صبح صادق >>  نگاه >> یادداشت
تاریخ انتشار : ۲۰ مرداد ۱۳۹۸ - ۱۲:۵۹  ، 
کد خبر : ۳۱۶۵۳۷

با‭ ‬نظارت‌ترین‭ ‬بازار‭ ‬ارزی

پایگاه بصیرت / ‬‭ ‬گروه اقتصادی/ روح‌الله‭ ‬صنعتکار
 ‬بررسی‭ ‬روند‭ ‬تغییر‭ ‬نرخ‭ ‬ارز‭ ‬طی‭ ‬دهه‌های‭ ‬اخیر‭ ‬نشان‭ ‬می‌دهد، ‭ ‬در‭ ‬دوره‌هایی‭ ‬نرخ‭ ‬ارز‭ ‬افزایش‭ ‬ناگهانی‭ ‬داشته‭ ‬و‭ ‬عموماً‭ ‬این‭ ‬افزایش‭ ‬پس‭ ‬از‭ ‬یک‭ ‬تنش‭ ‬و‭ ‬التهاب‭ ‬سیاسی‭ ‬بوده‭ ‬است‭. ‬برای‭ ‬نمونه، ‭ ‬می‌توان‭ ‬به‭ ‬سال‭ ‬گذشته‭ ‬اشاره‭ ‬کرد‭ ‬که‭ ‬کشور‭ ‬در‭ ‬مقاطعی‭ ‬دچار‭ ‬بحران‭ ‬ارزی‭ ‬شد‭ ‬و‭ ‬نرخ‭ ‬ارز‭ ‬به‭ ‬طور‭ ‬ناگهانی‭ ‬افزایش‭ ‬یافت‭ ‬و‭ ‬عده‌ای‭ ‬نیز‭ ‬از‭ ‬خرید‭ ‬و‭ ‬فروش‭ ‬ارز‭ ‬در‭ ‬آن‭ ‬زمان‭ ‬سود‭ ‬بردند‭ ‬و‭ ‬عده‌ای‭ ‬هم‭ ‬زیان‌‭ ‬کردند‭. ‬
دخالت‭ ‬دولت‭ ‬و‭ ‬تعیین‭ ‬دستوری‭ ‬نرخ‭ ‬ارز، ‭ ‬در‭ ‬سال‌های‭ ‬گوناگون‭ ‬مورد‭ ‬انتقاد‭ ‬عده‭ ‬بسیاری‭ ‬بوده‭ ‬که‭ ‬نمونه‭ ‬بارز‭ ‬آن‭ ‬تعیین‭ ‬نرخ‭ ‬۴۲۰۰‭ ‬تومانی‭ ‬برای‭ ‬دلار‭ ‬در‭ ‬فروردین‭ ‬‌ماه‭ ‬سال‭ ‬گذشته‭ ‬بود‭ ‬که‭ ‬دیگر‭ ‬نرخ‌ها‭ ‬غیرقانونی‭ ‬اعلام‭ ‬شد؛ ‭ ‬در‭ ‬حالی‭ ‬که‭ ‬قیمت‭ ‬دلار‭ ‬در‭ ‬بازار‭ ‬غیر‭ ‬رسمی‭ ‬تا‭ ‬۲۰‭ ‬هزار‭ ‬تومان‭ ‬نیز‭ ‬به‭ ‬فروش‭ ‬رسید‭. ‬
در‭ ‬دوره‭ ‬جدید‭ ‬بانک‭ ‬مرکزی،‭ ‬سعی‭ ‬شد‭ ‬سیاست‌های‭ ‬اخیر‭ ‬بر‭ ‬محور‭ ‬ثبات‭ ‬در‭ ‬بازار‭ ‬ارز‭ ‬باشد‭ ‬و‭ ‬بر‭ ‬این‭ ‬اساس‭ ‬یکی‭ ‬از‭ ‬این‭ ‬سیاست‌ها‭ ‬تشکیل‭ ‬بازار‭ ‬متشکل‭ ‬ارزی‭ ‬است‭. ‬‭ ‬اواخر‭ ‬سال‭ ‬گذشته، ‭ ‬شورای‭ ‬پول‭ ‬و‭ ‬اعتبار‭ ‬برای‭ ‬سر‭ ‬و‭ ‬سامان‭ ‬دادن‭ ‬و‭ ‬ایجاد‭ ‬آرامش‭ ‬در‭ ‬معاملات‭ ‬اسکناسی‭ ‬ارز‭ ‬در‭ ‬بازار، ‭ ‬تشکیل‭ ‬بازار‭ ‬متشکل‭ ‬ارزی‭ ‬را‭ ‬تصویب‭ ‬کرد‭ ‬که‭ ‬یکی‭ ‬از‭ ‬اهداف‭ ‬آن‭ ‬دور‭ ‬نگه‌داشتن‭ ‬عوامل‭ ‬تنش‌زا‭ ‬و‭ ‬دلالی‭ ‬و‭ ‬کلیه‭ ‬عوامل‭ ‬بیرونی‭ ‬و‭ ‬حاشیه‌ساز‭ ‬از‭ ‬تأثیرگذاری‭ ‬بر‭ ‬نرخ‭ ‬ارز‭ ‬است‭. ‬
اساس‭ ‬کار‭ ‬این‭ ‬بازار‭ ‬همانند‭ ‬دیگر‭ ‬بازارها،‭ ‬عرضه‭ ‬و‭ ‬تقاضا‭ ‬اعلام‭ ‬شده‭ ‬که‭ ‬خریداران‭ ‬و‭ ‬فروشندگان، ‭ ‬یعنی‭ ‬صرافی‌های‭ ‬دولتی‭ ‬و‭ ‬بانک‌ها‭ ‬از‭ ‬طریق‭ ‬اعلام‭ ‬قیمت‭ ‬پیشنهادی‭ ‬در‭ ‬سامانه‭ ‬خاص‭ ‬قیمت‭ ‬معاملات‭ ‬روز‭ ‬را‭ ‬تعیین‭ ‬می‌کنند‭. ‬به‭ ‬این‭ ‬معنا‭ ‬که‭ ‬با‭ ‬شروع‭ ‬روز‭ ‬کاری، ‭ ‬از‭ ‬طریق‭ ‬قیمت‌های‭ ‬پیشنهادی، ‭ ‬قیمت‭ ‬روز‭ ‬تعیین‭ ‬می‌شود‭ ‬که‭ ‬ممکن‭ ‬است‭ ‬نرخ‌ها‭ ‬تا‭ ‬پایان‭ ‬روز‭ ‬بسته‭ ‬به‭ ‬میزان‭ ‬نوسانات، ‭ ‬کاهش‭ ‬یا‭ ‬افزایش‭ ‬یابد‭. ‬گفتنی‭ ‬است،‭ ‬نظارت‭ ‬بر‭ ‬بازار‭ ‬متشکل‭ ‬ارزی، ‭ ‬بر‭ ‬عهده‭ ‬بانک‭ ‬مرکزی‭ ‬است‭. ‬
در‭ ‬حال‭ ‬حاضر، ‭ ‬نرخ‭ ‬ارزها‭ ‬در‭ ‬معاملات‭ ‬بانکی‭ ‬و‭ ‬صرافی‌های‭ ‬مجاز‭ ‬به‭ ‬صورت‭ ‬لحظه‌ای‭ ‬در‭ ‬سامانه‭ ‬نظارت‭ ‬ارز‭ ‬‮ «‬سنا‮» ‬‭ ‬و‭ ‬خلاصه‭ ‬گزارش‭ ‬خرید‭ ‬و‭ ‬فروش‭ ‬ارز‭ ‬در‭ ‬سامانه‭ ‬‮ «‬نیما‮» ‬اعلام‭ ‬می‌شود‭ ‬که‭ ‬بنا‭ ‬بر‭ ‬اعلام‭ ‬بانک‭ ‬مرکزی‭ ‬صرافی‌هایی‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬این‭ ‬بازار‭ ‬فعالیت‭ ‬دارند، ‭ ‬باید‭ ‬حساب‭ ‬ریالی‭ ‬و‭ ‬ارزی‭ ‬داشته‭ ‬باشند‭ ‬و‭ ‬بازار‭ ‬متشکل‭ ‬ارزی‭ ‬به‭ ‬موجودی‭ ‬این‭ ‬حساب‌ها‭ ‬دسترسی‭ ‬داشته‭ ‬باشد‭ ‬تا‭ ‬از‭ ‬این‭ ‬طریق‭ ‬رقم‭ ‬مورد‭ ‬معامله‭ ‬از‭ ‬موجودی‭ ‬معامله‌کنندگان‭ ‬کسر‭ ‬یا‭ ‬به‭ ‬آن‭ ‬اضافه‭ ‬شود‭. ‬
بازار‭ ‬متشکل‭ ‬ارزی‭ ‬جایی‭ ‬برای‭ ‬معاملات‭ ‬صرافی‌ها‭ ‬و‭ ‬بانک‌هاست‭ ‬که‭ ‬حجم‭ ‬زیادی‭ ‬از‭ ‬ارز‭ ‬معامله‭ ‬می‌شود‭. ‬نحوه‭ ‬فعالیت‭ ‬این‭ ‬بازار‭ ‬به‭ ‬گونه‌ای‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬افراد‭ ‬حقیقی‭ ‬نمی‌توانند‭ ‬در‭ ‬بازار‭ ‬متشکل‭ ‬ارزی‭ ‬خرید‭ ‬و‭ ‬فروش‭ ‬کنند، ‭ ‬این‭ ‬افراد‭ ‬برای‭ ‬تأمین‭ ‬نیاز‭ ‬ارزی‭ ‬خود‭ ‬باید‭ ‬مانند‭ ‬گذشته‭ ‬به‭ ‬صرافی‌ها‭ ‬مراجعه‭ ‬کنند‭. ‬تنها‭ ‬بانک‌ها‭ ‬و‭ ‬صرافی‌های‭ ‬مجاز‭ ‬قادر‭ ‬به‭ ‬اخذ‭ ‬کد‭ ‬و‭ ‬خرید‭ ‬و‭ ‬فروش‭ ‬در‭ ‬این‭ ‬بازار‭ ‬هستند‭ ‬و‭ ‬قرار‭ ‬است‭ ‬در‭ ‬بازار‭ ‬متشکل‭ ‬ارزی‭ ‬برای‭ ‬معاملات‭ ‬به‭ ‬شکل‭ ‬اسکناس‭ ‬و‭ ‬نقد‭ ‬انجام‭ ‬شود‭. ‬بر‭ ‬اساس‭ ‬این‭ ‬صادرکنندگان‭ ‬و‭ ‬دارندگان‭ ‬ارز‭ ‬می‌توانند‭ ‬از‭ ‬طریق‭ ‬صرافی‌ها‭ ‬برای‭ ‬فروش،‭ ‬نرخ‭ ‬مورد‭ ‬نظر‭ ‬خود‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬سامانه‭ ‬بازار‭ ‬متشکل‭ ‬به‭ ‬ثبت‭ ‬برسانند‭. ‬
بهای‭ ‬ارز‭ ‬معامله‭ ‬شده‭ ‬در‭ ‬بازار‭ ‬متشکل‭ ‬به‭ ‬نرخ‭ ‬بازار‭ ‬آزاد‭ ‬نزدیک‭ ‬خواهد‭ ‬بود‭ ‬که‭ ‬تفاوت‭ ‬چند‭ ‬هزار‭ ‬تومانی‭ ‬با‭ ‬نرخ‭ ‬حواله‭ ‬ارز‭ ‬در‭ ‬سامانه‭ ‬نیما‭ ‬دارد؛ ‭ ‬این‭ ‬موضوع‭ ‬سبب‭ ‬خواهد‭ ‬شد‭ ‬صادرکنندگان‭ ‬و‭ ‬دارندگان‭ ‬ارز‭ ‬تشویق‭ ‬شوند‭ ‬به‭ ‬جای‭ ‬عرضه‭ ‬حواله‭ ‬در‭ ‬سامانه‭ ‬نیما‭ ‬به‭ ‬سراغ‭ ‬تبدیل‭ ‬آن‭ ‬به‭ ‬اسکناس‭ ‬برای‭ ‬عرضه‭ ‬در‭ ‬بازار‭ ‬متشکل‭ ‬بروند‭ ‬تا‭ ‬از‭ ‬این‭ ‬طریق‭ ‬سود‭ ‬بیشتری‭ ‬را‭ ‬کسب‭ ‬کنند‭. ‬این‭ ‬موضوع‭ ‬سبب‭ ‬می‌شود‭ ‬عرضه‭ ‬اسکناس‭ ‬ارز‭ ‬در‭ ‬بازار‭ ‬بیشتر‭ ‬شده‭ ‬و‭ ‬در‭ ‬نتیجه‭ ‬قیمت‭ ‬انواع‭ ‬ارز‭ ‬در‭ ‬بازار‭ ‬به‭ ‬تدریج‭ ‬روند‭ ‬کاهشی‭ ‬پیدا‭ ‬کند‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬نرخ‭ ‬سامانه‭ ‬نیما‭ ‬نزدیک‭ ‬شود‭. ‬
البته‭ ‬امکان‭ ‬دارد‭ ‬برخی‭ ‬صرافان‭ ‬سوءاستفاده‭ ‬کرده‭ ‬و‭ ‬اقدام‭ ‬به‭ ‬خرید‭ ‬ارز‭ ‬در‭ ‬بازار‭ ‬متشکل‭ ‬به‭ ‬نرخ‭ ‬عمده‭ ‬کرده‭ ‬و‭ ‬سپس‭ ‬آن‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬صورت‭ ‬خرده‌فروشی‭ ‬به‭ ‬بهای‭ ‬بالاتر‭ ‬در‭ ‬بازار‭ ‬آزاد‭ ‬یا‭ ‬کف‭ ‬خیابان‭ ‬به‭ ‬فروش‭ ‬برسانند؛ ‭ ‬که‭ ‬برای‭ ‬جلوگیری‭ ‬از‭ ‬این‭ ‬موضوع‭ ‬قرار‭ ‬است‭ ‬نظارت‭ ‬شدیدی‭ ‬بر‭ ‬روی‭ ‬عملکرد‭ ‬صرافی‌ها‭ ‬اعمال‭ ‬شود‭. ‬تشکیل‭ ‬این‭ ‬بازار‭ ‬به‭ ‬دلایل‭ ‬کارشناسی‭ ‬چندباری‭ ‬به‭ ‬تعویق‭ ‬افتاده؛ ‭ ‬ولی‭ ‬همچنان‭ ‬در‭ ‬دستور‭ ‬کار‭ ‬بانک‭ ‬مرکزی‭ ‬است‭. ‬
نظرات بینندگان
ارسال خبرنامه
برای عضویت در خبرنامه سایت ایمیل خود را وارد نمایید.
نشریات