بررسی عملکرد دولت در گفتگو با معاون سياسي سپاه

پايگاه بصيرت،گروه سياسي/ با فرا رسيدن هفته دولت، فرصتي براي ارزيابي عملکرد دولت يازدهم فراهم آمده است. در اين بين شايسته است تا هم به نقاط قوت و هم به نقاط ضعف دستگاه اجرايي توجه نمود و آنها را مورد بازخواني قرار داد.

به همين مناسبت خبرنگار پايگاه بصيرت گفتگويي را با سردار رسول سنايي راد معاون سياسي سپاه پاسداران ترتيب داده که شما را به خواندن آن دعوت مي‌کنيم.

* نامگذاري بزرگداشت شهادت شهيدان رجايي و باهنر با عنوان هفته دولت، چه پيام‌هايي براي دولتمردان دارد؟

يکي از پيام‌هاي بزرگداشت شهيدان رجايي و باهنر، بها دادن به روحيه جهادي و تلاش آنها براي خدمت رساني است که در مدت کمي آثار مثبت فراواني برجا  گذاشته است. پيام ديگري که از اين عزيزان قابل دريافت است، ساده زيستي و مردمي بودن آنهاست. ويژگي ديگر آنها پايبندي به مصالح نظام و منافع ملي است. امروز هم مجموعه ويژگي‌هايي که آنها را تبديل به يک الگوي محبوب کرده است بايد در دستور کار دولتمردان قرار بگيرد که اگر اين طور شود ديگر دغدغه محبوبيت مردمي وجود نخواهد داشت. خوشبختانه مردم ما مردم قدرشناسي هستند و ارادت خود را به کساني که اهل خدمت خالصانه باشند نشان مي‌دهند. لذا انتظار مي‌رود اين مناسبت مجالي براي الگوبرداري و عمل به آن باشد.

هفته دولت که مصادف با شهادت شهيدان رجايي و باهنر است فرصتي براي تقدير از زحمات دولتمردان و همه عزيزان دست‌اندرکار در قوه مجريه و همچنين مجالي براي بازخواني پرونده عملکرد و رويکردهاي مديريتي - اجرايي دولت و در واقع ارزيابي آنچه که بر عهده دولت است هم به حساب مي‌آيد.

با وجود گذشت دو سال از آغاز به کار دولت آقاي روحاني، شاهد اين هستيم که دولت توانسته گام‌هايي را در مسير اجراي وظايف بردارد و موفقيت‌هايي نيز به دست بياورد. از سويي ديگر در برخي از موارد همچنان با ضعف هايي مواجه است که بايستي در رفع آنها اقدام کند.

دولت آقاي روحاني در مسائلي مانند سياست خارجي عملکردي ارائه داده و در قضيه مذاکرات هسته‌اي به يک جمع‌بندي رسيده است، که زحمات تيم مذاکره کننده قابل تقدير و تشکر است، لکن به نظر مي‌رسد که در همين موضوع دولت نتوانسته از ظرفيت موجود در منتقدان به خوبي استفاده کند. دولتمردان گاهي اوقات آنگونه که بايد با سعه صدر با منتقدين مواجه نشده و اين تصوير ساخته شد که دولت خيلي موافق نقد جاندار نيست.

* مهمترين اقدامات مثبت دولت يازدهم ازنظر جنابعالي کدامند و به کدام يک از وزارتخانه‌ها مي‌توان نمره خوبي داد؟

دولت دهم اقدامات مثبتي در عرصه‌هاي مختلف داشته است که مهمترين آنها را چنين مي‌توان برشمرد. ثبات و آرامش نسبي در بازار، کاهش دغدغه مردم در عرصه سلامت و درمان، رعايت چارچوب برنامه‌اي در اختصاص اعتبارات و تلاش براي استفاده ازظرفيت هاي سياست خارجه براي حل مسايل، محورهاي قابل توجه است. استفاده از نيروهاي مجرب آنجا که به چابکي لازم براي انجام وظايف لطمه نمي‌زند و فراهم ساختن زمينه چسبندگي نخبگان به نظام از جمله قوت هاي دولت فعلي است.

در مورد عملکرد وزارت‌خانه ها نيز بايد گفت به آن کساني که سرگرم انجام وظايف ذاتي مسئوليت خود هستند مي‌توان نمره قابل توجهي داد، وزارت بهداشت و درمان، وزارت امور خارجه و وزارت نيرو از جمله کساني هستند که به وظايف خود مشغول بوده و به حاشيه‌ها کاري ندارند و توفيقات خوبي به دست آورده اند. اما آنهايي که وظايف ذاتي را کنار گذاشته و سراغ حواشي رفته يا اولويت هاي واقعي را رعايت نکنند از کار اصلي خود باز مي‌مانند.

* در عرصه مديريت داخلي کشور، چه انتقاداتي به دولت يازدهم وارد است؟

در عرصه سياست داخلي در مجموع فضاي امني که در اين دو سال حاکم بوده قابل تقدير است. از طرفي احساس مي‌شود برخي از مرزبندي‌ها به خوبي رعايت نمي‌شود، به عنوان مثال فتنه يکي از خط قرمزهاي نظام است، اما گاهي در انتصابات حتي در سطح وزير کساني پيشنهاد مي‌شدند که سابقه روشني در ماجراي فتنه نداشته يا بعضا داراي سوابقي هستند که با خط قرمز تعيين شده نظام مغايرت دارد.

نقد ديگري که به دولت وارد است گاهي علي‌رغم اين که در ساحت نظري به وجود آرامش سياسي اذعان دارند، اما در عمل حاشيه‌سازي‌هايي صورت مي‌گيرد که با اين اصل مغايرت دارد. به عنوان مثال زير سوال بردن برخي از ارکان نظام مانند شوراي نگهبان، که گر چه در جاهايي هم قابل نقد است، اما از سوي کساني که مسئوليت فعلي آنها با تاييد شوراي نگهبان است پذيرفتني نيست و اين حاشيه سازي‌ها خلاف انتظارات معمول از مسئولين عالي نظام است.

اگر دولت قرار است به وظايف پايبند باشد و ديگران را از حاشيه‌سازي به نفع وجود فضاي آرام در کشور که ضرورت آن از پيام نوروزي مقام معظم رهبري کاملا مشخص است، برحذر دارد، انتظار مي‌رود که خود حاشيه سازي‌ نکند.

موضوع ديگر اين که گاهي بر ضعف‌هاي پيشينيان متمرکز مي‌شوند يا برخي از مشکلات و معايب گذشته را بزرگ‌نمايي مي‌کنند. اين رفتار از سوي افکار عمومي نوعي فرار از پاسخگويي تلقي مي‌شود. حال آنکه هر مسئولي سر کار مي‌آيد مي‌تواند از تجارب پيشينيان استفاده کند و قوتهاي او را تقويت و ضعفهاي او را مرتفع نمايد و سعي کند به آن ضعف دچار نشود. به طور حتم کساني که در کار اجرايي هستند قوتها و ضعفهايي دارند، قرار نيست ما به بازگويي ضعفهاي گذشتگان سرگرم بشويم و گاهي به جفا حتي به بزرگنمايي ضعفها بپردازيم.

انتظار مي‌رود که مسئولين به وظايف خود رسيدگي و از تجارب پيشينيان استفاده کنند و حرمت ها محفوظ بماند. واقعيت اين است که همين ماجرا براي دولت فعلي هم اتفاق خواهد افتاد، دوران مسئوليت به سرعت سپري مي‌شود و در آينده اين دولت هم در معرض ارزيابي ديگران قرار خواهد گرفت، هم رعايت انصاف لازم است و هم نبايد به عيب‌جويي سرگرم شد، بايد تلاش کرد که عيب‌ها و اشکالات قبلي اتفاق نيفتد.

يکي از مسائل مهم ديگر به رسميت شناختن اصل استقلال قوا است. گاهي عزيزان دولتي همان نقدي که قبل از به دست گرفتن دولت داشتند، امروز خود بدان دچار شدند و در مواجهه با ساير قوا، وظايف آنها را به رسميت نمي‌شناسند. مجلس وظايفي دارد و حق اعمال نظارت بر عملکرد دولتمردان و مجموعه دستگاه‌هاي دولتي را دارد. مجلس حق دارد بودجه را بررسي کند و بعد از به حجت رسيدن، آن را تاييد و يا تغييرات مورد نظر را اعمال کند. مجلس حق دارد نسبت به عملکرد وزرا حساس باشد و به موقع واکنش لازم را در چهارچوب قانون و با در نظر گرفتن مصالح نظام و منافع ملي نشان دهد. مجلس حق بررسي متن برجام را دارد.

متاسفانه در چنين مواردي دولتمردان ما سعه صدر لازم را ندارند و اعمال وظايف مجلس، با واکنشهاي تندي از سوي دولتي ها مواجه مي‌شود که خوشبختانه در موارد زيادي بعد از تفهيم موضوع، تلطيف مي‌شود، اما در مراحل اوليه با نوعي واکنش تند مواجه هستيم، در حالي که در گذشته به مجلس خرده مي‌گرفتند که مجلس در مقابل عملکرد دولتمردان واکنش لازم را نشان نداده است. اين دوگانگي قابل قبول نيست همان طور که ما در دولت قبلي از مجلس انتظار داشتيم تا در صورت احساس خطا و انحراف، واکنش نشان دهد براي دولت فعلي هم بايد بپذيريم که مجلس از وظايف قانوني خود کوتاه نيايد.

به نظر مي‌رسد گاهي در اولويت گذاري‌ها به اولويت‌هاي واقعي کم‌توجهي مي‌شود، مانند اين که آيا در عرصه فرهنگ و هنر، آيا برگزاري کنسرت‌ها يک اولويت جدي است يا مسائل ديگري براي رسيدگي وجود دارد؟ البته اعتباربخشي به هنر و استفاده از هنر و اقدامات هنري در چهارچوب اصول و مباني ارزشي، مسئله مهمي است.

در مواردي هم به نظر مي‌رسد که رويکرد شعاري حاکم است که اين هم بايد تصحيح شود. به عنوان مثال در اقتصاد مقاومتي چه تناسبي بين ادعاها و اقدامات عملي وجود دارد؟ آيا اقداماتي که صورت گرفته با آنچه که شعار داده شده است منطبق است؟

نقد ديگري که وجود دارد برخي حاشيه‌سازي‌ها است که دولتمردان مي‌توانند از کنار برخي مسائل به راحتي عبور کنند، اما گاهي واکنش‌ها به قدري تند است که در جامعه ايجاد چالش مي‌کند. آيا هر سخن را بايد از رسانه‌ها گفت و چالش ايجاد کرد؟ يا اين که امکان تعامل با ساير قوا و ارکان هم وجود دارد. تقابل و جنجال، مولد اختلاف و شکاف است. واقعيت اين است که اختلاف يک امر طبيعي است، تفاوت‌هايي در سلايق و نگاه‌ها وجود دارد اما نبايد منجر به کشمکش و تقابل شود که اگر مديريت درستي صورت بگيرد ما مي‌توانيم شاهد فضاي آرام، منطقي‌تر و انسجام ملي بيشتري در داخل کشور باشيم.

* براي فعال‌سازي مطبوعات، احزاب و گروه‌هاي سياسي و نهادهاي جامعه مدني اقدامات دولت يازدهم چه بوده است؟

تمرکز دولت يازدهم تا اينجا بر سياست خارجي و مذاکرات هسته‌اي بوده است. شايد مجالي بر اين موضوع پيش نيامده است اما در اين مسئله نيز همان گونه که در سياست خارجي اصول و مباني براي رسيدن به جايگاه حداکثري وجود دارد به همين شکل در مسائل داخلي نيز بايد در چارچوب ضوابط عمل کنيم و هدفمند و هوشمندانه با مسايل روبر‌و شويم. البته نبايد ناخواسته فضاي هرج و مرج شکل بگيرد و تمرکز مسئولين براي خدمت را از آنها بگيرد و دغدغه‌هاي نابجاي حزبي - جناحي جاي شان و وظيفه دولتمردان را بگيرد.

رقابت سالم و سازنده احزاب و گروه‌هاي سياسي و کادرسازي براي خدمت لازم است، اما همان طور که در سياست خارجي ما بايد بر اساس سه اصل عزت، حکمت و مصلحت عمل و خطوط قرمز را رعايت کنيم، در مسائل داخلي نيز همين طور است.

اينکه  برخي از مسئولان، گاهي دغدغه کار حزبي جناحي و انتخاباتي را بيش از تعهد به مسئوليت خدمتي و وظايف دنبال کرده و براي مردم نگراني توليد مي‌کند، نقطه ضعفي براي ايشان است. واقعيت اين است که وقتي مسئوليتي بر عهده فردي گذاشته شد بايد به انجام وظايف آن مسئوليت متعهد باشد که اگر اين طور بود، ارتقاي کارآمدي اتفاق مي افتد و اگر آن مسئول نماينده يک جريان سياسي هم باشد عملکرد او مي‌تواند براي اقبال مردمي به حزب او يک مزيت به حساب آيد.

* درباره مواضع دولت راجع به حدود و اختيارات شوراي نگهبان چه نظري داريد؟

در اين مورد بايستي قانون و وظايف قانوني ملاک هر نوع قضاوت باشد و از هرگونه حاشيه‌سازي اجتناب کرد. واقعيت اين است که امروز يکي از اهداف راهبردي دشمن نفوذ به داخل و تسلط بر منطقه است، اين نفوذ معطوف به واقعيت‌هايي در درون جمهوري اسلامي يا بهره‌برداري از شرايط داخلي از جمله انتخابات هم است.

مفروض دشمن اين است که جمهوري اسلامي ايران بهترين ظرفيت را دارد تا دموکراتيک شود. اين به معناي جايگزيني دموکراسي غربي با نظام مردم‌سالاري ديني است. به واقع بر اين هستند که اگر دموکراسي را با قرائت غربي بر ما تحميل کنند آنگاه مي‌توانند رفتار ما را هم مديريت کنند. بنابراين گاهي دولتمردي خواسته يا ناخواسته مسائلي را مطرح مي‌کند که با ماهيت مردم‌سالاري ديني مغايرت دارد، اين اشتباه  زمينه سوء استفاده  دشمني مي‌شودکه به دنبال نفوذ است.

فراموش نکنيم که اگر ما سلامت انتخابات را زير سوال ببريم زمينه دخالت بيگانگاني فراهم مي‌شودکه مترصد بهانه اند تا خواسته خود را بر ما تحميل کنند. گاهي اوقات برخي از مسئولين ما با اهداف  رقابتي - انتخاباتي مسائلي را مطرح مي‌کنند که مي‌تواند بازتاب‌ها و هزينه‌هاي سنگيني را بر ما تحميل کند. در حالي که واقعيت اين است که ما در منطقه شاخص‌هاي مردم‌سالاري را در حد اعلا داريم و به آنها پايبنديم. از صندوق راي ما کساني خارج مي‌شوند که مردم اراده کنند. جالب است که تاکنون کساني که صندوق راي را مديريت مي‌کردند ميزبان کساني شدند که کاملا در قطب مقابل آنها بودند. در يک جاهايي نفوذ دشمن از مسير انتخابات عبور مي‌کند و اگر ما خودمان ضمانت‌ها مردم‌سالاري ديني و ابزار اين ضمانت‌ها را تضعيف کنيم در پازلي که دشمن براي ما تعريف کرده قرار مي‌گيريم.

گفت و گو: سيد محمد مشکوه الممالک