ملاک‌های دولت انقلابی

دولت انقلابی به مثابه دولت مطلوب در اندیشه سیاسی امام خمینی(ره)، دولتی جامع‌الاطراف است که در ابعاد اقتصادی، سیاسی، فرهنگی،‌ اجتماعی، نظامی و... و همچنین در ابعاد داخلی و بین‌المللی براساس رسالت‌های اسلامی و انقلابی عمل می‌کند. درواقع، این دولت براساس رسالت‌های ایدئولوژیک، نه بدون توجه به شرایط و اوضاع و احوال زمان و نفی آنچه موجود است، سیاست‌گذاری و اقدام می‌کند. بنابراین،‌ دولت انقلابی از دیدگاه امام(ره)، یک دولت آرمانگرای واقع‌بین است که پیگیری و تحقق آرمان‌ها را هدف اصلی خود می‌داند و البته می‌داند که تحقق این آرمان‌ها صرفاً در بستر شرایط موجود محتمل است و به همین دلیل، به واقعیت‌ها نیز توجه دارد،‌ اما این واقع‌بینی به معنای واقع‌گرایی و اسیر شدن در دام برساخته‌های حاکم نیست.

از منظری دیگر، دولت انقلابی امام(ره)، اگرچه خود یک دولت‌ـ ملت است، اما یک دولت‌ـ ملت متعارف و عرفی مانند سایر دولت‌ـ ملت‌ها نیست؛‌ بلکه افزون بر دارا بودن ویژگی‌های مشترک با سایر دولت‌ها، خصیصه‌های ویژه‌ای نیز دارد. بر این اساس، می‌توان گفت به لحاظ وجوه و ابعاد، این دولت به جز دارا بودن ابعاد و وجوهی چون وجه عمومی(کارآمدی)، وجه خصوصی، وجه ایدئولوژیک و وجه اجبار، دارای یک وجه و کارویژه اختصاصی است که همانا «وجه اخلاقی و پرورش فضیلت در شهروندان» است. به لحاظ بین‌المللی نیز این دولت نه تنها نظام حاکم را نامشروع می‌کند؛ بلکه می‌کوشد با روش‌های مختلف از برخی قواعد ظالمانه‌ آن اعتبارزدایی کرده و نظم مطلوب خود را بر مبنای برابری و عدالت میان کشورها، ایجاد و تبلیغ کند. افزون بر این، این دولت خود را موظف به حمایت از مسلمانان، مظلومان و مستضعفان و مقابله و مقاومت در برابر تعدی و تجاوز قلدران به حقوق دیگران می‌داند.

از نظر سیاست داخلی نیز این دولت افزون بر اینکه مانند سایر کشورها، ترقی و تعالی وضعیت خود را پی می‌جوید، به رفع ظلم، تبعیض، برقراری عدالت و نفی فاصله و شکاف طبقاتی، رسیدگی به محرومان و مستضعفان و مبارزه با فساد، رعایت حقوق اقلیت‌ها و قومیت‌های مختلف و... نیز توجه دارد.

علاوه بر آنچه گفته شد، یک موضوع‌ مهم در ارتباط با دولت انقلابی در اندیشه امام خمینی(ره)، مشخص شدن حد و مرز هویتی و جهت‌گیری‌های این دولت نسبت به سایر دولت‌هاست؛ به این معنا که امام(ره) معتقدند یک دولت انقلابی اسلامی باید به گونه‌ای رفتار کند که اولاً، رفتارش هویت آن را نشان دهد و ثانیاً، در مراودات و تعاملات با سایر کشورها به گونه‌ای رفتار نکند که تشخیص آن برای مثال از یک دولت سکولار دشوار باشد؛ یعنی نباید به گونه‌ای با دیگران اختلاط کند و مثل آنها شود که نتوان تفاوت آن را از دیگران تشخیص داد. از دیدگاه امام(ره)، یک دولت انقلابی باید پاسدار تمام‌قد دستاوردهای مبارزات ملت و نماینده‌ شایسته‌ای برای دفاع و حفظ حقوق و منافع آنها باشد.

آنچه گفته شد به معنای غیر عادی یا غیر معقول بودن دولت انقلابی نیست؛ بلکه دولت انقلابی از دیدگاه امام(ره)، دولتی معقول است که تا حد ممکن می‌کوشد از ابزارها و امکانات موجود بهره گرفته، با دیگر دولت‌‌ها ارتباطات سازنده برقرار کند و...؛ اما در هیچ ‌یک از این موارد خود را اسیر برساخته‌های ظالمان و مستکبران نمی‌داند؛ بلکه در عین در پیش گرفتن راه و سیاست مستقل خود می‌کوشد این‌گونه نیز باشد.

در پایان باید گفت، از دیدگاه امام خمینی(ره) آنچه یک دولت را انقلابی می‌کند،‌ همانا جهت‌گیری‌ها و سیاست‌های آن است که در عین آنکه در این جهت‌گیری‌ها بر گزاره‌هایی، چون اقدام جهادی، نهراسیدن از موانع و مشکلات، نترسیدن از دشمن، همدلی و هم‌افزایی تمامی ظرفیت‌ها و استعدادهای داخلی کشور است.