مترجم: قاسم بابایی
چهلمین سالگرد جنگ 1967 خاورمیانه اعراب و اسراییل یادآور خاطرات دردناکی برای گری برومت دریانورد و ملوان آمریکایی مستقر در ناو جنگی آمریکایی «لیبرتی» است.
برومت که در آن موقع به عنوان یک افسر 31 ساله در 8 ژوئن آن سال در عرشه ناو لیبرتی «uss liberty» خدمت میکرد، میگوید: این ناو بدون هشدار قبلی، نخست مورد حمله جنگندهها و سپس اژدرهای دریایی قرار گرفت. این حمله دست کم چهل دقیقه طول کشید که طی آن منجر به مرگ 34 نفر از تفنگداران آمریکایی و زخمیشدن بیش از 150 تن و خسارتهای سنگینی به ناو هواپیمابر آمریکایی لیبرتی گردید.
اما باید گفت این حمله توسط نیروی دشمن انجام نشده، بلکه به دست نزدیکترین متحد آمریکا در منطقه یعنی اسراییل انجام شد.
این در حالی بود که «جانسون» رئیسجمهور وقت آمریکا هنگام بررسی پرونده حمله اسراییل به آمریکا، به وکیل پرونده پیگیری جنایت اسراییل، دستور داد تا علت این رویداد را اشتباه در شناسایی اعلام کند. اسراییل هم نیز برهمین اساس بارها ادعا کرد که حمله بر اثر اشتباه گرفتن این ناو با یک کشتی مصری بوده است. در این راستا نیز تعدادی از کارشناسان آمریکایی و اسراییلی به این نتیجه رسیدند که حملات تصادفی بوده است، اما برای برومت افسر ناو و شمار زیادی از بازماندگان ناو لیبرتی این مسأله بسیار روشن است که آنچه را در آن روز دیدند، چیزی جز جنایتهای محض و ضدبشری از سوی اسراییل، این متحد درجه یک آمریکا نبوده است.
برومت میگوید: من امروز نسبت به زمان وقوع حادثه، مشکلات بیشتری دارم. زیرا امروز واقعیات بیشتری را از آن دریافتهام، دروغهای زیادی به مردم آمریکا گفته شده و آنان واقعیات حادثه را نمیدانند و افکار عمومی به دلیل نفوذ لابیهای اسراییل و ترس جانسون رئیسجمهور این کشور، تمامی حقایق موجود در این پرونده وارونه به مردم منعکس گردید.
حمله به ناو لیبرتی، مهمترین تنش در تاریخ روابط آمریکا و اسراییل و منشأ جنجالهای زیادی در چهار دهه اخیر بوده است. بهگونهای که در رسانهها، ادعاهای ضدونقیض زیادی مطرح شد و این روزها شبکههای اینترنتی ابعاد جدیدتری از آن را با گذشت 40 سال از آن فاش کرده است.
در ادامه، برومت میگوید: این حادثه تراژدی دیگری میان خودیها در سایه روشن جنگ است، زیرا اسراییلیها در حال تدارک حمله به صحرای سینا و مواضع مصریها، سوریها و اردنیها بودند و برای آن که نزدیکترین ناو به صحنه، ناو لیبرتی آمریکایی بود و احتمال ردیابی شنود هواپیماها و کشتیهای جنگی اسراییل وجود داشت، این بود که اسراییلیها تصمیم به انهدام ناو لیبرتی قبل از حمله به صحرای سینا و مواضع اعراب در 8 ژوئن سال 1967 گرفتند. در حالی که تمام مدارک حاکی از عمدی بودن این حمله دارد، بحث مخفیکاری تا زمان انتشار گزارش یک کمیته مستقل تحقیق در سال 2002 ادامه داشت و این کمیته گزارش داد که حمله به لیبرتی تنها حادثه جدی دریایی بوده که بهطور کامل و دقیق مورد تحقیق کنگره قرار نگرفته است.
برومت میگوید: در میان یکی از بهترین دلایل و نظریههای موجود درباره حمله اسراییل به متحد ابرقدرتش، میتوان از این مسأله یاد کرد که ناو چهل میلیون دلاری جاسوسی لیبرتی با پوشش ناو هواپیما بر، در حال استراق سمع و جاسوسی درباره کشتار زندانیان مصری جنگ توسط اسراییلیها بودهاست.
اسراییل اعدام مصریها به دست نیروهایش را به شدت تکذیب کرد و ادعا نمود که افرادی که در آن زمان کشته شدهبودند، 350 رزمنده فلسطینی بودهاند که در درگیریها از بین رفتهاند. اما اعترافهای چندی پیش یکی از مقامهای نظامی اسراییلی مبنی بر کشتار و قتلعام سربازان مصری در صحرای سینا و در جنگ ژوئن 1967 باعث شده تا دولت حسنیمبارک سفیر این رژیم در قاهره را به وزارت خارجه احضار و از او درباره کشته شدن مصریها در آن زمان و اعترافهای ژنرال اسراییلی توضیح بخواهد.
یکی دیگر از نظریات و دلایلی که در خصوص حمله جنگندههای اسراییلی به ناو جاسوسی اما به ظاهر هواپیمابر و جنگی لیبرتی ذکر شد، این بود که، ناو آمریکا به طرحهای فوقالعاده سری اسراییل برای تجاوز دو روز پس از آن به بلندیهای جولان پیبرده بود و بنابراین باید نابود میشد. برومت علاوه بر دلایل مذکور میافزاید: در این میان چه بسا این دلیل بسیار مهمتر از بقیه میباشد که در سال 2003 از سوی یک روزنامهنگار به نام «پیتر هونام» و با عنوان «عملیات سیانید» مطرح شد.
هونام میگوید: حمله به ناو لیبرتی دست کم از یک سال پیش از آن برنامهریزی شدهبود.
یکی از قویترین ادلههای ممکن، مربوط به کاپیتان «وارد بوستون» وکیل بازنشسته نیروی دریایی آمریکاست که مشاور دادگاه نظامی مربوط به این قضیه بود، میباشد.
او خود میگوید که یافتههای اولیه دادگاه که او آنها را امضا کرده بعدها از سوی وکلای دیگر در دولت تغییر کردهاست. او همچنین اذعان و اعتراف کرد: دریادار «اینراک آد» رئیس دادگاه به او گفته که بنا بر دستور «لیندون جانسون» رئیسجمهور آمریکا «برت مکنامارا» وزیر دفاع، او باید نتیجهگیری کند که حمله به خاطر اشتباه در شناسایی بودهاست.
جی کریستوفری، قاضی فدرال و نویسنده کتاب «حادثه لیبرتی» آورده است: به هر حال، از جانب آمریکا و اسراییل پنهانکاریهای بسیاری انجام شدهاست که نه تنها به یک تراژدی وحشتناک منجر شد بلکه همه گزارشهای رسمی به یک نتیجه میرسد و آن اشتباه در شناسایی و در نهایت تبرئه اسراییل میباشد.
مایکل براون، از استادان مرکز «شالم» یک مرکز تحقیقاتی دانشگاهی در اورشلیم میگوید: هزاران هزار سند مربوط به این حادثه طبقهبندی شده و نمیتواند رازهای پیچیده این ماجرا را باز کند اما میتوان بهراحتی نظریههای مطرح شده در خصوص جولان را رد کرد، زیرا لیبرتی در نزدیکی ساحل مصر بود و در نتیجه وسایل شنود آن نیز آن قدر قوی نبود.! تا به مکالمات تلآویو گوش دهد. علاوه بر آن اسراییلیها بدون آگاهی و تأیید آمریکا، اقدام به اشغال بلندیهای جولان نمی کردند. اما این حادثه به این علت هنوز هم جنجال برانگیز است که همه ویژگیهای یک ماجرای جاسوسی را دارد.
جیمز.ام.انس. یک افسر عالیرتبه بازنشسته نیروی دریایی آمریکا، به علت افشاگری اسناد مربوط به نیروی دریایی آمریکا هنوز پس از چهل سال از آن حادثه بارها و بارها مورد حمله و بازخواست وزارت دفاع، اتحادیه ضداهانت بینای بریث وابسته به لابیهای صهیونیستی، آیپاک و حتی مسئولان اسراییلی واقع شدهاست. در این میان اگرچه ایستادگی، پایمردی و مقاومت شجاعانه کاپیتان ویلیام ال مک گوناگل، خدمه و سربازان در شرایط و تحمل تلفات و مجروحان بسیار باعث افتخار آنان شد اما پیامدهای آن چیزی جز تهدید به سکوت برای آنان دربر نداشت.
حمله به کشتی لیبرتی در هوایی کاملاً صاف و آفتابی و وزش نسیم قوی صورت گرفت که به سادگی باعث تشخیص و مشاهده پرچم آمریکا که بر روی کشتی نصب بود میگردید. ابتدا جنگندههای اسراییلی با نزدیک شدن آرام از سمت شرق مدیترانه به کشتی لیبرتی و نیز از طرف غرب حدود پانزده مایل دورتر از صحرای سینا صورت گرفت در ساعت 6 صبح، سربازان و خدمه کشتی لیبرتی، هواپیماهای اسراییلی به نام «نوراتلاس» را مشاهده کردند که کشتی لیبرتی را به آرامی دور زده و بر فراز آن پرواز میکرد و در طی هشت ساعت بارها این عمل تکرار گردید. آنها به قدری به ناو لیبرتی نزدیک شدند که در ارتفاع 200 پایی خلبان اسراییلی با سرنشینان و اعضای لیبرتی برای یکدیگر دست تکان دادند. و ستاره داوود بر روی آن به خوبی مشهود بود.
در ساعت دو بعدازظهر آرامش برهم خورد و با حمله سه میراژ جنگنده مستقیماً به سوی لیبرتی حرکت و با موشک، دکل ناو لیبرتی را هدف قرار دادند میراژها با ملحق شدن جنگندههای مایستر که بمبهای ناپالم خود را در جلو و عقب لیبرتی انداختند. در طول حمله 40 دقیقهای بیش از 821 نقطه از بدنه و پهلوها و کابین بر اثر اصابت موشکها کاملاً منهدم و بیش از 1000 حفره در کشتی پدید آمد. اما قبل از آن که سه قایق اژدرانداز لیبرتی به پاسخگویی بپردازند، بلافاصله از سوی 5 قایق اژدرانداز اسراییلی مورد حمله قرار گرفتند که کاملاً غرق شدند و حفرهای به عمق 40 فوت در بدنه ناو پدید آورد و در این میان 25 نفر از تفنگداران آمریکایی کشته شدند. حتی زمانی که فرمانده ناو دستور تخلیه کشتی را داد، اژدرهای اسراییلی به قایقهای نجات حمله و همه را کشتند و قایقها را نابود کردند چارلز روبی، افسر کشتی گفت: آنها نمیخواستند کسی زنده بماند و جان سالم به در ببرد. زمانی که مجروحان در حال انتقال به ناو بودند نیز مجدداً مورد حمله اژدرها و هواپیماهای جنگی اسراییل قرار گرفتند.
این در حالی بود که با وجود ارسال پیامهای مکرر برای امداد و نجات و کمک به سرفرماندهی آمریکا در همان نزدیکیها، که فقط نیم ساعت با ما فاصله داشتند، حتی پس از پایان عملیات نظامی، نیز وارد صحنه نشدند. در حالی که آنها با کمک یک اسکادران از هواپیماهای جنگنده بر روی عرشه می توانستند عملیات مؤثری را به کار ببندند.
دریادار «دونالد انجین» و کاپیتان کشتی آمریکا و دومین شخصیت برجسته نیروی دریایی کمی بعد توضیح داد، پرزیدنت جانسون کنترل شدیدی روی قضیه داشت. حتی ما میدانستیم که لیبرتی مورد حمله قرار گرفته. در این میان لیبرتی و خدمه مجروح و کشتههای برجای مانده تا 15 ساعت که از حمله میگذشت در تنهایی به زنده نگه داشتن مجروحان و نواختن بوق کشتی ادامه دادند. این کار را در روز آینده تا زمانی که لیبرتی، هواپیما یا کشتی را مشاهده نکرد، همچنان ادامه داشت. در این میان تنها شاهد آشنا و خدمه آن نزدیکیها یک کشتی جنگی روسی بود که پیشنهاد کمک به لیبرتی دادهبود، اما کشتی لیبرتی ضمن رد پیشنهاد روسها، منتظر ماند تا سرانجام فردای آن روز، کمکهای امدادی توسط ناوهای آمریکایی رسید. اما روسها گفته بودند که ما در همین اطراف هستیم تا در صورت نرسیدن کمک به شما کمک کنیم.
اما پس از رسیدن نیروهای کمکی به تمامی خدمه و مسئولان و تفنگداران ناو آمریکایی لیبرتی دستور دادهشد که به هیچوجه با خبرنگاران مصاحبه نکنند و تا امروز این راز سر به مهر، همچنان از نگاه مردم آمریکا دور نگهداشته شده است. اما چه آن زمان و چه پس از آن، رسانهها با وجود محدودیتها و مردم بویژه خانوادههای قربانیان با افشای حقایق، پرده از جنایتهای اسراییلیها علیه متحد خود آمریکا برداشتند و یک بار دیگر بیاختیار بودن رؤسای جمهور و دستگاههای حاکمه آمریکا را در مقابل منافع صهیونیستها به اثبات رساندند.