مهر: معاون بینالملل سازمان انرژی اتمی و عضو ثابت تیم مذاکرات هستهای ایران در گفتوگو با مهر در خصوص پاسخ ایران به بسته پیشنهادی، پیشنهادات متروکه، فعالیتهای هستهای ایران در نطنز، اصفهان و اراک، مناقصههای هستهای ایران، همکاریهای ایران و آژانس و سایر مسائل و حواشی موضوع هستهای ایران توضیحاتی را ارائه کرد. محمد سعیدی در پاسخ به این پرسش که پاسخ ایران به بسته پیشنهادی 1+5 چیست، گفت: پاسخ ایران به بسته، پاسخی جامع و زمینهساز آغاز مجدد مذاکرات برای ایجاد یک توافق نهایی است البته اگر اروپاییها این شرایط و این وضعیت را به خوبی درک کنند که من امیدوارم این گونه شود.
در پاسخی که تهیه کردهایم تلاش شده است همه دغدغههای طرفهای مذاکره مورد توجه قرار گیرد و راهی را باز کند برای اینکه این موضوع بسیار مهم در تعامل جمهوری اسلامی ایران با طرفهای مذاکره به نفع همه طرفهای مذاکره حل و فصل شود. وی همچنین اظهار داشت: ما پیشنهاد تکمیلی ارائه ندادهایم ولی پاسخی دادهایم که فرصتی استثنایی را برای اروپاییها ایجاد خواهد کرد که به میز مذاکره برگردند و مسیر تعامل و گفتوگو را انتخاب کنند. معاون بینالملل سازمان انرژی اتمی افزود: راههایی تازه را برای ورود به مذاکرات و حل و فصل این موضوع از طریق گفتوگو و توافق همهجانبه در نظر گرفتهایم.
تعلیق موضوعیتی برای پیششرطی ندارد
سعیدی در پاسخ به این سئوال که نقطه اصلی اختلاف ایران و پیشنهاددهندگان، تعلیق غنیسازی به عنوان پیش شرط مذاکرات است و پاسخ تهران به بسته اروپا، چه موضعی نسبت به تعلیق غنیسازی دارد، گفت: ما فکر میکنیم که اساساً دیگر تعلیق موضوعیتی برای پیششرط شدن ندارد، بحث تعلیق شاید در گذشتهها میتوانست مطرح شود اما امروز با توجه به اینکه جمهوری اسلامی ایران این فناوری را در اختیار دارد تعلیق دیگر موضوعیت ندارد.
البته من نگاه فنی دارم و مسئولان سیاسی در این خصوص اظهارنظر کردهاند. وی در مورد ابهامات آژانس در مورد فعالیتهای هستهای ایران گفت: آژانس اعلام کرده است که منشاء آلودگیهای مشاهده شده در ایران خارجی است و صرفاً در پی یافتن کشور ثالث برای تکمیل اطلاعات خود است. در خصوص تاریخچه غنیسازی در ایران نیز به سئوالات اصلی پاسخ داده شده و آژانس به جمعبندی رسیده است، یک سری سئوالات جزیی هست که نیاز به اطلاعاتی از کشور ثالث دارد، البته ما در این زمینه هم اعلام آمادگی کردهایم که تا جایی که موافقتنامه پادمان اجازه میدهد همکاری کنیم و به سئوالاتشان پاسخ دهیم.
پاسخ ایران به اروپا رسانهای نمیشود
سعیدی در این زمینه که آیا پاسخ ایران به پیشنهاد اروپا قرار است رسانهای شود، جواب منفی داد. وی همچنین در این خصوص که آیا در پاسخ ایران ابهاماتی که در مذاکرات بروکسل فرصت طرح و بررسی نیافت نیز مطرح شده است، اظهار داشت: بسته پیشنهادی ابهاماتی اساسی و جدی دارد و متاسفانه مذاکرات بروکسل برای رفع ابهامات بسته ادامه پیدا نکرد، بر این اساس در پاسخ ایران به بسته پیشنهادی این ابهامات مطرح شده است.
عدم طرح ماده 4 انپیتی یکی از ابهامات
سپس از سعیدی سئوال شد که ابهامات بخش هستهای پیشنهاد اروپا چیست؟ که او پاسخ داد: پیشنهاد اروپاییها و ابهامات آن پیش روی شما و همه ملت ایران است، یکی از ابهامات اصلی مطرح در پیشنهاد غفلت آگاهانه پیشنهاددهندگان در عدم طرح ماده 4 انپیتی است. در پیشنهاد ارائه شده چندبار به معاهده انپیتی اشاره شده است اما صرفاً ماده یک و دو انپیتی که موادی بازدارنده هستند. انپیتی شامل دو بخش است، بخشی از آن شامل مواد 1 و 2 بخش بازدارنده و مربوط به عدم اشاعه سلاحهای هستهای است و بخش دیگرش که ماده 4 و مواد دیگر است به توسعه فناوری هستهای در کشورهای در حال توسعه اشاره دارد.
ابهام اساسی این است که چرا در پیشنهاد اروپا اساسا به ماده 4 انپیتی اشارهای نشده است. ابهامات دیگری هم دربسته پیشنهادی وجود دارد که در پاسخ ایران به آنها پرداخته شده است. او در این زمینه که آیا ایران در پاسخ خود شرطی برای پذیرش پیشنهاد قرار داده است، مثلا اینکه بندی از پیشنهاد حتماً حذف شود نیز گفت: آنچه که ما از ابتدا مطرح کردهایم این است که تعلیق چنانچه به عنوان پیش شرط مذاکرات نباشد، ما آماده مذاکره هستیم.
فرصت استثنایی برای طرفهای مذاکره
محمد سعیدی معاون بینالملل سازمان انرژی اتمی افزود: من فکر میکنم پاسخ جمهوری اسلامی ایران یک فرصت استثنایی را برای طرفهای مذاکره به وجود میآورد تا به میز مذاکره بازگردند و گفتوگوها آغاز شود. شایسته است که اروپاییها به خوبی از این موضوع استفاده کنند و به جای مسیر تقابل که هیچ نفعی برای هیچ طرفی ندارد مسیر تعامل و گفتوگوی سازنده را در پیش بگیرند.
وی در این زمینه که شما چندی پیش در یک مصاحبه تلویزیونی اعلام کردید که برای حل مسئله، بسیاری از طرحها و ایدههایی که در گذشته وجود داشت میتواند دوباره زنده شود و همچنین اعلام کردید که از پیشنهادات جدید برای حل مسئله استقبال میکنید، منظورتان کدام طرحها است و چه نکات مثبت و قابل توجهی در آنها وجود دارد که ارزش زنده شدن داشته باشد، اظهار داشت: ببینید، در بحث تعلیق غنیسازی ایران تنها کشوری که موضع روشنی دارد آمریکا است و در مورد قطعیت درخواست تعلیق بقیه کشورها جای تامل وجود دارد، نشانه آن را هم در قطعنامه صادره میبینید، به طوری که در پیشنویس اول قطعنامه که انگلیس و فرانسه در ماه مه آن را طراحی کرده بودند با لحن تندی نوشته شده بود که شورای امنیت «تصمیم میگیرد» که ایران فعالیتهای غنیسازی خود را تعلیق کند، اما این لحن با مخالفت یک سری از کشورها در قطعنامه صادره تبدیل به «درخواست» از ایران شد.
با مرور گذشته میبینیم که برخی افراد و برخی کشورها در پیشنهادات خود حق تحقیقات در غنیسازی را در ایران به رسمیت شناختهاند، از جمله خود آقای البرادعی مدیر کل آژانس در بهمنماه سال گذشته ایدهای را مطرح کرد که ما نمیتوانیم بر اساس انپیتی حق غنیسازی را از ایران بگیریم پس بنابراین باید به ایران حق غنیسازی محدود را بدهیم. من نمیگویم که الان طرفهای مذاکره این ایده را قبول دارند یا ندارند، اما به هر حال چنین ایدههایی هم در دنیا وجود دارد و حتی توسط کسانی مطرح میشود که مثل آقای البرادعی داور موضوع هستهای هستند. یا برخی کشورهای اروپایی که از این طرح حمایت کردند یا کشوری مثل روسیه که به نوعی دیگر این ایده را مطرح کرد.
طرحهای متروکه آلمان و روسیه
پرسش بعدی از سعیدی مربوط به پیشنهاد روسیه و ایده آلمان بود و اینکه این دو پیشنهاد آیا مشخصا شامل حفظ و ادامه غنیسازی تحقیقاتی در ایران میشد، که سعیدی پاسخ مثبت داد. وی سپس ادامه این پرسش که آیا امروز این ایدهها به طور کامل کنار گذاشته شده است، پاسخ داد: نمیشود گفت آنها کنار گذاشته شدهاند، در حقیقت با صدور قطعنامه شورای امنیت خیلی از این طرحها حالت متروکه پیدا کرده است. به هر حال همچنان معتقدیم نقاط حائل زیادی وجود دارد برای اینکه موضوع به یک نتیجه منطقی و روشن و مرضیالطرفین برسد.
فعالیت بیوقفه زنجیره 164تایی
در ادامه خبرنگار مهر از سعیدی سئوال کرد آیا زنجیره 164تایی تحقیقاتی نطنز و تاسیسات UCF اصفهان همچنان بیوقفه فعال است؟ که معاون بینالملل سازمان انرژی اتمی با پاسخ مثبت به سئوال در این خصوص که دو زنجیره دیگر تحقیقاتی که بیشتر از آمادهسازی آن خبر داده بودند در چه وضعیتی است، گفت: طبق برنامهای که به آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز اعلام شده است موضوعاتی که در دستور کار بود در حال انجام است. سعیدی همچنین درباره اینکه زنجیره 3000 تایی سانتریفوژ ایران وارد فاز نیمه صنعتی غنیسازی در چه مرحلهای است، اظهار داشت: پروژه نطنز بر اساس برنامهای که در اظهاریه خود رسماً به آژانس بینالمللی انرژی اتمی اعلام کردهایم، در حال انجام است.
محدودیتی برای مونتاژ نداریم
وی در ادامه در مورد این پرسش که بعد از اعلام ملغی شدن توافقنامه پاریس، قاعدتاً قطعهسازی و ساخت دستگاههای سانتریفوژ را هم از سر گرفتهایم، این بخش از فعالیتها در چه شرایطی است، گفت: ما بعد از رفع تعیلق هیچ محدودیتی برای مونتاژ و قطعهسازی نداریم. سپس از وی سئوال شد که آیا در قطعهسازی، روی دستگاههای سانتریفوژ 2P هم کار میکنید؟ که او پاسخ داد، با توجه به اینکه ماده 4 انپیتی هیچ گونه محدودیتی برای کار تحقیقات ما قائل نشده است بر این اساس این جزء حقوق ما است که روی انواع دستگاههای سانتریفوژ کار تحقیقاتی انجام دهیم و از نظر کیفیت و کارایی بهترین ماشین را برای آینده تاسیسات غنیسازی ایران انتخاب کنیم.
شناسایی معادن جدید
سعیدی در این خصوص که اکتشافات و بهرهبرداری از معادن اورانیوم ایران در چه وضعیتی است، نیز گفت: آنچه الان در روزنامهها مطرح میشود، بر اساس وضع موجود ما است، یعنی معادنی که تاکنون شناسایی شده و یا در حال استخراج است، در حالی که ما معادن دیگری را نیز شناسایی کردهایم و در مرحله اکتشافات قرار داریم که نشان میدهد در مناطق دیگری از ایران نیز اورانیوم وجود دارد. طبیعتاً بعد از طی مراحل کشف در این مناطق جدید، تمهیدات لازم برای استخراج اورانیوم را نیز فراهم خواهیم کرد.
وی همچنین گفت: معدن گچین بندرعباس در حال بهرهبرداری است، معدن ساغند که منبع سرشاری از اورانیوم است در آینده نزدیک به بهرهبرداری نهایی میرسد و در طول معدن ساغند یزد معادن دیگری وجود دارد که در مراحل اکتشاف آنها هستیم. همچنین مناطق ناریگان، خشومی و چاچوله نیز از مناطقی هستند که در مرحله اکتشافی قرار دارند.
طراحی ساخت نیروگاه 360 مگاواتی
در ادامه از سعیدی سئوال شد. مناقصه دو نیروگاه هستهای هزار مگاواتی در ایران که پیشتر خبر آن منتشر شده بود کی انجام میشود؟ او نیز گفت: اسناد مناقصه آماده است و قرار بود در هفتههای گذشته مناقصه برگزار شود اما احساس کردیم برای انجام آن و استقبال شرکتهای خارجی، نیاز به زمان بهتر و مناسبتری داریم. شرکتهای توانمند داخلی و خارجی بدون محدودیت امکان شرکت در این مناقصهها را خواهند یافت. سعیدی همچنین خبر داد که طراحی برای ساخت یک نیروگاه 360 مگاواتی توسط تکنولوژی و متخصصان ایرانی انجام شده است که به زودی اجرا خواهد شد.
آمادگی حمل سوخت اولیه نیروگاه بوشهر
معاون بینالملل سازمان انرژی اتمی در مورد نیروگاه بوشهر نیز اظهار داشت: در حال حاضر پیشرفت فیزیکی نیروگاه بوشهر 93 درصد است. این هفته از ایران هیاتی به سرپرستی آقای جنتیان معاون نیروگاههای سازمان انرژی اتمی وارد مسکو خواهد شد تا توافقی مقدماتی راجع به راهاندازی نیروگاه بوشهر به عمل آید، این توافق در دیدار آقایان آقازاده و کرینکو در مسکو در آینده نه چندان دور نهایی خواهد شد.
وی در این زمینه که طبق قرار داد باید 6 ماه قبل از راهاندازی نیروگاه بوشهر سوخت نیروگاه به ایران ارسال شود، آیا زمان ارسال سوخت مشخص شده است، گفت: در این سفر روسها در خصوص زمان قطعی ارسال سوخت نیز باید تعهد بدهند و زمان قطعی آن را اعلام کنند. سوخت اولیه نیروگاه بوشهر کاملا آماده است و آماده حمل به ایران. او سپس افزود: شرایط دریافت سوخت در ایران از حدود سه سال پیش تاکنون آماده است.
سعیدی در مورد دلایل این همه تاخیر در ساخت و ارسال سوخت نیروگاه نیز گفت: ما در دوران ساخت نیروگاه بوشهر متاسفانه با تغییر سیستم مدیریتی در شرکت پیمانکاری روسی مواجه بودیم، در طول این مدت این شرکت چندین بار از بخش خصوصی به بخش دولتی و بالعکس منتقل شد تا حدود 6 ماه پیش که این شرکت مجدداً به طور کامل دولتی شد. تغییر مدیران شرکت همزمان با تغییرات ساختاری باعث شد که ساخت نیروگاه بوشهر یا تاخیر چندساله مواجه شود. با وعدههایی که آقای کرینکو رئیس آژانس اتمی روسیه دادهاند امیدواریم که این نواقص رفع شود و بتوانیم در آینده نزدیک نیروگاه را به مرحله راهاندازی برسانیم.
تکذیب یک خبر
سعیدی در مورد شکایت ایران از سرپرست تیم بازرسی آژانس «کریس شارلیه» و اینکه آیا تغییری در همکاریها به وجود آمده است، اظهار داشت: ما همکاریهای بسیار خوبی با آژانس بینالمللی انرژی اتمی و بازرسان داریم و در این مدت هیچگونه اختلالی در بازرسی بازرسان آژانس ایجاد نشده است، بازرسیها بر اساس، موافقتنامه پادمان انجام میشود و این حق هر کشوری است که در انتخاب بازرسان تصمیم بگیرد و به آژانس اعلام کند.
در واقع آژانس یک سری از بازرسان خود را معرفی میکند و کشورها این حق را دارند که بعضی از این بازرسان را رد کنند، البته ما در این چند سال هیچ مشکل ویژه و خاصی با آژانس نداشتهایم و اگر مسئلهای پیش آمده سعی کردهایم در بعد کارشناسی آن را حل و فصل کنیم. الان روابط ما با آژانس بینالمللی انرژی اتمی بر اساس تعهدات حقوقی که داریم در بهترین سطح قرار دارد.
آسوشیتدپرس در خبری به نقل از منابع آگاه اعلام کرد که ایران با بازدید تا تاسیسات زیرزمینی نطنز خودداری کرده است، صحت دارد؟
نه به هیچ وجه صحت ندارد، بازرسان آژانس بر اساس موافقتنامه پادمان اقدامات مربوط به بازرسیهای خود را به بهترین شکل در ایران انجام میدهند، بازرسان در هفته گذشته از تاسیسات نطنز بازدید کردند و در هفته آینده نیز مجدداً تعدادی از بازرسان به ایران سفر میکنند و از تاسیسات نطنز بازدید خواهند کرد.
دوربینهای آژانس در نطنز روشن است
معاون بینالملل سازمان انرژی اتمی همچنین گفت: دوربینهای آژانس 24 ساعته در تاسیسات نطنز روشن است و فعالیتهای تحقیقاتی ایران را به طور مستمر تحت نظارت دارد.
سعیدی در این زمینه که مقامات کشور اعلام کردهاند که در صورت تلاش برای سخت کردن شرایط برای ایران، تهران در سیاست هستهای خود و ارتباط با آژانس بینالمللی انرژی اتمی تجدید نظر میکند، آیا این صرفاً میتواند به معنای خروج از انپیتی باشد یا مراحل میانی دیگری نیز برای محدود ساختن همکاری با آژانس وجود دارد، اظهار داشت: در حال حاضر خروج از انپیتی در دستور کار جمهوری اسلامی ایران نیست ولی قطعاً ضمن اینکه یک سری سیاستهای مستقلی داریم که آن حفظ حقوق ملتمان است براساس معاهدات و تعهدات بینالمللی، چنانچه برخی از کشورها به رفتارهای نامعقولی دست بزنند طبیعتاً سیاستهای ما هم دچار تغییر خواهد شد.