خبرهای خوب و بد برای واشنگتن تهران و مسکو

ریچارد هاس ـ رئیس شورای روابط خارجی آمریکا
ترجمه: کاوه شجاعی
به احتمال خیلی زیاد ایالات متحده آمریکا از حالاتا چند سال رشد منفی را تجربه خواهد کرد و پس از آن درگیر چند سال رشد خیلی پایین خواهد بود. فعلااز بهبود سریع اقتصاد مملکت خبری نیست. اقتصاد، آرام آرام منقبض خواهد شد و آرام آرام به جای اولش بازمی گردد؛ آرام آرام.اکثر مباحثات این روزها درباره عواقب اقتصادی بحران کنونی است و درباره آنچه می توانیم برای کاهش شدت ضربه های این بحران در حوزه های داخلی و بین المللی انجام دهیم اما جهان که ردیفی از انبارهای غله جدا از هم نیست. آنچه در حوزه اقتصادی رخ می دهد عواقب سیاسی و استراتژیک خواهد داشت. به همین خاطر عواقب بحران اقتصادی اخیر به چالش های سیاسی و استراتژیک باراک اوباما اضافه خواهد کرد.
بدون شک فشارهای فزاینده ای بر دولت جدید وارد خواهد شد تا از هزینه ها بکاهد. اوباما مجبور است کمتر خرج کند. به علاوه کسری بودجه فزاینده ایالات متحده باعث افزایش تورم می شود و مشکلاتی برای دلار به وجود می آید. به همین خاطر کنگره احتمالاتلاش خواهد کرد که بودجه وزارت دفاع یا کمک های آمریکا به متحدانش را کاهش دهد. و این از توان تاثیرگذاری ایالات متحده در نقاط مختلف جهان خواهد کاست. البته رکود اقتصادی، عواقب سیاسی دیگری هم خواهد داشت. از این پس مذاکره بر سر کاهش گازهای گلخانه ای دشوارتر خواهد شد چرا که چین و هند با هر عاملی که رشدشان را کند سازد مقابله خواهند کرد. به علاوه بالارفتن شمار بیکاران در ایالات متحده باعث می شود دولت بعدی نتواند طرح اصلاحات مهاجرتی را به سامان برساند. از این پس اگر خارجی ها به دلار آمریکا نیاز مستقیم نداشته باشند آن را برای روز مبادا نمی خرند. رکود اقتصادی باعث می شود مدافعان <حمایت از تولید داخلی> جانی دوباره بگیرند. رکود باعث می شود جهان سومی ها بیشتر از گذشته شعار خودکفایی بدهند. ترکیب رکود اقتصادی و نبود توافقنامه های تجارتی جدید، باعث کاهش واردات ایالات متحده می شود که این رشد را در سراسر جهان کند خواهد کرد، پس در کشورهای مختلفی فقر و بی ثباتی سیاسی گسترش خواهد یافت. همین حالاهم رشد اقتصادی شماری از کشورها کاهش یافته، بازار بورس شان با مشکل روبه رو شده و از میزان صادرات شان کاسته شده است. در طول سال های آینده از سقوط دولت های گوناگون و از گسترش خشونت در جوامع مختلف تعجب نخواهید کرد و این فهرست هراس آور هنوز تمام نشده است. درطول سال های آینده از تمایل ملت ها به اقتصاد و بازار آزاد به شدت کاسته خواهد شد. مردم حس می کنند بحران مالی در ایالات متحده بوده که به سراسر جهان کشیده شده پس احساسات ضدآمریکایی شدت خواهد گرفت. روند جهانی شدن هم با مشکلات بزرگی روبه رو خواهد شد، چراکه دولت ها بیش از پیش در بازارها دخالت خواهند کرد. البته این دخالت ها در نقاط مختلفی از جهان اوضاع را بدتر از قبل خواهد کرد چراکه ماجرا را به نفع دولتی ها رقم خواهد زد نه تاجران و بازاری ها. البته نکته مهم اینجاست که رقبای آمریکا هم روزگار دشواری را سپری خواهند کرد چراکه رکود اقتصادی، قیمت نفت را باز هم پایین تر می کشد. قیمت نفت همین حالااز بشکه ای 140 دلار به بشکه ای 70 دلار رسیده و این خبر بدی برای ایران، ونزوئلاو روسیه است و شاید ماجرای ایران از همه مهم تر باشد. ایران توانسته به توانایی غنی سازی اورانیوم در مقیاس بالانزدیک شود. آخرین چیزی که ایالات متحده در این دوران بحرانی نیاز دارد انتخاب میان زیستن در کنار ایران اتمی یا حمله به این کشور است. آمریکا با انتخاب هرکدام از این گزینه ها بهای گزافی را خواهد پرداخت.
چون تاکنون دیپلماسی به نتیجه خاصی نرسیده، غرب فشار اقتصادی بر ایران را افزایش داده است. ایران با نفت بشکه ای 140 دلار راحت تر با تحریم کنار می آمد و حالابهای نفت نصف شده است. فراموش نکنیم ایران بودجه خود را با نفت بشکه ای 90 تا 95 دلار تنظیم کرده بود. هرچه ذخیره ارزی ایرانی ها پایین تر بیاید میزان بیکاری و کسری بودجه در تهران افزایش خواهد یافت. همه اینها ممکن است باعث شود ایرانی ها بپذیرند که در مورد غنی سازی اورانیوم مذاکره کنند. به علاوه باید دید مساله حمایت تهران از حماس و حزب الله در دوران رکود اقتصادی به کجا خواهد کشید.
در ونزوئلای هوگو چاوز هم اوضاع تغییر خواهد کرد. چاوز در طول این سال ها به کمک نفت خود از دولت هایی نظیر کوبا، بولیوی و نیکاراگوئه حمایت کرده و همزمان دموکراسی را در ونزوئلاتحلیل برده است اما آنها از این پس نفت بسیار ارزان تری را خواهند فروخت و اگر نرخ تورم 35 درصدی کنونی را هم به ماجرا اضافه کنید شما نیز به این نتیجه می رسید که چاوز روزگار دشواری را پیش رو خواهد داشت. در روسیه هم اوضاع به همین دشواری خواهد بود. آنها نه فقط از پایین آمدن قیمت نفت و گاز که از تضعیف بازار بورس شان ضربه خواهند خورد. همین نفت و گاز بود که توانسته بود به روس ها در این سال ها ثروت و نفوذ ببخشد. احتمال اندکی وجود دارد که روسیه در عصر رکود اقتصادی بخواهد در اوکراین همان کاری را بکند که تابستان گذشته در گرجستان کرد. البته بحران اقتصادی پیامدهای خوبی هم دارد. آمریکایی ها سوخت کمتری مصرف خواهند کرد پس وابستگی شان به نفت خارجی کاهش پیدا می کند و آلودگی کمتری روانه جو زمین می شود. همه اینها را گفتم تا به موضوع مهم آخر برسم. واکنش دولت جدید ایالات متحده به بحران کنونی است که مدت زمان و عمق رکود اقتصادی را تعیین می کند. مداخله دولت در بازار، جزئی از فرهنگ سیاسی ما است. ما می توانیم جلوی عواقب استراتژیک بحران اقتصادی کنونی را بگیریم. بیایید امیدوار باشیم که اوباما و تیم اقتصادی اش «بتوانند.»