اقتصاد چین فارغ از التهاب اقتصاد جهانى

شاخص رشد اقتصادى چین براى نخستین بار طى چهار سال گذشته به کمتر از ۱۰ درصد در سال جارى میلادى رسید تا ثابت شود، چین نیز از بحران اقتصادى جهانى تاثیر پذیرفته است. البته برخلاف پیش بینى ها کمترین تاثیرپذیرى را از این بحران متحمل شده است. در همین رابطه دفتر ملى چین اعلام کرد، تولید ناخالص ملى سالانه این کشور در سال ۲۰۰۸ به ۹/۹ درصد رسیده است. همچنین رشد اقتصادى چین در سه ماهه سوم امسال به ۹ درصد رسید در حالى که پیش بینى مى شد این رقم در بدترین حالت ۷/۹ درصد باشد. این رقم در سال گذشته میلادى در حدود ۴/۱۰ درصد بود. به گزارش دیپلماسى ایران به اعتقاد دفتر ملى چین بحران مالى جهانى تاثیرى مستقیم بر رشد اقتصادى و تولید ناخالص ملى این کشور گذاشته که دلیل عمده این نیز به کاهش واردات از چین توسط کشورهاى اروپایى و آمریکا به دلیل بحران مالى اخیر جهانى محسوب مى شود. همچنین بر اساس آمار، تولید صنعتى چین براى نخستین بار از سال ۲۰۰۲ تا کنون به ۴/۱۱ درصد رسیده که کمترین رقم در طول این مدت محسوب مى شود. این در حالى است که رشد شاخص سهام در بازار سهام تاو وانگ چین در سال جارى میلادى بر خلاف دیگر بورس هاى اقتصادى جهان رشد داشته و چندان تحت تاثیر بحران مالى جهانى قرار نگرفته است. در همین حال لى جیباشو، سخنگوى دفتر ملى چین خبر از اجراى برنامه اى جدید از سوى دستگاه اجرایى این کشور براى افزایش روند رشد، صادرات و کمبود نقدینگى و کاهش تاثیرات بحران مالى جهانى بر اقتصاد چین داد. پیش از این دفتر ملى چین اعلام کرده بود، که قصد دارد مالیات ها را کاهش داده، سرمایه گذارى در بخش زیر بنایى را افزایش دهد و برخى محدودیت ها در بخش مسکن را در برخى از مناطق کشور از میان بردارد. گفتنى است که نرخ سود بانکى بانک مرکزى چین طى روزهاى گذشته دو بار کاهش یافته و پیش بینى مى شود این رقم تا پایان سال جارى باز هم کاهش یابد.
تاثیر بحران مالى جهانى بر چین
با وجود این که همان طور که در بالا گفته شد، بحران مالى جهانى تاثیراتى بر اقتصاد چین گذاشته اما به اعتقاد بسیارى از کارشناسان این تاثیر بسیار کمتر از آن چیزى است که انتظار مى رفت، بر اقتصاد این کشور بگذارد. تاکنون چین هیچ برنامه اقتصادى براى تزریق منابع مالى مستقیم به اقتصاد کشور تدوین نکرده و هیچ کدام از بنگاه ها و شرکت هاى اقتصادى آن بر خلاف کشورهاى اروپایى و آمریکایى در معرض تهدید سقوط و نابودى قرار نگرفته است. علاوه بر آن بر خلاف بازارهاى بورس کشورهاى اروپایى، آمریکایى و حتى آسیایى بازار بورس آن چندان تحت تأثیر بحران اقتصادى جهانى قرار نگرفته است. در اوج بحران مالى، هو جین تائو، رئیس جمهورى چین تنها یک بار با همتاى آمریکایى خود جورج بوش تماس گرفت و از طرح نجات مالى وى دفاع کرد و البته گفت: «موفقیت طرح نجات مالى آمریکا مى تواند به مصلحت اقتصاد چین باشد.» ون جیا باو، نخست وزیر چین که گفته مى شود از فهم عمیقى در امور اقتصادى برخوردار است، توانست با اطمینان بیشترى به کار خود ادامه دهد و اجازه ندهد بحران مالى تاثیرات عمیقى بر اقتصاد چین بگذارد. به اعتقاد وى مهمترین کار براى چین در چنین وضعیتى حمایت از بازار داخلى و عدم اتکا به بازار خارجى است تا بتواند به سرعت رشد خود را ادامه دهد. کارى که به اجرا رساند و ظاهراً هم موفق از آب در آمده است. به اعتقاد کارشناسان علت اصلى موفقیت وى در اجراى این برنامه حجم بسیار بالاى بازار چین در تولید، سرمایه و منابع اقتصادى است. در حالى که عمده سرمایه گذارى هاى چین متمرکز داخل کشور است و تنها دو درصد از کل سرمایه این کشور در خارج سرمایه گذارى شده است. اما با این حال بسیارى از کارشناسان معتقدند چین در نهایت موفق از این بحران خارج خواهد شد و خواهد توانست به رشد ۴۰ درصدى صادرات خود در آینده امیدوار باشد. زیرا اقتصاد غربى اکنون به شدت ضربه خورده و این باعث شده بسیارى از شرکت هاى بزرگ اروپایى براى فرار از ورشکستگى و تحمل هزینه هاى کلان همانند آدیداس، پوما و بسیارى شرکت هاى دیگر سرمایه و خط تولید خود را به طور کامل به چین منتقل کنند. اتفاقى که یقینا باعث ضربه خوردن شدید اقتصادهاى اروپایى خواهد شد. در همین حال چینى ها بر خلاف بسیارى از شرکاى خارجیشان نگران از وضعیت بحرانى فعلى بازار اقتصادى نشدند. آنها توانستند به موقع و قبل از آن که بحران مالى دامنگیرشان شود سودهاى بانکى خود را کاهش دهند و این کار را نیز به صورت مستقیم از طریق بانک مرکزى خود انجام دادند تا نشان دهند چقدر در حل بحران مالى کشورشان مسئولند. این در حالى است که برخى از کارشناسان مسائل اقتصادى معتقدند که بحران اقتصادى جهان فرصت تازه اى را براى چین به ارمغان آورده است. بدین ترتیب که اکنون چین مى تواند بر سر واردات مواد اولیه از کشورهاى دیگر با خیالى آسوده تر با طرف هاى خارجیش به مذاکره بپردازد و آنها را با قیمتى نازل تر و ارزان تر از گذشته وارد کشور کند. همچنین مى تواند دروازه هاى شرکت هاى خود را در برابر سرمایه گذاران خارجى با اطمینانى بیشتر بگشاید و این بدان معنا است که چین از فرصت پیش آمده نهایت استفاده را خواهد برد و به سرعت مى تواند خود را به عنوان یک قطب مهم اقتصادى جا بزند. همچنین به دلیل به بحران کشیده شدن تولید در دنیاى غرب به سرعت کالاهاى خود را روانه بازارهاى کشورهاى غربى کند و بازارهاى بیشترى را تصاحب کند. همچنین چین اکنون با نفوذ بیشترى مى تواند به حل بحران هاى جهانى بپردازد و محوریت تازه اى به نقش خود بدهد. در برابر پرونده هاى پردردسرى همچون تایوان، تبت و حقوق بشر نیز با قدرت بیشتر و دست پرترى رفتار کند.
چین و آلمان در راه دوستى بیشتر
در همین راستا خبرگزارى دویچه وله آورده است: سومین سفر صدراعظم آلمان به چین در حالى انجام مى شود که بحران مالى، کشورهاى جهان را به شدت به خود مشغول داشته است. روابط آلمان و چین که پس از ملاقات مرکل با دالایى لاما، رهبر مذهبى تبتى ها به تیرگى گرائیده بود، بار دیگر صمیمانه شده و به همین جهت است که آلمان مى کوشد از هر گونه اختلافى با چین خوددارى کند. آنگلا مرکل در سومین سفرش به چین به موضوع هاى اختلاف برانگیز دو کشور چون وضعیت حقوق بشر در چین نیز پرداخت. روابط دو کشور که در سپتامبر سال ۲۰۰۷ به خاطر دیدار مرکل با دالایى لاما، رهبر مذهبى تبتى ها تیره شده بود، اکنون بار دیگر عادى شده است، زیرا در آغاز سال ۲۰۰۸ میلادى فرانک والتر اشتاین مایر، وزیر امور خارجه آلمان اعلام کرد که فقط یک سیاست باید در قبال چین به اجرا درآید. منظور او این بود که آلمان فقط چین را به رسمیت مى شناسد و در پى حمایت از جنبش هاى جدایى طلبانه در تبت و تایوان نیست. خانم مرکل هم بر اهمیت ویژه ارتباط آلمان با چین تاکید ورزیده است. چین پیام هاى دوستى و آشتى آلمان را مى فهمد و از شنیدن آن ها خوشحال است. بى جهت نیست که ماکانرونگ، سفیر چین در آلمان، در آستانه سفر صدراعظم آلمان به چین، در مورد صمیمانه شدن دوباره روابط دو کشور با خوشحالى مى گوید: «ما باید نظرمان به جلو باشد. بله، این بار هم در چین از خانم صدراعظم با صمیمیت فراوان استقبال خواهد شد. ما با دولت آلمان به این نتیجه رسیده ایم که هر گونه اختلاف نظر مى تواند از راه گفت و گو حل شود. این اختلافات را نمى توان با صف آرایى در مقابل هم پیش برد. رویارویى راهى صحیح براى حل اختلافات نیست». صدراعظم آلمان خطاب به نمایندگان چین مى گوید: «ما علاقمندیم که کشور شما به پیشرفت هایى بزرگى دست یابد. این پیشرفت ها به نفع ما نیز هست، زیرا با پیشرفت شماست که بخت ما براى افزایش صادرات بیشتر مى شود».
بحران اقتصادى و بازار آسیایى
از سوى دیگر کشورهاى آسیایى که از یک دهه پیش نگران بحران اقتصادى بودند، دیرزمانى است که به ذخیره ارزهاى خارجى مشغولند. به نظر مى رسد که آنها به اندازه مازاد پول اندوخته اند. لى میونگ باک، رئیس جمهور کره جنوبى خواهان تاسیس یک آژانس بین المللى براى رسیدگى به مشکلات اقتصادى آسیا شد. گلوریا آرویو، رئیس جمهور فیلیپین خواستار احداث یک صندوق بین المللى براى مقابله با زهر بحران اقتصادى شد. ژاپن، چین، کره جنوبى و بانک جهانى نیز اعلام کردند که حاضر به حضور در این بانک هستند. هرچند به نظر نمى رسد که بانک جهانى در این خصوص کاملاً اطمینان داشته باشد. تارو آسو، نخست وزیر جدید ژاپن، نگاهى به اطراف اقیانوس آرام دارد و معتقد است که لزوما نجات بانکدارى آمریکایى منجر به بهبود شرایط در بازار بورس نخواهد شد. این بحث ها همچنان در بازارهاى آسیایى داغ است و پیش بینى مى شود براى مدتى تنها در حد بحث و گفتگو باقى بماند. نبود هماهنگى واقعى یکى از مشکلات است. به نظر مى رسد مقامات آمریکایى هفته به هفته گرایش خود را تغییر مى دهند و این در حالى است که دولت هاى کشورهاى اروپایى با یکدیگر وارد میدان عمل مى شوند. اقتصاد کشورهاى آسیایى تفاوت بیشترى با یکدیگر دارند و پیوندهاى سیاسى و سازمانى آنها کمتر است. خوشبختانه دلایل کمى وجود دارد که به این موضوع فکر کنیم که نیازمند به یک نجات بین المللى هستیم. مسلما مشکلاتى وجود دارد. واحد پول کره جنوبى، داراى نوسانات سریع و ناگهانى است و پنجشنبه گذشته بیشترین سقوط را در دهه گذشته از خود نشان داد. بازارها در بدترین شرایط خطر قرار دارند و این شرایط در پاکستان نیز حاکم است. بازارهاى بورس نیز شرایط بهترى ندارند. مسأله مهم و فورى فرار سرمایه است. سرمایه گذاران به دنبال پناهگاهى امن مى گردند. پاکستان در میان لیست سرمایه گذاران قرار ندارد. اندونزى هم همینطور. در اندونزى این روزها بازار سهام بیش از آنکه باز باشد در تعطیلات به سر مى برد. در این میان کره جنوبى مهمترین اقتصاد را با بخش خصوصى و سیستم بانکى وابسته به بازارهاى پول بین المللى دارد و همچنان در مقابل آسیب هاى طوفان ایستادگى مى کند این درحالى است که یک چهارم تریلیون دلار ذخیره خارجى دارد. بانک هاى مرکزى آسیا، ۴ تریلیون پول دارند اما این پول به طور نامساوى در میان کشورها پراکنده شده است. به همین دلیل است که دولت ها مى خواهند سریعتر برنامه پول مشترک منطقه را به اجرا درآورند. شتابزده خواهد بود اگر بخواهیم بحران مالى اقتصادى بعدى را در جهان پیش بینى کنیم اما جنگ سرمایه در آسیا اتفاقى است که مدام تکرار مى شود. مشکل بزرگ در راه است: وقتى غربى ها تمایل خود را براى محصولات آسیایى از دست دادند، چه کنیم؟