انشقاق در حزب حاكم تركيه

سياست داخلي تركيه در ماه‌هاي اخير دچار تغيير و تحولاتي شده است كه با توجه به مباحث سياست خارجي اين كشور مي‌تواند قابل تأمل باشد. حزب عدالت و توسعه اردوغان، پس از حدود دو دهه سياستگذاري در تركيه، از سوي ياران هم حزبي قديمي‌اش به چالش كشيده شده است؛ در حالي كه حزب مخالف اردوغان يعني حزب جمهوري‌خواه خلق نيز پس از چندين سال، براي نخستين بار در انتخابات شهرداري 2019 تركيه توانست در استان‌هاي مهمي مانند آنكارا و استانبول بر حزب حاكم پيروز شود.

اختلاف در حزب حاكم موجب شكل‌گيري نظم جديدي در سياست داخلي تركيه شده است. مهم‌ترين شاخه‌هاي انشقاق حزبي تركيه به «احمد داوداوغلو»، نخست‌وزير سابق و «علي باباجان»، وزير اقتصاد سابق حزب حاكم بازمي‌گردد. احمد داوداوغلو با كتاب عمق استراتژيك، به عنوان معمار سياست خارجي تركيه پس از سال 2000 و وزير خارجه سابق تركيه از سال 2009 تا 2014 و پس از آن نيز در سمت نخست‌وزير تركيه تا سال 2016 براي مردم تركيه شناخته شده است. وي در فضاي سياسي تركيه بيشتر به صورت چهره‌اي علمي و دانشگاهي مطرح است.

وي در راستاي تأسيس حزب جديدش، در مصاحبه‌اي كه به تازگي با خبرگزاري‌هاي تركيه انجام داده است، ضمن اشاره به اينكه در گذشته به رغم ميل باطني مجبور به استعفا از سمت نخست‌وزيري تركيه شده است، اظهار داشت: «رئيس‌جمهور تركيه (اردوغان) از من خواست كه تنها در ظاهر نخست‌وزير بوده و در هيچ موضوعي دخالت نكنم كه اين مسئله من را وادار به استعفا كرد.»

علي باباجان چهره شناخته شده‌تري از داوداوغلو در جامعه تركيه دارد. باباجان كه پيشتر به عنوان معاون نخست‌وزير سابق تركيه خدمت كرده، از جمله پايه‌گذاران حزب عدالت و توسعه به شمار مي‌رود و تاكنون نيز سابقه خدمت به عنوان وزير اقتصاد و وزيرخارجه را داشته است.

وي در نامه استعفايش از حزب حاكم نوشته است: «تركيه امروز نياز به تلاش‌هاي جديدي براي آينده دارد و من و بسياري از دوستانم براي چنين تلاشي يك مسئوليت بزرگ و تاريخي احساس مي‌كنيم.» علي باباجان در راستاي عمل كردن به تصميماتش، با جديت تمام به دنبال تأسيس حزب جديد است كه اين مسئله اردوغان و حزب عدالت و توسعه را به شدت نگران كرده است. با تأسيس حزب جديد از سوي علي باباجان انتظار مي‌رود حدود 40 نفر از اعضاي حزب حاكم، از اين حزب استعفا دهند و به حزب علي باباجان ملحق شوند كه در اين صورت اكثريت حزب حاكم در پارلمان تضعيف مي‌شود.

به طور كلي انشقاق حزبي شكل گرفته درون حزب حاكم، از نوعي بي‌ثباتي سياسي آينده تركيه خبر مي‌دهد كه ميدان عمل حزب مخالف يعني حزب جمهوري‌خواه خلق را گسترش داده و زمينه را براي تغيير فضاي سياست داخلي تركيه آماده مي‌كند.

با بررسي فضاي جامعه شناختي تركيه، اقبال عمومي به علي باباجان كه حمايت عبدالله گل رئيس‌جمهور سابق تركيه را نيز دارد، نسبت به داوداوغلو به عنوان چهره‌اي آكادميك بيشتر است. در اين راستا، تلاش‌هاي اردوغان براي منصرف كردن علي باباجان از تأسيس حزب جديد به نتيجه‌اي نرسيده است. احتمال مي‌رود تقابل اردوغان با ياران قديمي‌اش، نقش حزب جمهوري‌خواه‌ خلق را  در افق سياسي آينده تركيه برجسته‌تركند.