قطعنامه شورای امنیت و باب تازه دلواپسی‌ها!

شورای امنیت سازمان ملل روزگذشتـه قطعنامه جمع بندی مذاکـرات هسته ای ایران و 1+5 ( توافقنامه وین) را تصویب کرد تا عملا دومین و مهم ترین گام برای به رسمیت شناختن حق غنی سازی و فعالیت صلح آمیز هسته ای ایران و برچیده شدن سازمان تحریم های شورای امنیت، اتحـادیه اروپا و امریکا در مقابل انجام برخی محدودیت ها در فعالیت‌های هسته ای کشورمان برداشته شود.طی روزهای گذشته و پس از انتشار متن جمع بندی مذاکرات و ارائه پیش نویس قطعنامه مورد توافق به شورای امنیت، مجموعه منتقدان دیپلماسی هسته‌ای دولت روحانی که با پرچم و عنوان «دلواپسان» شناخته می شوند، با ارائه ملغمه راست و دروغی از مفاد این پیش نویس، سازی دیگر را برای ابراز دلواپسی و شانتاز کوک کردند.

1- اولین نقد جماعت دلواپسان متوجه کلیت رفتن این توافق به شورای امنیت و سازمان ملل بود. مدیر مسئول یکی از روزنامه های منتقد دولت و «دلواپس اعظم مذاکرات»! به همراه سایر افراد و رسانه های همسو با این جریان در چند روز اخیر به صراحت گلایه کرده اند که «تصویب این قطعنامه اصلی‌ترین تضمین توافق وین است و آن را به یک سند رسمی و لازم‌الاجرای بین‌المللی تبدیل خواهد کرد که جای کمترین سرپیچی از تعهدات اعلام شده در آن را باقی نمی‌گذارد» و لذا با این مساله مخالفند.

باب تازه نگرانی دلواپس‌ها در حالی مطرح شد که این شورا طی سالهای 1389 تا 1391 ضمن سلب حق فعالیت صلح آمیز هسته ای از کشورمان، شش قطعنامه سنگین تحریمی که همگی ذیل فصل هفتم منشور سازمان ملل بودند را به ایران تحمیل کرد و طبیعتا مهمترین هدف ایران برای شرکت در ماراتن مذاکرات 20 ماهه با 1+5، اثبات این حق مسلم و لغو همه تحریم ها به ویژه تحریم های ناشی از این شش قطعنامه بوده است. طبیعی است که لغو تحریم های شورای امنیت و گرفتن تاییدیه رسمی غنی سازی به عنوان یک حق مسلم ملی فقط از کانال خود این شورا ممکن می شد. شواهد موجود و اظهار نظرهای دیپلمات‌های حاضر در وین هم نشان می دهد که موضوع تبدیل شدن توافقنامه وین به سند رسمی سازمان ملل و تصویب این قطعنامه در اصل به خواست ایران و با حمایت دو کشور روسیه و چین وعلیرغم مخالفت سرسختانه طرف آمریکایی مطرح و در متن توافقنامه نهایی گنجانده شد. به عبارت بهتر تصویب این قطعنامه نه به موازات توافق وین و تحدید و تهدید کننده آن که در امتداد آن و بر اساس خواست تهران به عنوان یک امتیاز و دستاورد مطرح است. از این رو به نظر می رسد مرغ جماعت دلواپس همچنان یک پا دارد و آنها در اصل با «اصل مذاکرات 20 ماهه» مخالفند.

2- ایراد دیگر منتقدان توافق وین که هم از سوی دلواپسان در تهران و هم توسط جمهوری خواهان در واشنگتن مطرح شد، متوجه زمان طرح و تصویب این قطعنامه در سازمان ملل بود. در تهران روزنامه کیهان و دیگر سخنگویان جریان دلواپس گفته اند که با تصویب سریع این قطعنامه در سازمان ملل عملا دست شورای عالی امنیت ملی و مجلس شورای اسلامی برای بررسی و تصویب این توافق بسته می شود. در واقع این حرف درستی است. اما واقعیت این است که از زمانی که مسئولیت این پرونده از شورای عالی امنیت ملی به وزارت امور خارجه سپرده شد، در واقع مسئولیت اجرایی کار به این وزارت و تیم تعیین شده محول شد اما تصمیم گیری‌های کلان و تعیین سیاستهای کلی مذاکرات، توسط کمیته ای زیر نظر شورای عالی امنیت ملی و با اطلاع مقامات عالی نظام صورت می‌گیرد و تیم مذاکره کننده همواره مجری تصمیمات این شورا بود. اظهارات متعدد رییس جمهور به عنوان رییس این شورا و دبیرو برخی اعضای آن قبل و بعد از توافق وین و همچنین حمایت های مقام معظم رهبری از تیم مذاکره کننده و سفرهای هر ازگاهی محمدجواد ظریف در میانه مذاکرات به تهران و دهها نشانه دیگر نشان می دهد که ظریف، عراقچی، روانچی، صالحی و بقیه تیم هسته ای به نمایندگی و با اطلاع مستمر شورای عالی امنیت ملی درژنو، لوزان و وین در حال مذاکره بودند و جزییات متن نهایی توافق وین، حاصل فرایندی کلان‌ در تهران است و با احتمال بسیار زیاد شورای عالی امنیت ملی از پیش درجریان همه جزییات بوده است و در صورت تصویب کنگره آمریکا با تایید متن توافق به عنوان «یک توافق خوب» مخالفتی نخواهد داشت.

برخی اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی از جمله کریمی قدوسی هم روزهای گذشته گفته اند که درصورتی که شورای عالی امنیت ملی متن توافق وین را تصویب کند، مجلس هم با آن موافق خواهد بود. بر اساس مصوبه اخیر مجلس نیز دولت موظف شده است که متن توافق را به اطلاع نمایندگان برساند و بر این اساس قرار نیست نمایندگان رای و نظر الزام آوری دراین باره صادر و آن را تصویب یا رد کنند. از سویی آنگونه که عباس عراقچی گفته است اظهارات دلواپسان و متن یادداشت روز گذشته کیهان مبنی بر احتمال درخواست انجام اصلاحاتی در متن توافق از سوی شورای عالی امنیت ملی یا مجلس نیز دقیق و صحیح نیست. چرا که بر اساس توافق انجام شده در وین قرار نیست نهادی در هیچکدام از پایتخت های هفت کشور درخواست انجام اصلاحات الزام آوری در متن توافق بدهند و فقط می‌توانند این توافق را به طور کلی تایید یا با آن مخالفت کنند.

3- نکته مهم تری که دلواپس ها به عمد از آن غفلت کرده اند این است که تصویب قطعنامه شورای امنیت بیش از اینکه دست تهران را ببندد، دست کنگره امریکا و مخالفان سرسخت این توافق در آن سوی میدان، دولت بعدی واشنگتن وهمچنین رژیم صهیونیستی را بسته است. با قطعی شدن مصوبه شورای امنیت و تبدیل آن به سند رسمی سازمان ملل، هرگونه مخالفت نمایندگان کنگره (که دور از انتظار نیست) مخالفت با سازمان ملل و جامعه جهانی تلقی خواهد شد و حقانیت و نیت مثبت ایران و سوء نیت بخشی از حاکمیت واشنگتن را نشان خواهد داد. همچنین با توجه به قریب الوقوع بودن انتقال قدرت در آمریکا و بالا بودن احتمال پیروزی جمهوری خواهان، عملا دست رئیس جمهور بعدی این کشور و همچین رژیم صهیونیستی برای کوک کردن ساز مخالفتی تازه علیه فعالیت‌های صلح آمیز هسته ای در ایران برای همیشه بسته خواهد شد. این درحالی است که با توجه به تایید کلیات مذاکرات از سوی مقام معظم رهبری و احتمال بالای تصویب متن توافق در شورای عالی امنیت ملیف چنین نگرانی ازسوی دولت های بعدی در جمهوری اسلامی ایران وجود ندارد.

4- درهمه نقدهای روزهای اخیر و به خصوص یادداشت کیهان چنین القا شده است که تمامی متن قطعنامه شورای امنیت ذیل فصل هفتم منشور سازمان ملل در نظر گرفته شده است. اما آنگونه که جزییات متن قطعنامه و توافق وین و همچنین اظهارات عباس عراقچی (مذاکره کننده مورد وثوق همه جریانات داخلی کشور) نشان می دهد اتفاقا یکی از مهمترین ویژگی های این قطعنامه این است که برخلاف 6 قطعنامه قبلی شورای امنیت قطعنامه روز گذشته ذیل فصل 7 منشور سازمان ملل متحد نیست و به عبارت بهتر از نظر اعضای شورای امنیت فعالیت های ایران دیگر تهدیدی جهانی قلمداد نمی شود.شواهد هم نشان می دهد که کلیت این قطعنامه از شمول فصل هفتم و ماده 41 خارج بوده و به بند 25 منشور سازمان ملل اشاره دارد و صرفا در چند پاراگراف از متن 170 صفحه ای آن به بند ذیل فصل هفتم منشور41 اشاره شده است. دلواپس ها درحالی در این باره هشدار و انذار داده اند که طی سالهای گذشته و در دوران دولت محبوبشان هر شش قطعنامه شورای امنیت بدون تایید هیچ حقی برای ایران، ذیل فصل هفتم و ماده 41 منشور سازمان ملل دهها نوع تحریم و فشار را علیه کشورمان تصوب کردند اما آه از نهاد هیچ دلواپسی بر نیامد و این قطعنامه ها کاغذپاره خوانده شدند اما اکنون کاملا خلاف واقع و چیز دیگری می‌گویند.

5- از ابتدای اعلام موجودیت «دلواپسان» در جریان توافق ژنو، تفاهم لوزان و اکنون توافق وین، این گروه اصطلاح «مذاکرات برد- برد» را که از سوی رئیس جمهور و وزیرامورخارجه مطرح شده را به باد نقد و حتی تمسخر گرفته‌اند. همانطور که در بند 1 این نوشته مطرح شده در کلان قضیه تردیدی نیست که اثبات رسمی حق مسلم فعالیت صلح آمیز هسته ای ایران، لغو شش قطعنامه تحریمی سازمان ملل و دهها تحریم آمریکا و اتحادیه اروپا و ادامه فعالیت همه تاسیسات هسته ای ایران یک برد قطعی و تردید ناپذیر است. واقعیت این است که ایران در جریان این مذاکرات هیچ چیزی را از دست نداد؛ جز چیزهایی که داشتن شان ضرورتی نداشته است.به عنوان مثال ایران توافق کرد که فعالیت بخشی ازدهها هزار سانتریفیوژ تاسیسات غنی سازی نظنز را متوقف کند.

سانتریفیوژهایی که ایران متوقف کرده از نوع نسل IR1 و اولین سری از سانتریفیوژهای ساخت ایران است که با توجه به پیشرفتهای تکنولوژیکی ایران در این صنعت و تولید سه تا چهار نسل بعد این دستگاهها عملا و با توجه به بازدهی این دستگاهها قرار بود خودبه خود راکد و از خط تولید خارج شوند اما اکنون به عنوان بخشی از توافق متوقف شد‌ه‌اند، در حالی که این سرنوشت برای آنها به دلیل کارایی پایین، قریب الوقوع بود. اما در سوی دیگر میدان غربی ها با توجه به فرضیاتی که داشته اند و از منظر و زاویه نگاه خود به یک پیروزی و «برد» دست یافته اند. فرض غربی ها این بود که ایران در آستانه دستیابی به سلاح اتمی است یا قرار است در سالهای آینده با توسعه فعالیت ها به این سلاح دست پیدا کند. این فرض اما صرفا از نگاه آنها صحیح است، چرا که ایران همواره هم ثابت کرده و هم اعلام کرده است که با توجه به آموزه های اسلامی و فتاوای موجود مخالف سلاح اتمی و سلاح های کشتار جمعی است و آنها را حرام می داند. بازرسی ها و رویکرد عملی کشورمان در همکاری با آژانس هم همواره صلح آمیز بودن اقدامات ایران را نشان داده‌است. لذا « برد» طرف غربی صرفا با توجه به نوع نگاه و فرضیاتی که برای خود دارند برد محسوب می شود و چه اشکال دارد که ما هم در عالم دیپلماسی به آنها بگوییم بله شما هم مثل ما «برد» کرده‌ اید!؟