عرصه اقتدار فضایی

نیروی فضایی ارتش ایالات متحده به عنوان نیروی ششم از زیرمجموعه‎های پنتاگون با استقلال از نیروی هوایی ارتش این کشور در آخرین روزهای سال میلادی گذشته تشکیل و از آرم شاز و لباس‎های این نیرو اوایل سال میلادی جدید رونمایی شد. ورود جدی ایالات متحده به عرصه نظامی در فضا مبتنی بر حضور جدی رقبای این کشور در فضا بوده و این نیرو قرار نیست در فضا مستقر شود؛ بلکه با رصد فضا کار بررسی و مقابله با ماهواره‌ها و اشیای فضایی پرتابی رقبای فضایی خود را پی‌ می‌گیرد. دونالد ترامپ برای تشکیل چنین نیرویی بدون مصوبه کنگره اقدام کرده و این نشان از باز شدن عرصه‌های جدید تهدید برای آمریکا داشته است. جمهوری اسلامی ایران که جزء ۱۰ قدرت برتر در حوزه فضایی است، می‌تواند در این عرصه برای ایالات متحده تهدید به شمار آید. در ساختار نیروهای مسلح جمهوری اسلامی هم هرچند نیروی مستقلی برای امور فضایی وجود ندارد؛ اما در مجموعه وزارت دفاع در قالب سازمان هوافضا و در سپاه در قالب نیروی هوافضا ورود به این عرصه از زمان گذشته آغاز شده است. شاید حدود دو سال است که به صورت غیر علنی واحدهای تخصصی فضایی در سپاه شکل گرفته و سپاه نیز از این عرصه عقب نمانده است. آنچه روزگاری به عنوان جنگ ستارگان در کشاکش جنگ سرد بین آمریکا و شوروی مطرح می‎شد، امروز شکل جدی به خود گرفته اما این‌ بار در این عرصه نزدیک به پنج قدرت در عرصه فضایی طلوع کرده‎اند. یکی از لوازم قدرت‎یابی حضور مقتدرانه در عرصه‌های گوناگون است. نیروهای مسلح جمهوری اسلامی با این فرض با حضور در آب‎های آزاد سازوکار نیروی دریایی ارتش را به یک نیروی دریایی راهبردی تغییر دادند تا با حضور در آب‌های آزاد و نیز قطب شمال و جنوب اعلام اقتدار کند. در عرصه فضای مجازی هم سازوکار لازم دیده شد تا حضور در این فضا و قدرت‌نمایی در آن انجام شود که در آینده نزدیک اثرات این حضور مشاهده خواهد شد. اما عرصه فضا یکی از عرصه‎های پیچیده و مهم بوده که در عرصه نظامی به فناوری‎های پیچیده‌تر از ساخت ماهواره، ابزار رصد، ماهواره‌برها، ایستگاه‎های فضایی و... نیاز دارد. عرصه فضا بسیاری از ابعاد زندگی انسان‎ها را با خود عجین کرده است. ارتباطات و سامانه‌های مخابراتی، رصد و تصویربرداری و اکتشافات، موقعیت‌یابی و بسیاری از نیازهای ضروری امروز بشر از محل فضا تأمین می‎شود و این عرصه با اهمیت شده است. با این اوصاف، تشکیل واحد دفاعی و نظامی برای عرصه فضا هم برای ابرقدرت‌ها دارای اهمیت شده و در این عرصه سپاه به منزله یکی از قدرت‎های نو ظهور در عرصه فضا خواهد بود که رونمایی از دستاوردهای مهم دفاعی فضایی در آینده نزدیک نشان از راه‎های مهم پیموده شده پاسداران پیشتاز نیروی هوافضای سپاه در این عرصه مهم و جدید دارد. چه اینکه با جدی شدن فناوری فضایی در کشور نیاز به امنیت پرتابه‌ها در فضا هم احساس می‎شود و تحرکات اخیر برخی از کشورها، مانند چین و آمریکا در تهدید به انهدام تجهیزات فضایی یکدیگر در محیط فضا این مسئله را جدی کرده است.