فرهنگ توسعه‌ساز

«کره جنوبی» کشوری تقریباً شبه جزیره‌ای است که وسعت بسیار کمی دارد و حدود یک شانزدهم کشور ایران است و از نظر تراکم جمعیتی، جزء متراکم‌ترین کشورهای جهان به شمار می‌آید و حدود 51 میلیون نفر جمعیت و منابع معدنی کمی دارد. کره جنوبی بحران‌های مختلفی مانند جنگ سرد و تقسیم دو کره را پشت سر گذاشته و در یک دوره طولانی تحت مستعمره ژاپن بوده که جزء بدترین دوران‌های تاریخی این کشور است؛ چراکه ژاپنی‌ها رفتارهای وحشیانه و غیرانسانی در مقابل کره‌ای‌ها داشته‌اند که تا همین الان روابط دو کشور را تحت تأثیر قرار داده است. کره جنوبی مانند سایر کشورهای شرق آسیا یک مدل الگوی توسعه اقتصادی دارد که در عین شباهت‌ با مدل توسعه غربی، اما ویژگی‌های خاص خود را دارد. طبق گفته‌های محققان، توسعه اقتصادی کره جنوبی بر مبنای الگوبرداری از مدل توسعه‌ای ژاپن و چین بوده که در راستای تمرکز فناوری بوده و توسعه را از ژاپن الگوبرداری کرده و توسعه صادرات گرانه‌اش مدل چینی است و با الگوبرداری از این کشورها و درک متفاوت‌ها و ویژگی‌های جغرافیایی، فرهنگی و تاریخی کشور خود، آنها را در کشورشان پیاده کرده‌اند. ویژگی‌های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی نقش بنیادینی در پی‌ریزی توسعه اقتصادی این کشور داشته است و کره جنوبی مانند ژاپن و برخلاف برخی کشورهای غربی توسعه‌یافته، به شدت روی سنت‌ها و پیشینه تاریخی خود تأکید دارند، هر چند نیمی از مردم این کشور دین خاصی ندارند؛ اما به آداب و سنن قدیمی و اجدادی خود پایبند هستند. مردم کره جنوبی توجه ویژه به بحث علم‌گرایی و قانون‌گرایی دارند و به شدت به وجدان کاری توجه دارند، همچنین مسئولان این کشور در برابر مردم و پاسخگویی به آنها توانمند هستند که این عناصر فرهنگی، مرتبط با توسعه اقتصادی و اجتماعی می‌شود. بحث جالب توجه دیگر در خصوص توسعه اقتصادی، نظام آموزشی و پیوند آن با بخش صنعت است، به عبارتی زیرساخت‌های آموزشی و توسعه‌ای کره جنوبی جزء پیشرفته‌ترین کشورهاست. مورد دیگر نیروی کار متخصصی است که پرورش یافته این دانشگاه‌ها هستند که به بازار کار روانه می‌شوند. نکته بعدی که در توسعه اقتصادی مؤثر بوده، همبستگی بالای اجتماعی و ملی‌گرایی است که این مورد به استعمار و جداشدن کشورشان برمی‌گردد که همین امر سبب شده است تا ملی‌گرایی، حیثیت و آبروی ملی برای مردم کره چه در کشور خود و چه در عرصه بین‌المللی در برابر سایر کشورها، بسیار مهم باشد. در واقع آنها برای توسعه اقتصادی تلاش می‌کنند که شاید در وهله اول برای رفاه ملی باشد؛ اما در وهله بعدی، به منظور حفظ حیثیت و جایگاه این کشور در عرصه بین‌المللی است. کره جنوبی جزء کشورهایی است که سریع‌ترین میزان توسعه اقتصادی را در جهان تجربه کرده و در حال حاضر جزء رتبه 7 یا 8 اقتصاد جهانی است که این جایگاه برای کشوری با این وسعت کم و جمعیت بالا، قابلیت بسیار مهمی است. ویژگی دیگری که این کشور دارد، این است که سیستم نظم‌پذیری و مدیریت‌پذیری بالایی دارد؛ در واقع موفقیت در کره جنوبی تلفیقی از کارآمدی مدیران و مسئولیت‌پذیری، قانون‌پذیری و جمع‌پذیری زیردستان و مدیران است. در واقع، اولویت کار و فرهنگ جمعی جزء ویژگی‌های مهم این کشور به شمار می‌آید. نکته دیگر در بحث توسعه اقتصادی کره جنوبی، توسعه چندجانبه است؛ در این کشور بحث‌های علمی‌ـ آموزشی، مبارزه با فساد، نظارت دقیق دولت روی بخش‌ها به خصوص با فساد اقتصادی خیلی برجسته است و سیستم نظارتی بر قوه مقننه و مجریه این کشور اهمیت دارد. نکته دیگر امانت‌داری و راست گفتاری است که به نوعی سبب پیشرفت اقتصادی شده و موجب شده کره‌ای‌ها در میان بسیاری از کشورهای جهان، به افراد متعهد مشهور باشند. در فرهنگ کره جنوبی‌ها دروغ و دروغ‌گویی سبب سقوط می‌شود و آن را مقدمه شکست می‌دانند و همین امر سبب راست گفتاری و امانت‌داری شده است، به خصوص این نکته در فضای کاری خیلی مهم است. در واقع مردم این کشور به اخلاق و فرهنگ توسعه‌گرا اهمیت می‌دهند که به نوعی پیش‌شرط توسعه است. از نظر رهبران کره جنوبی، لزوم پیش‌شرط تحقق توسعه، داشتن یک فرهنگ متعالی است که شامل مؤلفه‌ها و فضیلت‌های اخلاقی می‌شود.  نکته دیگری که وجود دارد، این است که این کشور کمترین میزان تنش را دارد و مسئولان آن برای تحقق عدالت اجتماعی و بازتوزیع ثروت در جامعه و همبستگی درونی بسیار تلاش کرده‌اند. نقش دولت در این کشور بیشتر نظارتی است. در اوایل فرآیند توسعه این کشور، نقش دولت زیاد بود؛ اما الآن بخش خصوصی بسیار فعال است و کنترل اعتبارات بیشتر از سوی دولت پیگیری می‌شود. همچنین فرهنگ کار در این کشور یک فضیلت به شمار می‌آید. بحث دیگر درباره نخبگان توسعه‌گراست که به ویژه در سال‌های بعد از جنگ سرد، نقش بسیار مهمی در توسعه اقتصادی کره جنوبی داشتند.