذاری‌ها نام گرفت و تمامی رسانه‌های داخلی و خارجی به پوشش زنده اخبار این توافق دست زدند. مذاکرات 1+5و ایران در این روزها آنقدر حساس بود که تاب و توان بسیاری را گرفته بود ولی گویی تاب و توان فرزندان ایران و مذاکره کنندگان کشورمان را نگرفت... و نتیجه آخرین دور مذاکرات هسته‌ای که از روز ششم تیرماه آغاز شده بود پس از طی سخت ترین و فشرده ترین مراحل خودش سرانجام دیروز پس از چندین ضرب‌الاجل پیاپی به خیر و خوشی به پایان رسید.... و حالا ملت ایران می‌توانند جشن بگیرند. جشن توافق ایران و 1+5 توافقی مشتمل بر 100 صفحه و 5 ضمیمه... جشنی که سرآغازش صحبت‌های متفاوت مسئولان مذاکره‌کننده 1+5 و کشورمان بوده است.

قبل از پایان مذاکره بود که از سوی یوکیا آمانو اعلام شد که قرار است توافق جداگانه‌ای در خصوص پارچین انجام شود آمانو از توافق بر سر یک نقشه راه برای حل ابعاد احتمالی نظامی با علی‌اکبر صالحی در کوبورگ خبر داد.

مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در جمع خبرنگاران در مقابل هتل کوبورگ گفت: این نقشه راه روندی را شروع می‌کند که تا انتهای سال ٢٠١۵ است. جلسه‌های فنی و تدابیر فنی انجام می‌شود و توافق جداگانه درخصوص پارچین انجام خواهد شد.

وی افزود: تدابیر و جلسات فنی بین دو طرف انجام خواهد شد و ایران باید در مورد مسائل پاسخ داده نشده توضیحاتی ارائه دهد.

به گفته وی، تسلسلی از یکسری فعالیت‌های آینده مشخص شد.

وی اعلام کرد: قرار است برآورد نهایی در مورد جنبه‌های احتمالی نظامی فعالیت‌های هسته‌ای ایران را در دسامبر 2015 به شورای حکام ارائه دهم تا آن‌ها نیز به روز شوند.

صالحی: تمام مسائل گذشته با رعایت کامل خطوط قرمز

اما از طرفی، یکی از مردان مذاکره کننده ایران، علی اکبر صالحی پس از دیدار با آمانو اعلام کرد: برای حل تمام مسائل گذشته با رعایت کامل خطوط قرمز توافق شد.

علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان امروز پس از امضای توافقی با آژانس که نقشه راه، نامگذاری شده در مصاحبه با خبرنگاران اعلام کرد که در این توافق با انجام اقداماتی توسط ایران و آژانس تمام مسائل گذشته به طور کامل حل و فصل خواهد شد.

وی گفت: انجام تمام توافقات از جمله ترتیبات مقرر برای موضوع پارچین با رعایت کامل خطوط قرمز کشور خواهد بود.

رئیس سازمان انرژی اتمی افزود: امیدوارم با حل و فصل مسائل گذشته فصل جدیدی از روابط و همکاری بین ایران و آژانس گشوده شود.

موگرینی: نشان دادیم با همکاری می‌توانیم بر مسائل فائق آییم

پس از توافق کامل مذاکرات، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت: فصل جدیدی در دیپلماسی باز شده است.

فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در آغاز نشست مشترک ایران و 1+5 در جمع خبرنگاران افزود: نشان دادیم با همکاری می‌توانیم بر مسائل فائق آییم.

وی افزود: تصمیماتی که ما امروز می‌گیریم فقط مربوط به برنامه هسته‌ای ایران نیست و خیلی بیشتر از آن است که می‌تواند راه را برای فصل جدیدی در روابط بین‌الملل باز کند و نشان دهد دیپلماسی همکاری و هماهنگی می‌تواند بر دهه‌ها تنش و رودررویی فایق آید که این نشانه امید برای همه جهانیان است.

موگرینی در پایان از همه خبرنگاران و مذاکره‌کنندگانی که در محل مذاکرات حضور داشتند بابت پیگیری و حمایت‌هایشان قدردانی کرد.

ظریف: آغاز فصل جدیدی از امید

اما رئیس هیئت مذاکراتی ایران با 1+5 پس از توافق گفت: امروز می‌توانست پایان امید باشد اما ما فصل جدیدی از امید را آغاز کردیم و این دستاورد متعلق به همگان است.

به گزارش ایسنا، دکتر محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران در نشست پایانی وزیران خارجه ایران و 1+5 بعد از صحبت‌های فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا افزود: اجازه بدهید که در اینجا از همه عزیزان و وزیران که این پروسه را آغاز کردند و ادامه دادند تا بتوانیم به یک راه‌حل برد – برد دست پیدا کنیم، تشکر و قدردانی کنم. به نظر ما آنچه امروز رخ داد پایان یک بحران غیرضروری است و افق تازه‌ای برای برخورد با مسائل جاری است.

رئیس تیم مذاکره کننده هسته‌ای کشورمان گفت: اکنون به یک لحظه تاریخی رسیده‌ایم. آن چیزی که امروز به دست آمد برای همه یک توافق کامل و جامع نیست ولی بهترین چیزی است که می‌توانست به دست آید و این یک دستاورد برای همه است. امروز می‌توانست فصل پایان امید باشد اما ما فصل جدیدی از امید را آغاز کردیم و این دستاورد متعلق به همه است و ان‌شاءالله بر اساس آن آینده را بنا می‌کنیم.

ظریف در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: در اینجا لازم می‌دانم از همه همکاران، دبیران سیاسی و وزیران که بیشترین کار را انجام دادند تشکر کنم. از دولت‌های دیگر که به این روند کمک کردند تشکر می‌کنم. از نمایندگان عالی پیشین اتحادیه اروپا آقای خاویر سولانا، خانم کاترین اشتون و موگرینی و همکاران دیگرشان که به رهبری خود در این روند موثر بودند، تشکر می‌کنم.

خلاصه و برجسته‌ترین محورهای جمع‌بندی مذاکرات

در نتیجه تفاهمات صورت گرفته که با رعایت چارچوب‌ها، دستورالعمل‌ها و خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران تدوین شده است، دستاوردهای زیر در حوزه هسته‌ای و لغو تحریم‌ها حاصل شد.

مولفه‌هایی که در پی خواهند آمد خلاصه‌ای از "برنامه جامع اقدام مشترک بین ایران و 1+5" است که در تاریخ 23 تیر 1394 بین جمهوری اسلامی ایران و کشورهای 1+5 مورد توافق واقع شد. در نتیجه این برجام:

- قدرت‌های جهانی برنامه هسته‌ای صلح آمیز جمهوری اسلامی ایران را به رسمیت شناخته و اعمال حقوق هسته‌ای ملت ایران را در چارچوب معاهدات بین‌المللی محترم می‌شمارند.

- برنامه هسته‌ای ایران که با قلب حقایق و به ناحق به عنوان تهدیدی برای صلح و امنیت بین‌المللی معرفی شده بود، اکنون به موضوعی برای همکاری بین‌المللی با سایر کشورها در قالب استانداردهای بین‌المللی تبدیل می‌گردد.

- ایران به عنوان یک قدرت دارای فناوری هسته‌ای و برخوردار از برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز، از جمله چرخه کامل سوخت و غنی‌سازی، توسط سازمان ملل متحد مورد شناسایی قرار می‌گیرد.

- قطعنامه‌­های تحریمی ناعادلانه شورای امنیت سازمان ملل متحد، شامل کلیه تحریم‌های اقتصادی و مالی تحمیل شده علیه کشورمان، در قالب یک چارچوب مورد تفاهم و از طریق صدور یک قطعنامه جدید به یکباره لغو خواهند شد.

- با صدور قطعنامه جدید ذیل ماده 25 منشور ملل متحد، ضمن اشاره به ماده 41 منشور صرفاً در بندهای مربوط به لغو تحریم‌های گذشته، تحول ماهوی در نحوه برخورد شورای امنیت با ایران ایجاد خواهد شد.

- همه تاسیسات و مراکز هسته‌ای ایران به کار خود ادامه خواهند داد. برخلاف خواسته‌های اولیه طرف مقابل، هیچ کدام نه برچیده می‌شوند نه تعطیل.

- سیاست جلوگیری از غنی‌سازی ایران شکست خورد؛ برنامه غنی­‌سازی ایران ادامه خواهد یافت.

- زیرساخت هسته‌ای ایران حفظ خواهد شد. هیچ سانتریفیوژی از بین نخواهد رفت و کار تحقیق و توسعه روی کلیه سانتریفیوژهای کلیدی و پیشرفته ایران از جمله IR-4، IR-5 ،IR-6 و IR-8 ادامه می‌یابد.

- رآکتور آب سنگین اراک به عنوان یک رآکتور آب سنگین باقی مانده و ضمن مدرن‌سازی و اضافه کردن قابلیت‌­ها، آزمایشگاه‌ها و تاسیسات جدید به آن با همکاری صاحبان پیشرفته‌ترین و امن‌ترین فناوری‌های روز جهانی، خواسته‌های اولیه برای برچیده شدن یا تبدیل آن به رآکتور آب سبک به کنار گذاشته شده‌اند.

- ایران به عنوان یک تولید کننده محصولات هسته‌ای، به خصوص دو محصول راهبردی "اورانیوم غنی شده" و "آب سنگین"، وارد بازارهای جهانی خواهد شد و تحریم‌ها و محدودیت‌ها علیه صادرات و واردات مواد هسته‌ای – که بعضا 35 سال در جریان بود - بی‌تاثیر می‌شود.

- تحریم‌های اقتصادی و مالی در حوزه‌های بانکی، مالی، نفتی، گازی، پتروشیمی، تجاری، بیمه، حمل و نقل وضع شده توسط اتحادیه اروپایی و آمریکا که به بهانه برنامه هسته‌ای ایران وضع شده است، در ابتدای اجرای توافق به طور یک جا لغو می‌شوند.

- الزام بر ممنوعیت فعالیت موشکی کشورمان از جمله در حوزه موشک‌های بالستیک به محدودیت‌هایی در حوزه موشک‌های طراحی شده برای سلاح هسته‌ای که جمهوری اسلامی ایران هیچ‌گاه به دنبال آن نبوده و نخواهد بود، تبدیل خواهد شد.

- تحریم تسلیحاتی ایران لغو و با برخی محدودیت‌ها جایگزین خواهد شد، به نحوی که امکان واردات یا صادرات اقلام دفاعی به صورت موردی فراهم خواهد شد. این محدودیت‌ها نیز بعد از 5 سال به طور کامل لغو خواهد شد.

- ممنوعیت خرید اقلام حساس با کاربرد دومنظوره لغو و تامین نیازهای ایران از طریق کمیسیون مشترک ایران و 1+5 تسهیل خواهد شد.

- تحریم تحصیل دانشجویان ایرانی در رشته‌های مرتبط با انرژی هسته‌ای به طور کامل لغو خواهد شد.

- برای اولین‌بار پس از سه دهه تحریم غیرعادلانه، ممنوعیت خرید هواپیمای مسافربری مرتفع و امکان بازسازی ناوگان هوایی کشور و ارتقای ایمنی پروازها فراهم خواهد شد.

- ده‌ها میلیارد دلار از درآمدهای ایران که طی چند سال گذشته به دلیل تحریم‌های ظالمانه در خارج از کشور مسدود شده است آزاد خواهد شد.

- بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، کشتیرانی جمهوری اسلامی، شرکت ملی نفت ایران، شرکت ملی نفت‌کش و شرکت‌های تابعه، ایران ایر و بسیاری از دیگر نهادها، بانک‌ها و موسسات کشورمان (در مجموع حدود 800 شخص حقیقی و حقوقی) از شمول تحریم‌ها خارج می‌شوند.

- دسترسی بیشتر ایران به حوزه‌های تجاری، فناوری، مالی و انرژی تسهیل خواهد شد.

- ممنوعیت یا محدودیت همکاری‌های اقتصادی با ایران در تمامی عرصه‌ها از جمله سرمایه گذاری در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی و سایر زمینه‌ها مرتفع خواهد شد.

- و بالاخره در حوزه انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای زمینه همکاری‌های گسترده بین‌المللی با ایران در حوزه ساخت نیروگاه‌های جدید هسته‌ای، رآکتورهای تحقیقاتی و پیشرفته‌ترین حوزه‌های صنعت هسته‌ای ایجاد می‌شود.

مولفه‌های اصلی برنامه جامع اقدام مشترک بین ایران و 1+5

1- غنی‌سازی

- برنامه غنی‌سازی ایران بدون یک روز توقف یا تعلیق ادامه خواهد یافت.

- جمهوری اسلامی ایران بر اساس یک طرح مدون و دقیق علمی و فنی در 8سال نخست برنامه جامع اقدام مشترک با پذیرش برخی محدودیت ها، نه تنها برنامه هسته‌ای خود را از دیدگاه بین‌المللی تثبیت می‌کند، بلکه تمام پایه‌های علمی و کاربردی لازم را با یک برنامه تحقیق و توسعه پیشرفته برای حرکت به سمت غنی‌سازی صنعتی و تجاری با بهره برداری از بهترین و پیشرفته ترین سانتریفیوژهای خود و در اقتصادی ترین شکل و با بالاترین بهره‌وری برقرار خواهد ساخت.

- پس از طی دوره 8 ساله محدودیت، ظرفیت غنی‌سازی ایران بر اساس برنامه‌ریزی‌های سازمان انرژی اتمی برای تکمیل، تولید و راه اندازی سانتریفیوژهای پیشرفته، توسعه خواهد یافت.

- برنامه هسته‌ای بلند مدت کشورمان که نمایانگر اهداف، مراحل اجرایی و جدول زمانی برای رسیدن به این اهداف می‌باشد، پس از اجرایی شدن توافق براساس سازوکار مندرج در پروتکل الحاقی به اطلاع آژانس خواهد رسید.

- سانتریفیوژهای پیشرفته IR-6 ایران با ظرفیت 10 برابر سانتریفیوژهای کنونی از ابتدای اجرای توافق در یک شیب معقول علمی در زنجیره‌های میانی تحقیق و توسعه تکمیل و از سال هشتم به تولید تدریجی خواهد رسید.

- سانتریفیوژهای پیشرفته IR-8 ایران با ظرفیت اسمی 20 برابر سانتریفیوژهای کنونی که در دو سال اخیر طراحی شده اند، در کمتر از یک سال از اجرای توافق وارد مرحله آزمایشات فنی با گاز می‌شوند و مراحل تحقیق و توسعه آنها در زنجیره‌های میانی بر اساس دقیق ترین استانداردهای کاربردی از سال هشتم وارد مرحله تولید تدریجی خواهند شد.

- سایر فعالیت‌های تحقیق و توسعه غنی‌سازی ایران بر اساس نیازهای کشور ادامه خواهد یافت.

- ظرفیت غنی‌سازی ایران در حد 6104 ماشین سانتریفیوژ IR-1 برای مدت 10 سال خواهد بود. از این تعداد، 5060 ماشین در نطنز به غنی‌سازی می‌پردازند و 1044 ماشین در فردو در حالت آماده خواهند بود.

- سانتریفیوژهای مازاد و بخشی از زیرساخت مرتبط با آنها جمع آوری و برای جایگزینی سانتریفیوژهای از رده خارج شده مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

- با اجرایی شدن توافق، ایران به عنوان صادرکننده اورانیوم غنی شده وارد بازارهای بین‌المللی این کالای استراتژیک خواهد شد.

- به غیر از 300 کیلو مواد غنی شده که به عنوان ذخیره در هر زمان در کشور نگهداری خواهد شد، مازاد تولید برای 15 سال حسب تشخیص ایران:

- در قبال دریافت معادل اورانیوم طبیعی در بازارهای بین‌المللی به فروش خواهد رسید،

- به مجتمع سوخت واجد استانداردهای بین‌المللی تبدیل خواهد شد.

- به اورانیوم طبیعی رقیق خواهد شد.

- مجتمع‌های سوخت موجود در ایران با منشا داخلی یا خارجی که حائز استانداردهای بین‌المللی باشند، از شمول 300 کیلو ذخیره خارج هستند.

- کشورهای 1+5 ایران را در دستیابی به فناوری پیشرفته برای رسیدن به استانداردهای جهانی سوخت کمک خواهند کرد و به تدریج ایران قادر به تبدیل اورانیوم غنی شده خود به سوخت مطمئن برای نیروگاه بوشهر خواهد شد.

- برای 15 سال ایران سطح غنی‌سازی را در حد 3.67 درصد حفظ خواهد کرد.

- سوخت مورد نیاز رآکتور تحقیقاتی تهران از ذخایر اکسید 20 درصد موجود در ایران تامین خواهد شد و در صورت اتمام این ذخایر،با تعهد کشورهای 1+5 برای تامین به موقع سوخت مزبور یا اکسید اورانیوم 20درصد از بازارهای بین‌المللی تامین خواهد شد.

- سانتریفیوژهای مازاد و بخشی از زیرساخت آنها جمع آوری و تحت نظارت آژانس در اماکن امن و حفاظت شده در نطنز نگهداری شده و برای جایگزینی سانتریفیوژهای از رده خارج شده در طول دوره توافق مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

- با توجه به تکمیل مراحل تحقیق و توسعه سانتریفیوژهای IR-6 و IR-8، تاسیسات نطنز با دارا بودن ظرفیت لازم برای نیازهای غنی‌سازی صنعتی ایران متناسب با توسعه سهم برق هسته‌ای در سبد انرژی کشور در افق 15 سال آینده، ایران از ساخت تاسیسات جدید غنی‌سازی بی نیاز خواهد بود.

- با توجه به عدم صرفه اقتصادی سایر روش‌های غنی‌سازی و تمرکز برنامه کشورمان بر غنی‌سازی با استفاده از سانتریفیوژ گازی، برای مدت 10سال ایران از سایر شیوه‌ها برای این منظور استفاده نخواهد کرد.

2- همکاری‌های صلح‌آمیز بین‌المللی

- کشورهای عضو 1+5 و سایر کشورها در پروژه‌های فناوری صلح آمیز هسته‌ای در ایران مشارکت خواهند کرد.

- قطعنامه شورای امنیت همکاری کشورها با ایران در این حوزه را تشویق و ترغیب خواهد کرد.

- این پروژه‌ها از جمله شامل موارد زیر می‌گردد:

- نیروگاه‌های هسته‌ای قدرت ایمن همراه با فناوری‌های مربوطه.

- رآکتورهای تحقیقاتی مدرن همراه با فناوری‌های مربوطه.

- مدرن سازی رآکتور آب سنگین اراک.

- تولید سوخت هسته ای، از جمله سوخت‌های مدرن.

- تحقیق و توسعه روی فناوری‌های پیشرفته هسته‌ای همچون گداخت هسته ای، انواع شتاب‌دهنده‌ها، فیزیک پلاسما.

- پزشکی هسته‌ای و رادیوداروها از جمله شامل تاسیس مرکز منطقه‌ای فوق مدرن پزشکی هسته‌ای، فناوری لیزر برای کاربردهای پزشکی و... .

- توسعه نیروی انسانی.

- ایمنی، پادمان و امنیت هسته‌ای.

- مدیریت پسماندهای حاصل از فعالیت‌های هسته‌ای و حفاظت از محیط زیست.

- سایر پروژه‌های متصور در حوزه فناوری صلح آمیز هسته‌ای بین ایران و سایر کشورها.

3- اراک

- رآکتور آب سنگین اراک کماکان ماهیت آب سنگین خود را حفظ خواهد کرد.

- با بازطراحی قلب این رآکتور قابلیت‌های جدید شامل تست سوخت، تست مواد ساختاری، تولید انواع رادیوداروها و رادیو ایزوتوپ‌هایی که مستلزم شار نوترونیک بسیار بالا می‌باشند، به قابلیت‌های این رآکتور اضافه خواهد شد.

- طراحی جدید ضمناً باعث خواهد شد تا مواد رادیواکتیو با قابلیت استفاده در مصارف غیرصلح آمیز در سوخت مصرف شده به مقدار قابل ملاحظه‌ای کاهش یابد.

- قلب جدید رآکتور با طراحی دانشمندان ایرانی و در قالب یک همکاری بین‌المللی که تحت مدیریت ایران خواهد بود، ساخته خواهد شد.

- با توجه به معضلات زیست محیطی و هزینه بالای نگهداری، سوخت مصرف شده رآکتور آب سنگین اراک به خارج از کشور فرستاده خواهد شد.

- با اجرایی شدن توافق، ایران به عنوان یکی از معدود تولیدکنندگان آب سنگین در جهان، وارد بازارهای بین‌المللی شده و مازاد بر نیازهای خود را به بازارهای جهانی و به قیمت‌های جهانی عرضه خواهد کرد.

- ضمن حفظ رآکتور آب سنگین اراک، طی 15 سال آتی ایران رآکتورهای تحقیقاتی مدرن دیگری بر پایه آب سبک خواهد داشت. در این خصوص همکاری‌های بین‌المللی همراه با تضمین سوخت مربوطه با ایران صورت خواهد گرفت.

- ایران در راستای برنامه خود، طرحی برای بازفرآوری سوخت‌های مصرف شده و فعالیت‌های مرتبط با آن ندارد ولی جداسازی رادیوایزوتوپ‌های صنعتی و پزشکی را از نمونه‌های تاب دیده اورانیوم غنی شده، ادامه خواهد داد.

4- فردو

- تاسیسات فردو همچنان به عنوان یک تاسیسات هسته‌ای باقی خواهد ماند. این تاسیسات تحت عنوان مرکز هسته‌ای فیزیک و فناوری به امور زیر خواهد پرداخت:

-  تولید ایزوتوپ‌های پایدار برای مصارف پرکاربرد صنعتی و پزشکی(رادیوداروها).

-  تحقیق و توسعه هسته‌ای در حوزه‌های مختلف.

- تعداد 1044 دستگاه سانتریفیوژ IR-1 با تمامی زیرساخت‌های ضروری در فردو حفظ می‌شود که دو زنجیره آن به صورت روشن و در حال چرخش خواهند بود.

- سانتریفیوژهای مازاد و زیرساخت مرتبط با آنها جمع آوری و برای جایگزینی سانتریفیوژهای از رده خارج شده مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

5- شفاف‌سازی

- ایران پروتکل الحاقی را داوطلبانه اجرا کرده و متناسب با ایفای تعهدات طرف مقابل، در مراحل بعدی آن را برای تصویب به مجلس محترم شورای اسلامی تسلیم خواهد کرد.

- ایران اجرای کد اصلاحی 3.1 را از سر گرفته و در راستای اجرای مفاد پروتکل الحاقی و برای پیشگیری از اختلاف برداشت‌ها و جلوگیری از تکرار اتهامات بی اساس علیه کشور به آژانس اجازه نظارت بر مراکز تغلیظ اورانیوم به مدت 25 سال و نظارت بر تولید لوله روتور و بیلوز سانتریفیوژهای خود رابرای 20 سال خواهد داد.

- ایران مطابق با قوانین خود و وفق مفاد موافقتنامه جامع پادمان، تسهیلات بیشتری برای کار آژانس قائل شده و به آژانس اجازه خواهد داد از برخی فناوری‌های جدید راستی آزمایی که به صورت متعارف در سایر کشورها نیز مورد بهره برداری و صحه گذاری قرار گرفته، به طور مشخص دستگاه اندازه‌گیری میزان غنا وپلمب‌های الکترونیکی استفاده کند.

- آژانس اجازه استفاده از دوربین‌های آنلاین یا هر ابزاری که مستلزم انتقال آنلاین اطلاعاتِ تاسیسات هسته‌ای ایران به خارج از کشور باشد را به هیچ وجه نخواهد داشت.

- ایران در چارچوب پروتکل الحاقی اجازه رسیدگی آژانس به اطلاعات مربوط به انجام فعالیت‌های هسته‌ای در مراکز اعلام نشده را خواهد داد. هر گونه اختلاف نظر احتمالی بین ایران و آژانس در زمینه نحوه رسیدگی شامل دسترسی مدیریت شده به مراکز مظنون به فعالیت‌های اعلام نشده هسته‌ای در یک بازه زمانی منطقی از طریق کمیسیون مشترک متشکل از ایران و اعضای 1+5 حل و فصل خواهد شد. این اقدامات در قالب چارچوب‌های معمول بین‌المللی و صرفاً برای اطمینان از فقدان فعالیت‌های هسته‌ای اعلام نشده صورت گرفته و مبتنی بر احترام به حاکمیت و رعایت ملاحظات حفظ اسرار نظامی و امنیتی کشور خواهد بود.

- نه به آژانس و نه به هیچ فرد و نهاد دیگری اجازه اقدامات خارج از رویه‌های معمول، قوانین و مقررات پروتکل‌های بین‌المللی و بازرسی از مراکز نظامی ایران داده نخواهد شد.

- نه به آژانس و نه به هیچ فرد و نهاد دیگری اجازه دسترسی به مراکز یا سیستم‌های موشکی ایران داده نخواهد شد.

- ایران برای رفع ابهام‌های آژانس نسبت به اتهامات مطروحه راجع به گذشته برنامه هسته‌ای صلح آمیز خود در یک چارچوب محدود و مورد توافق با آژانس همکاری خواهد کرد و آژانس این موارد را ظرف مدت تعیین شده (تا پایان سال 2015 میلادی) حل و فصل خواهد نمود.

6- تحریم‌های شورای امنیت

- متعاقب ارجاع موضوع برنامه هسته‌ای ایران به شورای امنیت سازمان ملل متحد در سال 2006، شورای امنیت طی 4 سال اقدام به صدور 6 قطعنامه تحریمی علیه ایران نمود که در آنها ایران مکلف به تعلیق برنامه هسته‌ای خود شامل چرخه غنی‌سازی، تحقیق و توسعه، رآکتور اراک و سایر برنامه‌های مرتبط شده بود. در این قطعنامه‌ها که با استناد به ماده 41 از فصل هفتم منشور ملل متحد تصویب شد، طیف گسترده‌ای از تحریم‌ها و محدودیت‌های مالی، بانکی، اقتصادی، حمل و نقل و بیمه‌ای علیه ایران اعمال شد. در نتیجه این تحریم‌ها که خود مستمسک و مبنایی برای تحمیل و تشدید تحریم‌های یکجانبه آمریکا و ایالات متحده آمریکا و سایر کشورها شد، کشورمان در معرض خسارت‌ها و آسیب‌های بی سابقه‌ای قرار گرفت.

براساس قطعنامه 1929 که جامع همه تحریم‌های قبلی به شمار می‌آید، تلاش گسترده‌ای برای غیرقانونی نمودن برنامه هسته‌ای ایران شکل گرفت، تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران نهادینه شد، مستمسکی قانونی برای اقدامات ایذایی در سطح منطقه و بین‌المللی علیه ایران فراهم شد و وجهه و جایگاه ایران در معرض آسیب قرار گرفت و هزینه تعامل سیاسی و اقتصادی با ایران برای شرکای ایران بالا رفت. تسری دامنه تحریم‌ها به حوزه دفاعی کشور که در قالب ممنوعیت برنامه دفاعی موشکی و تحریم نامحدود تسلیحاتی متعارف نمود یافت، تحریم شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، مجوز بازرسی محموله‌های هوایی و دریایی به مقصد یا از مبدا ایران، اعمال تحریم‌های جدید در حوزه‌های بانکی، پولی، بیمه‌ای و اعتباری، فشار بر صنعت نفت و گاز کشور، اعمال مراقبت‌های خاص درمورد هرگونه مراوده با ایران یا اشخاص حقوقی و حقیقی ایرانی در حوزه‌های مختلف اقتصادی و مالی و تجاری، نشانگر این واقعیت بود که طرف‌های مقابل در صدد مسدود کردن همه مجاری تنفسی کشور هستند.

تاسیس گروه کارشناسی تخصصی در شورای امنیت برای نظارت دقیق بر اجرای تحریم‌ها موجب نهادینه شدن بیش از پیش نظام تحریمی شورای امنیت شد و در عمل ایران علیرغم عضویت دیرینه در معاهده عدم اشاعه از همه مزایا و حقوق شناسایی شده در این معاهده محروم و تکالیف و مسئولیت‌هایی بسیار فراتر از معمول بر آن تحمیل شد. نتیجه این وضعیت این شد که نه تنها برنامه هسته‌ای کشور در معرض آسیب اساسی قرار گیرد بلکه اساسا امنیت ملی ایران به مخاطره بیفتد.

با توجه به نکات فوق، رفع این تحریم‌های اقتصادی و مالی یکی از اولویت‌های مذاکراتی جمهوری اسلامی ایران بوده است تا از یکسو کلیه اقدامات کشورها که در اجرای قطعنامه‌های شورای امنیت صورت گرفته است متوقف شود و از سوی دیگر مهمترین مستمسک حقوقی بین‌المللی برای مخدوش کردن ماهیت مشروع و صلح آمیز برنامه هسته‌ای ایران و تحمیل تحریم‌های یکجانبه علیه ایران رفع شود. در راستای این سیاست، و به دنبال نهایی شدن برجام، شورای امنیت قطعنامه جدیدی صادر خواهد کرد که لغو کلیه قطعنامه‌های شورای امنیت پیرامون موضوع برنامه هسته‌ای ایران وفق ماده 41 را به دنبال خواهد داشت.

- بر اساس این قطعنامه:

-  "برنامه جامع اقدام مشترک" مورد تایید قرار گرفته و اجرای آن برای همه طرف‌ها از جمله کشورهای 1+5 به لحاظ حقوق بین الملل الزام آور خواهد بود.

- کلیه قطعنامه‌های شورای امنیت (1696، 1737، 1747، 1803، 1835، 1929 و 2224) در مرحله اول و در قالب ماده 41 منشور ملل متحد (که 6 قطعنامه قبلی در آن قالب صادر شده بود و ایران را تحت ماده 41 فصل 7 منشور قرار داده بود) لغو و کلیه تحریم‌های مالی و اقتصادی تحمیل شده وفق آنها خاتمه می‌یابد.

- شورای امنیت صراحتا رویکرد خود را نسبت به موضوع هسته‌ای ایران به طور اساسی تغییریافته اعلام می‌کند و برداشت گذشته نسبت به برنامه هسته‌ای ایران به عنوان "تهدید علیه صلح و امنیت بین‌المللی" رفع خواهد شد.

- مبنا و مستمسک اصلی تحریم‌های بین‌المللی و یکجانبه علیه ایران یعنی درخواست برای تعلیق غنی‌سازی، برچیده شدن سایت فردو، تعطیلی سایت اراک، توقف برنامه آب سنگین و تمامی فعالیت‌های تحقیق و توسعه غنی‌سازی که به موجب قطعنامه‌های قبلی ممنوع شده بود، ملغی شده و بدین ترتیب برنامه هسته‌ای ایران با رعایت مجموعه‌ای از محدودیت‌های زمان دار و اقدامات شفافیت ساز بیشتر از سوی ایران مورد تایید سازمان ملل متحد قرار می‌گیرد.

- مجوزهای گسترده‌ای که در قالب قطعنامه‌های تحریمی شورای امنیت برای اعمال تحریم‌ها و اقدامات محدود کننده یکجانبه به کشورها داده شده بود، کاملا به کنار نهاده می‌شود.

- ممنوعیت صادرات اقلام دو منظوره و موارد مربوط به تامین، فروش و انتقال مواد و فناوری‌های هسته‌ای حساس به ایران برداشته شده و امکان خرید قانونی اقلام و نیازهای صنعت هسته‌ای کشور که قبلا به دلیل تلقی شورای امنیت از برنامه هسته‌ای ایران به عنوان یک نگرانی اشاعه‌ای ممنوع شده بود، از طریق کمیسیون مشترک فراهم و تسهیل خواهد شد.

- تحریم تسلیحاتی ایران لغو و با برخی محدودیت‌ها جایگزین خواهد شد به نحوی که امکان واردات یا صادرات اقلام دفاعی به صورت موردی فراهم خواهد شد. این محدودیت‌ها نیز بعد از 5 سال به طور کامل لغو خواهد شد. جمهوری اسلامی ایران صراحتا اعلام کرده است که به سیاست همیشگی خود در خصوص اتخاذ اقدامات لازم جهت حفظ صلح و امنیت در منطقه از جمله در مقابله با تروریسم ادامه خواهد داد.

- توسعه برنامه دفاعی موشکی کشور که قبلا در قالب ماده 41 از فصل هفتم منشور به شکل الزام آور منع شده بود، به شکل یک محدودیت غیرالزام آور و صرفا در رابطه با موشک‌های طراحی شده برای حمل کلاهک‌های هسته‌ای که جمهوری اسلامی ایران هیچ‌گاه به دنبال آن نبوده و نخواهد بود، در یک بازه زمانی معین تعدیل خواهد شد؛ جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده است که به سیاست همیشگی خود درخصوص تحریم تسلیحاتی ادامه خواهد داد.

- افراد و نهادهایی که به بهانه ارتباط با برنامه هسته‌ای ایران مورد تحریم قرار گرفته اند از فهرست تحریمی خارج خواهند شد.

سازوکاری برای حل اختلافات پیش آمده و تشخیص عدم پایبندی عمده برجام توسط هر یک از طرف‌ها و تبعات ناشی از آن ایجاد خواهد شد. ایران و 1+5 امکان بازگشت در صورت عدم اصلاح موارد عدم پایبندی عمده توسط هر یک از طرف ها پس از طی روند پیش بینی شده را خواهند داشت. جمهوری اسلامی ایران صراحتا اعلام کرده است که در صورت اعمال مجدد تحریم‌های شورای امنیت، اقدامات داطلبانه خود را کلا یا جزئا متوقف خواهد کرد.

7- تحریم‌های یکجانبه آمریکا و اتحادیه اروپایی

اتحادیه اروپایی و ایالات متحده، تعهد کرده‌اند کلیه تحریم‌های اقتصادی و مالی که به بهانه برنامه هسته‌ای ایران وضع شده اند را همزمان با اقدامات جمهوری اسلامی ایران در حوزه هسته‌ای لغو نمایند. بر این اساس تحریم‌ها و محدودیت‌های اعمال شده توسط آمریکا و اتحادیه اروپایی در حوزه‌های زیر در مرحله نخست رفع خواهند شد که در نتیجه آن، از روز اجرای «برجام»، دولت جمهوری اسلامی، بانک مرکزی ایران، سایر موسسات دولتی و اشخاص حقیقی و حقوقی ایرانی می‌توانند کلیه فعالیت‌ها و عملیات تجاری و اقتصادی زیر را با طرف‌های تجاری خود انجام دهند:

الف- بخش بانکی، مالی و بیمه:

کلیه اموال و وجوه متعلق به دولت ایران، بانک مرکزی و سایر اشخاص حقیقی و حقوقی که نزد موسسات مالی خارجی مسدود شده، از تاریخ اجرای برجام آزاد و بدون هیچ قید و شرطی می‌تواند مورد استفاده صاحبان این اموال و وجوه قرار گیرد. دولت جمهوری اسلامی ایران، بانک مرکزی و سایر موسسات دولتی می‌توانند فعالیت‌های زیر را انجام دهند:

1- انتشار و فروش اوراق قرضه

2- انتشار و فروش اوراق قرضه ای که با ضمانت دولت ایران صادر شده است

3- دریافت وام‌های خارجی از موسسات بین‌المللی از قبیل بانک جهانی یا سایر بانک‌های خصوصی

4- تهاتر معاملات دلاری از طریق بانک‌های غیر آمریکایی

5- دریافت ضمانت‌های صادراتی از موسسات مربوطه؛ بانکها و موسسات مالی ایرانی می‌توانند بدون هیچ‌گونه محدودیتی اقدام به معاملات و فعالیت‌های تجاری زیر با بانک‌ها و موسسات مالی خارجی کنند.

6- ایجاد روابط کارگذاری

7- استفاده از خدمات پیام رسانی شامل سوئیفت

8- تاسیس نمایندگی، شعبه یا شرکت‌های تابعه

9- افتتاح اعتبارات اسناد و بروات اسنادی و صدور ضمانت نامه‌های بانکی

10- سرمایه گذاری در سهام موسسات مالی و بانکی خارجی و ایجاد مشارکت با آنها

11- فروش و واگذاری سهام به موسسات مالی و بانک‌های خارجی با توجه به قوانین داخلی

12- نقل و انتقال ارز به داخل و خارج کشور یا به حساب خود بانک

13- خرید و فروش اوراق قرضه بین‌المللی یا سایر اوراق تجاری بین‌المللی به حساب خود یا به حساب مشتریان بانک‌ها

14- دریافت وام‌ها و تسهیلات اعتباری خارجی

15- انجام سایر عملیات مالی و بانکی و عملیات مرتبط بانکی با هر یک از موارد فوق

ب- معاملات بیمه‌ای

1- انعقاد انواع قراردادهای بیمه و بیمه‌های اتکایی به حساب خود یا به حساب مشتریان خود

2- فروش و واگذاری سهام خود به موسسات بین‌المللی بیمه‌ای با توجه به قوانین داخلی

3- سرمایه گذاری در سهام موسسات بین‌المللی بیمه‌ای و ایجاد مشارکت با آنها

4- سایر عملیات بیمه‌ای مرتبط با هر یک از موارد فوق

ج- بخش نفت، گاز و پتروشیمی

1- فروش، صادرات، سوآپ و حمل نفت خام، محصولات نفتی، گاز طبیعی و محصولات پتروشیمی

2- خرید، تامین و حمل تجهیزات عمده وکلیدی، تکنولوژی، کمک‌های فنی، آموزش مورد نیاز بخش نفت، گاز و پتروشیمی شامل اکتشاف، تولید و پالایش نفت و گاز طبیعی یا مایع

3- دریافت وام و تسهیلات اعتباری جهت تامین وجوه مورد نیاز این بخش

4- سرمایه گذاری و مشارکت توسط افراد و اشخاص حقوقی ایرانی در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی

د- بخش کشتیرانی، کشتی‌سازی و حمل و نقل دریایی

1- خرید یا فروش کشتی و سایر وسایل حمل و نقل دریایی

2- خرید و فروش لوازم یدکی و تجهیزات کشتی‌ها و سایر وسایل حمل و نقل دریایی

3- خرید و فروش، حمل تجهیزات کلیدی و تکنولوژی برای تعمیر و نگهداری، طراحی و ساخت کشتی و سایر وسایل حمل و نقل دریایی

4- تعمیر و نگهداری یا بازسازی کشتی و سایر وسایل حمل و نقل دریایی

5- هر گونه عملیات مربوطه به طراحی و ساخت کشتی‌های باری یا تانکرهای نفتی

6- تامین کشتی جهت ذخیره سازی یا انتقال نفت خام، مشتقات نفتی، گاز یا مشتقات آن و محصولات پتروشیمی

بیانیه مشترک موگرینی و ظریف

در انتهای روز توافق، موگرینی و ظریف در مقابل دوربین‌های تلویزیون حاضر شدند و به قرائت متن کامل بیانیه مشترک پرداختند.

قبل از قرائت بیانیه موگرینی و وزرای خارجه ایران و 1+5 بدون حضور سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه عکس یادگاری گرفتند.از نکات قابل توجه این بیانیه و خوانش آن این بود که پس از قرائت موگرینی، ظریف هم به فارسی آن را خواند و به طنز به این نکته اشاره داشت که با این خواندن متن مطمئن می‌شوید که اختلافی بین متن انگلیسی با فارسی آن نیست.

امروز یک روز تاریخی است. برای ما افتخار بزرگی است که اعلام کنیم که به یک توافق درمورد موضوع برنامه هسته‌ای ایران دست یافته ایم.

با شجاعت، اراده سیاسی، احترام متقابل و مدیریت عالی، ما آنچه را که دنیا بدان امید بسته بود به سرانجام رساندیم: یک تعهد مشترک به صلح، تلاش مشترک برای امن تر کردن دنیایمان. امروز همچنین یک روز تاریخی است، بدان جهت که ما در حال ساخت شرایط لازم برای اعتماد و ایجاد فصل جدیدی در روابطمان هستیم.

این دستاورد محصول یک تلاش جمعی است.

هیچ کس تصور نمی‌کرد که این کار آسانی باشد. تصمیمات تاریخ ساز هرگز آسان نیستند. ولی به رغم همه فراز و فرودهای این مذاکرات و تمدیدهای مکرر، امید و اراده، ما را قادر ساخت تا بر همه لحظات دشوار فائق آییم. ما همواره واقف بوده ایم که در قبال نسل حاضر و نسل‌های آینده مسئولیت داریم.

به یمن تعامل سازنده همه طرف‌ها و تعهد و توانایی هیئت‌هایمان، ما با موفقیت مذاکرات را به انجام رسانده و اختلافی را که بیش از 10 سال به درازا کشیده بود، حل و فصل کردیم.

طی دهه گذشته، افراد بسیاری در پیشبرد این مذاکرات دشوار نقش داشته اند و ما از همه آنها تشکر می‌کنیم، همانطور که مایلیم از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای نقش اساسی و همکاری نزدیک آن و نیز از دولت اتریش برای حمایت و مهمان نوازی اش سپاسگزاری کنیم.

ما، نماینده عالی اتحادیه اروپا در امور سیاست خارجی و امنیتی و وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، همراه با وزرای امور خارجه جمهوری خلق چین، فرانسه، آلمان، فدراسیون روسیه، انگلیس و ایالات متحده آمریکا، پس از ماه‌ها کار فشرده در سطوح و اشکال مختلف، در اینجا در وین گردهم آمدیم تا متن «برنامه جامع اقدام مشترک» را بر مبنای مولفه‌های اساسی که در تاریخ 13 فروردین ماه در لوزان سوئیس مورد موافقت واقع شد، مذاکره کنیم. امروز، ما متن نهایی «برنامه جامع اقدام مشترک» را مورد توافق قرار دادیم.

گروه 1+5 و جمهوری اسلامی ایران از این «برنامه جامع اقدام مشترک» تاریخی که ماهیت منحصرا صلح آمیز برنامه هسته‌ای ایران را تضمین کرده و نشانگر تغییر بنیادین در رویکرد آنها نسبت به این موضوع می‌باشد، استقبال می‌کنند. آنها انتظار دارند که اجرای کامل این برجام نقشی مثبت در صلح و امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی ایفا کند. ایران مجددا تاکید می‌کند که تحت هیچ شرایطی در پی سلاح‌های هسته ای، ساخت یا تحصیل آنها نخواهد بود.

برجام دربرگیرنده برنامه‏ بلندمدت ایران مشتمل بر محدودیت‌های توافق شده در مورد برنامه هسته‌ای ایران بوده، و لغو جامع همه تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد و نیز تحریم‌های چندجانبه و یکجانبه مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران، شامل گام‌هایی برای دسترسی در زمینه‌های تجارت، فناوری، تامین مالی و انرژی را موجب خواهد شد.

برنامه جامع اقدام مشترک، مشتمل بر یک متن اصلی و 5 پیوست فنی در مورد موضوعات هسته ای، تحریم ها، همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای صلح آمیز، تاسیس کمیسیون مشترک و برنامه اجرایی می‌باشد. این اسناد با ذکر جزئیات و بسیار دقیق و پیچیده هستند بنابراین نمی‌توان خلاصه کاملی از آنها در اینجا ارائه کرد.

متن کامل و پیوست‌های آن همین امروز در دسترس عموم قرار خواهد گرفت و ظرف چند روز آینده توسط گروه 1+5 برای تایید توسط شورای امنیت به آن شورا تسلیم خواهد شد.

ما می‌دانیم که این توافق مورد موشکافی و تامل ژرف قرار خواهد گرفت. اما آنچه ما امروز اعلام می‌کنیم تنها یک توافق نیست، بلکه یک توافق خوب است. توافقی خوب برای همه طرف‌ها و برای کل جامعه بین الملل.

این توافق فرصت‌های جدیدی را خواهد گشود و گامی است رو به جلو برای پایان دادن به بحرانی که بیش از 10 سال به طول انجامیده است.

ما متعهدیم تا اطمینان حاصل کنیم که این برنامه اقدام به طور کامل اجرا شود و روی کمک آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، حساب می‌کنیم.

این پایان مذاکرات ماست اما پایان کار مشترک ما نیست. ما همچنان این وظیفه خطیر را مشترکا دنبال خواهیم کرد و از جامعه بین‌المللی می‌خواهیم که از اجرای این تلاش تاریخی حمایت کند.

شادی با عکس یادگاری!

اما پایان مذاکرات سخت و نفسگیر این چند روزه، همراه با فضایی شاد و خندان بین مذاکره‌کنندگان و عکس یادگاری بین وزیران خارجه ایران و 1+5 به همراه مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بود.

شاید شادی حاصل از پایان 22 ماه مذاکره ظریف و تیم مذاکره کننده ایران با شش وزیر خارجه (انگلیس، فرانسه، آمریکا، روسیه، چین و آلمان) به همراه فدریکا موگرینی با حضور در مقر سازمان ملل در وین و گرفتن این عکس یادگاری بود که کامل می‌شد.

پس از این مراسم نشست عمومی و پایانی وزیران خارجه ایران و 1+5 در این دور از مذاکرات برگزار شد.

گفتنی است، توافق به دست آمده‌ای که در روز سه‌شنبه صورت گرفت باید به پایتخت‌ها برده شده و پس از بررسی و تایید نهایی رسمیت یابد.